2. Alejandrina
Viktoria (1819-
1901)
Viktoria I.aren erregealdiari
aldi viktoriarra deritzo.
Erresuma Batuko Viktoria
I.a (1837-1901) eta Indiako
lehen enperatriza (1877-
1901) izan zan. Erresuma
Batuko barne- eta kanpo-
politikan ahal izan eban
guztia esku hartzen saiatu
zan. Sarritan, gabinete
kontserbadoreen alde
agertu zan, eta
desadostasun asko izan
ebazan gobernu liberalekin.
Indiako enperatriza koroatu
ebenean, britaniar
inperialismoaren ikur
bihurtu zan. Britaniar
3. Potentzia ekonomiko eta
lurralde-potentzia
Aldi viktoriarran Erresuma Batuak inoiz izandako
lurralde-hedapen handiena lortu eban eta industria-
garapena indartu zan. Monarkia parlamentarioan
oinarritutako erakundea zan. Iraultza liberalen boladek
ez eutsen kalterik egin.
4. 1873tik 1895 krisi luzea
Ekonomia-garapenenan eragina izan arren ekonomia-
ahalmena ez zan txikitu baina beste herrialde batzuek
XIX. mendearen bukaeran Erresuma Batuaren industria-
eta ekonomia-garapenaren maila bera lortu eben. Hala
ere, Erresuma Batuak finantza-gune nagusia zan.
5. Irekidura politikoa eta
erreformismoa
1832an politika erreformak egiten hasi ziran. XIX.
Mendearen erdialdetik aurrera, Inglaterran bi alderdi
politiko egozan: Toriak edo kontserbadoreak eta whigak
edo liberalak.
1867an, Disraelik, ministro kontserbadoreak, lehen
hauteskunde-erreforma egiten dau. Bi alderdi nagusiak
alde egon ziran monarkia eta erregimen parlamentarioa
defendatzen ebalako.
Erreforma horrek boto eskubidea eman eutsan milioi bat
herritarrei.
1868an Gladstone liberalak irabazi eban eta honek
Inglaterra viktoriarreko politikariaren eredua izan zan eta
ondorengoak ziran bere balioak: liberalismoa,
eraginkortasuna, ekonomia-hedapena, kristautasun
7. Ondorengoak izan ziran Gladstonen gobernuak egin ebazan erreformak:
Erlijio erreformak: Eliza anglikano
ofizialarengan mesfidantza eragin
eben eta hau banatzea lortu eben.
Askatasun konfesionaleko eskola
berria sortu zan eta XX. mendearen
hasieran, munduko analfabetismo-
tasa baxuena lortu zan.
Lege sindikal berria, justiziaren eta
administrazioaren erreforma eta
1884an hauteskunde-eskubidea
hedatu egin zan.
XIX. mendearen bukaeratik Lehen Mundu
Gerra hasi arte beste alderdi-mapa bat
garatu zan. 1893an, Alderdi Laborista
sortu zan eta antzinako whigak ordezkatu
ebezan.
8. Irlandaren auzia
Irlanda Britania Handiko barne-arazo handienetako bat
izan zan independentzia gerra (1919-1921) hasi zan arte.
Irlanda ingelesen mende egon zan Erdia Arotik eta 1800.
urtean Irlanda eta Britania Handia Erresuma Batuan
bateratzen ebazan Batasun Agiria onartu eben.
1870.urtetik aurrera krisi-ekonomikoa zala eta eta milaka
irlandar maizter ingeles lur-jabeen lurretik botatzeak
tentsioa areagotu eben. Charles S. Parneel buru eban
mugimendu nazionalista erradikalizatu zan eta honek
Alderdi Parlamentarioa sortu eban 1882an. Indarkeria-
bolada geldiarazteko akordio bat sinatu zan (Kilmainham-
eko Ituna)
9. 1885etik, Irlandako nazionalistak britaniar Parlamentuan egon ziran, eta urte
bat geroago, Gladstonek Home Rule aurkeztu eban. Estatutu horrek Irlanda
Erresuma Batuko lurralde autonomo bihutzen eban.
10. Irlandako auzia konpondu gabe geratu zan Dublingo 1916ko matxinadara arte.
Iparraldean gehiengoa protestantea zan, Erresuma Batuari leiala eta hegoaldea
katolikoa. Eremu katolikoak 1920an independentzia lortu eban.
Hala ere, protestanteen eta katolikoen arteko borroka XX. Mende osoan jarraitu
eban.
