Tong quan mers co v

1. TỔNG QUAN TÌNH
HÌNH DỊCH BỆNH
MERS-CoV

2. HỘI CHỨNG HÔ HẤP VÙNG TRUNG ĐÔNG
DO VIRUS CORONA
Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus
(MERS-CoV)

3. Nội dung trình bày
1. Virus gây bệnh
2. Tình hình dịch bệnh MERS-
CoV
3. Một số điểm cần lưu ý
4. Phân tuyến điều trị

4. 1. Virus corona gây MERS
 Một phần trình tự gen được tìm thấy ở dơi tại Ả Rập
Xê Út
 Nhiều bằng chứng cho thấy lạc đà đóng vai trò quan
trọng trong việc lây truyền vi rút :
 Vi rút được phát hiện ở lạc đà một bướu ở:
Qatar, Saudi Arabia, Oman and Egypt.
 Kháng thể được tìm thấy ở lạc đà tại: Jordan,
Tunisia, Ethiopia, Nigeria, Egypt, Saudi Arabia, Canary
Islands, UAE…
 Vi rút trên người và lạc đà khá tương đồng

6. Dịch tễ học của MERS-CoV
 Các ca mắc rải rác trên người thông qua tiếp xúc
trực tiếp hoặc gián tiếp với lạc đà một bướu được
báo cáo thường xuyên, dẫn đến việc lây lan hạn
chế từ người sang người, đặc biệt trong các cơ sở y
tế.
 Việc thực hiện không tốt phòng chống nhiễm khuẩn
tại các cơ sở y tế dẫn tới số lượng lớn các ca lây
nhiễm thứ phát.
 Không có bằng chứng về việc lây truyền bền vững
từ người sang người.

7. Kết quả nghiên cứu về lây truyền
1. Tỷ lệ lây truyền thứ phát trong tiếp xúc gia đình của bệnh nhân nhiễm
MERS-CoV khoảng 5% (khảo sát cả trường hợp lây nhiễm không triệu
chứng bằng huyết thanh học).
2. Đa số bệnh nhân trong trận dịch tại Jeddah năm 2014 do tiếp xúc với
bệnh nhân trong cơ sở y tế.

8. Các dữ kiện đã biết..
 Hội chứng Hô Hấp Trung Đông (Middle East respiratory syndrome - MERS) gây
ra do một loại virus corona mới (novel coronavirus) được gọi là MERS-CoV,
được phát hiện lần đầu tiên tại Ả-rập Xê-út (Saudi Arabia) năm 2012.
 Gọi là “Virus Corona mới” để phân biệt với Virus Corona gây bệnh SARS năm
2003 (còn gọi là SARS-CoV).
 Coronaviruses là một họ virus rất lớn bao gồm các virus gây các bệnh từ rất
nhẹ như cảm lạnh đến bệnh cảnh nặng là Hội chứng Hô Hấp Cấp nặng
(Severe Acute Respiratory Syndrome - SARS).
 Bệnh cảnh điển hình của MERS-Cov bao gồm sốt, ho và khó thở. Viêm phổi
không phải luôn xảy ra. Các triệu chứng tiêu hoá như tiêu chảy đôi khi cũng xảy
ra.
 Từ năm 2012 đến nay (trước vụ dịch Hàn Quốc): 1190 ca xác định nhiễm
MERS-CoV, trong đó 444 tử vong (tỷ lệ tử vong 36%).
 Tuy đa số ca bệnh là do người lây sang người nhưng cho gần như tất cả đều
lây trong bệnh viện. Các ca ban đầu đều xuất phát từ vùng Trung Đông do tiếp
xúc với lạc đà. Đường lây chính xác từ lạc đà sang người như thế nào vẫn
chưa rõ!
Cho đến nay virus không dễ dàng lây từ người này sang người khác trừ khi tiếp
xúc gần, chủ yếu do chăm sóc người bệnh.
Source: WHO
http://www.who.int/csr/disease/coronavirus_infections/risk-assessment-
3june2015/en/

9. Biểu hiện lâm sàng và điều trị
 Thời gian ủ bệnh: 2-14 ngày*
 Triệu chứng không đặc hiệu: sốt, ho, đau họng, đau
cơ khớp (triệu chứng giả cúm), tiêu chảy, nôn. Có
các ca bệnh không triệu chứng
 Khu vực có nguy cơ lây nhiễm cao: cơ sở y tế và hộ
gia đình (những người tiếp xúc gần)
 Chưa có vắc-xin, chưa có thuốc kháng vi rút, điều trị
các biến chứng .

10. 2. Tình hình dịch bệnh MERS-
CoV
Toàn thế giới
(đến ngày 22/6/2015)
Số mắc
1.345
Số tử
vong
479
Hàn Quốc
(đến ngày 22/6/2015)
Số mắc
172
Số tử vong
27
Quốc gia
27

11. Vùng Trung Đông
Từ năm 2012 đến trước trận dịch ở Hàn Quốc: WHO ghi nhận 1190 ca xác
định nhiễm MERS-CoV, trong đó 444 tử vong (tỷ lệ tử vong: 36%).

14. Tình hình dịch bệnh MERS-CoV
Chuỗi lây truyền tại Hàn Quốc
 Tính đến thứ hai 22/6/2015: Hàn Quốc có 172 ca, trong
đó 27 ca tử vong
 Ca đầu tiên: người đàn ông Hàn quốc 68 tuổi về đến
Seoul ngày 4/5 sau khi du lịch qua 4 nước trung đông là
Bahrain, United Arab Emirates, Saudi Arabia và Qatar
(từ 18/4 đến 4/5). Khởi bệnh ngày 11/5, đến khám một
cơ sở y tế ngày hôm sau. Đến 15/5 nhập viện và xuất
viện 2 ngày sau đó. Ngay đêm hôm đó ông vào cấp cứu
tại một BV khác và 3 ngày sau được kết quả XN dương
tính với MERS-Co! Khi đó ông được chuyển sang một
cơ sở y tế khác để cách ly.Trước khi được chẩn đoán
bệnh ông ta đã lây virus cho các nhân viên y tế, người
trong gia đình và các bệnh nhân khác tại 4 cơ sở y tế
khác nhau!

15. Tình hình dịch bệnh MERS-CoV
Chuỗi lây truyền tại Hàn Quốc
Ca 35 tham dự
hội thảo
Ở tại Trung Đông: 13/4-3/5
Trở về Hàn Quốc: 4/5
Khởi phát: 11/5
Chẩn đoán, cách ly:20/5

16. Tình hình dịch bệnh MERS-CoV
 Đây là đợt dịch lớn nhất ngoài khu vực trung đông tính đến
hiện nay.
 Đã có 27 quốc gia có ca bệnh:
+ Trung Đông {Ả Rập Xê Út, Tiểu Vương quốc Ả rập thống
nhất (UAE), Qatar, Oman, Jordan, Kuwait, Yemen,
Lebanon, Iran}; (09)
+ Châu Âu {Áo, Pháp, Đức, Hy Lạp, Ý, Hà Lan, Thổ Nhĩ
Kỳ, Anh Quốc, Tây Ban Nha}; (09)
+ Châu Phi {Algeria, Tunisia & Ai Cập}; (03)
+ ChâuÁ {Trung Quốc , Malaysia,,Hàn Quốc, Thái Lan &
Philippines}; (05)
+ Châu Mỹ {USA}. (01)

17. THÁI LAN GHI NHẬN TRƯỜNG HỢP MERS-
COV XÂM NHẬP ĐẦU TIÊN
 Ngày 18/6/2015 Bộ Y tế công cộng Thái Lan xác
nhận nước này đã ghi nhận trường hợp MERS-
CoV xâm nhập đầu tiên. Đây là một bệnh nhân
nam 75 tuổi nhập cảnh từ Oman đến Thái Lan để
điều trị bệnh tim mạch từ ngày 15/6/2015; tuy
nhiên, kết quả xét nghiệm sàng lọc dương tính
với MERS-CoV.
 Như vậy, Thái Lan là nước thứ tư khu vực Châu
Á và là nước thứ 27 trên thế giới ghi nhận ca
bệnh.

18. Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế: Tình hình dịch
bệnh MERS-CoV đến ngày 22/6/201522/06/2015
 Ngày 22/6/2015, Hàn Quốc ghi nhận thêm 3 ca nhiễm MERS-CoV mới và
2 trường hợp tử vong. Như vậy, tính từ ngày 20/5/2015 đến nay nước này
đã ghi nhận 172 trường hợp nhiễm MERS-CoV, 27 trường hợp tử vong.
Kể từ khi có dịch xảy ra tại Hàn Quốc ước tính có khoảng 120.000 du
khách đã hủy chuyến tới nước này. Đến nay, hầu hết các trường học ở
Hàn Quốc đã mở cửa trở lại.
 Tổng số ca nhiễm MERS-CoV trên thế giới là: 1345 ca, có 479 tử vong tại
27 nước: Ca bệnh tại chỗ (9 nước): Ả Rập Xê Út, Tiểu Vương quốc Ả rập
thống nhất (UAE), Qatar, Oman, Jordan, Kuwait, Yemen, Lebanon, Iran;
Ca bệnh xâm nhập (18 nước): Anh, Pháp, Tunisia, Italy, Hy Lạp, Tây Ban
Nha, Ai Cập, Mỹ, Hà Lan, Algeria, Áo, Thổ Nhĩ Kỳ, Đức, Philippines,
Malaysia, Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan.
 Việt Nam hiện chưa có trường hợp nhiễm MERS-CoV. Tuy vậy người dân
cần chủ động tuân theo các khuyến cáo của Bộ Y tế để phòng, chống dịch
bệnh có thể xảy ra.

19. TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH
Nguồn và đường lây truyền
MERS-CoV là bệnh viêm đường hô hấp do vi rút corona mới
lần đầu tiên được phát hiện tại Ả Rập Xê Út vào 9/2012.
1.Nguồn và ổ chứa:
- Chưa có hiểu biết đầy đủ nhưng theo phân tích Gen, có
nguồn gốc từ dơi.
-Ổ chứa: đến nay, xác định ổ chứa chính là lạc đà
2. Đường lây truyền và thơi gian ủ bệnh:
 Từ động vật
• Dơi – lạc đà
• Lạc đà – người qua tiếp xúc (chưa rõ)
Từ người sang người
• Tiếp xúc gần với người bị nhiễm (chăm sóc, sống
cùng, sử dụng sản phẩm thịt…).
Thời gian ủ bệnh: 2-14 ngày.
3. Khối cảm thụ: tất cả mọi người, nguy cơ cao là những
người già, có bệnh mãn tính…
4. Chưa có vắc xin, thuốc điều trị đặc hiệu

20. TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH
Nhận định tình hình dịch bệnh với Việt Nam
MERS-CoV có thể xâm nhập và lây
lan vào nước ta qua:
Công dân trở về từ vùng có dịch.
Công dân từ các quốc gia khác đã
xuất phát/đi qua vùng có dịch nhập
cảnh Viêt Nam.
Hàn Quốc là có điều kiện về y tế
hơn Việt Nam.

21. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG MERS-
CoV
(QĐ1944/QĐ-BYT, ngày 03 tháng 6 năm 2014)
Phát hiện sớm ca
bệnh tại Việt Nam
để xử lý triệt để,
tránh lây lan ra
cộng đồng và các
cán bộ y tế.
Khoanh vùng,
xử lý kịp thời
triệt để ổ dịch
nhằm hạn chế
thấp nhất
việc lây lan ra
cộng đồng.
Đáp ứng nhanh,
khoanh vùng, xử lý
kịp thời triệt để các ổ dịch
nhằm hạn chế thấp nhất
việc lan rộng
trong cộng đồng.

22.  MERS-CoV là virus động vật, chưa dễ dàng gây bệnh cho
người (trừ khi tiến hoá thêm (!)
 MERS-CoV KHÔNG PHẢI LÀ SARS-CoV.
 MERS-CoV chủ yếu lây truyền giữa NGƯỜI - NGƯỜI
TRONG BỆNH VIỆN
Source: NATURE; doi:10.1038/nature.2015.17709
CẢNH GIÁC
CHUẨN BỊ
NGHIÊM TÚC
NHƯNG
KHÔNG QUÁ
HOANG MANG
LO LẮNG
3. MỘT SỐ ĐIỂM CẦN LƯU Ý

23. Dịch SARS – Coronavirus năm 2003
Bệnh SARS: do virus SARS-CoV, có thể dễ dàng lây từ người sang người.
Ca đầu tiên ghi nhận vào ngày 26/2/2003 tại Hà Nội.
Sau vài tháng dịch lan rộng sang nhiều nước ở Bắc Mỹ, Nam Mỹ, Châu Âu,
cho đến khi dịch được khống chế hoàn toàn vào tháng 7/2003 đã có 8,098
người mắc và 774 tử vong.

24. Kết quả ban đầu về trình tự gen MERS
-CoV tại Hàn Quốc & Trung Quốc
(
http://www.who.int/csr/disease/coronavirus_infections/mers-s
)
Chưa có thay đổi đáng kể nào về sinh học
(WHO Jun 09 2015)

25. Khuyến cáo của WHO cho đến hiện tại
 Kiểm soát nhiễm khuẩn là bắt buộc nghiêm ngặt
nhằm ngăn chặn lây lan MERS-CoV trong các cơ
sở y tế.
 Không thể nhận biết bệnh nhân nhiễm MERS-CoV
trong giai đoạn sớm vì triệu chứng hô hấp không
đặc hiệu. Do đó nhân viên y tế phải luôn tuân thủ
nguyên tắc dự phòng phổ quát đối với mọi bệnh
nhân. Dự phòng lây truyền qua đường giọt bắn khi
chăm sóc các bệnh nhân có triệu chứng hô hấp,
dự phòng lây qua đường tiếp xúc và bảo vệ mắt
khi chăm sóc ca nghi ngờ hoặc xác định nhiễm
MERS-CoV; dự phòng lây nhiễm qua đường
không khí khi làm các thủ thuật tạo khí dung.

26. Khuyến cáo của WHO cho đến hiện tại
 Cho đến khi có những hiểu biết nhiều hơn về
MERS-CoV, những người bị tiểu đường, suy thận,
bệnh phổi mạn tính và suy giảm miễn dịch được
xem là những đối tượng có nguy cơ biến chứng
nặng khi nhiễm MERS CoV.
 Vệ sinh thực phẩm tốt. Không uống sữa lạc đà
tươi, tránh tiếp xúc với nước tiểu lạc đà hoặc ăn
các thức ăn không nấu chín (vùng Trung Đông).
 WHO hiện không khuyến cáo hạn chế đi lại các
vùng có bệnh.

28. DỰ PHÒNG LÂY NHIỄM
TRONG BỆNH VIỆN LÀ
QUAN TRỌNG NHẤT

29. 4. Phân tuyến thu dung, điều trị
Mục tiêu:
Chủ động chuẩn bị và sẵn sàng ứng phó với
bệnh dịch Mers-CoV
Hạn chế lây nhiễm trong bệnh viện, hạn chế tử
vong
Duy trì hoạt động của các bệnh viện trong
trường hợp dịch lan rộng

30. Phân tuyến điều trị
1. Các bệnh viện tuyến cuối
• Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương
• Bệnh viện Bạch Mai
• Bệnh viện Nhi Trung ương
• Bệnh viện TW Huế
• Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Tp HCM
• Bệnh viện Nhi đồng 1
• Bệnh viện Nhi đồng 2
• Bệnh viện Chợ Rẫy

31. Nhiệm vụ của các BV tuyến cuối
1. Điều trị tuyến cuối: những ca xâm nhập đầu
tiên, những ca nặng, khó
2. Xây dựng hướng dẫn chuyên môn, phác đồ
chẩn đoán, điều trị
3. Phối hợp tổ chức tập huấn cho các địa
phương
4. Kiểm tra, hướng dẫn và hỗ trợ bệnh viện
tuyến dưới công tác điều trị chống dịch
5. Nghiên cứu lâm sàng về bệnh do Mers-CoV

32. Phân tuyến điều trị (tiếp)
2. Các bệnh viện tuyến điều trị chủ yếu
Các bệnh viện đa khoa trực thuộc Bộ Y tế
Các bệnh viện đa khoa tỉnh, thành phố
Các bệnh viện ngành
Các bệnh viện chuyên khoa: Nhi, Truyền
nhiễm trực thuộc Bộ Y tế, Sở Y tế.

33. Nhiệm vụ
1. Điều trị những ca trung bình trong trường
hợp dịch lan rộng, quá tải tuyến cuối
2. Phối hợp tổ chức tập huấn cho các bệnh
viện khác trực thuộc sở y tế
3. Kiểm tra, hướng dẫn và hỗ trợ bệnh viện
tuyến dưới công tác điều trị chống dịch
4. Bệnh viện đa khoa tỉnh: Chịu trách nhiệm
thiết lập bệnh viện dã chiến (Phối hợp với
TTYTDP tỉnh).

34. Phân tuyến điều trị (tiếp)
Các bệnh viện tuyến điều trị mở rộng và tại chỗ:
Các bệnh viện đa khoa huyện
Nhiệm vụ
1. Điều trị những ca nhẹ
2. Phối hợp tổ chức tập huấn cho tuyến xã, phường
3. Phối hợp kiểm tra, hướng dẫn và hỗ trợ tuyến xã
trong công tác điều trị chống dịch
4. Chịu trách nhiệm chuẩn bị và thiết lập bệnh viện dã
chiến (Phối hợp với TTYT huyện và chủ cơ sở nơi
thiết lập bệnh viện dã chiến).

35. Trạm y tế
1. Phát hiện các trường hợp nghi ngờ trong
cộng đồng
2. Cách ly tạm thời và chuyển bệnh viện tuyến
trên
3. Phối hợp cơ quan y tế dự phòng, truyền
thông và bệnh viện tuyến trên trong công tác
giám sát, truyền thông và điều trị chống dịch.
4. Sẵn sàng điều trị bệnh nhân tại chỗ

36. Trân trọng cám ơn sự chú ý theo dõi
của quý vị đại biểu