2. ZERGAITIAK
Potentzien arteko
areriotasuna
1) Aurkako blokeen eraketa:
-Aliantza Hirukoitza (Alemania,
Austria-Hungaria eta Italia)
-Entente Hirukoitza (Erresuma Batua,
Frantzia eta Errusia)
2) Europako potentzien bermatze
orokorra: bereiziki Alemaniarena.
3) Areriotasun ekonomikoa:
Alemaniak industria-garapen handia
izan eban bigarren industria iraultzan,
beraz, beste merkatu batzuk
lortzeko lehia sortu eban.
4) Gerra-giro orokorra: gerraren
aurreko hamarkadetan, militarismoa
areagotu egin zan, eta horren
ondorioz, Europako herrialdeen
artean gerrarako joera sortu zan.
5) Naziotasunagaitk gatazkak Europa
3. Koloniengatiko tentsioak
1) Gillen II.aren politika inperiala:
Alemaniak potentzia ekonomiko handia
zanez, inperio kolonial handi bat
izateko eskubidea aldarrikatu eban.
2) Marokoko krisia: Alemania eta
Frantziaren artean.
3) Frantsesen eta britaniareen
mesfidantza Alemaniaren
espantsionismoarekiko.Balkanetako gatazka
1) Ekialdeko auzia: Otomandar
inperioaren ahultasuna zala eta
gainerako potentziak haren jabetzak
lortzeko lehian aritu ziran.
2) Balkanetako gerrak: tentsio
nazionalistek eta erlijiosoek sortuak.
3) Tentsioak gutxiengo etnikoekin
Austria-Hungariako Inperioan eta
Otmandar Inperioan.
Gerra leherrarazi eban gertaera
>1914an Austriako koroaren
oinordekoaren hilketa (Frantzisko
Fernando artxidukea), serbiar terrorista
8. Mugimenduen gerra (1914)
1) Gerrako lehen hilabeetetan, Alemaniak aurrera egin eban
mendebaldeko frontean, eta frantsesek atzera egin behar izan eben.
Alemaniarrak Parisera hurbildu ziran.
2) Ekialdeko fronteran, Errusiak erasoa jo eban, Tannenbergen porrota
izan eban. Frontea egonkortu zan.
3) Marneko Gudua. Alemaniarrak geldiarazi ebezan eta mendebaldeko
fontea egonkortu egin zan.
9. Posizioen gerra (1915-1916)
1) Lubakietako gerra: fronteak finkoak ziran, eta aurrera egiteko saio bakoitzak
ahalegin handia eskatzen eban eta heriotza kopuru izugarria eragiten eban.
2) Ahitzeko gerra: baldintza orokorrak kaskartu egin ziran, helburua etsaiaren
erresistentzia-gaitasuna ahitzea baitzen.
3) Arma berriak erruz erabili ebezan (abiazioa, tankeak, gerra kimikoa).
4) Verdungo eta Sommeko Guduak: historian ordura arte izandako gudurik
odoltsuenak.
10. Gerraren amaiera (1917-1918)
1) 1917 urte erabakigarria:
-AEB gerran sartu zan, eta horrekin batera, aliatuek
abantaila izan eben gatzkan
-Errusia erretiratzea, badirudian potentzia zentralek
gaitasun handiagoa izango ebela, baina, ez eben lortu
mendebaldeko frontean aurrera egitea.
2) Alemaniako Inperioaren gainbehera, Gilen II.a kaisarrak
abdikatu egin eban.
3) Alemaniaren eta bere aliatuen armistizioa.
Alemania
Estatu
Batuak
Lutsiana
transatlantikoa
11. ONDORIOAK
Heriotzak eta galera materialak
1) Bederatzi milioi hildako eta beste hainbeste zauritu
2) Suntsiketa materialak oso larriak izan ziran herrialde batzuetako ekoizpen-
egituretan; bereiziki, gerrako fronteak izan ziran eremuetan.
3) Ekonomia desegituratuak, ekoizpen-egitura guztiak gerrako beharrak
asetzeko egokitu ziralako.
4) Gainbehera Europan. AEB, munduko lehen potentzia.
12.
13. Aldaketak mugetan
1) Austria-Hungariako Inperioa, Alemaniakoa, Turkiar Inperioa eta Errusiar
Inperioa desagertu ziran.
2) Estatu berri asko sortu ziran: Polonia, Finlandia, Jugoslavia, Austria,
Hungaria, Estonia, Letonia eta Lituania.
3) Alemaniak koloniak galdu ebazan.
14. Ondorio politikoak
1) Nazioen Elkarteen sorrera. Lurralde guztiak elkartzen ziran AEB izan ezik.
2) Alemaniari egotzi eutsen errua, Versailleseko ituna sinatzera derrigortu.
3) Ezegonkortasuna estatu berrietan eta zenbait gutxiengo etniko elkarrekin
bizi ziran eremuetan.
4) Deskolonizazioaren aldeko mugimenduak hasi ziran.
5) Ekialde Erdiko gatazkaren jatorria.
