ประเด็นเรื่องการตีความเริ่มจากคำถามที่ว่า “ใครมีหน้าที่ ‘อ่าน’ และ ‘แปลความ’ งานศิลปะ ? คำถามถัดมา ภัณฑารักษ์ นักวิจารณ์ศิลปะ นักการศึกษา สามารถถอดรหัสได้มากกว่าที่ ‘ศิลปิน’ คิดได้หรือไม่? สุดท้ายคือ คนทำงานพิพิธภัณฑ์และหอศิลป์จะช่วยขยายความชิ้นงานศิลปะเป็นความรู้สาธารณะได้อย่างไร? ...

1. Translation of artwork into public knowledge
บระเด็นเรื่องการตีความเริ่มจากคาถามที่ว่า “ใครมีหน้าที่ ‘อ่าน’ และ ‘แบลความ’ งานศิลบะ ? คาถามถัดมา
ภัณฑารักษ์ นักวิจารณ์ศิลบะ นักการศึกษา สามารถถอดรหัสได้มากกว่าที่ ‘ศิลบิน’ คิดได้หรือไม่? สุดท้ายคือ คนทางาน
ฝิฝิธภัณฑ์และหอศิลบ์จะช่วยขยายความชิ้นงานศิลบะเบ็นความรู้สาธารณะได้อย่างไร?
การตีความหมายงานศิลบะสู่สาธารณชนอาจต้องมีบัจจัยหลายอย่างที่จะทาให้งานบระสนความสาเร็จได้
ยกตัวอย่างบระเทศเฝื่อนน้านเราอาจได้มาจากการรันอิทธิฝลของตะวันตกในสมัยอาณานิคมที่มีการสั่งสอนหรือ
ถ่ายทอดแนวคิดเรื่องศิลบะไว้อย่างจริงจัง การอนุรักษ์ศิลบะก็เช่นกันน่าจะได้รันการบลูกผังมาอย่างมาก ดังนั้นบระเทศ
อื่น อย่างบระเทศสิงคโบร์หรือบระเทศมาเลเซียจึงมีการเรียนรู้และความเข้าใจเรื่องศิลบะได้ดีมาก แต่การตีความที่จะ
ถ่ายทอดไบสู่สาธารณชนอาจไม่ใช่เรื่องที่จะทาได้ง่าย เฝราะส่วนใหญ่จะเบ็นการกล่าวเกินจริงไบกว่าปลงานที่เบ็นจริง
หลักการในการตีความงานศิลบะ เริ่มจากคาว่า “intertextuality” คือ การปนวกคาขึ้นมาโดยดูว่าเนื้อหามีความ
สอดคล้องกันและการตีความของคนในบัจจุนัน คาต่อมา คาว่า “dialectic” คือ กระนวนการในการตรวจสอน หรือเบ็น
การแลกเบลี่ยนความคิด เนื้อหาและความจริง คาสุดท้ายคือคาว่า “text” คือ เนื้อหาหรือข้อมูลต่าง ๆ ที่อาจมีส่วน
เกี่ยวข้องกันปลงาน เช่น ภาฝที่ได้แรงนันดาลใจมากจากการอ่านหรือการดูอะไรเฝื่อนามาเบ็นข้อมูลในการสร้างสรรค์
ปลงานของตนเอง
การตีความงานศิลบะดาเนินมาอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ Modernity จนถึง Postmodernity ซึ่งมีการตีความที่
แตกต่างกัน รูบแนนแต่ละสมัยก็มีลักษณะเฉฝาะเช่นกัน นางครั้งกลุ่มโมเดิร์น และ กลุ่มโฝสโมเดิร์น ก็มีแนวทางในการ
ทางานของตัวเองไม่มีอะไรสัมฝันธ์กันเท่าไร นอกจากนั้นแล้วการศึกษาวัฒนธรรม (Cultural Studies) เบ็นการศึกษา
เนื้อหาการทางานแนนใหม่ ที่ต้องมีการตีความทางวัฒนธรรม(Cultural Translation) เฝื่อให้ปลงานที่จัดแสดงมีความ
ชัดเจนมากขึ้น การจัดการวัฒนธรรม (Cultural Management) ยังมีความเชื่อมโยงกันปลงานเฝราะการสร้างงานชิ้น
หนึ่งต้องอาศัยเรื่องราวหรือนรินททางสังคมเบ็นตัวช่วยซึ่งจะทาให้เกิดปลงานที่สมนูรณ์มากขึ้น
นอกจากนั้นยังมีการกล่าวถึงว่า ศิลบะ เบรียนดั่ง การโฆษณาเกินจริง นิยามของคาว่า Propaganda คือ การ
เสนอความคิดเห็นที่ค่อนข้างไม่จริงและกล่าวเกินจริงไบซึ่งอาจจะกระจายตัวไบจนเบ็นการโฆษณาชวนเชื่อมากกว่าการ
นาเสนอข้อเท็จจริง ศิลบะที่นาเสนออยู่ในตอนนี้มีหลากหลายรูบแนนไม่ว่าจะเบ็นศิลบะฝื้นเมือง ศิลบะแนวศาสนา
ศิลบะโมเดิร์น ศิลบะโฝสโมเดิร์น และ ศิลบะร่วมสมัย
การตีความปลงานศิลบะในบัจจุนันต้องใช้กระนวนการต่าง ๆ มากมาย เช่น รูบแนนของศิลบะ การศึกษาที่มา
ของศิลบะ และองค์บระกอนอื่น ๆ ที่ทาให้เกิดงานศิลบะ เฝราะฉะนั้นการตีความงานศิลบะต่อสาธารณชนนั้น ไม่ใช่แค่
การวิจารณ์งานจากมุมของปู้ตีความเฝียงอย่างเดียว แต่ต้องมีองค์บระกอนจากภายนอกเข้ามาช่วยในการตีความงานให้
เกิดความถูกต้องและชัดเจนมากขึ้นด้วย
Translation of artwork into public knowledge
ประพล คาจิ่ม
คณะศิลปกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
11 กุมภาพันธ์ 2559 ห้องคลังความรู้ มิวเซียมสยาม