inaczej pomoc naukowa

2. Spekulatywny
Spekulatywny (łac.) –
abstrakcyjny,
lekceważący
doświadczenie; oparty
na dociekaniach
teoretycznych.

3. Siły wytwórcze
Siły wytwórcze – termin
ekonomiczny oznaczający
narzędzia pracy, metody
wytwarzania oraz
doświadczenie i
umiejętność człowieka
stosowane w produkcji.

4. Ernest Renan
Ernest Renan (1823-1892)
– francuski historyk,
filozof, religioznawca.
Zwolennik
psychologicznej koncepcji
pochodzenia religii.

5. Jerzy W. Borejsza
Jerzy W. Borejsza (ur.
1935) – profesor,
badacz historii
polskiej emigracji XIX
w.

6. Stefan Kieniewicz
Stefan Kieniewicz (1907-
1992) – profesor, historyk,
autor podręczników i
monografii poświęconych
problematyce XIX w.

7. Janina Kulczycka-Saloni
Janina Kulczycka-
Saloni (ur.1910) –
profesor, historyk
literatury, badaczka
pozytywizmu polskiego.

8. Krausharowie
Krausharowie – rodzina
finansistów warszawskich.
Aleksander Kraushar
(1842-1931) – działacz
kulturalny i historyk,
prowadził w Warszawie
salon literacki.

9. Maria Ilnicka
Maria Ilnicka (1825-
1897) – poetka,
powieściopisarka,
redaktorka tygodnika
„Bluszcz”.

10. Adam Pług
Adam Pług(właśc. Antoni
Pietkiewicz 1823-1903)
– pisarz i publicysta
zbliżony do „ starej
prasy”. Redaktor „
Kłosów”.

11. Kobiety posiadającej
[…] głośne imię
Kobiety posiadającej […]
głośne imię – Orzeszkowa
powtarza pogłoskę o
miłości Sienkiewicza do
Heleny Modrzejewskiej,
znakomitej aktorki
dramatycznej.

12. Adam Bełcikowski
Adam Bełcikowski
(1839-1909) –
historyk literatury.

13. Deotyma
Deotyma – Jadwiga
Łuszczewska(1834-1908),
powieściopisarka.
Prowadziła w Warszawie
salon literacki. Autorka
powieści dla młodzieży
(m.in. Panienki z okienka).

14. Ludwik Ancyz
Ludwik Ancyz (1823-
1883) – poeta i
dramaturg. W swojej
twórczości podejmował
tematy ludowe.

15. Ultramontanizm
Ultramontanizm (łac.) –
kierunek polityczny
zmierzający do zapewnienia
papiestwu i duchowieństwu
zdecydowanego wpływu na
wszystkie dziedziny życia.

16. Legitymizm
Legitymizm (łac.) –
kierunek polityczny
uznający niezmienność
praw dynastycznych i
historycznych;
monarchizm.

17. Sposoby topienia […]
wojsk faraonowych
Sposoby topienia […]
wojsk faraonowych –
wyrazista aluzja do
Starego Testamentu
(Exodus).

18. Stanisław Koźmian
Stanisław Koźmian (1836-
1922) – publicysta,
polityk, krytyk teatralny.
Jeden z przywódców
stronnictwa „stańczyków”.

19. Prostracja
Prostracja (łac.) – stan
krańcowego
wyczerpania, niechęć do
życia.

20. Jean Francois Retz
Jean Francois Retz (1613-
1679)- kardynał, francuski
polityk i pisarz, autor
głośnych Pamiętników.
Cytat z Pamiętników
Retza.

21. Ludwik Krzywicki
Ludwik Krzywicki (1859-
1941)- socjolog, działacz
społeczny i publicysta.
Związany z ruchem
socjalistycznym. Tłumacz
Kapitału Marksa. Po I wojnie
światowej prowadził
działalność naukową.

22. Jaźń
Jaźń – termin filozoficzno-
psychologiczno
oznaczający trwałe
podłoże zjawisk
psychicznych lub
świadomość własnego
„ja”.

23. Bolesław Limanowski
Bolesław Limanowski (1835-
1935)- jeden z pierwszych
polskich działaczy
socjalistycznych, historyk,
socjolog, publicysta. Autor
Historii demokracji polskiej
w epoce
porozbiorowej,1901.

24. Ludwik Waryński
Ludwik Waryński (1856-
1889)- działacz
socjalistyczny, twórca I
Proletariatu. Skazany na
16 lat katorgi, zmarł w
twierdzy szliselburskiej.

25. Du beatu et du mauvais
temps
Du beatu et du
mauvais temps (fr.) –
o dobrych i złych
czasach.

26. Stanisław Tarnowski
Stanisław Tarnowski (1837-
1917) – historyk i krytyk
literatury polskiej.
Konserwatysta związany z
krakowskimi stańczykami.
Profesor i rektor Uniwersytetu
Jagiellońskiego. Prezes
Akademii Umiejętności.

27. Galwanizacja
Galwanizacja (od nazwiska
Luigi Galvaniego)- tu: w
znaczeniu sztucznego
ożywiania, pobudzania do
życia.

28. Dast ist der Herren
eigener Egist
Dast ist der Herren
eigener Egist (niem.) –
jest to własny duch
panów.

29. Prowincja polska
Prowincja polska –
tu: Galicja.

30. Nieprzerwalność snu
Nieprzerwalność snu –
wyrazista aluzja do
poglądów demokratów o „
nieprzerwalności
powstania”.

31. Wieża paryska
Wieża paryska –
wieża Eiffla.

32. Strabon
Strabon (ok. 65
p.n.e.- 20 n.e.) –
grecki geograf.

33. Pogrzeb Giedymina
Pogrzeb Giedymina –
obraz Kazimierza
Alchimowicza. Giedymin
– wielki Książę Litewski
z XIV w.

34. Orly
Orly (niem.) – człowiek
zajmujący się
spławianiem drzewa,
flisak.

35. Berlinka
Berlinka – żaglowa
łódź do przewożenia
towarów.

36. Wiorsta
Wiorsta – dawna
rosyjska miara
długości, ok. 1070 m.

37. A.Br.
A.Br. – Adam Breza,
dziennikarz i
sprawozdawca
„ Kuriera
Codziennego”.

38. Traveller
Traveller (ang.) –
podróżnik.

39. Jadwiga Janczewska
Jadwiga Janczewska –
szwagierka
Sienkiewicza, siostra
pierwszej żony pisarza,
Marii z Stetkiewiczów.

40. Guide
Guide (fr.) –
przewodnik.

41. Architraw
Architraw (gr.) – w
architekturze antycznej
najniższa część
belkowania
spoczywająca na
kolumnach.

42. Fryz
Fryz (łac.) – środkowa
część belkowania
zdobiona
ornamentem.

43. Metopa
Metopa (łac.) –
część fryzu
zdobiona
płaskorzeźbą.

44. Kapitel
Kapitel (łac.) – górna
wieńcząca część
kolumny lub filara.

45. Pilaster
Pilaster (włos.) – płaski
filar służący do
dekoracji lub
wzmocnienia
konstrukcji.

46. John Watt
John Watt – angielski
badacz literatury, autor
prac o początkach
powieści.

47. Henryk Markiewicz
Henryk Markiewicz (ur.1922)
– historyk i teoretyk
literatury, autor podręcznika
uniwersyteckiego
Pozytywizm oraz szeregu
studiów na literaturą XIX i
XX w.

48. Homologiczny
Homologiczny (gr.) –
równoważny, o
podobnych proporcjach
lub wartościach.

49. Lud Aryjski
Lud Aryjski – lud należący
do grupy indoeuropejskiej,
posiadający wspólny pień
językowy i pierwotnie,
wspólne terytorium.

50. Hybrydy
Hybrydy (właśc.
Hebrydy) – archipelag
wysp u wybrzeży
Szkocji.

51. Emporium
Emporium (łac.) – w
starożytnej Grecji i
Rzymie portowe miejsce
wymiany handlowej.

52. Municypalny
Municypalny (łac.) –
miejski.

53. Klaudiusz
Klaudiusz – poeta
rzymski z V w. n.e.

54. Guido Renii
Guido Renii (1575-1642)
– malarz włoski,
przedstawiciel
wczesnego baroku
(szkoła bolońska).

55. Claudie Bernard
Claudie Bernard (1813-
1878) – francuski
lekarz, fizjolog i
patolog; twórca
fizjologii
eksperymentalnej.

56. Le vente de Paris
Le vente de Paris (fr.)
– Brzuch Paryża, tytuł
powieści Emila Zoli.

57. „Jego myślą, jego
mową”…
„Jego myślą, jego
mową”… – cytat z
Odpowiedzi na „ Psalmy
przyszłości” Juliusza
Słowackiego.

58. Serwilizm
Serwilizm (łac.) –
służalstwo.

59. Loika
Loika – logika.

60. Łazienka
Łazienka – tu:
odpowiednio urządzony
budynek nad rzeką,
morzem lub jeziorem,
wyposażony w basen
kąpielowy.

61. Drop
Drop – ptak z
rzędu żurawi.

62. Bidka
Bidka (biedka) –
wózek
dwukołowy.

63. Sztafetnik
Sztafetnik (z włos.)
– umyślny
posłaniec konny,
goniec.

64. Sztuka dla sztuki
Sztuka dla sztuki –
sformułowanie użyte po raz
pierwszy w 1818r. przez
francuskiego filozofa Victora
Cousina. W Polsce
upowszechnianie przez
filozofów heglistów: Józefa
Kremera i Karola Libelta.

65. Czyny nierozważne
Czyny
nierozważne –
tu: powstanie
zbrojne.

66. Licencja poetyczna
Licencja poetyczna (licentia
poetica – łac.) –
wykorzystanie uprawnień
do odejścia od przyjętych
reguł tworzenia ( w
poetykach
normatywnych).

67. Per sonat
Per sonat (łac.)
– ważna
osobistość,
dygnitarz.

68. Panteista
Panteista (gr.) –
zwolennik poglądu, że
Bogiem jest całokształt
praw i sił natury;
utożsamianie Boga z
przyrodą.

69. Ireneusz Opacki
Ireneusz Opacki (ur.1933)
– profesor Uniwersytetu
Śląskiego, badacz
literatury romantycznej i
poezji międzywojennej.

70. Kazuistyka
Kazuistyka (od łac.
casus) – drobiazgowe
rozstrzyganie
problemów.

71. Bleichroeder,
Rothschild
Bleichroeder,
Rothschild –
słynni bankierzy
XIX w.

72. Jakości emotywne
Jakości emotywne – termin
teoretyczny oznaczający
nastawienie uczuciowe
wobec poszczególnych
składników dzieła
literackiego.

73. Anakolut
Anakolut – zdanie
zniekształcone, w
którym brak harmonii
Między
poszczególnymi
częściami.

74. Asocjacja
Asocjacja (łac.) –
kojarzenie
wyobrażeń, z których
jedno wywołuje
drugie.

75. Cechy wolicjonalne
Cechy
wolicjonalne –
cechy uzależnione
od woli.

76. Georg Gottfried Gervinus
Georg Gottfried
Gervinus (1805-1871) –
niemiecki historyk i historyk
literatur, autor Geschichte
der poetischen National
literatur der Deutsche
(1835-1842) i monografii
Shakespeare (1849-1850).

77. Falstaff
Falstaff –
Szekspirowski
bohater, łgarz i
opój.

78. Karol Szajnocha
Karol Szajnocha (1818-1868)
– wybitny historyk pierwszej
połowy XIX w. Autor prac o
polskim średniowieczu
(Jadwiga i Jagiełło) oraz o
XVII w. (Dwa lata dziejów
naszych).

79. Michał Bobrzyński
Michał Bobrzyński (1849-
1935) – historyk szkoły
krakowskiej, autor
Dziejów Polskich w
zarysie.

80. Jurgieltnik
Jurgieltnik (niem.) –
najemnik, płatny
żołnierz.

81. Nefele
Nefele (gr.) –
dosłownie „obłok”.
Postać z mitologii
greckiej.

82. Kazimierz Wyka
Kazimierz Wyka (1910-
1975) – historyk
literatury, głownie XIX i
XX w., krytyk literacki,
eseista. Związany z
Uniwersytetem
Jagiellońskim.

83. Michał Głowiński
Michał
Głowiński (ur.1934) –
profesor, członek
Instytutu Badań
Literackich, historyk i
teoretyk literatury.

84. Stanisław Eile
Stanisław
Eile (ur.1934) –
profesor Uniwersytetu
w Londynie, historyk i
teoretyk literatury.

85. Julian Mohort
Julian Mohort (Julian
Ochorowicz, 1850-1917) –
filozof, psycholog,
publicysta. Zwolennik
programu
pozytywistycznego. Pionier
empirycznych badań
psychologicznych.

86. Władysław Ordon
Władysław
Ordon (Władysław
Szans er, Szancer,
1848-1914) – poeta i
prozaik.

87. Surma
Surma – rodzaj
trąby.

88. Wiktor Gomulicki
Wiktor Gomulicki (1848-
1919) – poeta,
powieściopisarz, eseista,
tłumacz. Związany z
prasą warszawską.

89. Rota
Rota – tekst
przysięgi,
przysięga.

90. Maria Bartusówna
Maria
Bartusówna (1854-
1885) – poetka,
nauczycielka w
szkołach ludowych.

91. Stanisław Grudziński
Stanisław Grudziński
(1852-1884) – poeta,
prozaik, publicysta,
związany z prasą
zachowawczą.

92. Meandry
Meandry (z gr.) – utwory
wierszowane o
kunsztownej budowie
stroficznej, oparte na
układzie rymowym
abbaab, jedno- lub
kilkustrofowe.

93. Lewita
Lewita (bibl.) –
potomek pokolenia
Lewi, przeznaczonego
do niższych służb
religijnych.

94. Dulcynea z Tobolo
Dulcynea z Tobolo (To
boso) – urojona
piękność uwielbiana
prze Don Kichota,
tytułowego bohatera
powieści M. Cervantesa.

95. Kruża
Kruża – rodzaj
dzbana.

96. Chloe
Chloe – bohaterka
greckiej powieści
pasterskiej,
kochanka Dafnisa.

97. Murano
Murano –
dzielnica
Wenecji.

98. Tum
Tum (łac.) –
kościół
katedralny,
kolegiata.

99. Correggio
Correggio (właśc.
Antonio Allegri, ok.
1489-1534) – malarz
włoski przełomu
renesansu i
manieryzmu.

100. Ligawka
Ligawka – polski
instrument muzyczny,
złożony z długiej
drewnianej trąby
(Zwykle z podpórką);
wydaje przenikliwy
głos.

101. KONIEC
AUTOR :
MARZENA
SKIBA