İTÜ Denizcilik Fakültesi ders notları

1. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 11
“Omurga, Dip, Döşek Yapısı”
Gemi İnşaa ve Deniz Yük.Müh.

2. PRUVA (STEM)
PUPA
(STERN)
ANA
GÜVERTE
(MAİN DECK)
BAŞÜSTÜ-
BAŞKASARA
(FORE CASTLE
DECK)
KIÇ ÜSTÜ
(POP DECK)
MİYAR GÜVERTE
(STANDARD COMPASS
DECK)
ALT GÜVERTE
(LOWER DECK)
FİLİKA GÜVERTE
BOAT DECK
KÖPRÜÜSTÜ
GÜVERTE
(BRIDGE DECK)
CAN FİLİKASI
(LIFE BOAT)
BAŞ
OMUZLUK
(Port Bow)
İSKELE
(PORT)
PORT SIDE
SANCAK
(STARBOARD)
STARBOARD SIDE
GEMİ YAPISI TARİFİ VE NOTLARGEMİ YAPISI TARİFİ VE NOTLAR
(SHIP CONSTRUCTION SKETCHES AND NOTES)(SHIP CONSTRUCTION SKETCHES AND NOTES)
GEMİ YAPISI TARİFİ VE NOTLARGEMİ YAPISI TARİFİ VE NOTLAR
(SHIP CONSTRUCTION SKETCHES AND NOTES)(SHIP CONSTRUCTION SKETCHES AND NOTES)
GEMİ YÖNLERİ VE GÜVERTELERİ ( SHIP DIRECTIONS AND DECKS )GEMİ YÖNLERİ VE GÜVERTELERİ ( SHIP DIRECTIONS AND DECKS )
KIÇ
OMUZLUK
(STARBOARD
QUARTER)

3. 12345
AMBAR
(HOLD)
AMBAR AĞZI
(HATCH)
AMBAR KAPAĞI
(HATCH
COVER)
BAŞ DİREK
GRANDİ DİREĞİ
(MAIN MAST)
FUEL OIL TANKI
DIESEL OIL TANKI
LUB. OIL TANKI
ANA MAKİNE
(MAIN ENGINE)
BAŞ PİK
TANKI
(FORE PEAK
TANK)
BALLAST TANKI
KIÇ PİK TANKI
(AFT PEAK
TANK)
PERVANE
(PROPELLER)
DÜMEN
YELPAZESİ
(RUDDER FRAME)
KIÇ
ÜSTÜ
BAŞALTI
BULP
BAŞ
BODOSLAMA
BAŞ ÜSTÜ
BAŞ TARAF
KÖPRÜÜST
Ü
(BRIDGE)
YAŞAM MAHALİ
(ACCOMMODATION
)
BACA
(FUNNEL
)
KIÇ
TARAF
SU
SEVİYESİ
GEMİ YAPISI TARİFİ VE NOTLARGEMİ YAPISI TARİFİ VE NOTLARGEMİ YAPISI TARİFİ VE NOTLARGEMİ YAPISI TARİFİ VE NOTLAR
GEMİ GENEL YAPISI ( SHIP GENERAL STRUCTURE )GEMİ GENEL YAPISI ( SHIP GENERAL STRUCTURE )

4. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 44
GEMİYE ETKİ EDEN KUVVETLER
11 – STATİK KUVVETLER– STATİK KUVVETLER
Gemi ağırlığı (yük dağılımı)Gemi ağırlığı (yük dağılımı)
Su basıncı, kaldırma kuvvetiSu basıncı, kaldırma kuvveti
Havuzlamadaki kuvvetlerHavuzlamadaki kuvvetler
Karaya oturmada oluşan kuvvetlerKaraya oturmada oluşan kuvvetler
2- DİNAMAİK KUVVETLER2- DİNAMAİK KUVVETLER
Gemi hareketlerinden oluşanGemi hareketlerinden oluşan
kuvvetler (Baş-kıç vurma vs)kuvvetler (Baş-kıç vurma vs)
Titreşimden doğan zorlamalarTitreşimden doğan zorlamalar
Dalga vs.Dalga vs.

5. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 55
GEMİ BÜNYESİNDE ETKİYEN YÜKLER
Gemi üzerinde etkiyen en belirgin yükler
geminin kendi ağırlık dağılışı ile sephiye
kuvveti arasındaki farktan doğan yüklerdir.
Ticaret gemileri değişik ambar yükleriyle seyir
yapacağından ve geminin her draft ve trim durumu için sephiye
kuvveti dağılımı değişeceğinden iki kuvvet dağılımının ortaya
çıkaracağı kesme kuvvetleri ve eğilme momentleri de
değişkenlik arz edecektir.
Sakin su konumu
Boş gemi
Ağırlık dağılımı
Sephiye
eğrisi
Kirişin deformasyonu

6. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 66

7. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 77
DALGA TEPESİ VE DALGA ÇUKURUNDA BİR
GEMİNİN SARKMASI VE ÇÖKMESİ
SARKM
A
ÇÖKME
Bir gemiyi etkiliyen en kötü durum boyu, gemi boyuna eşit dalganın,
tepesi veya çukurunda bulunmasıdır.Gemi bir kiriş gibi düşünüldüğünde
dalga tepesindeyken sarkma-hogging, dalga çukurundayken çökme-
sagging durumu oluşacaktır.
Weight – agırlık
Buoyancy – sephiye
Buoyancy curve - sephiye
eğrisi
Wave crest – dalga tepesi
Still water – sakin su
Tension – çekme
Compression – basma
Amidship – gemi ortası

8. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 88

9. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 99

10. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 1010
• Hogging condition
Trough Crest Trough

11. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 1111
• Sagging condition
Trough
CrestCrest

12. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 1212

13. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 1313

14. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 1414

15. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 1515
GEMİ ELEMANLARI
Gemi bünyesi bir dış kabuk ve bu dış kabuğu içten destekleyen elemanlardan
oluşur.
Bu elemanlar birincil veya ikincil elemanlar olarak ikiye ayrılabilir.
Birincil elemanlar gemi bünyesinin tümünü veya önemli bir bölümünü etkileyen
yüklere karşı geminin bünyesel bütünlüğün korumasına katkı yapan elemanlardır.
Bu tür elemanların tipik örnekleri gemi dış kaplaması
(güverte, borda ve dip), tülaniler (merkez ve yan), döşekler (dolu ve boş), posta ve
kemereler v.s.
İkincil elemanlar ise genelde lokal yüklere karşı mukavemeti sağlayan elemanlar ile
birincil elemanları destekleyen ve onların devamlılığını sağlayan elemanlardır. Bu
tip elemanların tipik örnekleri küçük teçhizat temelleri ve braketler gibi
elemanlardır.

16. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 1616
1-Güverte altı Derin tülani
2-Üst güverte kaplaması
3-Güvertealtı tülanileri
4-Derin kemere
5-Güverte braketi
6-Posta
7-Ara güverte kaplaması
8-Kemere
9-Borda kaplaması
10-Sintine braketi
11-Merkez omurga
12-Yan tülani
13-Dip ve içdip tülanileri
14-Dolu döşek
15-İç dip kaplaması
16-Dip kaplaması
17-Enine perde
18-Perde stifneri
19-Puntel
GEMİ
YAPI ELEMANLARI

17. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 1717
GEMİ YAPI ELEMANLARI

18. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 1818
GEMİ ELEMANLARI
1. Merkez Tülani (Görder)
2. Yan Tülani (Görder)
3. Boyuna Dip Tülani
4. Boyuna İçDip Tulani
5. Dolu Döşek
6. Levha Omurga
7. A sacı sırası
8. Dip Kaplama
9. Sintine Sacı
10. Borda Kaplama
11. Borda Üst Sacı
12. Şiyer Sacı
13. İç Dip Sacı
14. Sintine Braketi
15. Gasset Sacı
16. Ambar Postası
17. Ara Güverte Postası
18. 2. Güverte Kemeresi
19. Kemere Braketi
20. 2. Güverte
21. Üst Güverte
22. Stringer Sacı
23. Tripping Braketi
24. Güverte Derin Kemere
25. GüverteTülanisi
26. Güverte Görderi
27. Ambar Mezarnası
28. Öksüz Kemere
29. Web Posta

19. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 1919
DİP YAPININ BOYUTLANDIRILMASINA
ETKİ EDEN FAKTÖRLER
Geminin dip yapısı, karşıladığı yüklere bakıldığında
mukavemet açısından önemli bir kısmını oluşturduğu
görülmektedir. Geminin büyüklüğune ve çalışma koşullarına
göre farklılıklar gösteren dip yapısının etki altında kaldığı
zorlamalar şunlardır:
 Gemi dalga tepesindeyken su basıncı zorlaması
 Gemi dalga çukurunda iken su basıncı zorlaması
 Tank iç basıncı
 Gemi havuzlanmasında ve denize indirme sırasında oluşan
kuvvetler
 Gemi baş tarafında dövünme hareketinden oluşan
hidrodinamik dalga kuvvetleri
 Kıç tarafta pervane tarafından oluşturulan titreşim
zorlamaları

20. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 2020
OMURGA
Konstrüksiyon şekillerinin geliştiği bugün de bile omurganın oldukça
önemli bir yeri vardır. Çünkü omurga geminin dibindeki en takviyelerini
birbirine bağlamakta ve dipteki yerel yüklemelerden kaynaklanan
gerilmeleri, uygun bir şekilde geniş bir alana yaymaktadır. Çok geniş
gemilerin birden fazla omurga ile takviye edildiği görülmektedir.
Omurganın havuzlamadaki yeri çok önemlidir.
Dört değişik tip omurga mevcuttur. Bunlar:
 Lama Omurga
 Levha Omurga
 Kutu Omurga
 Yalpa Omurga

21. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 2121
1-LAMA OMURGA
Lama omurga, özel gemi tipi olan bazı yelkenli gemilerde, romorkörlerde,
balıkçı gemilerinde ve yatlarda kullanılmaktadır. Su basıncı ile, havuzlama
süresinde doğan havuzlama basıncını uzun bir boyda döşeklerle ve iç
omurgalara dağıtarak değişik gerilmeleri dağıtma görevini görür. Bu nedenle
lama omurga, önemli bir boyuna mukavemet elemanıdır.

22. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 2222
2- LEVHA OMURGA
Bugün bazı özel tipte olanların dışında, gemiler levha omurga olarak inşa
edilmektedir . Levha omurga bir dış kaplama sırasıdır. Orta iç tulani ile
beraber bir boyuna mukavemet elemanı olduğu gibi, kalınlığının arttırılması
ile karaya oturmada ve deniz darbelerinde gemi dibinin mukavemetini
arttırır.

23. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 2323
3- KUTU OMURGA
Kutu omurga, makine dairesi perdesinden baş çatışma perdesine kadar uzanır
ve çift dip boru devrelerinin taşınması amaçlı yapılırlar. Bu şekilde, boru
devrelerinin et kalınlıkları daha ince alınabilir. boru ve valf kaçaklarına daha
kolay erişilebilir. Kıç tarafta borular şaft tünelinden geçtigi için kutu
omurgaya gerek yoktur.Kutu omurganın genişliği 1.83 m’ye kadar alınabilir

24. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 2424
4-YALPA OMURGA
Yalpa Omurgaları, denizli havalarda gemi yalpasını azaltmak yönünden
kullanılırlar. Omurgalar sintine dönümü üzerinde gemi kaplamasına aşağı
yukarı dik konumda bağlanan saclardan yapılmakta olup, geminin orta
bölümünde ve belirli bir boyda olurlar. Çünkü yalpa süresinde gemi
karinası üzerindeki suyun en fazla hareket ettiği bölüm geminin orta
gövdesidir. Bu omurgalar yalpayı azaltsa da gemi boy mukavemeti
üzerinde belirli etkileri yoktur.

25. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 2525
DİP YAPISI
1- TEK DİPLİ GEMİLER
2- ÇİFT DİPLİ GEMİLER

26. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 2626
1- TEK DİPLİ GEMİLER
Boyut olarak daha küçük gemilerde tek dip kullanılmaktadır. Tek dipli
gemilerde iç omurgalar görevi, gemi dibine etki yapan kuvvetleri geniş bir
alana yaymak, dip düzleminin mukavemetini arttırmak ve döşekleri eğilme
veya katlanmaya karşı korumaktır.
Orta iç omurga gemi boy ekseni üzerinde olan, yan iç omurgalarda orta iç
omurganın her iki yanında bulunan elemanlardır. Bunlarmümkün olduğu
kadar başa ve kıça uzatılırlar.

27. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 2727
2- ÇİFT DİPLİ GEMİLER
Çift-dip in uygulanması ile,
denizciliğin artması yanında,
geminin boy ve en mukavemeti de
önemli derecede artmıştır. Çift
dibin bulunması özellikle yolcu
gemilerinde denizde can
güvenliğini sorununu da
çözümlemiştir.
Bugün için çift-dip yalnız safra
suyu için kullanılmamaktadır.
Kazan suyu, tatlı su, makinalar
için yakıt, kazanlar için yakıt ve
yağlama yağları da çift- dibin
içerisine yerine göre alınmaktadır.
Bir çok döşekler su geçmez veya
yağ geçmez olarak inşa edilerek
orta ve yan iç tulanilerle
beraber, çift dip tanklarını

28. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 2828
DÖŞEKLER
Geminin enine mukavemetinde en önemli elemanlarından biri de döşeklerdir.
Kalınlıkları, sınıflandırma kuruluşları tarafından saptanmış olan bu
döşeklerin her biri ayrı ayrı postalara bağlanır ve orta iç tulanide kesilirler.
120 m’nin üzerindeki gemiler için boy mukavemeti daha önemli olduğu için
boyuna sistemde inşaa edilirler.
İç dip ve dip kaplama arasında enine halkanın alt kısmını oluşturan döşeklerin
görevi, boy istikametine giden merkez omurga ve yan tülaniler arasını mukavemet
yönünden takviye eden, ambar (veya tank) yüklerinin dağılımını temin eden
elemanlardır.
Enine konstrüksiyon sisteminde üç tip döşek vardır:
1) Dolu Döşek
2) Boş Döşek (Braketli Döşek)
3) Su Geçirmez Döşek

29. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 2929
DOLU DÖŞEK
Bunlar, makine dairesinde, kazan yataklarının perdelerin altında,
geminin baş ve kıç gövdesinde baştan başlayarak ¼ L uzunlukta ve
şaft yatakları altında her postada bir olmak üzere konulurlar ,
ancak aralarındaki uzaklık 3.0 metreyi geçmemelidir. Bu durumda
dolu döşeklerin arasına braketli döşekler gelir.

30. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 3030
ENİNESİSTEMDEBOŞ
DOLUDÖŞEK
BOYUNASİSTEMDEBOŞ
DOLUDÖŞEK

31. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 3131
BOŞ DÖŞEK
Dolu döşeklerin istenmediği yerlerde braketli (boş) döşekler
kullanılır. Bir braketli döşek, gemi dibinin içi üzerindeki posta ve
Çift-dip kaplaması altındaki ters posta ile gemi ortasında, posta, ters
posta ve orta iç tülani arasındaki bir braket levha ve yanda, posta,
ters posta ve marcin levhası arasındaki bir braket levhadan
meydana gelir

32. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 3232
ENİNESİSTEMDEBOŞ
DOLUDÖŞEK
BOYUNASİSTEMDEBOŞ
DOLUDÖŞEK

33. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 3333
SU GEÇİRMEZ DÖŞEK
Su geçirmez döşeklerin fonksiyonu, çift-dip içerisindeki tankları
sınırlandırmakta olup su geçirmez perdelerin altına konurlar. Bu
döşek levhaların kalınlıkları, normal döşek levhalarının
kalınlıklarından 2 mm daha kalın olmalıdır

34. 11/22/1611/22/16 Sevilay CANSevilay CAN 3434