1. «Η όγδοη ημέρα της Δημιουργίας» με την
επιστήμη της Βιολογίας στο βάθρο του
νικητή ή στο εδώλιο του κατηγορουμένου;
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
2. Η διαδικασία παραγωγής
πολλών αντιγράφων (ενός
γονιδίου, κυττάρου ή
οργανισμού) μετά από
επαναλαμβανόμενους
κύκλους αντιγραφής.
Στα αρχαία χρόνια η
κλωνοποίηση προσδιόριζε
ένα απλούστατο τρόπο
πολλαπλασιασμού των
φυτών και σήμαινε τα
νεαρά βλαστάρια.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
3. Αν και με τον όρο
κλωνοποίηση αναφερόμαστε
συνήθως στην τεχνητή
διαδικασία παραγωγής
αντιγράφων, η ίδια
διαδικασία συναντάται και
στη φύση πολύ συχνά στους
μονογονικά
αναπαραγόμενους
μικροοργανισμούς
αρκετά σπανιότερα στους
πολυκύτταρους οργανισμούς
που αναπαράγονται
αμφιγονικά
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
4. Τα γνήσια δίδυμα είναι
φυσικοί κλώνοι.
Κλώνους δημιουργούν
επίσης και οι κηπουροί
με τα φυτά.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
5. 1902
Ο γερμανός εμβρυολόγος
Hans Spemann διαιρεί στα
δύο ένα έμβρυο
σαλαμάνδρας που
αποτελείται από δύο
κύτταρα.
Καθένα από τα δύο κύτταρα
εξελίσσεται σε κανονική
σαλαμάνδρα αποδεικνύοντας
ότι τα πρώιμα εμβρυϊκά
κύτταρα διατηρούν την
ικανότητα να δημιουργούν
ολόκληρο οργανισμό.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
6. 1928
Ο Spemann εκτελεί το πρώτο
πείραμα πυρηνικής
μεταφοράς, εργαζόμενος
πάντοτε με έμβρυα
σαλαμάνδρας που αυτή τη
φορά έχουν αφεθεί να
φθάσουν στο στάδιο των 16
κυττάρων.
Δέκα χρόνια αργότερα σε
βιβλίο του, σημειώνει ότι το
επόμενο λογικό βήμα είναι η
κλωνοποίηση από ενήλικα
και όχι εμβρυϊκά κύτταρα.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
7. 1952
Οι αμερικανοί ερευνητές Robert
Briggs και Thomas King
χρησιμοποιούν την τεχνική της
πυρηνικής μεταφοράς για να
δημιουργήσουν
κλωνοποιημένους βατράχους.
Το πετυχαίνουν όταν ο πυρήνας
προέρχεται από εμβρυϊκό
κύτταρο, αλλά όχι από ενήλικο,
και καταλήγουν στο
συμπέρασμα ότι η δημιουργία
κλώνων από ενήλικα κύτταρα
είναι αδύνατη.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
8. 1962
Οι Μπριγκς και Κινγκ
διαψεύδονται από τον
Τζον Γκούρντον (John
Gurdon), ο οποίος
δημιουργεί βατράχους
χρησιμοποιώντας
πυρήνες κυττάρων του
εντερικού επιθηλίου.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
9. 1984
Ο δανός ερευνητής Στιν
Βίλαντσεν (Steen
Willadsen) δημιουργεί με
πυρηνική μεταφορά τον
κλώνο ενός προβάτου.
Χρησιμοποιεί όμως
πυρήνα εμβρυϊκού
κυττάρου.
Προσπαθεί να
δημιουργήσει
κλωνοποιημένες αγελάδες.
Η προσπάθεια
αποτυγχάνει
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
10. 1995
Ο Ιαν Γουίλμουτ (Ian
Wilmut) και ο Κιθ
Κάμπελ (Keith Campell)
του Ινστιτούτου Roslin
της Σκωτίας
δημιουργούν δύο
κλωνοποιημένα
πρόβατα, τη Μέγκαν και
τη Μόραγκ,
χρησιμοποιώντας
πυρήνες εμβρυϊκών
κυττάρων.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
11. 1996
Έναν χρόνο αργότερα οι
ίδιοι ερευνητές
παρουσιάζουν την Dolly,
το πρόβατο που
δημιουργήθηκε από
μεταφορά πυρήνα
ενήλικου κυττάρου.
Ο πρώτος κλώνος
ενήλικου θηλαστικού
είναι γεγονός!
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
12. Στις 5 Ιουλίου του 1996
γεννήθηκε η Dolly, το πιο
διάσημο πρόβατο στον
κόσμο. Η μεγάλη φήμη της
οφειλόταν στο γεγονός ότι
ήταν κλώνος της μητέρας
της, ενός προβάτου που είχε
γεννηθεί 6 χρόνια νωρίτερα
Μετά τη γέννηση της Dolly
όμως, οι δυνατότητες της
τεχνολογίας κλωνοποίησης
ενθουσίασαν, αλλά και
φόβισαν την ανθρωπότητα.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
13. Μία εφημερίδα αποκάλεσε
τη Dolly “το πρόβατο που
συγκλόνισε τον κόσμο.” Η
εφημερίδα Sunday Times το
αποκάλεσε “πρόβατο της θεάς
επιστήμης” που δημιούργησε το
“μεγαλύτερο επιστημονικό σοκ
της εποχής μας.”
Το περιοδικό Time έφτασε στο
σημείο να ισχυριστεί ότι “ποτέ
κάτι τόσο εκπληκτικό δεν έχει
συμβεί από την εποχή που ο
Θεός έπλασε την Εύα από την
πλευρά του Αδάμ.”
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
14. 1997
Γέννηση της Πόλι και πάλι
στο Ινστιτούτο Roslin. Δεν
πρόκειται μόνο για κλώνο
ενήλικου οργανισμού: η
Πόλι είναι και γενετικά
τροποποιημένη έτσι ώστε
στο γάλα της να εκκρίνει
μια ανθρώπινη πρωτεΐνη.
Με άλλα λόγια, η Πόλι είναι
ένα εργοστάσιο
παραγωγής ανθρώπινης
πρωτεΐνης με
φαρμακευτική αξία.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
15. 1997
Η Cumulina ήταν ένα
κοινό καφέ σπιτικό
ποντίκι, που
κλωνοποιήθηκε από
ενήλικα κύτταρα στο
Πανεπιστήμιο της
Χαβάης το 1997.
Επέζησε μέχρι την
ενηλικίωση και γέννησε
δύο νεογνά, πριν πεθάνει
τον Μάιο του 2000.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
16. 1998
Ο Τερουχίκο Γουακαγιάμα
(Teruhiko Wakayama)
ανακοινώνει τη δημιουργία 50
ποντικιών από ενήλικα
κύτταρα. Συνεχίζει τον
πειραματισμό και παράγει
κλώνους των κλώνων.
Την ίδια χρονιά ερευνητές της
εταιρείας Advanced Cell
Technologies σε συνεργασία με
ερευνητές του Πανεπιστημίου
της Μασαχουσέτης δημιουργούν
τις πρώτες κλωνοποιημένες και
γενετικά τροποποιημένες
αγελάδες.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
17. 2000
Γέννηση της Τέτρα, ενός πιθήκου
ρέζους ο οποίος προήλθε από τον
διαχωρισμό ενός εμβρύου
τεσσάρων κυττάρων από ερευνητές
του Πανεπιστημίου του Όρεγκον.
Την ίδια χρονιά ο Ιαν Γουίλμουτ και
οι συνεργάτες του προχωρούν στη
δημιουργία πέντε κλωνοποιημένων
χοίρων. Οι χοίροι θεωρούνται τα
κατάλληλα ζώα για τη δημιουργία
«εξανθρωπισμένων» οργάνων που
θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε
μεταμοσχεύσεις.
Ομάδα Αυστραλών ερευνητών
επιχειρεί κλωνοποίηση της τίγρεως
της Ταζμανίας. Το πείραμα απέτυχε
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
18. 2001
Η πρώτη απόπειρα να
κλωνοποιηθεί ένα υπό
εξαφάνιση είδος ήταν
ο «Νώε» ένα σπάνιο
βόδι της Ινδίας, το
οποίο κλωνοποιήθηκε
στις ΗΠΑ το 2001 αλλά
πέθανε 48 ώρες μετά
τη γέννηση.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
19. 2002
Αμερικανοί ερευνητές
δημιουργούν την πρώτη
γάτα κλώνο, τη CC (Copy
Cat), και ξεκινούν τη
βιομηχανία
κλωνοποιημένων
κατοικίδιων.
Η CopyCat γέννησε τρία
γατάκια από φυσικό
πατέρα το Σεπτέμβριο
του 2006.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
20. 2003
Ιταλοί ερευνητές δημιουργούν τον
Προμηθέα, το πρώτο άλογο-κλώνο.
Δύο χρόνια αργότερα, οι ίδιοι
επιστήμονες δημιουργούν τον
κλώνο τού Pieraz, διασήμου αλόγου
κούρσας (αρκετές φορές
παγκόσμιος πρωταθλητής στους
ιππικούς αγώνες αντοχής έως 50
χλμ.) που είχε ευνουχιστεί. H
κλωνοποίηση έγινε με χρήση
δερματικού κυττάρου του Pieraz
Ισπανός επιστήμονας επιχειρεί
κλωνοποίηση δεινόσαυρου από ένα
αυγό. Το πείραμα απέτυχε.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
21. 2004
ο Νοτιοκορεάτης καθηγητής και
«πρωτοπόρος» της
κλωνοποίησης, Χουάνγκ Γου
Σουκ, ανακοίνωσε ότι κατάφερε
να δημιουργήσει το πρώτο
κλωνοποιημένο ανθρώπινο
έμβρυο. Δύο χρόνια αργότερα
παραδέχτηκε ότι ήταν απάτη.
Ακολούθησαν και άλλοι πιο
αξιόπιστοι ισχυρισμοί από
ευυπόληπτους επιστήμονες-
χωρίς όμως κανένας να
αποδείξει ότι πέτυχε να
κλωνοποιήσει ανθρώπινο
έμβρυο.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
22. 2005
Πραγματοποιείται η πρώτη
πειραματική κλωνοποίηση
σκύλου.
Δημιουργία του πρώτου
κλωνοποιημένου ανθρώπινου
εμβρύου από βρετανική
ερευνητική ομάδα στο
Πανεπιστήμιο του Νιούκαστλ
Καθώς είχε φτιαχτεί από
ανθρώπινα βλαστοκύτταρα,
που δεν είναι εύκολα διαθέσιμα,
δεν είχε πρακτικές εφαρμογές
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
23. 2007
Μια επαναστατική τεχνική
έχει δώσει στους
επιστήμονες τη
δυνατότητα να
δημιουργήσουν
ντουζίνες
κλωνοποιημένων
εμβρύων από ενήλικους
πίθηκους– σ’ αυτήν την
περίπτωση ένα 10χρονο
αρσενικό πίθηκο “rhesus
macaque”
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
24. 2008
Η πρώτη μη πειραματική
κλωνοποίηση σκυλιών, είναι
πλέον γεγονός. Η Μπέρναν Μακ
Κίνεϊ, έχασε πριν από λίγο καιρό
το πιτ – μπουλ που της έκανε
συντροφιά. Τώρα πια έχει πέντε
κουταβάκια που είναι ίδια με
τον αγαπημένο της Μπούγκερ.
Επιστήμονες στη Νότια
Κορέα, πήραν ιστό από το αυτί
του σκυλιού της και με αυτό
δημιούργησαν έμβρυα τα οποία
εμφύτευσαν σε άλλα σκυλιά για
να τα κυοφορήσουν. Λίγους
μήνες μετά γεννήθηκαν τα
κουταβάκια.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
25. 2008
Αμερικανοί επιστήμονες
υποστηρίζουν ότι
δημιούργησαν τo πρώτο
κλωνοποιημένο έμβρυο
από κύτταρο του δέρματος
ενός άνδρα.
Απώτερος σκοπός είναι η
χρήση τέτοιων εμβρύων
ως πηγή βλαστοκυττάρων
για τη θεραπεία ασθενών
που πάσχουν από ανίατες
αρρώστιες.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
26. 2008
Ιάπωνες ερευνητές
κατάφεραν να
δημιουργήσουν υγιείς
κλώνους από ποντίκια που
είχαν πεθάνει και
καταψυχθεί πριν από 16
χρόνια
Ανοίγει ο δρόμος για την
κλωνοποίηση
εξαφανισμένων θηλαστικών,
όπως μαμούθ, πολλά από τα
οποία έχουν βρεθεί σε καλή
κατάσταση στους πάγους.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
27. Η τεχνική αυτή
βασίζεται στο
διαχωρισμό των
κυττάρων που
δημιουργούνται από
τη διαίρεση του
γονιμοποιημένου
ωαρίου, όταν αυτό
βρίσκεται στο στάδιο
λίγων ημερών.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
28. Είναι ο τρόπος που
κλωνοποιήθηκε το
πρόβατο Dolly
Χρησιμοποιείται
ολόκληρο το γενετικό
υλικό από έναν μόνον
οργανισμό (αρσενικό ή
θηλυκό), με σκοπό την
δημιουργία ενός πιστού
γενετικού αντίγραφου.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
29. Η μέθοδος που ακολούθησαν στο πείραμα του
Εδιμβούργου είναι η εξής:
Λήφθηκαν κύτταρα από μαστό μιας προβατίνας.
Παράλληλα λήφθηκε ένα μη γονιμοποιημένο
ωάριο από μια άλλη προβατίνα από το οποίο
αφαιρέθηκε ο πυρήνας.
Ένα από τα πρώτα κύτταρα ενώθηκε με μια
ηλεκτρική εκκένωση με το μη γονιμοποιημένο
ωάριο.
Μετά από έξι μέρες το έμβρυο που προέκυψε
εμφυτεύθηκε για ανάπτυξη στην μήτρα μιας
τρίτης προβατίνας.
Γεννήθηκε η Dolly που ήταν το κλωνοποιημένο
πρόβατο κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν του
προβάτου από το οποίο είχε ληφθεί το κύτταρο.
Πέθανε το 2002 με ευθανασία έχοντας γεννήσει
τέσσερα πρόβατα, λόγω ασθενειών και πρόωρης
γήρανσης.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
30. Αμερικανοί επιστήμονες
ανέπτυξαν μια νέα
μέθοδο κλωνοποίησης
Η νέα τεχνική που έχει
δοκιμαστεί σε ποντίκια
βασίζεται στο γενετικό
επαναπρογραμματισμό
κυττάρων από το δέρμα
ενήλικων οργανισμών,
ώστε να λαμβάνουν τις
ιδιότητες εμβρυϊκών
κυττάρων.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
31. Θεραπευτική, με σκοπό
τη δημιουργία εμβρύων
σε πολύ αρχικό στάδιο
(μέχρι 14 μέρες) με
σκοπό τη μεταμόσχευση
ιστών τους.
Αναπαραγωγική, με
σκοπό τη δημιουργία
ενός πανομοιότυπου
γενετικά οργανισμού.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
32. Σκοπός της είναι να
δημιουργήσει έμβρυα σε πολύ
αρχικό στάδιο, τα οποία στην
καλλιέργεια δίνουν εμβρυϊκά
βλαστικά κύτταρα που έχουν τη
δυνατότητα να αναπτυχθούν σε
οποιουδήποτε τύπου ιστό.
Ποντίκια με συμπτώματα της
νόσου του Πάρκινσον
παρουσίασαν σημαντική
βελτίωση όταν τους
χορηγήθηκαν κύτταρα-
νευρώνες που είχαν παραχθεί
από τα ίδια τα πειραματόζωα με
θεραπευτική κλωνοποίηση.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
33. Το κρίσιμο ερώτημα είναι εάν
ένα έμβρυο 4-8 κυττάρων
θεωρείται ότι είναι ένας εν
δυνάμει άνθρωπος ή όχι.
Η HFEA τοποθετεί την αρχή της
ανθρώπινης ταυτότητας στο
στάδιο που δημιουργείται η
νωτιαία χορδή, πρόδρομος του
νευρικού συστήματος, που
συμβαίνει τη 14η ημέρα μετά τη
γονιμοποίηση.
Άρα η θεραπευτική
κλωνοποίηση απαιτεί έμβρυο
πριν από τις 14 ημέρες.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
34. Κλωνοποίηση που
αποσκοπεί στη δημιουργία
απογόνων ταυτόσημων
γενετικά με έναν από τους
γονείς
Σημειώνεται ότι η
κλωνοποίηση για
αναπαραγωγικούς
σκοπούς απαγορεύεται σε
περίπου 50 χώρες του
πλανήτη, γεγονός που
σημαίνει ότι στις
περισσότερες χώρες του
κόσμου είναι νόμιμη.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
35. Μας επιτρέπεται να
κατασκευάζουμε ό,τι
μπορούμε;
Έχει ο άνθρωπος το
δικαίωμα να παίξει το
ρόλο του Δημιουργού
με οποιοδήποτε
κόστος;
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
36. Η κλωνοποίηση εκτός από τα ηθικά
προβλήματα που δημιουργεί, περιέχει και
σοβαρούς κινδύνους :
-Τα ζώα έχουν συνήθως πολύ μεγάλο
μέγεθος κατά το εμβρυϊκό στάδιο.
-Έχουν προβλήματα στον πλακούντα.
-Σοβαρά προβλήματα στους πνεύμονες και
στην καρδιά.
-Ανωμαλίες του εγκεφάλου, των νεφρών
και του ανοσοποιητικού συστήματος.
-Αλλαγές στη συμπεριφορά και στη
ψυχολογία τους.
Επίσης παρατηρούνται θάνατοι στα ζώα
που κυοφορούν τους κλωνοποιημένους
οργανισμούς.
Η κλωνοποίηση θα οδηγήσει στις
μονοκαλλιέργειες και αυτές μπορεί μεν να
ανταποδώσουν το τίμημα προσωρινά,
αλλά θα μοιάζουν πήλινοι γίγαντες,
ανίσχυροι στις πρώτες αναποδιές της
φύσης, καθώς δεν θα είναι τέκνα της
φυσικής επιλογής και έτσι θα καταρρέουν
εύκολα στις πρώτες δυσκολίες.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
37. Απειλείται η
βιοποικιλότητα,
δηλαδή η ύπαρξη
εξαιρετικά μεγάλου
αριθμού διαφορετικών
γονοτύπων ανάμεσα
στα βιολογικά είδη,
αλλά και μέσα στο
καθένα από αυτά
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
38. Τα εμβρυϊκά βλαστικά
κύτταρα
δημιουργούνται στα
πρώιμα στάδια της
ανάπτυξης του εμβρύου
και μπορούν να
καλλιεργηθούν έτσι
ώστε να δημιουργήσουν
οποιοδήποτε τύπο ιστού
ή οργάνου
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
39. Έρευνα:
η δημιουργία
πειραματόζωων για
μελέτη της γήρανσης και
κληρονομικών
ασθενειών, θεραπευτικά
πρωτόκολλα για τον
καρκίνο και άλλες
παθήσεις, νέοι δρόμοι
στον τομέα των
μεταμοσχεύσεων κ.α.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
40. Αγροτική οικονομία:
η αναπαραγωγή ζώων
που έχουν επιθυμητά
χαρακτηριστικά
(κλωνοποίηση ζώων
υπό εξαφάνιση,
φάρμες ζώων με
αυξημένη και καλής
ποιότητας ζωικά
προϊόντα, όπως γάλα,
κρέας, μαλλί κ.α.)
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
41. Φαρμακευτική
βιομηχανία:
Η αναπαραγωγή
διαγονιδιακών ζώων που
έχουν κατασκευαστεί με
γενετικό ανασυνδιασμό
για την παραγωγή
φαρμακευτικών
προϊόντων, όπως Α1
αντιθρυψίνης, ινσουλίνης,
αντιθρομβίνης, ο παράγων
ΙΧ της πήξεως και άλλων
σε μεγάλες ποσότητες.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
42. Σύμφωνα με το άρθρο 11 της
Οικουμενικής Διακήρυξης της
UNESCO της 11ης Νοεμβρίου
1997 για τα ανθρώπινα
δικαιώματα «τρόποι πρακτικής
αντίθετοι προς την ανθρώπινη
αξιοπρέπεια όπως η
κλωνοποίηση ανθρώπου για
αναπαραγωγικούς λόγους δεν
επιτρέπονται»
Το ελληνικό δίκαιο με το άρθρο
Ν3089/2002 απαγορεύει ρητά
την αναπαραγωγική
κλωνοποίηση.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
43. "Η ανησυχία σήμερα είναι ότι
άλλα όπλα μαζικής
καταστροφής, ίσως πιο
ευκολόχρηστα από τα
πυρηνικά, μπορεί να
εφευρεθούν από τους
επιστήμονες.
Είναι προφανώς αδύνατο να
πεις σε ποιο τομέα της
επιστήμης θα συμβεί αυτό,
αλλά οι θεαματικές και
τρομοκρατικές εξελίξεις στη
γενετική μηχανική μας
υποδείχνουν έναν πιθανό
τομέα.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
44. «Τα περισσότερα
πράγματα στα οποία η
κλωνοποίηση θα
χρησιμοποιηθεί δεν τα
έχουμε ακόμη ούτε καν
φανταστεί»
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
45. Παιχνίδι και μάθηση
To clone or not to clone: that is the question
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
46. Αποστολή μας είναι η
δημιουργία ενός
κλώνου της Μιμής, της
καφέ ποντικίνας της
εικόνας.
Απλά ακολούθησε τα
βήματα.
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
47. Μπορείς να διακρίνεις
ποια διαδικασία είναι
κλωνοποίηση;
Μαρία Κουκά (βιολόγος)
