1. 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο
Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας
Ο ρόλος των Ενιαίων
Φορέων Δημοσίων
Συγκοινωνιών και
Μετακινήσεων στην
επίτευξη των στόχων της
Βιώσιμης Κινητικότητας
Παναγιώτης Παπαϊωάννου
Πρόεδρος Συμβουλίου Αστικών Συγκοινωνιών Θεσσαλονίκης

2. Περιεχόμενα Παρουσίασης
 Βιώσιμη κινητικότητα στις αστικές περιοχές
 Τρόποι επίτευξης Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας
 Ο ρόλος των Δημοσίων Αστικών Συγκοινωνιών
 Ο ρόλος του εποπτικού φορέα Δημοσίων Συγκοινωνιών
 Κατανομή αρμοδιοτήτων
 Οι ενιαίοι φορείς Μεταφορών και Μετακινήσεων
 Παραδείγματα επιτυχημένων Ενιαίων Φορέων
 Η περίπτωση της Θεσσαλονίκης
 Δομή & Αρμοδιότητες ΣΑΣΘ
 Παραδείγματα προς αποφυγήν
 Δράσεις ΣΑΣΘ υπερ Β.Κ.
 Συμπεράσματα

3. Βιώσιμη Αστική Κινητικότητα
 Κινητικότητα η οποία ικανοποιεί τις ανάγκες της κοινωνίας σε
ότι αφορά την ελεύθερη μετακίνηση, τη προσβασιμότητα, την
επικοινωνία, το εμπόριο και την δημιουργία σχέσεων, χωρίς να
θυσιάζονται θεμελιώδεις ανθρώπινες και οικολογικές αξίες στο
παρόν και στο μέλλον
[World Business Council for Sustainable Development]
 Κινητικότητα που δεν δημιουργεί απειλές για τη δημόσια υγεία
ή τα οικοσυστήματα και εξασφαλίζει τις ανάγκες μετακίνησης
χωρίς την κατανάλωση πόρων η υποκατάσταση των οποίων ή η
επαναδημιουργία τους κοστίζει περισσότερο
[OECD]

4. Τρόποι επίτευξης Β.Κ.
 Πολεοδομικές ρυθμίσεις – Οργάνωση χρήσεων γης
 Προώθηση φιλικών προς το περιβάλλον τρόπων
μετακίνησης:
– Μέσα Μαζικής Μεταφοράς
– Ποδήλατο
– Πεζή μετακίνηση
– Δίκυκλα
 Περιορισμός χρήσης ΙΧ αυτοκινήτων
 Προώθηση intermodality, transmodality & commodality
 Διαμόρφωση κατάλληλων χώρων που ευνοούν τα ανωτέρω
 Ρυθμιστικές παρεμβάσεις στη κίνηση οχημάτων & πεζών
 Διαχείριση της ζήτησης και της κινητικότητας

5. Βασική Προϋπόθεση επίτευξης Β.Κ.
 Αύξηση του μεριδίου των Δ.Α.Σ.
– Αύξηση της προσφοράς των Μ.Μ.Μ.
– Κατάλληλη τιμολογιακή πολιτική Δ.Α.Σ.
– Ενιαίος σχεδιασμός συστήματος Δ.Α.Σ. ασχέτως
προσφερόμενων μέσων και μορφής εκτελεστικών φορέων
– Χρήση ευφυούς συστήματος συλλογής κομίστρου
– Δημιουργία χώρων P & R
– Θέσπιση κινήτρων για χρήση Δ.Α.Σ.
– Μέτρα προτεραιότητας Μ.Μ.Μ.
– Δυνατότητα μεταφοράς ποδηλάτων με Μ.Μ.Μ.

6. Οφέλη από τη χρήση των Δ.Α.Σ.
 Μεγαλύτερη απόδοση χρησιμοποιούμενων πόρων
 Μείωση κατανάλωσης ενέργειας ανά μεταφερόμενο
 Μείωση απαιτήσεων σε χώρο
 Μείωση κόστους μετακίνησης ανά άτομο
 Βελτίωση οδικής ασφάλειας
 Μείωση αρνητικών εξωτερικών οικονομιών
(externalities)
 Βελτίωση της κοινωνικότητας των ανθρώπων
 Δημιουργία θέσεων εργασίας (PTX2 → jobsX2)

7. Ο ρόλος του εποπτικού φορέα Δ.Α.Σ
 Εποπτεύει τους εκτελεστικούς φορείς
 Έχει την ευθύνη του στρατηγικού και του τακτικού
σχεδιασμού του συστήματος Δ.Α.Σ.
 Έχει την ευθύνη της διενέργειας διαγωνισμών για την
παροχή μεταφορικών υπηρεσιών από εκτελεστικούς φορείς
και της διαχείρισης των συμβάσεων
 Έχει την ευθύνη εξασφάλισης της ποιότητας των
προσφερόμενων υπηρεσιών
 Ενημερώνει, ευαισθητοποιεί και πληροφορεί το επιβατικό
κοινό και τους πολίτες γενικότερα
 Διαμορφώνει Σχέδια Βιώσιμης Κινητικότητας σε συνεργασία
με τους ΟΤΑ και τους άλλους τοπικούς φορείς

8. Κατανομή Αρμοδιοτήτων
Πηγή: UITP publication: “Setting up your Transport Authority”

9. Ενιαίοι Φορείς Μεταφορών & Μετακινήσεων
 Απαντώνται σε μητροπολιτικά συγκροτήματα
 Συγκεντρώνουν πρόσθετες αρμοδιότητες σε σχέση με
τους απλούς Εποπτικούς Φορείς Δ.Α.Σ. όπως:
– Καθορισμός τιμολογιακής πολιτικής στάθμευσης
– Διαμόρφωση σχεδίων διαχείρισης κυκλοφορίας (σηματοδότηση,
περιοριστικά μέτρα, ρυθμιστικές παρεμβάσεις, κλπ}
– Ευθύνη σχεδιασμού και υλοποίησης ΕΛΛ, λωρίδων HOV, κα.
– Παρακολούθηση άλλων μέσων μεταφοράς (ταξί, τουριστικά,
Ευέλικτα συστήματα μεταφορών, κλπ)
– Συνεργασίες με ιδιώτες για παροχή πρόσθετων υπηρεσιών προς
πολίτες
– Ρυθμίσεις για φορτοεκφόρτωση στον αστικό ιστό

10. Παραδείγματα επιτυχημένων Φορέων
 CENTRO Birmingham, Ηνωμένο Βασίλειο
 Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο
 Στοκχόλμη, Σουηδία
 VÄSTTRAFIK Goteborg, Σουηδία
 YTV Ελσίνκι, Φινλανδία
 Νάντη, Γαλλία
 Βερολίνο, Γερμανία
 ΒΚΚ Βουδαπέστη, Ουγγαρία

11. Η περίπτωση της Θεσσαλονίκης
 Το ΣΑΣΘ έχει τον ρόλο του εποπτικού
φορέα των Δ.Α.Σ. στην Περιφερειακή
Ενότητα Θεσσαλονίκης
 Στην παρούσα φάση:
– ΟΑΣΘ
– Δημοτικές Συγκοινωνίες
– ΚΤΕΛ (Θεσσαλονίκης)
 Στο προσεχές μέλλον:
– Μετρό και επεκτάσεις
– Τραμ
– Θαλάσσια Συγκοινωνία

12. Δομή & Αρμοδιότητες ΣΑΣΘ
 Το Συμβούλιο αποτελείται από 11 μέλη
που εκπροσωπούν θεσμικούς φορείς
– Υπουργεία
– ΟΤΑ
– Περιφερειακή Διοίκηση
– Οργανισμό Ρυθμιστικού
– Αστυνομία
– Πανεπιστήμιο
– Κοινωνικούς φορείς
 Αρμοδιότητες
– Σχεδιασμός συστήματος Δ.Α.Σ.
– Εποπτεία ΟΑΣΘ
– Αξιολόγηση (ποιότητας) παρεχόμενων
υπηρεσιών
– Διαμόρφωση πολιτικής σε θέματα τοπικής
σημασίας

13. Γενικά στοιχεία συστήματος Δ.Α.Σ.
 Δημόσιες αστικές συγκοινωνίες
προσφέρονται από τον ΟΑΣΘ από το
1957
 Στατιστικά στοιχεία (2011)
– Πληθυσμός : ~ 1 million
– Επιβιβάσεις επιβατών : ~180 millions
– Μέγεθος στόλου : 622 οχήματα
– Γραμμές : 78
– Εργαζόμενοι : ~2600
– Δαπάνες Λειτουργίας : ~173 mio €
– Κρατική επιχορήγηση : ~ 68%
– Μερίδιο Δ.Α.Σ. : ~ 20%

14. Δομικές Αδυναμίες ΣΑΣΘ
 Αδύναμη οργανωτική δομή και στελέχωση
 Ανεπαρκής χρηματοδότηση
 Διάχυση αρμοδιοτήτων για σχετικά με τις Δ.Α.Σ.
θέματα σε πολλές υπηρεσίες και φορείς
 Αδυναμία αυτοτελούς ανάληψης δράσεων και
έργων με χρηματοδότηση από ΕΣΠΑ
 Πολύπλοκη σχέση μεταξύ Υπουργείου – ΣΑΣΘ-ΟΑΣΘ-
ΚΤΕΛ

15. Εμπλεκόμενοι φορείς

16. Παραδείγμα πολυαρχίας 1 [1/2]
 Σχεδιασμός και υλοποίηση ΕΛΛ
– Μελέτη σκοπιμότητας και εφικτότητας από ΣΑΣΘ ή από
τρίτο για λογαριασμό του
– Εγκρίσεις ή σύμφωνη γνώμη από ΟΡΘΕ, Περιφέρεια,
εμπλεκόμενους Δήμους – παλαιότερα και έκδοση ΚΥΑ
από συναρμόδια Υπουργεία
– Μελέτη εφαρμογής από οποιαδήποτε Τεχνική Υπηρεσία
(ΟΡΘΕ, Περιφέρειας, Δήμου)
– Χρηματοδότηση ????
– Κατασκευή από ????
– Μέσος χρόνος υλοποίησης από έναρξη διαδικασίας έως
παράδοση στην κυκλοφορία ??

17. Παράδειγμα πολυαρχίας 2 [2/2]
 Στέγαστρα στάσεων
– Χωροθέτηση: ΣΑΣΘ (+ έγκριση Περιφέρειας)
– Ιστός: ΟΑΣΘ, ΚΤΕΛ
– Στέγαστρα: Δήμοι, Περιφέρεια (ΔΤΕ)
– Συντήρηση-καθαριότητα: Δήμοι δια αναδόχων
– Προδιαγραφές: Υπουργείο, ΣΑΣΘ
– Αλλά αδυναμία ελέγχου ή επιβολής κυρώσεων
– Απαραίτητη η εμπλοκή της Αποκεντρωμένης
Διοίκησης

18. Τι χρειάζεται για επίτευξη Β.Κ.?
 Νέο Όραμα
– Καλύτερες Δ.Α.Σ. για όλους
 Νέος εποπτικός φορέα με τις
απαραίτητες αρμοδιότητες
 Στενή συνεργασία με ΟΤΑ
 Ολοκλήρωση και υλοποίηση του
ΣΒΑΚ για τη μητροπολιτική
περιοχή Θεσσαλονίκης

19. Γιατί χρειάζεται ένας νέος φορέας?
 Οι Δ.Α.Σ. είναι κοινωνικό αγαθό
 Σε πόλεις όπως η Θεσσαλονίκη δεν
μπορεί να προσφερθεί σε εμπορική
βάση και απαιτείται αποζημίωση
του εκτελεστικού φορέα
 Για να εξασφαλίσει:
– Ένα δίκαιο περιβάλλον για τους
εκτελεστικούς φορείς
– Το ελάχιστο επίπεδο εξυπηρέτησης και
ποιότητας στους χρήστες

20. Δράσεις ΣΑΣΘ υπέρ Β.Κ. [1/2]
 Συμμετοχή σε έργα
– Ευφυές Σύστημα διαχείρισης
Κινητικότητας στην πόλη της
Θεσσαλονίκης
– CIVITAS CATALIST με αντικείμενο τη
σύνδεση του Αεροδρομίου με τον
μελλοντικό τερματικό σταθμό
ΜΙΚΡΑ του Μετρό Θεσσαλονίκης
– ATTAC, “Attractive Urban Public
Transport for Accessible Cities” του
προγράμματος διακρατικής
συμφωνίας SEE

21. Δράσεις ΣΑΣΘ υπέρ Β.Κ. [2/2]
 Συμμετοχή σε έργα:
– EPTA «Enhancing Public Transport
Authorities”, INTERREG IVc
– ECOTALE, “External Cost of Transport
and Land Equalization”, INTERREG IVc
– NODES, “New tools for Design and
operation of urban transport
interchanges”, FP7
– EΝDURANCE, Έργο του Προγράμματος
Intelligent Energy Europe για την
δικτύωση των φορέων και την
προώθηση της Διαχείρισης
Κινητικότητας

22. Συμπεράσματα
Τα συμπεράσματα δικά σας

24. Ευχαριστώ για την προσοχή σας