1. NUTRIZINO FUNTZINOA
DIGESTINO APARTUA
Ahoa: elikagaiak mastekatu egiten dau eta txuarekin elikagai boloa sortzen da.
Faringea: elikagai boloa eroaten dau heste gorrira,eta gero urdailara doa elikagai
bolo hori.
Urdaila: urdailan elikagai boloa urin gastrikoakaz eta mogimenduari esker nahastu
egiten da eta KIMOA sortzen dau eta urdailaren hasiera da kardia eta irteera
piloroa.
Heste meharra: kimoa heste urinakas eta behazunagaz nahasten da eta KILOA
sortzen dau elikagai hori odolera doa gorputz guztira daroa eta ez dana behar
heste lodira doa.
Heste lodia: gure gorputzak ez dauana behar uzkitik botaten dogu.
2. GURUINAK JARAITZEN DABEN
SUBTANTZIA
KOKALEKUA
TXU GURUINAK TXUA AHOA
URDAIL GURUINAK URIN GASTRIKOAK URDAILA
HESTE GURUINAK HESTE URINAK HESTEA
PANKREA PANKREAKO URINAK HESTEA
GIBELA BEHAZUNA HESTEA
Bi motatako agin hortzeriak dagoz:hortzeri esnedunak, hortzeri iraunkorrak.
Heste lodiak zati batzuk dauate koloa, apendizea, uzkia, ondestea, itsua.
ARNAS APARATUAREN OSAGAIA
Arnas apratua arnas bidez eta birikiz osatuta dago.Hainbat gauezez gagfoz
osatuta arnas aparatuan:sudur hobiak,faringea,laringea,trakea,bronkioak.
Sudur Hobiak,airea gure gorputzara sartzeko eta urtetzeko hoibiak dira.
Faringea,digestino apratuaren eta arnas aparatuaren osagaia da,ahoa eta heste
gorria lotzen dauz eta ahotik heste gorriara eroaten dau eta airea
ere eroaten dau larigera.
Laringea,faringea eta trakea lotzen dauzan hodia da , ahotz kordak daukaz eta
epiglotisa dago laringean balbula eta jatekoa eta edatekoa ez sartzeko eta airea
bai.
Trakea,bronkio izeneko hodi bitan banatzen dira eta trakearen hormak eraztun
moduko batzuez sendotuta dagoz.
Bronkioak,hodi bi dira birikietara oxigenoa barrura eta karbono dioxidoa
kamporatzeko balio dute.
Birikiak,larrosa koloreko organo orol bi dira,biriki bakotzan biriki albeolo
izeneko zakutxo batzuk dira.
ZIRKULAZINO APARATUA
3. Zirkulazino aparatuak odola gorputzetik eroaten dau.Odolan hainbat
zelula daukaz,plasmea,plaketak,globulo gorriak,globulo zuriak eta zirkulazino
aparatuaren osagaiak dira, bihotza,odolbasoak,odola.
Bihotza,bi partetan banatzen da eskerra eta eskuma, goian naurikuluak dagoz eta
behean bentrikuluak,eskoiko aldean balbula trikuspidea daogo eta eskerreko
aldean balbula mitrala.
Odol basoak, lodiera handia daukaten hodiak dira eta odolak zirkulatzen dauan
zirkuito itxi bat da.Osagai honeez osatuta dago arteriak,benak eta kapilarrak.
Arteriak,bihotzeko odola gorputzera daroa.
Benek,gorputzeko odola bihotzara daroe.
Kapilarrak,arteriak eta zainak lotzen dabez.
Odola,bihotza bultzatuta odol basoetan zirkulatzen dauan likidoa da eta odolaren
osagaiak dira plasmea,plaketak,globulo zuriak eta globulo gorriak.
Plasmea,likido orixka bat da bertan odolaren osagaiak dagoz flotatzen.
Plaketak,guk zauri bat daukagunean tapatzera doaz zauri hori.
Globulo zuriak,infezino bat daukagunean odolan beraren aurka hari da eta guri
babezten gaitu.
Globulo gorriak,gure zeluletara daroa oxigenoa eta mantenugaiak, eta karbono
dioxidoa eta hondakinak kanporatzen dauz.
ODOL ZIRKULAZINOA
4. SISTOLEA ETA DIASTOLEA
Sistoleak,bihotza uzkurtzen danean bihotzaren odola gorputzara daroa
arterietatik.
Diastolea,bihotza errelajatuta dagoanean gorputzaren odola hartzen dau.
IRAITZ APARATUA
ETA IRAIZKETEA
5. Iraitz aparatuaren funtzinoa da hondakinak botatzea eta karbono dioxidoa.
Bi sistemas osatuta dago, gernu sistema eta izerdi guruinak.
GERNU SISTEMA
Gernu maskuria,gorputza arnasbeheraren bidez,karbono dioxidoa botaten dau eta
zelulek osotutako hondakinak egozten dauz,lau zatiz osotuta
dago:kuntzurrunak,ureterrak,gernu maskuria,uretra.
Kuntzurrunak,baba formako organo bi dira eta beraren barruan dagozan odoloa
iragozten dau eta hondakin toxikoak eragozten dauz, eta gernua egiten da
odolarekin eta urarekin sortzen da gernua.
Ureterrak,hodi bi dira kuntzurrunetatik eroaten da gernua gernu maskuriara.
Gernu maskuria, zakutzo formako organo gihartsu bat da eta bertan guk esfinter
bat daukagu eta maskurian litro laurden baino gehiago badaukagu txisagurea
daukagu.
Uretra,hodien bidez, gernu maskuriako gernua kanporatzen dau.
IZERDI GURUINAK
Iraitz aparatuak izerdi guruinaren izerdia kanporatzen dau eta gure gorputza
6. herrefreskatzeko balio dira.
Izerdi guruinen bidez,substantzia toxikoak hesabatzen dira izerdiz.
Izerdi guruinen bidez,gorputzeko tenperaturea kontrolatzen dau.
7. herrefreskatzeko balio dira.
Izerdi guruinen bidez,substantzia toxikoak hesabatzen dira izerdiz.
Izerdi guruinen bidez,gorputzeko tenperaturea kontrolatzen dau.