1. ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 11ης
ΕΝΟΤΗΤΑΣ
Επιμέλεια: Μαρία Μιχάλη
http://blogs.sch.gr/m_michali/
11η ενότητα: ζ 139-2591
Βασικά σημεία ενότητας
Να διαβάσετε ξανά τον λόγο του Οδυσσέα στ. 184-224 και να προσέξετε:
α) τη δομή του λόγου (πώς ξεκινάει τον λόγο του, τη λέει στη συνέχεια και πώς
τελειώνει τον λόγο του)
β) Θεωρείτε ότι ο Οδυσσέας πετυχαίνει τον σκοπό του;
Το τυπικό της ικεσίας:
Η ικεσία ήταν θεσμός της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας προστατευόμενος από τον
Ικέσιο Δία, όπως η φιλοξενία από τον Ξένιο Δία. Είχε καθιερωθεί για την ικεσία,
όπως και για τη φιλοξενία, μια ορισμένη εθιμοτυπία: ο ικέτης γονάτιζε μπροστά
στον ικετευόμενο, με το ένα χέρι αγκάλιαζε τα γόνατά του, ενώ με το άλλο άγγιζε
το πιγούνι ή το γένι του. Με την στάση του ο ικέτης έδειχνε ότι δεν αποτελεί
απειλή. Αν υπήρχε δυνατότητα, ο ικέτης κατέφευγε στο βωμό, που υπήρχε στις
αυλές των σπιτιών, ή στην εστία, που υπήρχε στο εσωτερικό του σπιτιού.
Εξασφάλιζε έτσι άσυλο ο ικέτης, ως πρόσωπο ιερό, και γινόταν δεκτός ως
φιλοξενούμενος.
Η ικεσία όπως και η φιλοξενία εξυπηρετούσαν κοινωνικές ανάγκες, ενώ η
σύνδεσή τους με τη θρησκεία τις καθιέρωσε. Ο Δίας δηλαδή, προστάτευε όλους
όσους είχαν ανάγκη.
Ο ικέτης θεωρείται πρόσωπο σεβαστό και δε γίνεται να περιφρονηθεί
Ο ρόλος της Αθηνάς:
Οι θεοί στην οδύσσεια παρεμβαίνουν στη ζωή των ηρώων και επηρεάζουν τις
εξελίξεις. Στην 11η ενότητα η Αθηνά σχεδιάζει τη συνάντηση της Ναυσικάς με
τον Οδυσσέα. Η Αθηνά είναι αυτή που δίνει θάρρος στη Ναυσικά να σταθεί
απέναντι στο γυμνό Οδυσσέα. Μια συνάντηση ιδιαίτερα σημαντική για την
προώθηση του μύθου (ο Οδυσσέας βρίσκεται πιο κοντά στην πατρίδα του) αλλά
και για την παρουσίαση των προσώπων (Οδυσσέα-Ναυσικάς).
Να διαβάσετε ξανά τον λόγο της Ναυσικάς προς τον Οδυσσέα στ. 229-241 και
να προσέξετε:
α) τη δομή του λόγου της/ το περιεχόμενο
β) O λόγος της Ναυσικάς είναι αντίστοιχος προς τον λόγο του Οδυσσέα, καθώς με
τον λόγο της επαινεί, παρηγορεί-εμψυχώνει, βοηθάει τον Οδυσσέα.
1
Οι σημειώσεις βασίζονται κυρίως στα σχόλια του σχολικού βιβλίου, στο βιβλίου του καθηγητή και
στο σχολικό βοήθημα: «Πετίνη, Ε. (2009). Οδύσσεια- Ομηρικά έπη. Αθήνα: εκδόσεις Ελληνικά
Γράμματα.
2. ΟΜΗΡΟΥ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ 11ης
ΕΝΟΤΗΤΑΣ
Επιμέλεια: Μαρία Μιχάλη
http://blogs.sch.gr/m_michali/
Παρουσίαση ηρώων
Ναυσικά
-Τη Ναυσικά τη χρησιμοποιεί η Αθηνά, για να βοηθήσει τον Οδυσσέα
-Ψύχραιμη (την έχει προετοιμάσει και η θεά Αθηνά)
-Αγέρωχη απέναντι στον ξένο
-Όμορφη, καλοσυνάτη
-Έχει αριστοκρατική αγωγή
-Είναι ευγενική και φιλόξενη
-Παρηγορεί τον Οδυσσέα και τον ενθαρρύνει
-Ευσπλαχνίζεται τον Οδυσσέα
-Ευσεβής
-Επιβάλλεται στις υπηρέτριες και δίνει εντολή να περιποιηθούν τον Οδυσσέα.
Οδυσσέας:
-Αρχικά τρομαγμένος από τις φωνές των κοριτσιών
-Αναρωτιέται πού βρίσκεται
-Φοβάται κι ανησυχεί μήπως τον βρουν νέες συμφορές
-Μιλάει γλυκά κι ευγενικά στη Ναυσικά. Προσπαθεί να την καλοπιάσει και να
μην τη φοβίσει. Θέλει να κερδίσει τη συμπάθειά της
-Ο λόγος του είναι άρτια δομημένος έξυπνος, διπλωμάτης
Να βρείτε τις πλατιές παρομοιώσεις και να αναφέρετε: το αναφορικό, το
δεικτικό μέρος, τον κοινό όρο και τη λειτουργία τους
