Sejarah Tingkatan 3: Bab 6

Hak cipta SBP Zon Timur 2007Hak cipta SBP Zon Timur 2007
SEJARAH TINGKATAN 3SEJARAH TINGKATAN 3
BAB 6BAB 6
PERUBAHAN PENTADBIRAN KEPERUBAHAN PENTADBIRAN KE
ARAH BERKERAJAAN SENDIRIARAH BERKERAJAAN SENDIRI
DI SARAWAK & SABAHDI SARAWAK & SABAH

Objektif PembelajaranObjektif Pembelajaran
 Pada akhir bab, murid dapat:Pada akhir bab, murid dapat:
 Memerihalkan Pentadbiran Tentera British diMemerihalkan Pentadbiran Tentera British di
Sarawak & Sabah selepas kekalahan JepunSarawak & Sabah selepas kekalahan Jepun
 Menerangkan faktor penyerahan Sarawak &Menerangkan faktor penyerahan Sarawak &
Sabah kepada kerajaan BritishSabah kepada kerajaan British
 Menceritakan Gerakan Antipenyerahan SarawakMenceritakan Gerakan Antipenyerahan Sarawak
 Menjelaskan langkah ke arah berkerajaan sendiriMenjelaskan langkah ke arah berkerajaan sendiri
di Sarawak & Sabahdi Sarawak & Sabah
 Mengumpul maklumat tentang penubuhan paartiMengumpul maklumat tentang penubuhan paarti
politik di Sarawak & Sabahpolitik di Sarawak & Sabah

6.1 Perubahan Pentadbiran ke Arah6.1 Perubahan Pentadbiran ke Arah
Berkerajaan Sendiri di SarawakBerkerajaan Sendiri di Sarawak
 Januari 1941, Charles Vyner BrookeJanuari 1941, Charles Vyner Brooke
memperkenalkan Perlembagaan 100 Tahunmemperkenalkan Perlembagaan 100 Tahun
Pengambilan Sarawak.namun tidak dapatPengambilan Sarawak.namun tidak dapat
dilaksanakan kerana Jepun menyerang.dilaksanakan kerana Jepun menyerang.

Sarawak selepas kekalahan JepunSarawak selepas kekalahan Jepun
 British memperkenalkan PentadbiranBritish memperkenalkan Pentadbiran
Tentera British pada 10 Sept 1945 -1 JulaiTentera British pada 10 Sept 1945 -1 Julai
1946 untuk mengembalikan:1946 untuk mengembalikan:
 KetenteramanKetenteraman
 Pemulihan ekonomi &Pemulihan ekonomi &
 Mengemaskini pentadbiranMengemaskini pentadbiran

Faktor Sarawak di serahkan kepadaFaktor Sarawak di serahkan kepada
BritishBritish
 Desakan Kerajaan British-untuk menjaminDesakan Kerajaan British-untuk menjamin
pelaburan mereka.pelaburan mereka.
 Pertikaian keluarga- Vyner Brooke sudahPertikaian keluarga- Vyner Brooke sudah
tua & uzur serta tiada penggantitua & uzur serta tiada pengganti
 Masalah kewangan-Selepas perang,Masalah kewangan-Selepas perang,
banyak kemusnahan & Vyner Brooke tiadabanyak kemusnahan & Vyner Brooke tiada
wang yang cukup untuk membangunkanwang yang cukup untuk membangunkan
SarawakSarawak

Charles Vyner Brooke telahCharles Vyner Brooke telah
menghantar wakilnya, Gerald T.menghantar wakilnya, Gerald T.
MacBryan mendapatkan tandaMacBryan mendapatkan tanda
tangan ketua bumiputera &tangan ketua bumiputera &
pemimpin tempatan dlm Majlispemimpin tempatan dlm Majlis
Tertinggi Sarawak.Tertinggi Sarawak.

8 Feb 1946,Vyner Brooke8 Feb 1946,Vyner Brooke
mengisytiharkan keputusanmengisytiharkan keputusan
Majlis Tertinggi namun,Majlis Tertinggi namun,
mendapat bantahan drpmendapat bantahan drp
pelbagai pihak terutamanya orgpelbagai pihak terutamanya org
Melayu & Iban.Melayu & Iban.

Akibatnya:Akibatnya:
1.Pej Tanah Jajahan minta Vyner Brooke mdpt persetujuan1.Pej Tanah Jajahan minta Vyner Brooke mdpt persetujuan
secara perundangan & demokrasisecara perundangan & demokrasi
2.Majlis Negeri meluluskan Rang Undang-undang2.Majlis Negeri meluluskan Rang Undang-undang
Penyerahan Sarawak @ Cession Bill (18 undi menyokongPenyerahan Sarawak @ Cession Bill (18 undi menyokong
& 16 undi menentang)& 16 undi menentang)
3.1 Julai 1946, Sarawak diisytiharkan sebagai Jajahan3.1 Julai 1946, Sarawak diisytiharkan sebagai Jajahan
Mahkota BritishMahkota British
4. Sir Charles Arden Clarke dilantik Gabenor british4. Sir Charles Arden Clarke dilantik Gabenor british
pertamapertama

Gerakan Antipenyerahan SarawakGerakan Antipenyerahan Sarawak
 Maksud:Maksud:
 ““Gerakan menentang penyerahan negeriGerakan menentang penyerahan negeri
Sarawak kepada British yang berlaku dariSarawak kepada British yang berlaku dari
1946- 1949”1946- 1949”

Gerakan ini disertai oleh:Gerakan ini disertai oleh:
 Orang Melayu-Datu Patinggi Abang HjOrang Melayu-Datu Patinggi Abang Hj
Abdillah bin Datu Patinggi Hj MohamadAbdillah bin Datu Patinggi Hj Mohamad
KassimKassim
 Persatuan Kebangsaan Melayu SarawakPersatuan Kebangsaan Melayu Sarawak
(PKMS)(PKMS)
 Barisan Pemuda Melayu Sibu(BPM)Barisan Pemuda Melayu Sibu(BPM)
 Barisan Pemuda Sarawak (BPS)Barisan Pemuda Sarawak (BPS)
 Persatuan Dayak Sarawak (PDS)Persatuan Dayak Sarawak (PDS)

Faktor Gerakan AntipenyerahanFaktor Gerakan Antipenyerahan
SarawakSarawak
 PerlembagaanPerlembagaan 19411941 -Usaha untuk mendapat-Usaha untuk mendapat
kemerdekaan menjadi sukar apabila diserahkemerdekaan menjadi sukar apabila diserah
kepada British.kepada British.
 TipuTipu MuslihatMuslihat -Vyner Brooke membuat keputusan-Vyner Brooke membuat keputusan
sendiri, tanpa berunding (ketua bumiputera &sendiri, tanpa berunding (ketua bumiputera &
pemimpin tempatan)pemimpin tempatan)
 Anthony Brooke tidak dilantik sebagai RajahAnthony Brooke tidak dilantik sebagai Rajah
Sarawak -BPM mahu Anthony Brooke ditabalSarawak -BPM mahu Anthony Brooke ditabal
sebagai Raja Sarawak yang baru agar mudahsebagai Raja Sarawak yang baru agar mudah
menuntut kemerdekaan.menuntut kemerdekaan.

Penentangan & reaksi BritishPenentangan & reaksi British
 Golongan antipenyerahan hantar suratGolongan antipenyerahan hantar surat
bantahan, kawat & telegram kpd British,bantahan, kawat & telegram kpd British,
namun tidak diendahkan.namun tidak diendahkan.
 Tampal posterTampal poster
 Demonstrasi oleh kaum wanita(cikgu LilyDemonstrasi oleh kaum wanita(cikgu Lily
Eberwein, Syarifah Hjh Sipah, DygEberwein, Syarifah Hjh Sipah, Dyg
Fauziah & Cikgu Ajibah Abol)Fauziah & Cikgu Ajibah Abol)
 Tunjuk perasaan membantah pelantikanTunjuk perasaan membantah pelantikan
Gabenor Sarawak pertamaGabenor Sarawak pertama

ReaksiReaksi BritishBritish::
Mengeluarkan notis Pekeliling no 9Mengeluarkan notis Pekeliling no 9
kerana gerakan ini disertai olehkerana gerakan ini disertai oleh
kakitangan kerajaan (guru melayu)kakitangan kerajaan (guru melayu)
Pekeliling no 9 ialah sebagaiPekeliling no 9 ialah sebagai
amaran kepada kakitanganamaran kepada kakitangan
kerajaan supaya tidak terlibat dlmkerajaan supaya tidak terlibat dlm
gerakan antipenyerahangerakan antipenyerahan

Kesannya:Kesannya:
 Pekeliling ini mendapat bantahan.Pekeliling ini mendapat bantahan.
 2 April 1947, 338 orang kakitangan kerajaan2 April 1947, 338 orang kakitangan kerajaan
(guru melayu) letak jawatan.(guru melayu) letak jawatan.
 22 buah sekolah terpaksa ditutup22 buah sekolah terpaksa ditutup
 56 pelajar maktab perguruan Melayu56 pelajar maktab perguruan Melayu
Sarawak tamatkan pengajian sbg bantahan.Sarawak tamatkan pengajian sbg bantahan.

Gerakan penentangan semakinGerakan penentangan semakin
hebat apabila BPM Sibuhebat apabila BPM Sibu
mengadakan perhimpunan diwakilimengadakan perhimpunan diwakili
250 perwakilan bumiputera seluruh250 perwakilan bumiputera seluruh
cawangan.cawangan.
British cuba melemahkan gerakanBritish cuba melemahkan gerakan
antipenyerahan dgnantipenyerahan dgn
memecahbelahkan perpaduanmemecahbelahkan perpaduan
kaumkaum

Propaganda British mengekangPropaganda British mengekang
gerakan antipenyerahan:gerakan antipenyerahan:
 British cuba melemahkan gerakanBritish cuba melemahkan gerakan
antipenyerahan dgn memecahbelahkanantipenyerahan dgn memecahbelahkan
perpaduan kaum.perpaduan kaum.
 Menggalakkan penubuhan Young MalayMenggalakkan penubuhan Young Malay
Association (YMA)Association (YMA)
 Melaga-lagakan orang Melayu denganMelaga-lagakan orang Melayu dengan
orang dayak supaya bertelagahorang dayak supaya bertelagah

Kesan daripada propaganda British:Kesan daripada propaganda British:
 Gerakan antipenyerahan semakin lemah.Gerakan antipenyerahan semakin lemah.
 Golongan muda dalam BPM menubuhkan RukunGolongan muda dalam BPM menubuhkan Rukun
Tigabelas.Tigabelas.
 Dianggotai oleh ahli BPM yang radikal.Dianggotai oleh ahli BPM yang radikal.
 Bersumpah menghapuskan pegawai Eropah &Bersumpah menghapuskan pegawai Eropah &
pemimpin Melayu bersubahat menyokong Britishpemimpin Melayu bersubahat menyokong British
 Rosli Dhobi ditugaskan membunuh Sir DuncanRosli Dhobi ditugaskan membunuh Sir Duncan
Steward (Gabenor Sarawak kedua) semasaSteward (Gabenor Sarawak kedua) semasa
lawatan ke Sibulawatan ke Sibu

AkibatnyaAkibatnya::
1.British menggunakan kekerasan untuk1.British menggunakan kekerasan untuk
melumpuhkan antipenyerahan.melumpuhkan antipenyerahan.
2. Dijatuhi hukuman gantung sampai mati.2. Dijatuhi hukuman gantung sampai mati.
3. Mengharamkan Persatuan Melayu Sarawak3. Mengharamkan Persatuan Melayu Sarawak
4. Melumpuhkan Gerakan antipenyerahan4. Melumpuhkan Gerakan antipenyerahan
5.Mengukuhkan kedudukannya di Sarawak5.Mengukuhkan kedudukannya di Sarawak
sehingga 1963.sehingga 1963.

Langkah ke arah berkerajaan sendiriLangkah ke arah berkerajaan sendiri
di Sarawakdi Sarawak
 1946-Sarawak dibahagi kepada 5 bahagian yang1946-Sarawak dibahagi kepada 5 bahagian yang
diketuai oleh Residen,Setiap bahagian dibahagidiketuai oleh Residen,Setiap bahagian dibahagi
kepada beberapa daerah diketuai oleh Pegawaikepada beberapa daerah diketuai oleh Pegawai
Daerah.Daerah.
 1947-Majlis Tempatan dibentuk unt memberi1947-Majlis Tempatan dibentuk unt memberi
peluang kepada ahli mengambil bahagian dlmpeluang kepada ahli mengambil bahagian dlm
pentadbiran tempatan.pentadbiran tempatan.
 1956- Pindaan keahlian Majlis Negeri & Ahli Majlis1956- Pindaan keahlian Majlis Negeri & Ahli Majlis
Tertinggi dalam Perlembagaan Negeri SarawakTertinggi dalam Perlembagaan Negeri Sarawak
berkuatkuasa April 1957 menjadi 10 orang.berkuatkuasa April 1957 menjadi 10 orang.

Penubuhan Parti Politik di SarawakPenubuhan Parti Politik di Sarawak
 Parti Negara Sarawak (PANAS)Parti Negara Sarawak (PANAS)
 9 April 19609 April 1960
 Datu Patinggi Abang Hj MustaphaDatu Patinggi Abang Hj Mustapha
 Matlamat:Matlamat:
 Wujudkan keharmonian kaumWujudkan keharmonian kaum
 Pendidikan Percuma sek rendahPendidikan Percuma sek rendah
 Pertingkatkan politik, ekonomi & sosialPertingkatkan politik, ekonomi & sosial
bumiputerabumiputera

Parti Bersatu Rakyat SarawakParti Bersatu Rakyat Sarawak
(SUPP)(SUPP)
 12 Jun 195912 Jun 1959
 Ong Kee Hui & Stephen YoungOng Kee Hui & Stephen Young
 Wujudkan perpaduan & kesetiaanWujudkan perpaduan & kesetiaan
 Satupadukan kaumSatupadukan kaum

Persatuan Cina Sarawak (SCA)Persatuan Cina Sarawak (SCA)
 Julai 1962Julai 1962
 William TanWilliam Tan
 Ke arah perpaduan org CinaKe arah perpaduan org Cina

Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP)Parti Kebangsaan Sarawak (SNAP)
 10 April 196110 April 1961
 Stephen Kalong NingkangStephen Kalong Ningkang
 Perjuangkan hak & kepentingan orang IbanPerjuangkan hak & kepentingan orang Iban
 Mendapatkan kemerdekaan SarawakMendapatkan kemerdekaan Sarawak

Parti Pesaka Anak SarawakParti Pesaka Anak Sarawak
(PESAKA)(PESAKA)
 Ogos1962Ogos1962
 Temenggung JugahTemenggung Jugah
 Bantu orang Dayak mencapai perpaduan &Bantu orang Dayak mencapai perpaduan &
menjamin hak mereka dalam perlembagaanmenjamin hak mereka dalam perlembagaan

Nov 1962, Perikatan SarawakNov 1962, Perikatan Sarawak
dibentuk bagi menghadapidibentuk bagi menghadapi
pilihanraya tahun 1963 denganpilihanraya tahun 1963 dengan
memenangi 138 kerusi.memenangi 138 kerusi.
Perikatan Sarawak terdiri daripadaPerikatan Sarawak terdiri daripada
SNAP, SCA, BERJASA, PANAS &SNAP, SCA, BERJASA, PANAS &
PESAKA.PESAKA.
..

6.2 Perubahan Pentadbiran ke arah6.2 Perubahan Pentadbiran ke arah
Berkerajaan Sendiri di SabahBerkerajaan Sendiri di Sabah
 Selepas Perang Dunia Kedua, SabahSelepas Perang Dunia Kedua, Sabah
ditadbir oleh Pentadbiran Tentera Britishditadbir oleh Pentadbiran Tentera British
untuk mengembalikan keamanan &untuk mengembalikan keamanan &
ketenteraman sehingga 15 Julai 1946.ketenteraman sehingga 15 Julai 1946.

Sabah diserahkan kepada kerajaanSabah diserahkan kepada kerajaan
BritishBritish
 Pada 26 Jun 1946 Kerajaan BritishPada 26 Jun 1946 Kerajaan British
menandatangani perjanjian dengan Syarikatmenandatangani perjanjian dengan Syarikat
Borneo Utara British (SBUB) menyebabkanBorneo Utara British (SBUB) menyebabkan
Borneo Utara secara rasmi menjadi tanahBorneo Utara secara rasmi menjadi tanah
jajahan British pada 15 Julai 1946.jajahan British pada 15 Julai 1946.

Faktor Sabah di serah kepadaFaktor Sabah di serah kepada
BritishBritish
 Desakan Pelabur & Pemodal Eropah-Desakan Pelabur & Pemodal Eropah-
melindungi pelaburan di Sabah.melindungi pelaburan di Sabah.
 Mengeksploitasi Sumber Bahan Mentah-Mengeksploitasi Sumber Bahan Mentah-
Pembekal bahan mentah & tempat bagiPembekal bahan mentah & tempat bagi
pasaran barangan Britain.pasaran barangan Britain.
 Menjamin Kedudukan & Keselamatan-Menjamin Kedudukan & Keselamatan-
kerana terletak di tengah jalan perdagangankerana terletak di tengah jalan perdagangan
ant. Spura dan HKong.ant. Spura dan HKong.

Langkah ke arah berkerajaan sendiriLangkah ke arah berkerajaan sendiri
di Sabahdi Sabah
 Tahun 1950Tahun 1950
 British memperkenalkan perlembagaanBritish memperkenalkan perlembagaan
baru.baru.
 Majlis kerja & Majlis Undangan ditubuhkanMajlis kerja & Majlis Undangan ditubuhkan
 Buka peluang Wakil-wakli anak negeriBuka peluang Wakil-wakli anak negeri
melibatkan diri dalam pemerentahan negerimelibatkan diri dalam pemerentahan negeri
 Melatih penduduk tempatan menjadiMelatih penduduk tempatan menjadi
pemimpinpemimpin

Tahun 1952Tahun 1952
 Pilihanraya Majlis Tempatan diadakan untukPilihanraya Majlis Tempatan diadakan untuk
memilih perwakilan secara demokrasimemilih perwakilan secara demokrasi

Tahun 1960Tahun 1960
 British meminda Perlembagaan untukBritish meminda Perlembagaan untuk
menambah jumlah bilangan pemimpin kaummenambah jumlah bilangan pemimpin kaum
bumiputera sebagai ahli tidak rasmi dalambumiputera sebagai ahli tidak rasmi dalam
Majlis Undangan.Majlis Undangan.
 Semua ahli dilantik oleh Gabenor BritishSemua ahli dilantik oleh Gabenor British
 1962- British memperkenalkan Pilihan Raya1962- British memperkenalkan Pilihan Raya
Majlis UndanganMajlis Undangan

Parti politik di Sabah sehingga 1963Parti politik di Sabah sehingga 1963
 Pertubuhan Kebangsaan Kadazan BersatuPertubuhan Kebangsaan Kadazan Bersatu
(UNKO)(UNKO)
 Ogos 1961Ogos 1961
 Donald StephenDonald Stephen
 Matlamat: Menjaga kepentingan &Matlamat: Menjaga kepentingan &
memelihara hak orang Kadazan Dusunmemelihara hak orang Kadazan Dusun

Pertubuhan Kebangsaan SabahPertubuhan Kebangsaan Sabah
Bersatu (USNO)Bersatu (USNO)
 23 Disember 196123 Disember 1961
 Pengasas: Tun Datu Mustapha b Datu HarunPengasas: Tun Datu Mustapha b Datu Harun
 Perjuangkan hak bumiputera muslimPerjuangkan hak bumiputera muslim
 Menjadikan B Melayu – Bahasa KebangsaanMenjadikan B Melayu – Bahasa Kebangsaan
 Agama islam- agama rasmiAgama islam- agama rasmi
 Tukar nama Borneo Utara kepada SabahTukar nama Borneo Utara kepada Sabah

Pasok MomogunPasok Momogun
 Januari 1962Januari 1962
 Pengasas: Orang Kaya-kaya Sedomo & GSPengasas: Orang Kaya-kaya Sedomo & GS
SundangSundang
 Matlamat: Lindungi kepentingan pendudukMatlamat: Lindungi kepentingan penduduk
kawasan pedalaman Sabahkawasan pedalaman Sabah

Persatuan Cina Sabah (SCA)Persatuan Cina Sabah (SCA)
Gabungan Parti Bersatu dan PartiGabungan Parti Bersatu dan Parti
DemokratikDemokratik
 Oktober 1962Oktober 1962
 Pengasas: Khoo Siak Chiew & Peter ChinPengasas: Khoo Siak Chiew & Peter Chin
 Melindungi hak orang CinaMelindungi hak orang Cina

Barisan Rakyat Jati SarawakBarisan Rakyat Jati Sarawak
(BERJASA)(BERJASA)
 4 Dis 19614 Dis 1961
 Datu Tuanku Hj Bujang bin Tuanku OthmanDatu Tuanku Hj Bujang bin Tuanku Othman
 Tuntut hak istimewa & Pertingkat taraf hidupTuntut hak istimewa & Pertingkat taraf hidup
BumiputeraBumiputera
 Wujudkan keharmonian rakyatWujudkan keharmonian rakyat
 Mengelakkan rakyat terpengaruh dengan fahamanMengelakkan rakyat terpengaruh dengan fahaman
komuniskomunis
 Bahasa Melayu dijadikan Bahasa KebangsaanBahasa Melayu dijadikan Bahasa Kebangsaan

Perikatan Sabah ditubuhkanPerikatan Sabah ditubuhkan
untuk mengambil bahagianuntuk mengambil bahagian
dalam pilihanraya 1962.Partidalam pilihanraya 1962.Parti
politik yang menganggotaipolitik yang menganggotai
Perikatan ialah USNO,UNKO,Perikatan ialah USNO,UNKO,
Pasok Momogun & SCA.Pasok Momogun & SCA.

RumusanRumusan
 Banyak berlaku perubahan di Sabah &Banyak berlaku perubahan di Sabah &
SarawakSarawak
 Pembunuhan Duncan steward merupakanPembunuhan Duncan steward merupakan
kemuncak kebencian penduduk tempatankemuncak kebencian penduduk tempatan
terhadap British.terhadap British.
 Pertubuhan bersifat politik, ekonomi &Pertubuhan bersifat politik, ekonomi &
sosial ditubuhkan.sosial ditubuhkan.
 Di Sabah, gerakan kebangsaan agakDi Sabah, gerakan kebangsaan agak
perlahan.perlahan.

SEKIAN…SEKIAN…

Sejarah Tingkatan 3: Bab 6

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (17)

More from hamdan che hassan

More from hamdan che hassan (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (8)

Sejarah Tingkatan 3: Bab 6