Αρχαία Ελληνικά της Β Γυμνασίου

1. Αρχαία Ελληνικά της Β Γυμνασίου Ενότητα 3 : Το χρέος του ιστορικού.
Αρχαία Ελληνικά της Β Γυμνασίου
Ενότητα 3η
: Το χρέος του ιστορικού. Φύλλο Εργασίας
Α ΥΠΟΜΝΗΣΕΙΣ:
1) Ο Πολύβιος ήταν Έλληνας ιστορικός της ελληνιστικής εποχής , διάσημος για το βιβλίο του Οι
Ιστορίες ή Η Άνοδος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, το οποίο καλύπτει λεπτομερώς την περίοδο
από το 220 ως 146 π.Χ Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Μεγαλόπολη. Ήταν μέλος της ελληνικής
άρχουσας τάξης, και λόγω της ιδιότητος του αυτής είχε την ευκαιρία να αποκτήσει άμεσα βαθειά
γνώση των πολιτικών και στρατιωτικών ζητημάτων .Είναι ο πρώτος ιστορικός που δηλώνει
ρητώς ότι γράφει καθολικήν (δηλ. παγκόσμια) ιστορία. Πρότυπό του από την άποψη
της αντικειμενικότητας υπήρξε ο Θουκυδίδης.
2) Λεξιλόγιο: ιστορικός : ο ιστοριογράφος, ο επιστήμονας που μελετά την ιστορία
Β ΔΡΑΣΕΙΣ :
Βασικά θέματα του κειμένου: Οι αρετές του ιστορικού:
· Να παρουσιάζει ανεπηρέαστος τα γεγονότα.
· Η αντικειμενική στάση.
Το χρέος του ιστορικού: Η ανεύρεση της αλήθειας.
4) Το κείμενο μπορεί να χωριστεί σε τρεις ενότητες. Διάβασε την μετάφραση σε κάθε ενότητα και
στη συνέχεια προσπάθησε να την γράψεις μόνος σου στο τετράδιο σου.
Α) Οι αρετές του αγαθού άντρα: Η επιεικής διάθεση με την οποία πρέπει να αντιμετωπίζει τους
φίλους του. Η συμπαράσταση ,η ταύτιση και η συνέπεια σε αυτούς.
Ἐν μὲν οὖν τῷ λοιπῷ βίῳ τὴν τοιαύτην ἐπιείκειαν ἴσως οὐκ ἄν
τις ἐκβάλλοι· καὶ γὰρ φιλόφιλον εἶναι δεῖ τὸν ἀγαθὸν
ἄνδρα καὶ φιλόπατριν καὶ συμμισεῖν τοῖς φίλοις τοὺς ἐχθροὺς
καὶ συναγαπᾶν τοὺς φίλους·
Στην καθημερινή ζωή δε θα μπορούσε κανείς να αποβάλει αυτού του
είδους την εύνοια (προς γνωστούς και φίλους)· γιατί ο καλός άντρας
πρέπει να αγαπά τους φίλους και την πατρίδα του και μαζί με τους
φίλους του να μισεί τους εχθρούς και να αγαπά τους φίλους τους ·

2. δεῖ (απρόσωπο ρήμα) = πρέπει
Β) Οι αρετές του ιστορικού: Αντικειμενικότητα και αλήθεια.
ὅταν δὲ τὸ τῆς ἱστορίας ἦθος ἀναλαμβάνῃ τις, ἐπιλαθέσθαι χρὴ
πάντων τῶν τοιούτων καὶ πολλάκις μὲν εὐλογεῖν καὶ κοσμεῖν τοῖς
μεγίστοις ἐπαίνοις τοὺς ἐχθρούς, ὅταν αἱ
πράξεις ἀπαιτῶσι τοῦτο, πολλάκις δ' ἐλέγχειν καὶ ψέγειν
ἐπονειδίστως τοὺς ἀναγκαιοτάτους, ὅταν αἱ τῶν
ἐπιτηδευμάτων ἁμαρτίαι τοῦθ' ὑποδεικνύωσιν.
Όταν όμως επωμίζεται κανείς την ευθύνη του ιστορικού, πρέπει να λησμονήσει
όλα αυτά και πολλές φορές να εγκωμιάζει και να επαινεί με μεγαλύτερους
επαίνους τους εχθρούς του, όταν οι πράξεις τους απαιτούν αυτό, και πολλές
φορές να ελέγχει και να επικρίνει αυστηρά τους στενότατους συγγενείς του,
όταν οι αποτυχίες των ενεργειών τους επιβάλλουν αυτό.
χρὴ (απρόσωπο ρήμα) = πρέπει ἐπιλανθάνομαι = ξεχνώ πολλάκις = πολλές φορές
ψέγω = κατηγορώ ἁμαρτία = σφάλμα
Γ) Όταν λείπει η αλήθεια από την ιστορία: Τότε η ιστορία γίνεται ένα απλό διήγημα.
Ὥσπερ γὰρ ζῴου τῶν ὄψεων ἀφαιρεθεισῶν ἀχρειοῦται τὸ ὅλον, οὕτως
ἐξ ἱστορίας ἀναιρεθείσης τῆς ἀληθείας τὸ καταλειπόμενον αὐτῆς
ἀνωφελὲς γίνεται διήγημα.
Γιατί, όπως ακριβώς αχρηστεύεται εντελώς το ζώο, αν του αφαιρεθούν τα μάτια,
έτσι, αν εξαλειφθεί η αλήθεια από την ιστορία, ό,τι απομένει από αυτήν καταντά
ανώφελο διήγημα.
5) Ποιες υποχρεώσεις έχει ένας αγαθός άντρας σύμφωνα με τον Πολύβιο;
6) Τι πρέπει να κάνει κάποιος όταν επωμίζεται το έργο του ιστορικού;
7) Πότε η ιστορία χάνει την αξία της;
8 ) Ποια παρομοίωση χρησιμοποιεί ο Πολύβιος για να δώσει πιο παραστατικά το αποτέλεσμα μιας
μη αντικειμενικής ιστορίας;
9) Είναι τα σύγχρονα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης πηγή αξιόπιστων ιστορικών στοιχείων που θα
αξιοποιήσουν οι ιστορικοί του μέλλοντος;

3. 10) Σύμφωνα με το εισαγωγικό σημείωμα στόχος του Πολύβιου ήταν να γράψει παγκόσμια και
αντικειμενική ιστορία. Πιστεύεις πως μπορούσε να το πετύχει;
11) Λεξιλόγιο : κοσμέω, κοσμῶ = 1. α. διευθετώ, κυβερνώ, 2. στολίζω
κόσμος= 1. η ευπρέπεια, η τάξη, 2. το στολίδι, 3. το σύμπαν
12) Να αντιστοιχίσεις τις λέξεις με τη σημασία τους:
ὁ κοσμοκράτωρ(-τορας)
ὁ κοσμοπολίτης
κοσμοθεωρία
εξωραϊζω
ἡ κοσμιότης(-τητα)
ὁ
κοσμήτωρ(ορας)
πολυταξιδεμένος
ο επικεφαλής μιας
πανεπιστημιακής σχολής
η θεωρία κάποιου για τη ζωή
στολίζω,
αυτός που εξουσιάζει τον
κόσμο
η ευπρέπεια,
σεμνότητα
13) Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις του Λεξιλογικού πίνακα στα συνθετικά μέρη τους:
διακοσμῶ, κοσμογονία ,κοσμογραφία ,κοσμοκράτωρ , κοσμοπολίτης, ἀκοσμία, ὑπόκοσμος
14) Να γράψετε ένα συνώνυμο από τη λεξιλογική οικογένεια του «κοσμώ» για κάθε μία από τις
ακόλουθες λέξεις:
λαοσύναξη στολισμός ακοινώνητος απρέπεια ευπρέπεια εξωραΐζω

4. 15) Στις παρακάτω λέξεις του κειμένου να κάνετε συντακτική αναγνώριση:
τὴν ἐπιείκειαν , εἶναι ,τὸν ἄνδρα ,φιλόπατριν, τις, τὸ ἦθος, κοσμεῖν , αἱ πράξεις, τοῦτο,
αἱ ἁμαρτίαι , τὸ καταλειπόμενον , διήγημα.
16) Να κλίνεις τα παρακάτω ουσιαστικά του κειμένου:
ἐπιείκεια , ,τοὺς φίλους, ἐπαίνοις ,τοὺς ἐχθρούς ,αἱ πράξεις
αἱ ἁμαρτίαι ,ζῴου ,τῶν ὄψεων ,τῆς ἀληθείας
17) ἐλέγχω: Να γράψεις το ρήμα του κειμένου στο γ πληθυντικό σε όλους τους
χρόνους της Ε Φ .Να κλίνεις το ρήμα στον Ενεστώτα και τον Παρατατικό της ΜΦ
18) βλάπτω: Να γράψεις το ρήμα του κειμένου στο β ενικό σε όλους τους χρόνους
της Ε Φ . Να κλίνεις το ρήμα στον Παρατατικό και τον Αόριστο της ΜΦ
19 ) κελεύομαι: Να γράψεις το α ενικό όλων των χρόνων της ΜΦ και στη συνέχεια να
κλίνεις τον Παρακείμενο και τον Υπερσυντέλικο.