1. โครงงานวิทยาศาสตร์
ประเภทการทดลอง
เรื่อง “ก้ อนดับกลินจากวัตถุดบธรรมชาติ”
่
ิ
นาย วราวุธ จิ๋วอ่ อน เลขที่ 7
นาย จิรภัทร พรหมอารีรักษ์ เลขที่ 22
ชั้น ม.6/6
คุณครู ทปรึกษา
ี่
คุณครู เขื่อนทอง มูลวรรณ์
โรงเรียนยุพราชวิทยาลัย
อาเภอเมือง จังหวัดเชียงใหม่

2. คานา
ข้าพเจ้า คณะผูจดทาโครงงานวิทยาศาสตร์ เรื่ อง ก้อนดับกลิ่นจากสมุนไพรธรรมชาติ
้ั
ทาการทดลองผลิตก้อนดับกลิ่นจากสมุนไพรธรรมชาติ ทั้งนี้เพื่อ เพื่อหาประสิ ทธิภาพของ
สมุนไพรสาหรับกาจัดกลิ่นอับและกลิ่นคาวต่างๆ โดยทารู ปแบบก้อนดับกลิ่นซึ่ งมีรูปแบบที่
แตกต่างกันตามสภาพการใช้งานเพื่อให้ต่อการใช้และใช้ได้ทุกที่อย่างสะดวกมีความเหมาะสมไม่
เป็ นอันตรายต่อผูใช้สามารถใช้ง่ายและไม่ทาให้เกิดมลพิษ ทาให้สามารถกาจัดกลิ่นอับกลิ่นคาว
้
ได้อย่างมีประสิ ทธิภาพ และสามารถใช้แทนก้อนดับกลิ่นที่ทาจากสารเคมีที่มีวางขายใน
ท้องตลาด อีกทั้งยังสามารถประหยัดค่าใช้จ่ายในครัวเรื อนนอกจากนี้ ใบฝรั่งและใบเตยสามารถ
หาง่ายในท้องถิ่น กลุ่มของข้าพเจ้า ได้รับความรู้เกี่ยวกับสมุนไพรต่างๆ จากการค้นคว้าทางอิน
เทอร์ เนต และได้ใช้ทกษะและกระบวนการทางวิทยาศาสตร์ เพื่อการศึกษาค้นคว้าทดลองอย่าง
ั
เต็มที่ คณะผูจดทาหวังเป็ นอย่างยิ่งว่า โครงงาน ฉบับนี้ คงจะให้ประโยชน์แก่ท่านผูอ่านได้เป็ น
้ั
้
อย่างดี
คณะผูจดทา
้ั

3. บทคัดย่ อ
ใบฝรั่ง เป็ น พืชสมุนไพรที่ชาวบ้านในชนบทส่วนใหญ่ใช้ใบอ่อนนามาผสม
ในการลาบปลาเพื่อกาจัดกลิ่นคาวปลาและใช้ในการกาจัดเกลิ่นคาวในตูเ้ ย็นใน
่
ขณะเดียวกันใบเตยซึ่งมีกลิ่นหอมเฉพาะอยูแล้วชาวบ้านส่วนใหญ่มกนามาประดับ
ั
ในห้องน้ าเพื่อให้ดูดซับกลิ่นอันไม่พึงประสงค์ ซึ่งสมุนไพรทั้งสองชนิดนี้เป็ นภูมิ
ั
ปั ญญาชาวบ้านที่นิยมใช้กนอย่างแพร่ หลาย สมุนไพรทั้งสองชนิดนี้ยงสามารถหา
ั
ได้ง่ายในทุกชุมชน ด้วยเหตุน้ ี ผูจดทาโครงงานวิทยาศาสตร์จึงได้ทดลองทาก้อน
้ั
ดับกลิ่นขึ้นเพื่อทาการทดลองผลิตก้อนดับกลิ่นจากสมุนไพรธรรมชาติ เพื่อหา
ประสิ ทธิภาพการดับกลิ่นของก้อนดับกลิ่นจากสมุนไพร ใช้สาหรับกาจัดกลิ่นอับ
และกลิ่นคาวต่างๆ

4. โดยทารู ปแบบก้อนดับกลิ่นที่มีรูปแบบแตกต่างกันตามสภาพการใช้งาน
เพื่อให้สะดวกต่อการใช้โดยการนาใบฝรั่งผสมใบน้อยหน่าในอัตราส่วน 1 ต่อ 1
นามาบดอัด ผสมกาวจากแป้ งเปี ยกเล็กน้อยทานามาบีบอัดทาเป็ นรู ปแบบก้อนกลม
รู ปแบบแท่ง แล้วนามาตากให้แห้ง ห่อด้วยผ้าขาวบางที่มีรู นาไปวางไว้สาหรับดับ
กลิ่นในที่ต่างๆ เช่นกลิ่นคาวในตูเ้ ย็นกลิ่นอับในรองเท้า ในรถยนต์ จากการทดลอง
ปรากฏว่า สามารถกาจัดกลิ่นคาวกลิ่นอับได้อย่างมีประสิ ทธิภาพอีกทั้งยังใช้ได้ทุก
ที่อย่างสะดวกมีความเหมาะสมไม่เป็ นอันตรายต่อผูใช้สามารถใช้ง่ายและไม่ทาให้
้
เกิดมลพิษ ใช้แทนก้อนดับกลิ่นที่ทาจากสารเคมีที่มีวางขายในท้องตลาดได้ อีกทั้ง
ยังสามารถประหยัดค่าใช้จ่ายในครัวเรื อนนอกจากนี้ ใบฝรั่งและใบเตยสามารถหา
ง่ายในท้องถิ่น ซึ่งเป็ นจุดเริ่ มต้นที่จะทาให้มีการศึกษาค้นคว้าและต่อยอดโครงงาน
เกี่ยวกับพืชสมุนไพรดับกลิ่นได้เป็ นอย่างดี

5. กิตติกรรมประกาศ
โครงงานวิทยาศาสตร์ เรื่ อง ก้อนดับกลิ่นจากสมุนไพรธรรมชาติ หมวกกาจัด
เหาสองประสิ ทธิภาพ คณะผูจดทาได้รับความรู ้ความเข้าใจด้านทักษะและ
้ั
กระบวนการทางวิทยาศาสตร์ จาก ครู ผสอนวิชาวิทยาศาสตร์ช่วงขั้นที่ 3 โรงเรี ยน
ู้
ยุพราชวิทยาลัย ทาให้คณะผูจดทามีความรู ้ความเข้าใจเกี่ยวกับทักษะและกระบวนการ
้ั
ทางวิทยาศาสตร์ และได้รับความรู ้ความเข้าใจ จากอินเตอร์เน็ตและของจริ ง คือ
สมุนไพรในครัวเรื อนรวมทั้งได้รับการสนับสนุนจากผูปกครองที่ให้การสนับสนุน
้
และความรู ้เรื่ องสมุนไพรพื้นบ้าน คณะผูจดทาจึงขอกราบขอบพระคุณ คุณครู และ
้ั
ผูปกครองทุกท่านที่ให้ความรู ้ความเข้าใจ เพื่อเป็ นแนวทางในการจัดทาโครงงานใน
้
ครั้งนี้ให้สาเร็ จลุล่วงไปด้วยดี
คณะผูจดทา
้ั

6. สารบัญ
เอกสารที่เกี่ยวข้ อง
สรุปผลการศึกษาทดลอง
วัตถุประสงค์ และสมมติฐาน
วัสดุอุปกรณ์
ประโยชน์ ที่ได้รับจากการ
ทาโครงงาน
ขอบเขตของการศึกษาและ
ตัวแปรที่เกียวข้ อง
่
วิธีการดาเนินงาน
ที่มาและความสาคัญ
ประโยชน์ ที่คาดว่ าจะได้รับ
อภิปรายผลการทดลอง
ข้ อเสนอแนะ
บรรณานุกรม

7. ที่มาและความสาคัญ
ในสมัยโบราณภูมิปัญญาท้องถิ่นมักจะเห็นชาวบ้านใช้ถ่านดับกลิ่นในตูเ้ ย็น
และใช้ใบฝรั่งมาดับกลิ่นคาวของปลา และใช้เคี้ยวเพื่อดับกลิ่นปาก ซึ่งเป็ นภูมิ
ั ่
ปั ญญาที่รู้กนทัวไปว่าสามารถดับกลิ่นได้ดี และยังนามาใส่ในถังกรองน้ าตาม
ชนบทเพื่อใช้บริ โภค ทาให้น้ าไม่มีกลิ่นสนิมน้ า ในขณะเดียวกันใบยูคาลิปตัส มี
กลิ่นหอมเฉพาะตัวสามารถใช้สูดดมแก้หวัดได้
ด้วยเหตุน้ ีเอง กลุ่มของข้าพเจ้าจึงได้แนวคิดนี้เพื่อทดลอง นาวัตถุดิบ
ธรรมชาติท้ ง สามชนิดนี้ มาผลิตเป็ นก้อนดับกลิ่นจากวัตถุดิบธรรมชาติ โดยนาใบ
ั
ฝรั่ง ใบยูคาลิปตัสและ ผงถ่านที่เหลือใช้ผสมรวมกันตามสัดส่ วนผสมกาวน้ าจาก
แป้ งมันเล็กน้อย อัดเป็ นแท่งเพื่อนามาใช้แทนก้อนดับกลิ่นที่วางขายตามท้องตลาด
โดยทัวไป
่
กลับสารบัญ

8. วัตถุประสงค์และสมมติฐาน
•
1.
2.
3.
4.
•
วัตถุประสงค์
เพื่อศึกษาการทาโครงงานวิทยาศาสตร์ประเภทการทดลอง
เพื่อใช้วตถุดิบธรรมชาติแทนสารเคมี
ั
เพื่อลดค่าใช้จ่ายในครัวเรื อน
เพื่อเป็ นการเผยแพร่ ต่อชุมชน โดยอาศัยหลักเศรษฐกิจพอเพียง
สมมติฐาน
ก้อนดับกลิ่น จากวัตถุดิบธรรมชาติ ใบฝรั่งผสมใบยูคาลิปตัสและผงถ่านอัด
เป็ นก้อน สามารถนามาใช้ดบกลิ่นในตูเ้ ย็น ตูเ้ สื้ อผ้า ห้องน้ า ในรถ ในรองเท้า และ
ั
อื่น ๆ ที่มีกลิ่น ได้อย่างมีประสิ ทธิภาพ
กลับสารบัญ

9. ขอบเขตของการศึกษาและตัวแปรที่เกียวข้ อง
่
•
1.
2.
3.
ขอบเขตของการศึกษา
ศึกษาเรื่ องใบฝรั่งสามารถดับกลิ่นคาวปลา และกลิ่นปากได้
ศึกษาผงถ่านสามารถดับกลิ่นในตูเ้ ย็น และดับกลิ่นสนิ มน้ าในถังกรองน้ าได้
ศึกษาใบยูคาลิปตัสมีกลิ่นหอมเฉพาะตัว ใช้ดมแก้หวัดได้เมื่อนาวัตถุดิบจากธรรมชาติธรรมชาติ
้
ทั้ง 3 ชนิดมาผสมรวมกัน อัดในท่อเอสล่อนให้เป็ นก้อนจะได้กอนดับกลิ่นจากวัตถุดิบธรรมชาติ
ที่ สามารถใช้ดบกลิ่นได้อย่างมีประสิ ทธิภาพ
ั
• ตัวแปรที่เกียวข้ อง
่
ตัวแปรต้น - ใบฝรั่ง ใบยูคาลิปตัสและผงถ่าน อัดเป็ นก้อน
ตัวแปรตาม - กลิ่นคาวของตูเ้ ย็น กลิ่นอับในตูเ้ สื้ อผ้า กลิ่นเหม็นในห้องน้ า และกลิ่นอับใน
รองเท้า
ตัวแปรควบคุม - ขนาดของก้อนดับกลิ่น
กลับสารบัญ

10. ประโยชน์ ที่คาดว่าจะได้ รับ
1. นักเรี ยนเข้าใจการทาโครงงานวิทยาศาสตร์ประเภทการทดลอง
2. ผลิตก้อนดับกลิ่นจากวัตถุดิบธรรมชาติ นามาใช้แทนก้อนดับกลิ่นจาก
สารเคมีที่มีวางขายตามท้องตลาดทัวไป
่
3. ลดค่าใช้จ่ายในครัวเรื อนให้แก่ผปกครอง
ู้
4. เพื่อให้นกเรี ยนได้รู้จกเผยแพร่ การใช้วตถุดิบธรรมชาติ ตามแนวหลัก
ั
ั
ั
เศรษฐกิจพอเพียงให้แก่ชุมชน
กลับสารบัญ

11. เอกสารที่เกียวข้ อง
่
• ฝรั่ง
ใบ - แก้ทองร่ วง บิดมูกเลือด ระงับกลิ่นปาก รากขับปั สสาวะ
้
ฝรั่ง (Guava) เป็ นผลไม้ที่รู้จกกันโดยทัวไป ให้ผลผลิตทุกฤดูกาลตลอดปี มีหลายพันธุ์
ั
่
เช่น ฝรั่งขี้นก ฝรั่งสาลี่ ฝรั่งเวียดนาม เป็ นต้น จากการศึกษาพบว่า พันธุ์ฝรั่งขี้นกของไทย จะมี
สารสาคัญซึ่งให้คุณค่าทางอาหาร และคุณค่าในด้านการรักษาโรคได้ดี โดยทัวไปเราจะนิ ยม
่
รับประทานผลฝรั่งแก่จด หรื อสุก ซึ่งเป็ นผลไม้ที่มีคุณประโยชน์ โดยเฉพาะ มีวิตามินซีมากกว่า
ั
ผลไม้อื่นๆ มากกว่าส้ม 4-10 เท่า จึงช่วยรักษาและป้ องกันโรคลักปิ ดลักเปิ ด หรื อโรคเลือดออก
ตามไรฟันได้ นอกจากนี้ในผลฝรั่งยังมีวิตามินเอ บี 1 บี 2 บี 6 ธาตุเหล็ก แคลเซียม และอื่น ๆ
ด้วย และเนื่องจากฝรั่งมีเส้นใยพืชมาก จึงทาให้การดูดซึ มของน้ าตาล และไขมัน ในลาไส้เล็กลด
น้อยลง และไม่ดูดซึมเข้าร่ างกาย การรับประทานผลฝรั่งจึงช่วยลดน้ าหนักได้โดยไม่ตองลด
้
อาหาร ฝรั่งใช้เป็ นยาได้ท้งยอดอ่อน ใบที่ไม่แก่และไม่อ่อนเกินไป (ใบเพสลาด) ผลดิบที่ยงฝาด
ั
ั
อยู่ และผลแก่จด โดยใบฝรั่ง และผลฝรั่งดิบจะมีสารแทนนิน (tannin) มีฤทธิ์ในการลดระคาย
ั
เคือง ของลาไส้ และลดการสูญเสี ยน้ า ส่วนน้ ามันหอมระเหยในใบฝรั่งจะมีฤทธิ์ เป็ นยาขับลม
กลับสารบัญ

12. จากการทดลองทางคลีนิก โดยพ.ญ.ปัจจางค์ ธนังกูล และชัยโย ชัยชาญทินยุทธ ได้ใช้ใบ
ฝรั่งแห้งบดเป็ นผงรักษาผูป่วยที่มีอาการอุจจาระร่ วง โดยให้รับประทานครั้งละ 500 มก.ทุก 3
้
ชัวโมง เป็ นเวลา 3 วัน และเปรี ยบเทียบกับยาปฏิชีวนะ เตตร้าซัยคลิน พบว่า ยาจากสมุนไพรใบ
่
ฝรั่ง สามารถลดจานวนอุจจาระร่ วง และลดระยะเวลาของการ ถ่ายเหลวได้มากกว่ายาเตตร้า
ซัยคลิน และไม่พบอาการข้างเคียง ซึ่งตรงกับการทดลองทางการแพทย์ที่พบว่า ใบ ดอก และผล
ฝรั่ง มีฤทธิ์ฆ่าเชื้อแบคทีเรี ย ที่ก่อให้เกิดอาการท้องเสี ย ได้แก่ Staphyllococcus
aureus E coli Salmonella Typhosa และ Shigella antidysenteriae
ได้ อย่างไรก็ดี การรับประทานฝรั่ง โดยเฉพาะใบและผลดิบ มากไป อาจทาให้ทองผูก และการ
้
เตรี ยมสารสกัดจากฝรั่งจะต้องระวังในการเตรี ยม โดยไม่ตมให้เข้มข้นมากเกินไป และไม่ควร
้
รับประทานติดต่อกันนานเกินไป เพราะสารแทนนิน ที่ละลายออกมามากจะมีพิษต่อตับ และไต
การลดพิษนี้ทาได้ ด้วยการใช้แคลเซียมไฮดรอกไซด์ และการเตรี ยมการผลิตที่ถูกวิธี (ทาง
การแพทย์แผนไทย จะใช้น้ าปูนใสเป็ นน้ ากระสายยา สาหรับยาเตรี ยมจากฝรั่ง)
กลับสารบัญ

13. สาหรับยาที่ใช้ภายนอก ได้มีการนาใบฝรั่งขี้นกมาเตรี ยมเป็ นยาบ้วนปาก ชนิ ดผสมน้ าก่อน
ใช้ เพื่อระงับกลิ่นปาก โดยเฉพาะที่เกิดจากฟันผุ เหงือกอักเสบ เศษอาหารเน่าค้าง กลิ่นที่ออกมา
จากภายใน หรื อกลิ่นที่เกิดจากการรับประทานอาหารกลิ่นแรง หรื อกลิ่นเหล้า และบุหรี่ เนื่ องจาก
ในใบฝรั่ง นอกจากมีสารพวกแทนนินแล้ว ยังมีน้ ามันหอมระเหยหลายชนิด ช่วยดับกลิ่นปากได้
และจากการทดลองฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้ อจุลินทรี ยที่มกจะพบในปาก พบว่าสารสกัดใบฝรั่งจะมี
์ ั
ผลต่อเชื้อ Nei sserla spp Coaggurase Staphylococcus
Staphylococcus Steep Virdans Yease Diphteroid bacilli และ E.
coli แต่ยาบ้วนปากธรรมดาไม่มีฤทธิ์ ยับยั้ง
กลับสารบัญ

14. • ยูคาลิปตัส
ใบ - มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว มีช่อใบที่สวยงาม นามาใช้ประกอบช่อดอกไม้
เป็ นยูคาลิปตัส พันธ์ ที่นาเข้ามาจากต่างประเทศ โดยโครงการหลวง มีการ
สนับสนุน ให้มีการปลูกในพื้นที่ของโครงการหลวง เป็ นพันธ์ไม้ยนต้น ชอบขึ้น
ื
ตามบริ เวณที่มีอากาศหนาวเย็นตลอดปี
• ถ่ าน
โดยทัวไปใช้เป็ นเชื้อเพลิงมีคุณสมบัติดูดซับกลิ่นอับกลิ่นเหม็นได้ ในชนบท
่
ใช้ถ่านผสมทรายและกรวดในถังกรองน้ า เพื่อดับกลิ่นเหม็นของสนิมน้ า ผงถ่าน
เป็ นวัตถุดิบที่เหลือจากการใช้ถ่าน ซึ่งไม่มีคุณค่า สามารถหาวิธีการเพื่อนากลับมา
ใช้ใหม่ให้มีประโยชน์ได้อีก
กลับสารบัญ

15. • ใบเตย
ต้ น และราก ใช้เป็ นยาขับปัสสาวะ ถ้านามาต้มกับเนื้อไม้สก หรื อใบไม้สกแล้วนาน้ ามาดื่ม
ั
ั
จะช่วยแก้โรคเบาหวาน
• ใบเตย (Pandanas )
่
้
เป็ นพืชจาพวกหญ้า แ ตกเป็ นกอใหญ่ มีเหง้าและลาต้นอยูใต้ดิน มีกานและใบที่โผล่ มา
เหนือพื้นดิน ใบอกจากลาต้น ใบสี เขียวรู ปยาวประมาณ 8-10 นิ้ว ปลายใบแหลม ขอบใบเรี ยบ
เมื่อขยี้ใบสด จะมีกลิ่นหอมเย็น นิยมคั้นน้ าจากใบ เพื่อแต่งกลิ่นในขนมต่างๆ มีชื่อทาง
่
วิทยาศาสตร์ วา Pandanas odorus RidL
• คุณค่ าทางอาหารและสรรพคุณ
ใบเตยสดมีน้ ามันหอมระเหย รสหวานกลิ่นหอม และมีสีเขียว นิยมใช้แต่งสี ในขนม
หวาน มีสารคลอโรฟิ ลล์ ช่วยลดการกระหายน้ าบารุ งหัวใจ ช่วยทาให้สดชื่ น อีกทั้งยังมีเกลือแร่
และฟอสฟอรัส
กลับสารบัญ

16. วัสดุอุปกรณ์
•
•
•
•
•
•
•
•
ใบฝรั่ง
ใบยูคาลิปตัส
ผงถ่านที่เหลือใช้
กาวน้ าจากแป้ งมัน
ท่อเอสล่อน ยาว 20 เซนติเมตร จานวน 2 แท่ง
แท่งไม้ตอกอัด จานวน 2 แท่ง
ครก จานวน 1 เครื่ อง
มีด 1 ด้าม
กลับสารบัญ

17. วิธีการดาเนินงาน
• นา ใบฝรั่งจานวน 10 กรัม ใบยูคาลิปตัส 3 กรัม และ ผงถ่านจานวน 2 กรัม
นามาบดให้ละเอียด
• นาส่วนผสมทั้งสามชนิดมาผสมคลุกเคล้าให้เข้ากัน ผสมกับกาวน้ าจากแป้ งมัน
ประมาณ 1 ช้อนชา
• นาส่วนผสมทั้ง 3 ชนิด มาอัดในท่อเอสล่อน ใช้แท่งไม้ตอกให้แน่น
้
• จะได้กอนดับกลิ่นจากวัตถุดิบธรรมชาติ 1 ก้อน
• นาไปตากให้แห้งและตัดแต่งให้สวยงามห่อด้วยผ้าขาวบาง หรื อกระดาษสา
• นาไปใช้ดบกลิ่นในตูเ้ ย็น ตูเ้ สื้ อผ้า รองเท้า ในรถ ในห้องน้ าและที่มีกลิ่น
ั
กลับสารบัญ

18. อภิปรายผลการทดลอง
ก้อนดับกลิ่นจากสมุนไพรธรรมชาติ จากใบฝรั่ง ใบเตยในรู ปแบบก้อน
ทรงกระบอกและแบบแท่งก้อนสี่ เหลี่ยม สามารถใช้ดบกลิ่นในตูเ้ ย็น รองเท้า
ั
ห้องน้ า รถยนต์ ได้อย่างมีประสิ ทธิภาพ ใช้สะดวกต้นทุนการผลิตต่า สามารถทา
ใช้ในครัวเรื อนได้เอง โดยไม่เกิดอันตรายต่อสุขภาพ
กลับสารบัญ

19. สรุปผลการศึกษาทดลอง
กลับสารบัญ

20. ประโยชน์ ทได้ รับจากการทาโครงงาน
ี่
• มีความรู ้ความเข้าใจเกี่ยวกับการทาโครงงานวิทยาศาสตร์
• สามารถผลิตก้อนดับกลิ่นจากวัตถุดิบธรรมชาติ นามาใช้แทนก้อนดับกลิ่นจาก
สารเคมีที่มีวางขายจากท้องตลาดทัวไปได้จริ ง
่
• มีความรู ้ความเข้าใจเกี่ยวกับสมุนไพรดับกลิ่น จากธรรมชาติ
• สนับสนุนให้มีการศึกษาค้นคว้าและต่อยอดโครงงานเกี่ยวกับพืชสมุนไพรดับกลิ่น
เพื่อลดการใช้สารเคมี ไม่ทาให้เกิดมลภาวะช่วยลดสภาวะโลกร้อน
กลับสารบัญ

21. ข้ อเสนอแนะ
้
• สามารถใช้กอนดับกลิ่นได้ทุกที่แต่ควรเพิ่มปริ มาณของก้อนดับกลิ่นมากขึ้นในที่ที่
มีความจุ มากเช่นห้องนอน ห้องน้ า และเมื่อมีความเข้มของกลิ่นมาก
• หากต้องการกลิ่นอื่น ๆ เช่น กลิ่นการบูร กลิ่น สาระแหน่ ก็สามารถใช้ผสมได้ตาม
สัดส่วนที่ตองการ
้
• ก้อนดับกลิ่นจากวัตถุดิบธรรมชาติที่ใช้แล้ว สามารถนามาย่อยสลายเป็ นปุ๋ ยให้แก่
พืชได้เป็ นอย่างดี
กลับสารบัญ

22. บรรณานุกรม
• รุ่ งรัตน์ เหลืองนทีเทพ พืชเครื่ องเทศและสมุนไพร กรุ งเทพมหานคร ไอ
เดียสโตร์ 2540
• สานักงานคณะกรรมการสาธารณสุขมูลฐาน กรมการแพทย์ ยาสมุนไพรสาหรับ
งานสาธารณสุขมูลฐาน 2540
•
•
•
•
www.samunpri.com
www.forest.go.th
www.doikham. .com
www.exteen/padanus .com
กลับสารบัญ

23. จบการนาเสนอ