Thales and Αnaximander

Αρχαία Φιλοσοφία
Παρουσίαση 7 η
και 8η
ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΜΟΡΦΩΣΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
«ΤΟ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΡΙΟ»
ΘΑΛΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΞΙΜΑΝΔΡΟΣ
«Σπουδαστήριο»- Αμαλιάδας

• Πολύτεχνον-Σχολή Χορού & Ωδείο
• Λέσχη Κριτικής Σκέψης
Συνεργασία:

Μάριος Δαρβίρας
Περίοδος:2017-2018
Φιλοσοφικές και Αισθητικές
Περιπλανήσεις
Κάθε Δευτέρα και Τετάρτη 20.15-22.15
«Σπουδαστήριο»- Διάλεξη:3«Σπουδαστήριο»- Αμαλιάδας

 «Το να μαθαίνουμε είναι η ζωή μας από τη μέχρι τα
γεράματα, μέχρι το σύνορο του θανάτου: κανείς δεν
μπορεί να ζήσει ούτε δέκα ώρες χωρίς να μαθαίνει»
Θεόφραστος Παράκελσος (1493-1541)
Theophrastus Philippus Aureolus Bombastus von Hohenheim
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΩΝ- ΚΥΚΛΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Ελληνική πόλη
«Σπουδαστήριο»- Διάλεξη:7

 Το πρότυπο της εληνικής
πόλης : Οι πόλεις της Ιωνίας
 Ακρόπολις και Λιμάνι.
 Από την μονομαχία των
όπλων στην μονομαχία των
…..
 λόγων
Ελληνική πόλη

Μίλητος-Αποικίες

Ίωνες-Μίλητος
Θαλής
Οι Ίωνες Φιλόσοφοι Ψάχνουν να
βρουν τις αρχές του κόσμου και
της ανθρώπινης ζωής

 Θ 26-28 ,«Ποιμένες γραυλοι, κάκ λέγχεα, γαστέρες ο ον,ἄ ᾽ ἐ ἶ
δμεν ψεύδεα πολλαὰ λέγειν τύμοισιν μο α, δμεν δ ε τἴ ἐ ὁ ῖ ἴ ᾽ ὖ ᾽
θέλωμεν ληθέα γηρύσασθαι.»ἐ ἀ
«Ποιμένες της υπαίθρου, κακές ντροπές, στομάχια σκέτα,
γνωρίζουμε να λέμε ψέματα πολλά, με την πραγματικότητα
όμοια, μα ξέρουμε, σαν θέλουμε, να ψάλλουμε κι αλήθειες».
Μόλυνση των επών από έννοιες και των εννοιών από την
ποιητική μυθική παράδοση.
Μυθικές κοσμογονίες

 Οι πρώτες μορφές φιλοσοφικού στοχασμού μοιάζουν και αυτές
μολυσμένες από την ποιητική και μυθική παράδοση, από την
οποία μόλις αποκολλήθηκαν.
 Είναι φιλοσοφικά ποιήματα, κοσμολογικά ποιήματα
στοχασμοί πάνω στο σύνολο του κόσμου
 Αναζητούν την Πρώτη Αρχή του κόσμου με δύο έννοιες του
όρου, Χρονολογικά και Δομικά
Αντίστροφη Μόλυνση

Μίλητος

Μίλητος
Ναός στην αρχαία ΜίλητοΕρείπια στην αρχαία Μίλητο

Αρχαία Μίλητος

To θέατρο της Μιλήτου

 Θαλής (620-550 π.Χ), πιθανώς
Σημιτικής καταγωγής (Ηρόδοτος)
 Σύμφωνα με τα Μετά τα Φυσικά του
Aριστοτέλη ο θεμελιωτής της φυσικής
επιστήμης
 Μπορεί να ήταν και ο θεμελιωτής της
ελληνικής γεωμετρίας μέσω της μελέτης
και της γενίκευσης των μετρήσεων
εδάφους
 Το βασικό στοιχείο είναι το Νερό, αν και
λίγο «βαρύτερο» από το κανονικό
Θαλής ο Μιλήσιος

Στη γεωμετρία, το Θεώρημα του
Θαλή (που πήρε το όνομά του από
τον Θαλή τον Μιλήσιο) αναφέρει ότι,
αν Α, Β και Γ είναι σημεία σε
έναν κύκλο, όπου η γραμμή ΑΓ είναι
μία διάμετρος του κύκλου, τότε
η γωνία ΑΒΓ είναι μία∠ ορθή γωνία.
Το Θεώρημα του Θαλή είναι μια ειδική
περίπτωση του ενεπίγραφου
θεωρήματος γωνίας, αναφέρθηκε και
αποδείχθηκε στην 33η
πρόταση, του
τρίτου βιβλίου
των Στοιχείων του Ευκλείδη.
Αποδίδεται γενικότερα στον Θαλή, ο
οποίος λέγεται ότι θυσίασε ένα βόδι
προς τιμήν της ανακάλυψης, αλλά
μερικές φορές αποδίδεται και
στον Πυθαγόρα.

Αναξίμανδρος
610-546π.Χ

....λέγει δ' α τὴὴ ν μήτε δωρ μήτε λλο τι τ ν καλουμένων ε ναιὐ ὕ ἄ ῶ ἶ
στοιχείων, λλ' τέραν τιναὴ φύσιν πειρον, ξ ς παντας γίνεσθαι τουὴ ς ο ρανουὴ ςἀ ἑ ἄ ἐ ἧ ἅ ὐ
καιὴ τουὴ ς ν α το ς κόσμουςἐ ὐ ῖ · ξ ν δεὴ γένεσίς στι το ς ο σι, καιὴ τὴὴ ν φθοραὴ ν ε ςἐ ὧ ἡ ἐ ῖ ὖ ἰ
τα τα γίνεσθαι καταὴ τοὴ χρεών·ῦ διδόναι γαὴ ρ α ταὴ δίκὴν καιὴ τίσιν λλήλοις τ ςὐ ἀ ῆ
δικίας καταὴ τὴὴ ν το χρόνου τάξινἀ ῦ ...
(Ο Αναξίμανδρος) υποστήριξε ότι ούτε το νερό ούτε κάποιο άλλο
στοιχείο είναι η αρχή των όντων, αλλά το άπειρο από το οποίο
προήλθαν όλοι οι ουρανοί και οι κόσμοι. Από εκεί που γεννιούνται
όλα τα όντα, εκεί επιστρέφουν μοιραία όταν ολοκληρωθεί η
φθορά τους. Έτσι τιμωρούνται και επανορθώνουν αμοιβαία την
αδικία τους σύμφωνα με την τάξη του χρόνου....
Σιμπλίκιος, εις Φυσ. 24, 13 DK 12 a 9

....λέγει δ' α τὴὴ ν μήτε δωρ μήτε λλο τι τ ν καλουμένων ε ναιὐ ὕ ἄ ῶ ἶ
στοιχείων, λλ' τέραν τιναὴ φύσιν πειρον, ξ ς παντας γίνεσθαι τουὴ ς ο ρανουὴ ςἀ ἑ ἄ ἐ ἧ ἅ ὐ
καιὴ τουὴ ς ν α το ς κόσμουςἐ ὐ ῖ ·
«….5, 1,4,1,3- Ουφ, τα
κατάφερα» αναφωνεί ένας
καταβεβλημένος γέρος. «
Φαίνεσαι εξαντλημένος, τι
έκανες; Ανήγγειλα αντίστροφα
τη δεκαδική ακολουθία του π»
Φιλοσοφικό ανέκδοτο του
Λούντβιχ Βιτγκενστάιν.

Άπειρο
Και πριν από αυτό τι ήταν;

Άπειρο
Το Άπειρο-Αρνητική έννοια,
ειδάλλως φαύλος κύκλος και
παράδοξα.
Μια μονάδα χωρίς αρχή
αγγίζει τα όρια της αντίφασης

 Ο Αναξίμανδρος είχε συλλάβει το άπειρο με νόημα
ευρύτερο από ένα άπειρο με ακριβή μαθηματική
έννοια
 Τρεις «απειρίες»
 Ι. Το χωρικά απέραντο
 ΙΙ. Το χρονικά απέραντο
 ΙΙΙ. Το Ποιοτικά απροσδιόριστο
 Μια ορφάνεια
 Το άπειρο δεν έχει πατέρα: είναι Causa sui
Η σύλληψη του Απείρου

Τι πραγματικά συμβαίνει;

 Η παράφραση του Θεόφραστου
(Ο Θεόφραστος ο Ερέσιος (371 π.Χ. – περ.
287/5 π.Χ.) ήταν φιλόσοφος της αρχαιότητας.
Θεωρείται συνεχιστής του έργου του Αριστοτέλη
τον οποίο και διαδέχτηκε στη διεύθυνση της
Περιπατητικής Σχολής).
 Τα ξ νἐ ὧ και ε ς τα ταἰ ῦ δεν μπορεί
να αναφέρονται ούτε στο άπειρο
ούτε στους ουρανούς και τους
κόσμους
Η γέννηση και φθορά των κόσμων
....λέγει δ' α τὴὴ ν ..φύσιν πειρον, ξ ς παντας γίνεσθαι τουὴ ς ο ρανουὴ ς καιὴ τουὴ ς νὐ ἄ ἐ ἧ ἅ ὐ ἐ
α το ς κόσμουςὐ ῖ · ξ ν δεὴἐ ὧ ἡ γένεσίς στι το ς ο σι, καιὴ τὴὴ ν φθοραὴ ν ε ς τα ταἐ ῖ ὖ ἰ ῦ
γίνεσθαι καταὴ τοὴ χρεών

Ψευδοπλούταρχος, Στρωμ. 2
Η ονομασία Ψευδοπλούταρχος αποδίδεται στους αγνώστους
συγγραφείς των ψευδεπίγραφων έργων που παλαιότερα αποδίδονταν
στον Πλούταρχο. Κάποια από τα έργα αυτά συμπεριλαμβανόταν σε
κάποιες εκδόσεις των Ηθικών του Πλουτάρχου, τόσο στις λατινικές και
εκδόσεις άλλων γλωσσών, όσο και στις αρχικές σύγχρονες ελληνικές
εκδόσεις του πρωτότυπου από τον φιλόλογο Γρηγόριο Βερναρδάκη τον
19ο αιώνα. Τα παρακάτω έργα θεωρούνται ψευδεπίγραφα:
φησιὶ δεὶ τοὶ κ το ιδίουἐ ῦ ἀ γόνιμον θερμοῦ τε καιὶ ψυχρο καταὶ τηὶν γένεσιν το δεῦ ῦ
το κόσμου ποκριθ ναι καί τινα κ τούτου φλογοὶς σφα ραν περιφυ ναι τ ιῦ ἀ ῆ ἐ ῖ ῆ ῶ
περιὶ τηὶν γ ν έρι ς τ ι δένδρωι φλοιόν·ῆ ἀ ὡ ῶ
στινος πορραγείσης καιὶ ε ς τινας ποκλεισθείσης κύκλους ποστ ναι τοὶνἧ ἀ ἴ ἀ ὑ ῆ
λιον καιὶ τηὶν σελήνην καιὶ τουὶς στέρας.ἥ ἀ
Στρωματε ςῖ

 Συμπέρασμα1: H Αναξιμάνδρεια Κοσμογονία
βασισμένη σε βιολογικό και ειδικότερα εμβρυολογικό
πρότυπο σκέψης
 Συμπέρασμα2: Σύλληψη κατ’ αναλογία των πρώιμων
απόψεων σε σχέση με την ανάπτυξη του εμβρύου
 Συμπέρασμα3: Το άπειρο περιέχει τα
πάντα:«περιέχειν παντα καιὶ π ντα κυβερν ν»ἅ ᾶ ᾶ
(Αριστοτέλης σε σχέση με το Αναξιμάνδρειο άπειρο,
αρχαϊκή, διατύπωση).
 Άρα όχι μόνο περικλείω, αλλά και αγκαλιάζω,
συγκρατώ, προστατεύω, αλλά και κυβερνώ,
πηδαλιουχώ, ισορροπώ, το πλοίο κατά τον πλου
του.

 Ερώτημα1: Πως οι κόσμοι ακολουθούν συνεχείς
κυκλικές πορείες γένεσης και φθοράς;
 Ερώτημα 2: Πως γεννιώνται οι κόσμοι;
 Απάντηση 1: «κατά το χρεών»
 Απάντηση 2: «από την «αίδιο κίνηση»
 Το άπειρο διεγείρεται συνεχώς εσωτερικά από μια
πρωταρχική κίνηση που το κάνει να λειτουργεί
σαν κοσμογονική μήτρα
Δύο ακόμα ερωτήματα για την γένεση και τη φθορά

Η κοσμική δικαιοσύνη
....λέγει δ' α τὴὴ ν ..φύσιν πειρον, ξ ς παντας γίνεσθαι τουὴ ς ο ρανουὴ ς καιὴ τουὴ ς νὐ ἄ ἐ ἧ ἅ ὐ ἐ
α το ς κόσμουςὐ ῖ · ξ ν δεὴἐ ὧ ἡ γένεσίς στι το ς ο σι, καιὴ τὴὴ ν φθοραὴ ν ε ς τα ταἐ ῖ ὖ ἰ ῦ
γίνεσθαι καταὴ τοὴ χρεών · διδόναι γαὴ ρ α ταὴ δίκὴν καιὴ τίσιν λλήλοις τ ς δικίαςὐ ἀ ῆ ἀ
καταὴ τὴὴ ν το χρόνου τάξινῦ ...
 «Δίκην δίδωμι»: «πληρώνω τα ίσα»
 Η αποζημίωση για κάθε ζημία δίνεται
«καταὰ τηὰ ν το χρόνου τάξιν»,ῦ
δηλαδή, αναπόφευκτα.
 Προσοχή: Αδικία και αποζημίωση
δεν μπορεί να υπάρχει μεταξύ
πραγμάτων και άπειρους κόσμους

 Ένας μεγάλος αγώνας και να
ανταλλάσουν μεταξύ τους αδικίες
(ζημιές) και ανάλογες αποζημιώσεις
 Η ισορροπία αντίρροπων
παραγόντων που πετυχαίνεται με την
εξισορρόπηση της ανταπόδοσης
προς τη βλάβη
 Η αποζημίωση δίνεται «κατά την
χρόνου τάξιν», είναι ανάλογη της
αδικίας και έχει καθοριστεί ποιοτικά
από την ζημιά ( αλληλεξάρτηση, βλ.
Τάνταλος)

 Είναι η ίδια η ύπαρξη αδικία που
στρέφεται ενάντια στο άπειρο;
 Δικαιώνεται το άπειρο με το θάνατο
των πραγμάτων;
 Προδίδεται το θείο άπειρο από τα
πράγματα και τελικά τα τιμωρεί για το
σφάλμα τους ως ένας άλλος δήμιος;
 Εξεγείρονται τα πράγματα
επαναστάτες. ενάντια στο άπειρο, ,
μια ένοχη χειραφέτησή τους από το
αιώνια Ον, μια αδικία που έχει τίμημα
το θάνατο;

 Ένα διαφορετικό ερώτημα:
 Εικονίζονται σχέσεις αδικίας και
αποζημίωσης ανάμεσα στο άπειρο
και στα πράγματα;
 Έχει θέση η δικαιοσύνη του
Αναξίμανδρου στο άπειρο;
 Ένα τελευταίο ερώτημα:
 Πιο ρόλο παίζει το άπειρο στη
λειτουργία της κοσμικής δικαιοσύνης;

 1) Ο κόσμος κυριαρχείται από ένα
σύμφυτο νόμο και όχι από μια
υπέρτατη δύναμη ή θεό
 2) Ο νόμος ρυθμίζει τις σχέσεις
ανάμεσα στους αντίθετους
κοσμολογικούς παράγοντες, που
είναι όλοι ίσης τάξης
 3) Ο κύκλος δικαιοσύνης και
ανταπόδοσης δεν εξαρτάται από την
αυθαίρετη παραξενιά ενός κυρίαρχου
βασιλιά παρά από ένα νόμο-δεσπότη,
νόμο αφέντη που λειτουργεί ανάμεσα
σε ισότιμους

Ευχαριστούμε
Διάλειμμα έως την άλλη Δευτέρα

Thales and Αnaximander

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (17)

Similar to Thales and Αnaximander

Similar to Thales and Αnaximander (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

Thales and Αnaximander