รายละเอียดโครงการอบรมวิชาการและทักษะปฏิบัติการด้านพิพิธภัณฑ์ (Museum Academy 2016)

1. โครงการอบรมวิชาการและทักษะปฏิบัติการดานพิพิธภัณฑ
(Museum Academy 2016)
หลักการและเหตุผล
สถาบันพิพิธภัณฑการเรียนรูแหงชาติ (สพร.) ในกํากับของสํานักงานบริหารและพัฒนาองคความรู
(สบร.) ไดดําเนินงานโครงการวิจัยองคความรูดานพิพิธภัณฑ ซึ่งเปนโครงการตามวัตถุประสงคของสํานักงาน
บริหารและพัฒนาองคความรู คือ (1) การเปนองคกรการเรียนรูขนาดใหญ ที่สมบูรณ หลากหลายและเปน
องคกรนําทางดานฐานความรู โดยสอดคลองกับพันธกิจของ สพร. (2) การสรางพิพิธภัณฑตนแบบและ
เผยแพรองคความรูที่เกี่ยวของกับพิพิธภัณฑการเรียนรู
นอกจากนี้ สถาบันพิพิธภัณฑการเรียนรูแหงชาติ ยังสนับสนุนและรวมมือเปนเครือขายกับ
พิพิธภัณฑอื่นทั่วประเทศ เพื่อรวมสรางมาตรฐานกระบวนการเรียนรูและการบริหารจัดการพิพิธภัณฑใหมี
คุณภาพและประสิทธิภาพมากขึ้น รวมถึงเสริมสรางความรูดานพิพิธภัณฑวิทยาและพิพิธภัณฑศึกษาที่
เหมาะสม ตลอดจนสนับสนุนการเผยแพรองคความรูโดยการจัดประชุมวิชาการ การจัดเสวนาทางดาน
ประวัติศาสตร โบราณคดี สังคม ศิลปวัฒนธรรม และชาติพันธุวิทยา ที่อยูในกระแสความสนใจของคนใน
สังคม หรือเรื่องราวในอดีตที่มีผลกับปจจุบัน อันเปนการเผยแพรและตอยอดองคความรูสูสาธารณชน
โดยฝายวิชาการ สถาบันพิพิธภัณฑการเรียนรูแหงชาติ มีแผนการดําเนินงานดานพิพิธภัณฑศึกษา
โดยเห็นวาในระยะ 10 ปที่ผานมา พิพิธภัณฑไดเขามามีบทบาทตอการดําเนินชีวิตของคนในสังคมไทยมากขึ้น
วัฒนธรรมการเขาชมพิพิธภัณฑไดเขามาเปนสวนหนึ่งของคนในสังคมไทย โดยพิพิธภัณฑ หอศิลป และศูนย
การเรียนรูในประเทศไทยไดปรากฏขึ้นเปนจํานวนมาก ทั้งที่ทําหนาที่เปนแหลงเรียนรู แหลงพักผอนหยอนใจ
แหลงสาระเชิงบันเทิง รวมทั้งสถานที่สรางแรงบันดาลใจและความคิดสรางสรรคใหมๆ เมื่อพิพิธภัณฑมี
บทบาทตอคนในสังคมมากขึ้น บุคลากรในสายงานพิพิธภัณฑก็มีความจําเปนที่ตองสราง “งาน” ใหสอดคลอง
กับความตองการของคนในสังคม คนทํางานพิพิธภัณฑก็จําเปนตองรับมือกับความเปลี่ยนแปลงเหลานี้ ดวย
เทคนิคและวิธีการอยางใหม โดยผูปฏิบัติงานพิพิธภัณฑควรทําความเขาใจการเปลี่ยนแปลงของสังคม ทั้งใน
เรื่องของประเด็นเนื้อหา และวิธีการเรียนรูของผูชม ซึ่งควรรวมไปถึงรสนิยมการใชชีวิตและวิธีการใฝหา
ความรูของผูชมกลุมตางๆ
โดยเห็นวา โครงการอบรมวิชาการและทักษะปฏิบัติการดานพิพิธภัณฑ (Museum Academy
2016) จะทําใหเกิดความตื่นตัวของการทํางานพิพิธภัณฑ โดยคาดหวังใหผูรับการอบรมเกิดการประยุกตใช
กับงานของตน ทั้งนี้ ไดรับความรวมมือทางวิชาการกับ องคกรพิพิธภัณฑ นักวิชาการ นักปฏิบัติการดาน
Museum Academy 2016

2. พิพิธภัณฑ อาทิ มูลนิธิบานฮอลันดา โดยเปนภาคียุทธศาสตรในการใหความรูทางดานพิพิธภัณฑ และได
พัฒนาเพื่อเปนหลักสูตรนํารองตาม “โครงการอบรมวิชาการและทักษะปฏิบัติการดานพิพิธภัณฑ” (Museum
Academy 2016) บนพื้นฐานของแนวคิด “Learning by Doing” โดยในโครงการนํารองนี้ ไดทดลองจัด 4
หัวขอ ที่ไดจากการสํารวจความตองการของนักปฏิบัติการในพิพิธภัณฑ (ผานการตอบแบบสอบถามของ
โครงการบรรยายวิชาการดานพิพิธภัณฑ Museum inFocus) ประกอบดวย
1. รื้อ สราง งานพิพิธภัณฑ: การวางแผนพิพิธภัณฑสมัยใหม
(Introduction to ‘new museology’ & museum planning)
เอสเตรลา-หทัยรัตน มณเฑียร
23 – 25 มิถุนายน 2559
2. งานการศึกษาสําหรับพิพิธภัณฑในศตวรรษที่ 21
(Museum Education)
โอต-พัฒนพงศ มณเฑียร
30 มิถุนายน – 2 กรกฎาคม 2559
3. ปฏิบัติการ ‘สวย’ ดวย ‘แสง’ (Lighting Design for Exhibition)
ฐะนียา ยุกตะทัต FOS Lighting Design Studio
7-9 กรกฎาคม 2559
4. ‘เขียน’ อยางไรในนิทรรศการ?
(How to write an exhibition ‘TEXT’?)
นันทนรี พานิชกุล และทีมนิทรรศการ ศูนยสรางสรรคงานออกแบบ (TCDC)
ทวีศักดิ์ วรฤทธิ์เรืองอุไร และทีมนิทรรศการ มิวเซียมสยาม (TCDC)
28-30 กรกฎาคม 2559
โดยจัดทําเปนหลักสูตรระยะสั้น จํานวน 4 หัวขอ หัวขอละ 3 วัน ซึ่งจะจัดในวันพฤหัสบดี, วัน
ศุกร และวันเสาร โครงสรางการอบรมประกอบดวย การฟงบรรยายแนวคิดและทฤษฎีเฉพาะเรื่องที่มีความ
ทันสมัย การออกภาคสนามเพื่อดูตัวอยางงาน และการจัดอบรมเชิงปฏิบัติการโดยใชนิทรรศการของมิวเซียม
สยามและพิพิธภัณฑอื่นๆ เปนฐานการเรียนรูเพื่อใหผูเขาการอบรมไดฝกกระบวนการคิด การวางแผน และ
การแกปญหาของสถานการณที่เกิดขึ้นในการปฏิบัติการจริง
Museum Academy 2016

3. คุณสมบัติของผูเขารับการอบรมและการคัดเลือก การฝกอบรมเปดกวางใหกับนักศึกษาในระดับ
มหาวิทยาลัย ภัณฑารักษ ผูปฏิบัติงาน ผูบริหารที่เกี่ยวของกับสายงานพิพิธภัณฑทุกแขนง โดยผูสนใจสมัคร
ตองระบุเหตุผลที่ตองการเขารวมฝกอบรมและความคาดหวังตอการประยุกตใชกับงานหรือความสนใจของ
ตนเอง โดยผูเขารับการอบรมจะไดรับประกาศนียบัตรจากสถาบันพิพิธภัณฑการเรียนรูแหงชาติ
สถาบันพิพิธภัณฑการเรียนรูแหงชาติ เห็นวาโครงการฯ ดังกลาวจะกอใหเกิดประโยชนในการ
เรียนรูรวมกันจากภาคสวนตางๆ ทั้งภาควิชาการและภาคปฏิบัติ โดยเปนการลงลึกถึงทฤษฎีและปฏิบัติการที่
แตกตางจากหลักสูตรการเรียนการสอนในมหาวิทยาลัยของไทย สามารถสรางความแข็งแกรงใหกับวง
วิชาการพิพิธภัณฑศึกษาได ซึ่งจะทําใหบุคลากรที่ทํางานดานพิพิธภัณฑเขาใจถึงสวนประกอบตางๆ ของงาน
พิพิธภัณฑและการสรางสรรคงานพิพิธภัณฑใหสามารถสื่อสารกับผูเขาชมใหไดรับประสบการณที่ชัดเจน และ
สรางความแปลกใหมในการเรียนรู นอกจากนี้ บุคลากรดานพิพิธภัณฑจะไดมีแรงบันดาลใจในการตอยอด
ความรูและทักษะเพื่อนําความรูมาประยุกตใชกับงานของตนไดอยางมีประสิทธิภาพและประสิทธิผล และเกิด
การพัฒนาในสายงานพิพิธภัณฑตอไป
วัตถุประสงค
1) เพื่อเชื่อมคนทํางานพิพิธภัณฑ โดยมี สพร. เปนแกนกลางในการสงมอบองคความรู เพื่อสราง
ภาคีการเรียนรูรวมกันจากภาคสวนตางๆ ทั้งภาควิชาการ ภาคปฏิบัติ และชุมชนเพื่อสรางความแข็งแกรง
ใหกับวงวิชาพิพิธภัณฑศึกษา
2) เพื่อเพิ่มพูนความรูพื้นฐานดานพิพิธภัณฑศึกษาแกบุคลากรของสพร. และบุคลากรดาน
พิพิธภัณฑในเรื่องประวัติและพัฒนาการของพิพิธภัณฑ บทบาทตอสังคม นิยามและประเภทของพิพิธภัณฑ
เทคนิคเชิงปฏิบัติการในงานพิพิธภัณฑและวิธีการในการสื่อสาร รวมถึงการบริหารจัดการ การดําเนินงาน
ตางๆ รูปแบบองคกร การจัดการ และการวางแผนเชิงกลยุทธเพื่อใหพิพิธภัณฑเปนองคกรที่รับผิดชอบตอ
สังคมอยางแทจริง
3) เพื่อเพิ่มชองทางงานบริการทางวิชาการในการบมเพาะแนวคิดการจัดการพิพิธภัณฑแนวใหม
และขยายผลตนแบบการเรียนรูสูสังคม
กลุมเปาหมาย : จํานวน 15-20 คน
นักศึกษาในระดับมหาวิทยาลัย ผูปฏิบัติงาน ผูบริหารที่เกี่ยวของกับสายงานพิพิธภัณฑทุกแขนง และ
ผูสนใจทั่วไป
สถานที่จัดการอบรม
หองคลังความรู ชั้น 2 อาคารสํานักงาน สถาบันพิพิธภัณฑการเรียนรูแหงชาติ (มิวเซียมสยาม)
เลขที่ 4 ถนนสนามไชย แขวงพระบรมมหาราชวัง เขตพระนคร กรุงเทพฯ 10200
*ทั้งนี้ในแตละหลักสูตรอาจมีการศึกษาดูงาน นอกสถานที่
Museum Academy 2016

4. วัตถุประสงค
1) เพื่อเชื่อมคนทํางานพิพิธภัณฑ โดยมี สพร. เปนแกนกลางในการสงมอบองคความรู เพื่อสราง
ภาคีการเรียนรูรวมกันจากภาคสวนตางๆ ทั้งภาควิชาการ ภาคปฏิบัติ และชุมชนเพื่อสรางความแข็งแกรง
ใหกับวงวิชาพิพิธภัณฑศึกษา
2) เพื่อเพิ่มพูนความรูพื้นฐานดานพิพิธภัณฑศึกษาแกบุคลากรของสพร. และบุคลากรดาน
พิพิธภัณฑทั้งในเรื่องแนวคิดทฤษฎีและเทคนิคปฏิบัติการ
3) เพื่อเพิ่มชองทางงานบริการทางวิชาการในการบมเพาะแนวคิดการจัดการพิพิธภัณฑแนวใหม
และขยายผลตนแบบการเรียนรูสูสังคม
ผลที่คาดวาจะไดรับ
1) บุคลากรดานพิพิธภัณฑไดรับความรู ความเขาใจเกี่ยวกับกลไกของงานพิพิธภัณฑอยางกวางขวาง
มากขึ้น
2) สามารถสรางองคความรู แนวคิด จินตนาการที่ไดจากการเรียนรู และจากการแลกเปลี่ยน
ประสบการณ โดยนําความรูที่ไดจากการบูรณาการจากศาสตรที่หลากหลายไปพัฒนา หรือปรับใชให
สอดคลองกับงานของตนเพื่อสรางประโยชนและสรางสรรคการเรียนรูสูสังคม โดยมีพิพิธภัณฑเปนขุมพลัง
แหงการเรียนรู
3) สรางความรวมมือทางวิชาการระหวางสพร. และนักวิชาการดานพิพิธภัณฑ
ผูรับผิดชอบโครงการ
ฝายวิชาการ สถาบันพิพิธภัณฑการเรียนรูแหงชาติ
ขอมูลเพิ่มเติม 02 225 2777 ตอ 407, 419, 420
อีเมล <chonchanok@ndmi.or.th>
Museum Academy 2016