2. MISJA SONDY ROSETTA
Rosetta – sonda kosmiczna Europejskiej
Agencji Kosmicznej (ESA) której zadaniem
było wejście na orbitę wokół jądra
komety 67P/Czuriumow-Gierasimienko i
osadzenie na jego powierzchni lądownika.
Sonda wykonuje badania insitu materii
kometarnej oraz obserwacje zmian
aktywności komety podczas zbliżania się jej
do peryhelium.
4. POCZĄTKI MISJI SONDY
W trakcie rozpoczętej w 2004 roku misji,
sonda Rosetta wykonała obserwacje dwóch
mijanych w bliskiej odległości
planetoid, (2867) Šteins (w 2008 r.) i (21)
Lutetia (w 2010 r.) oraz dokonała przelotu
obok Marsa i trzykrotnych przelotów obok
Ziemi, w celu wykonania manewrów asysty
grawitacyjnej.
5. NAZWA MISJI
Nazwa misji i wykonującej ją sondy pochodzi
od kamienia z Rosetty, niekompletnej kamiennej steli z
wyrytym w trzech wersjach (po egipsku
pismem hieroglificznym i demotycznym oraz po grecku)
dekretem dotyczącym Ptolemeusza V. Odkryta w 1799 r.
stela odegrała kluczową rolę w rozszyfrowaniu egipskich
hieroglifów. Naukowcy mają nadzieję, że misja Rosetta
odegra podobnie kluczową rolę w zrozumieniu tajemnic
ewolucji Układu Słonecznego.
Nazwa lądownika pochodzi od położonej na Nilu
wyspy File, na której został odnaleziony obelisk z
dwujęzyczną inskrypcją, zawierającą zapisane w
egipskich hieroglifach nazwiska Ptolemeusz i Kleopatra.
Dostarczyło to wskazówek, dzięki którym Jean-François
Champollion odczytał hieroglify z kamienia z Rosetty.
6. CELE MISJI
Celem misji sondy Rosetta jest przeprowadzenie badań
mających pomóc w poznaniu pochodzenia komet, powiązań
między materią kometarną i materią międzygwiazdową oraz
ich znaczenia dla powstania Układu Słonecznego.
W celu osiągnięcia tego zadania przed sondą postawiono szereg celów
obserwacyjnych:
Globalne scharakteryzowanie jądra kometarnego: jego właściwości
dynamicznych, składu i morfologii powierzchni.
Zbadanie składu chemicznego, mineralogicznego
i izotopowego substancji lotnych i stałych na powierzchni jądra.
Określenie własności fizycznych i zależności występujących pomiędzy
substancjami lotnymi i stałymi jądra.
Obserwacja faz rozwoju aktywności kometarnej i procesów
zachodzących w warstwie powierzchniowej jądra oraz w
wewnętrznej komie (interakcje pomiędzy gazem i pyłem).
Globalne scharakteryzowanie mijanych planetoid, w tym określenie ich
właściwości dynamicznych, składu i morfologii powierzchni.
7. KONSTRUKCJA SONDY
ROSETTE
Kadłub sondy jest wykonany z aluminium i
ma kształt prostopadłościanu o wymiarach
2,8 × 2,1 × 2,0 m. Z przeciwnych stron
kadłuba rozpościerają się dwa panele ogniw
słonecznych, każdy o długości 14 m i
powierzchni 32 m². Całkowita rozpiętość
sondy wraz z rozłożonymi panelami ogniw
wynosi 32 m. Orbiter składa się z dwóch
głównych elementów – modułu ładunku
(Payload Support Module), zawierającego
instrumenty naukowe oraz z modułu
serwisowego (Bus Support Module) z
pozostałymi systemami sondy. W centrum
kadłuba umieszczone są dwa
zbiorniki materiałów pędnych, zawierające
łącznie 660
kg monometylohydrazyny (paliwo) i 1060
kg tetratlenku diazotu (utleniacz) oraz cztery
zbiorniki z gazem ciśnieniowym.
Sonda jest stabilizowana trójosiowo. Zestaw 24
silników o ciągu 10 N każdy służy do kontroli
orientacji sondy i wykonywania korekt kursu. W
skład systemu kontroli położenia wchodzą także
cztery koła reakcyjne, dwa szukacze gwiazd,
czujniki Słońca, kamery nawigacyjne i trzy
zestawy żyroskopów laserowych
8. OSTATNIA FAZA MISJI
12 listopada 2014, w dniu zaplanowanego lądowania Philae na komecie, Rosetta
znajdowała się w odległości 510 mln km od Ziemi i 448 mln km od Słońca.
Podczas ostatecznych testów systemów lądownika, wykryto, że nie działa zasilany
azotem silnik, którego zadaniem było zapobieżenie odbiciu się Philae od
powierzchni komety w momencie lądowania. Podjęto jednak decyzję o kontynuacji
misji lądownika. Rosetta wykonała manewr korekcji trajektorii i o 08:35 UTC
nastąpiło odłączenie Philae w odległości około 22,5 km od centrum komety.
Podczas trwającego siedem godzin opadania lądownik wykonywał zdjęcia
powierzchni komety, pomiary pola magnetycznego, pyłu i plazmy. Aktywny był
także eksperyment radiowy pomiędzy lądownikiem i orbiterem O 15:34:04 UTC,
Philae zetknął się z powierzchnią komety w zaplanowanym rejonie lądowania,
nazwanym Agilkia. Harpuny kotwiczące, które miały przytwierdzić lądownik do
powierzchni, nie wystrzeliły i Philae odbił się od niej przelatując kolejne kilkaset
metrów. O 17:25:26 UTC lądownik po raz drugi zetknął się z powierzchnią,
ponownie się od niej odbił i ostatecznie znieruchomiał przy trzecim lądowaniu o
17:31:17 UTC. Miejsce lądowania okazało się bardzo niekorzystne. Philae znalazł
się w cieniu ściany klifu, który ograniczał padanie światła słonecznego na lądownik
do zaledwie półtorej godziny w ciągu trwającego 12,4 h obrotu komety.
Uniemożliwiło to naładowanie baterii pomocniczych i długotrwałe funkcjonowanie
lądownika. Zdołano jednak zebrać dane z wszystkich znajdujących się na
pokładzie instrumentów podczas pierwszej sesji naukowej. Łączność ostatecznie
utracono 15 listopada 2014 o 00:36 UTC, po czym lądownik wszedł w stan
hibernacji
10. ZAKOŃCZENIE MISJI I CAŁKOWITY
KOSZT
13 sierpnia 2015 – przejście komety
przez Peryhelium.
Grudzień 2015 – planowany koniec misji.
Całkowity koszt misji Rosetta wynosi 1,4
miliarda euro. W sumie tej zawarty jest koszt
budowy sondy, jej instrumentów naukowych i
lądownika, rakiety nośnej i startu oraz koszty
operacyjne podczas całej misji
11. UDZIAŁ POLSKICH NAUKOWCÓW W
MISJI SONDY ROSETTE
Polscy naukowcy z Centrum Badań Kosmicznych PAN w
Warszawie i kilku innych ośrodków badawczych brali udział
przy konstrukcji penetratora lądownika Philae.
Członkiem zespołu sterowania (Mission Control Team) jest
Polak Andrzej Olchawa, który pracuje w nim jako menedżer
systemów danych (Data System Manager). Oprócz misji
Rosetta pracuje także przy innych misjach w kosmosie (Mars
Express, Venus Express).
Menedżerem jednego z zespołów w misji Rosetta jest polski
naukowiec Artur Bartłomiej Chmielewski, syn
rysownika Henryka Chmielewskiego („Papcia Chmiela”).
Film popularyzujący wiedzę o misji Rosetta, na zlecenie ESA,
zrealizował Tomasz Bagiński, reżyser filmów animowanych, w
tym nominowanej do Oscara „Katedry”.
12. KONIEC
Prezentację wykonał : Filip Domin
Źródła wykorzystanych w niej informacji i zdjęć :
www.wikipedia.pl
www.google.pl