2. Նկարագրություն
Շաքարախտը (շաքարային շատամիզություն,
շաքարային դիաբետ) իրենից ներկայացնում է
ինսուլինի անբավարարությամբ կամ նրա
ֆունկցիայի նվազմամբ պայմանավորված
ներզատական-նյութափոխանակային
հիվանդություն, որի հետևանքով խանգարվում
են նյութափոխանակության բոլոր ձևերը:
3. Պատճառներ
Շաքարախտի առաջացման խնդրում կարևոր
նշանակություն ունի ժառանգականությունը:
Շաքարախտի առաջացման այլ կարևոր
գործոններ են նաև մշտական
շատակերությունը, սննդում դյուրամարս
ածխաջրերի ավելցուկային օգտագործումը:
Արյան մեջ շաքարի կայուն բարձրացումը
ենթաստամոքսային գեղձի ինսուլին արտադրող
բջիջների հիմնական գրգռիչն է և կարող է
հանգեցնել դրանց ֆունկցիոնալ հյուծման:
4. Պաթոգենեզ
Օրգանիզմում ինսուլինի անբավարարության կամ
ակտիվության նվազման ժամանակ լյարդը և
մկանները կորցնում են ընդունած շաքարը
գլիկոգենի փոխարկելու ունակությունը: Դրա
հետևանքով հյուսվածքները չեն կարողանում
յուրացնել շաքարը և չեն կարողանում օգտագործել
որպես էներգիայի աղբյուր, որը հանգեցնում է
արյան մեջ շաքարի մակարդակի բարձրացման`
գերշաքարարյունության (հիպերգլիկեմիա) և մեզի
միջոցով հեռացման` շաքարամիզության
(գլիկոզուրիա): Այդ ախտանշանները շաքարախտի
հիմնական դրսևորումներն են:
5. Պաթոգենեզ
Հիվանդի առաջին գանգատը, որպես կանոն,
մշտական սաստիկ ծարավն է և առատ (օրը 6
լիտր և ավելի) մեզի արտազատումը: Հիվանդի
մեզը պարունակում է շաքար, որի հետևանքով
ունի բարձր տեսական կշիռ: Հաճախ նկատվում
է մաշկի (հատկապես` շեքի) առատ քոր:
Շաքարախտին բնորոշ է մաշկի
թարախաբշտիկային հիվանդությունների
հակումը, հնարավոր են նաև սեռական
ֆունկցիայի խանգարումներ:
6. Բուժում
Շաքարախտ հիվանդության բուժումն
իրականացվում է բժշկի մշտական հսկողությամբ`
հիվանդի ամբողջ կյանքի ընթացքում: Շաքարախտ
հայտնաբերելիս անհրաժեշտ է հիվանդին
անմիջապես հոսպիտալացնել` մանրակրկիտ
հետազոտման և բուժման մեթոդն ընտրելու
նպատակով: Բուժման հիմանական միջոցներն են
սննդակարգը, շաքարի քանակությունը նվազեցնող
պատրաստուկները, իսկ նպատակը` օրգանիզմում
նյութափոխանակային գործընթացները
կարգավորելը, որի համար ցուցանիշ է ծառայում
արյան մեջ շաքարի մակարդակի նվազումը մինչև
բնականոնին մոտ աստիճանի, մեզում շաքարի
բացակայությունը կամ նվազագույն քանակը:
7. Կանխարգելում
Շաքարախտի կանխարգելումն իրենից
ենթադրում է ռացիոնալ սննդի օգտագործում,
շատակերության, քաղցրեղենի և յուղալի սննդի
չարաշահման բացառում, մարմնի բնականոն
քաշի պահպանում, լեղուղիների և
ենթաստամոքսային գեղձի բորբոքային
հիվանդությունների ժամանակին բուժում:
