5. Matagal ng usapan at debate ang tungkol sa
HINDI PAGKAKAPANTAY PANTAY sa LIPUNAN.
6.
7.
8. Malabo? Gamitin nating halimbawa ang sitwasyon sa klase.
Maaaring si Elmer ang pinakamagaling sa Math ngunit hindi nito
ibig sabihin na si Elmer na lamang ang tuturuan ng guro ng
Math. Pagsisikapan pa rin ng guro na ituro ang mga tuntunin sa
Math sa kapwa mabilis matuto at sa mga mag-aaral na
kailangan ng ibayong pag-akay. Subalit, upang higit pang
mapaunlad ang husay ni Elmer, maaaring bigyan siya ng dagdag
na mga Math problems na kanyang pag-aaralan. Tugma ito sa
tinatawag ni Sto. Tomas de Aquino na prinsipyo ng proportio,
ang angkop na pagkakaloob ng naaayon sa pangangailangan ng
tao. Sa madaling salita, hindi man pantay-pantay ang mga tao,
may angkop para sa kanila. Kailangang maging patas ayon sa
kakayahan, ayon sa pangangailangan.
9.
10. Kung mayroon man tayong isandaang tinapay na dapat
ipamigay sa isandaang tao, ano ang pinakamabisang
paraan ng pagbabahagi nito?
11. Tandaan!
Una ang halaga ng Tao bago ang tinapay. Dahil may
tinapay man o wala may HALAGA ang tao.
* Ang tinapay ay nariyan upang siya ay busugin,
palakasin, at paginhawahin. May pangingibabaw siya sa
tinapay; hindi ang tinapay sa kanya.
12. Tandaan!
Pangalawa, balikan ang TUNAY na dahilan ng paggawa at
pagmamay-ari (ownership).
Bakit ka nagtatrabaho at nag aari ng bagay?
*Gumagawa at nagmamay-ari ang tao hindi upang
makipagmayabangan sa iba, ibagsak o pahiyain ang iba o
makipagkompetisyon sa iba. Gumagawa siya dahil nais
niyang ipamalas ang kanyang sariling galing.
Nagtratrabaho siya upang maging produktibo sa kaniyang
sarili.
13. Napakaganda ng salitang Filipino para sa trabaho. Ang
tawag natin dito ay “hanap-buhay.” Ang hinahanap ng
gumagawa ay ang kanyang buhay. Hindi siya
nagpapakapagod lamang para sa pera kundi para ito sa
buhay na hinahanap niya. Ang kanyang pag-aari ay hindi
lamang tropeyo ng kanyang pagpapagal. Ito rin ay ang
mga gamit niya upang matulungan siyang mahanap ang
kanyang buhay.
14. Ang BUHAY ng TAO ay isang pagsisikap na ipakilala ang
sarili. Naipakikilala ng tao ang kanyang sarili sa paggawa.
Hindi ang yaman, hindi ang mga kagamitan na mayroon
siya o wala, ang humuhubog sa tao. Ang tunay na
mayaman ay ang taong nakikilala ang sarili sa bunga ng
kanyang paggawa. Hindi sa pantay-pantay na
pagbabahagi ng kayamanan ang tunay na kayamanan.
Nasa pagkilos ng tao sa anomang ibinigay sa kanya ang
kanyang ikayayaman.
16. EKONOMIYA
nagmula ang salitang “Ekonomiya” sa mga griyegong
salita na “oikos” (bahay) at “nomos” (pamamahala).
Ang lipunang ito ay nagsisikap na pangasiwaan ang mga
yaman ng bayan ayon sa kaangkupan nito sa mga
pangangailangan ng tao. PATAS.
17. Ang ekonomiya ay tulad lamang din ng
pamamahala sa bahay. Mayroong sapat na
budget ang namamahay. Kailangan niya itong
pagkasyahin sa lahat ng mga bayarin (kuryente,
tubig, pagkain, panlinis ng bahay, at iba pa) upang
makapamuhay nang mahusay ang mga tao sa
bahay, maging buhay-tao (humane) ang kanilang
buhay sa bahay at upang maging tahanan ang
bahay.
18. Ang Lipunang Pang-ekonomiya, sa mas
malakihang pagtingin, ay ang mga pagkilos na
masiguro na ang bawat bahay ay magiging
tahanan. Pinapangunahan ito ng estado na
nangunguna sa pangangasiwa at patas na
pagbabahagi ng yaman ng bayan.
19. Sinisikap gawin ng estado na maging patas para sa
mga nagkakaiba-ibang mga tao ang mga
pagkakataon upang malikha ng bawat isa ang
kanilang sarili ayon sa kani-kanilang mga tunguhin
at kakayahan. Bilang pabalik na ikot, ang bawat
mahusay na paghahanapbuhay ng mga tao ay
kilos na nagpapangyari sa kolektibong pag-unlad
ng bansa.
20. Kung maunlad ang bansa, higit na
mamumuhunan ang mga may kapital na siyang
lilikha ng higit pang mga pagkakataon para sa mga
tao—pagkakataon hindi lamang makagawa, kundi
pagkakataon ding tumaas ang antas ng kanilang
pamumuhay.
21. Hindi lamang sariling tahanan ang binubuo ng
mga tao sa loob ng Lipunang Ekonomiya.
Ginagawa rin nilang isang malaking tahanan ang
bansa—isang tunay na tahanan kung saan
maaaring tunay na tumahan (huminto,
manahimik, pumanatag) ang bawat isa sa
pagsisikap nilang mahanap ang kanilang mga
buhay.
