Self Intervention Materials in ARPAN 7. Kaisipan ng mga Asyano sa Pagbuo ng Imperyo

1. Republic of the Philippines
Department of Education
Region IX, Zamboanga Peninsula
Division of Zamboang del Norte
SIARI JOHN H. ROEMER MEMORIAL NATIONAL HIGH SCHOOL
Siari, Sindangan Zamboanga del Norte
Prepared by:
JERELYN D. PEROCHO
Teacher III

2. Republic of the Philippines
Department of Education
Region IX, Zamboanga Peninsula
Division of Zamboang del Norte
SIARI JOHN H. ROEMER MEMORIAL NATIONAL HIGH SCHOOL
Siari, Sindangan Zamboanga del Norte
Inihanda ni:
JERELYN D. PEROCHO
Teacher III

3. I. Layunin:
1. Naipapaliwanag ang kahalagahan ng kaisipang Tsino sa
pagtatag ng sinaunang kabihasnan sa China;
2. Naipaliliwang ang painagmulan ng emperador ng Japan
at Korea
3. Nasusuri ang mito ng pinagmulan ng sinaunang
kaisipan ng Timog-Silangang Asya;
4. Napapahalagahan ang mga kaisipang pinagbatayan sa
pagkilala sa sinaunang kabihasnan;
5. Nakapagmumungkahi ng mga katangiang dapat taglayin
ng mga pinuno ng bansa; at
6. Nakapaglilista ng mga kaisipang Asyano na patuloy na
gumagabay sa mga pinuno sa rehiyon.
II. Ano ang dapat matutunan?
Ayon sa mga Historador, ang Asya ang sentro ng
kaganapan sa daigdig hanggang sa ika-16 siglo. Ito rin ang
pananaw ng maraming Asyano. Sila ang nagtatag ng mga
unang kabihasnan at pinakamalaki at pinakamatatag na
imperyo sa panahong ito.
Sa paglipas ng panahon ay nagpatuloy ang pag-unlad ng
mga kabihasnan mula sa payak na pamumuhay patungo
sa pagtatag ng mga bagong estado at emperyo sa Asya.
Sa araling ito, tatalakayin ang mga kaisipang Asyano na
naging batayan o pundasyon ng pagbuo ng mga sinaunang
kabihasnan at imperyo sa mundo.
Sa Gawain ring ito ay alamin mo at itala ang mga
kaisipang Asyano na anging batayan o pundasyon sa
pagbuo ng mga pamayanan, estado at imperyo sa Asya.

4. Ipinagmalaki ng mga Tsino ang kanilang nasyon. Nag-uugat ito sa
katotohanang ang kabihasnan nilang umusbong sa Huang Ho ang isa sa
mga sinaunang kabihasnan sa daigdig. Sinabi rin ng mga Tsino na ang
kanilang kabihasnan ang pinakamatandang nabubuhay na na kabihasnan
sa daigdig.
Ang sinaunang kabihasnang Tsino ay hango sa mga turong tanyag na
pilosopo na si Confucius. Subalit maliban sa pilosopiya ng Confucianism,
ang mataas na pagtingin ng Tsino sa kanilang sarili ay bunga rin sa
Ayonsa mg Tsino ang kanilang
Imperyo ang sentro ng daigdig at
ang namumuno ay anak ng langit
(Son of Heaven) at may basbas ng
langit (Mandate of Heaven)
Sa Pilipinas at ibang mga bansa sa
Timog-Silangang Asya ang mga
namumuno ay kinilala batay sa
katapangan, kagalingan, at
katalinuhan (Men of Prowess)
Para sa mga Hapones,ang
kanilang emperador na
nagsimula sa Amaterasu
Sa India, ang mga hari ay kinilala
bilang devajara (Haring Diyos)
at Cakravartin bilang hari ng
daigdig
Banal ang pinagmulan ng
emperador ng Korea
mula ky prinsipe
Hwaning.
Sa mga Muslim ang mga pinuno
na tinawag ng caliph ay utos at
basbas ni Allah.
Ang Pundasyon ng pagbuo ng mga
sionauang kabihasnan ay ang mga
kaisipang Asyano na uminog sa
relihiyon at pamumuno
Mga Saklaw sa Pag-aaral
sa Paksa
Ang China Bilang Gitnang
Kaharian

5. kanilang hindi matatawarang ambag sa daigdig sa larangan ng pilosopiya,
kaisipan, at imbensyon.
Noong sinaunang panahon, tinawag ng mga Tsino ang kanilang
imperyo na Zhongguo na nangangahulugang Middle Kingdom o “Gitnang
Kaharian” ibig sabihin nito, naniniwala sila na ang kanilang imperyo ang
sentro ng daigdig at mga kaganapan. Pinaniniwalaan din nila ang pagiging
superior at natatangi ng kanilang kultura at kabihasnan. Kung gayon, ang
sinumang tumanggap ng impluwensiiyang Tsino at yumakap ng
Confucianism ay sibilisado at ang hindi nabibiyaan ng kanilang kabihasnan
ay barbaro.
Kapuri-puri ang mga Tsino sa dahilang kailanma’y hindi nila
ipinagkait ang kanilang kultura sa hindi nila kalahi. Ibinahagi nila ang
kanilang kabihasnan sa mga ibang lupain o kaharian na karatig nila tulad
ng Japan, Korea, at Vietnam. para sa kanila, ang pagiging sibilisado ay
hindi usapin ng lahi kung hindi ang pagtanggap ng Confucianism.
Kowtow o pagyuko sa emperador ng
tatlong beses ay bahagi ng paggalang
ng mga Tsino sa kanilang emperador.
Sinocentrism – Ang katagang
ito ay pananaw ng mga Tsino an
sila ay superior sa lahat
Son of Heaven o Anak ng
Langit – Parte ng paniniwala ng
mga Tsino sa kanilang
emperador. Samakatuwid, nag-
iisa alng siyang emperador ng
buong kalupaan. Pinili siya ng
langit ng mamuno sa kalupaan

6. Son of Heaven o Anak ng Langit – Parte ng
Paniniwala ng mga Tsino sa kanilang empe-
rador. Nag-iisa lang siyang anak ng langit
samakatuwid, nag-iisa lang siyang emperador
sa kalupaan.
Mandate of Heaven – Namumuno
ang emperador sakapahintulutan o
basbas ng kalangitan dahil puno siya
ng Virtue (Birtudo kabutihan).
Mananatili siyang emperador
hanggang siya ay mananatiling
mabuti at puno ng Virtue. Kapagsiya
ay nagiging masama, mapang-abuso
at hindi nag-aruga sa kanyang mga
nasasakupan, ang kapahintulutang
ito ay babawiinng kalangitan at
ipagkaloob sa susunodna taong
puno ng kabutihan.

7. Kadalasan, may mga palatandaan sa kalikasan
tulad ng pagkakaroon nglindol, bagyo, tagtuyot,
peste, o mga digmaan o kahulugan. Kapag ang
imperyo ay makaranas ng mga trahedyang ito,
isa itong palatandaan na hindi na nasisiyahan
ang kalangitan sa nakaupong emperador.
Ipinaliliwanag ng prinsipyong Mandate of Heaven
ang dahilan ng pagpapalit-palit ng emperador at
dinastiya sa kasaysayan ng China. Subalit sa
katotohanan, ang isang mang-aagaw ng kapangya-
rihanay maaaring labanan ang emperador. Kung
siya ay magtagumpay, maaari niyang bigyang
katuwiran ang kanyang ginawa sa prinsipyo ng
Mandate of Heaven kung saan siya na ang biniyayaan
ng kalangitan at may basbas na maumuno. Ngunit kung siya
naman ay mabigo, patunay lamang na ang kapahintulutan ng
kalangitan ay nananatili pa sa emperador.
III. Gawain 1:
1. Ano ang tingin ng mga sinaunang Tsino sa kanilang
emperador?
2. Ipaliwanag ang Mandate of Heaven?
3. Bakit nararapat ipagmalaki ng mga Tsino ang kanilang
kabihasnan?
4. Paano isinagawa ang Kowtow? Bakit kailangang gawin ito?
Bagama’t humiram ng kultura ang Japan sa China, may
sarili rin itong kultura at paniniwala kung sino sila at kung
ano ang kanilang katayuan sa daigdig.
Panno mababatid kung
inilipat na nga
kalangitan ang kanyang
kapahintulutang
mamuno sa ibang tao?
Ang Banal na Pinagmulan ng Emperador
ng Japan

8. Izanami at Izanagi - diyos ng mga
hapones kung saan naniniwala sila na
ang kanilang isla ay lupa ng mga diyos sa
dahilang nabuo o inaanak ito bunga ng
pagtatalik ng kanilang diyos na si Izanagi
at diyosana si Izanami..
Amaterasu O-mi-kami- anak ng
diyos na si Izanagi at diyosana si
Izanami. Kinilala bilang diyosa ng
Araw. Ipinanganak daw si
Amaterasunanghinugasan ni
Izanagi ang kanyang kaliwang
mata. Mahalaga si Amaterasusa
dahilang nang minsansiyang
magalit sa pag-uugali ng kanayang
kapatid, nagtago siya sa kuweba.
Dumilim ang Buong paligid at
kinakailangang pakiusapanpa siya
upanglumabas sa kuwebaat
upang bumalikang liwanag.
Ninigi-no-Mikoto - Apo ni
Amaterasunaipinadala sa kalupaan
upang pamumunuan. Dala ang
alahas, espada, at salaminna
ipinagkaloob ni Amaetrasu,
tumungo si Ninigi sa isla ng Kyushu
sa Japan.

9. Subalit kumpara sa China, walang Mandate of Heaven
sa`Japan. Samakatuwid, hindi maaaring palitan o
tanggalin sa puwesto ang Emperador. Banal o Sagrado ang
emperador at tanging sa lahi lamang ni Amaterasu maari
siyang magmula. Sa ngayon, bagama’t hindi na diyos ang
pananaw ng mga Hapones sa kanilang emperador,
nananatili ang kanilang paggalang at pagmamahal dito.
Noon at ngayon, simbolo ng pagkakaisa ng mga hapones
ang kanilang emperador.
Bunga ng paniniwalang banal ang pinagmulan nila at ng
kanilang emperador, mataas din ang pagpapahalaga ng
mga Hapones sa kanilang nasyon. Subalit kumpara sa
China, hindi nila pinaniniwalaan na sapat na ang kanilang
kultura at ito ang dapat na maging pamantayan. Sa
katunayan, kahanga-hanga ang mga Hapones sapagkat
bukas sila sa ibang kultura at impluwensiya at hindi
nangingiming humiram at iangkop ito sa kanilang kultura.
Jimmu Tenno – ang
kinikilala ng mga
Hapones na kanilang
Unang emeprador.
Espada, alahas at salamin –
ang kinikilalang banal na
sagisag ng emperador
hanggang sa ngayon.
Shinto – relihiyonng
mga Hapones na ang
pinakamahalang diyos
ay si Amaterasu.

10. pamumuhay.
Ang Banal na Pinagmulan ng Emperador ng
Korea
Prinsipe Hwanung - Ayon
sa kanilang alamat at mito,
nagmula ang kanilang pinuno
kay. Bumaba si Prinsipe
Hwanung sa kalupaan at
itinatag ang lungsod ng diyos.
Nagtalaga siya ng
tagapangalaga ng hangin,
ulan, at ulap. Tinuruan niya
ang mga tao ng iba’t-ibang
kaalaman sa agrikultura,
medisina, pangingisda,
pagkakarpintero, paghahabi at
iba pa. Nagkaloob din siya ng
mga batas na nagturo ng tama
at mali.
Naniniwala rin ang Korea na
banal ang pinagmulan ng
kanilang emperador., na anak
ng diyos ng kalangitan na si
Hwanin.

11. Kasalukuyang Emperor Akihito at
Empress Michiko ng Japan.
Danjun Wanggeomo
Tangun – Anak ni Prinsipe
Hwanung na ang asawa
ay isang uso na nagging
isang magandang dilag.
-Siyaang nagtatag ng
Gojoseon o lumang Joseon,
ang unang kaharian ng
Korea

12. Gawain II:
Japan:
1. Sino si Amaterasu?
2. Ipaliwanag ang kahalagahan niya sa Japan
3. Ipaliwanag ang mahahalagang papel sa pinagmulan ng
emperador ng Japan na ginampanan nina Izanagi,
Izanami, Ninigi-no-Mikoto, at Jimmu Tenno.
Korea:
1. Paano nagsimula ang pagkakaroon ng emperador sa Korea ayon sa
paniniwala ng mga Korean?
2. Ilarawan at suriin ang mga ginawa ni Prinsipe Hwanung.
Makabuluhan ba ang mga ito? Patunayan.
3. Bakit mahalaga si Tangun sa Sinaunang Korea?
Mito ng Pinagmulan at Sinaunang Kaisipan
ng Timog Silangang Asya

13. Animismo – Ang katutubong relihiyon sa taga timog-Silangang Asya.
Kung saan naniniwala ang sila na ang kapaligiran ay pinanahanan ng mga
espiritu o diyos na maaring mabait o masama. Pinakamahalaga sa kanila
ang diyosa ng kalupaan sa dahilang ito ang nagkakaloob ng masaganang
ani natumustos sa pangangailangan ng kaharian.
Mon – Isang grupong etnolinguestiko sa
Myanmar, ang kanilang hari ang
nangunguna sa mga ritwal para sa
ikasisiya ng kanilang mga diyos.
May paniniwala sila ang kapag ang
kanilang hari ay mamamatay sa
kanyang pagpanaw ito ay tutungo
sa daigdig ng mga espiritu at
magiging diyos o espiritu na rin.
2 Katungkulan ng Hari Habang Siya ay Nabubuhay
1. Siya ay tagapamagitan ng mga diyos at tao upang pigilan ang mga kalamidad sa
kalikasan bunga ng maling pag-aalay s amga diyos o espiritu ng kalikasan.
2. Siya ang tagapamagitan sa iba’t-ibang pamayanan at mga mamamayan upang
m,anatili ang mapayapang ugnayan nila sa isa’t-isa na kailangan upang
patuloy ang kasaganaan sa lipunan.
Pinaniniwalaan ang mga sagradong tahanan ng mga diyos o espiritu ay
nasa matataas na lugar tulad ng bundok.
Mount Popa ng Myanmar – Ang
banal na bundok at sagradong
tirahan ng mga diyos. initatag ito
ng Imperyong Pagan (900-1300
CE)

14. Ba Phnom – Banal na bundok ng
Cambodia na malapit sa
Mekong River sa
hangganan ng Vietnam
Imperyong Sukothai
ng Thailand
Phra Kapung – ang kanyang espiritu
ay nananahan sa isang burol sa tabi ng
batis kung saan ang tubig ay
nagmumula sa katabing bundok.

15. Sa Pilipinas, maraming Pilipino noon at ngayon na naniniwala
na ang mga bundok ng Apo, Banahaw, Arayat, at Pulag na
naninirahan ang mga espiritu o diyos.

16. Borobudur – ang pinakadakilang
monumentong Buddhist na itinayo sa
Central Java Indonesia. Ang
pangalang Borobudur ay nagmula sa
wikang Sanskrit na Buhmian Bhara
Budhara na nangangahulugang
Mountain of accumulation of Merits
of the States. Ang titulo na ito ay
nakuha sa kadahilanang ang mga
templo at iba pang banal na
estrukturang arkitektural ay isang mahalagang
lugar at paraam sa pagkamit ng mga mamamayan
ng kabutihan. Sa Buddhism, mahalaga ang pagkamal
ng kabutihan upang maging malinis ang sarili at
karapatdapat makamtan ang Nirvana o Estado ng
pagkawala ng paghihirap at pagtatapos ng siklo ng
kapanganakan at kamatayan.
Sa sinaunang Timog-Silangang Asya, mahalaga ang mga mito ng
pinagmulan upang mabigyan ng paliwanag ang pinagmulan ng kanilang
kaharian. Sa pamamagitan ng mga mito, nabibigyan nito ng puwang ang
kanyang mga tao sa kaayusan ng daigdig.
Halimbawa nito ay ang kuwento sa sinaunang Vietnam tungkol kay Lac
Long Quan na isang panginoong Dragon sa kanyang pakikipagisang dibdib
sa isang reyna, si Ao Co, Nagmula ang mga unag hari ng Vietnam na
namuno sa may lugar ng Red River.

17. Men of Prowess ( mga lalaking nagtataglay ng
kakaibang galling, tapang, o katalinuhan) - sa
pagpili ng mga pinuno o hari sila ay dapat na
natatanging mga lalaki. Ang kanyang kakayahang
mamuno sa mga nasasakupan niya atkakayahang
magkaloob ng ritwal at papuri sa mga diyos.
Gawain III.
1. Ano-ano ang tungkulin ng mga sinaunang hari sa Timog-Silangang
Asya?
2. Ipaliwanag ang Animism o Animismo?
3. Bakit mahalaga ang Borobudur ng Indonesia? Ano ang kahulugan ng
pangalang ito?
4. Ipaliwanang ang ibig sabihin ng Mountain of Accumulation of Merits of the
States.
Ang Devaraja at Cakravartin sa India at sa
Timog Silangang Asya

18. Ang unang hari ng India ay si
Manu na nabuo sa pamamagitan ng
pagsama-sama ng mga bahagi na
sinisimbolo ng iba’t-ibang diyos. Ito
ay Buwan, apoy, araw, hangin, tubig,
kayamanan at kamatayan. Dahil
nagmula siya sa mga diyos kung
taglay niya ang iba’t-ibang diyos.
Tinitingala siya na mataas at walang
kapantay. Tinatawag siya na
devaraja.
deva – diyos at raja - hari.
Mount Meru – Tahanan ng mga diyos ng
relihiyong Budhism at Hinduism. Ito ay
aksis ng isang bilog na mundo. Ang
tuktok nito ay tahanan ni Indra
Indra – diyos ng ng digmaan at responsible
sa panahon

19. Cakravartin o Hari sa buong daigdig – na nakupo sa trono. Tulad ng mga
Tsino, natatangi ang pinuno ng mga
Indian at naghahari ito sa buong daigdig.
Nangako ng katapatan ang kanyang mga
taong nasasakupan. Habang ang Hari
naman ay nangako rin ng pamumuno na
makatuwiran at mapagkalinga sa
mamamayan at relihiyon.
Spring Festival at Rain Festival –
Pinamumunuan ng hari ang pagdiwang
ng ritwal na ito para sa mga diyos.
Puting payong at Royal elephant o elepante – Simbolo ng
Kapangyarihan at katayuan ng hari.
Haring Asoka – Naghari noong 273 – 232 BCE.
Isa siyang mandirigma na tinalikdan ang
karahasan, niyakap ang Budhismn at
nagging taga suporta ng relihiyong

20. Shiva – diyos ng
Hinduismn
Pagan Temple sa
Myanmar
Po Klaun Garai – isang Prinsipe ng
Cham ay pinaniniwalaang
representasyon ni Shiva. Ang
relihiyon ng kaharian ay umiinog sa
pagsamba kay Shiva na kinikilalang
diyos ng pag-aanak at sisimbolo ng
isang Linga, isang baton a korteng ari
ng lalaki
Gawain IV:
1. Ano ang ibig sabihin ng Devaraja at Cakravartin? Ipaliwanag.
2. bakit mahalaga ang mga bundok at monumentong estruktura
para sa mga taga-Timog Silanganga Asya?
3. Paano nabuo si Manu ayon sa alamat ng India?

21. 4. Mahalga ba ang cakravartin? Ano ang kanyang kaibahan sa
devaraja? Bakit itinuring na cakravartin si haring Asoka?
5. Ipaliwanag ang kahalagahan ng sumusunod: Po Klaun Garai,
Shiva, at Linga.
Muhammad – Tagapagtatag ng relihiyong
Islam. Pinaniniwalaang Seal of Prophets o
Huling propeta na magpahayag ng mensahe
ni Allah sa sanlibutan. Kinilala rin siyang
pinunong political ng mga Muslim.
Namatay si Muhammad na walang
naatasang kapalit. ang kanyang tagapayo ay
nagpasya na iluklok si Abu Bakr.
Abu Bakr – Itinalagang kapalit ni Muhammad
bilang pinuno ng mgaMuslim. Ginawaran siyang
titulong caliph nangangahulugang kintawan.
Sila ang kinatawanat kahalili ni Muhammad sa
kalupaan .
Caliphate – Ang sistema ng pamahalaan na naitatag ng mga pinunong
ito. Tinatawag din ito sa kalaunan bilang Sultan o “Mga Anino ni Allah sa
Kalupaan” (Shadows of Allah on Earth).
>> Caliph din ang pangunahing hukom, pinuno ng ng hukbong
sandatahan, at pinunong panrelihiyon. sa pangunguna ng caliph, nanakop
Ang Islamikong Kaisipan Ukol sa Pamumuno
sa Kanlurang Asya

22. ang mga Muslim ng mga lupainsa ibang panig ng Asya, sa Africa at maging
sa Timog na bahagi ng Spain sa Europa. Kilala rin ang Imperyong muslim
bilang isa sa mga pinakamalawak at pinakamatatag
na imperyo sa daigdig sa loob ng mahabang panahon.
Qur’an o Koran – Ang banal na
aklat ng Muslim. ang katungkolan
ng caliph ay nakasaad sa Qur’an.
>> Kumpara sa ibang relihiyon o paniniwala sa Asya, ang caliph at mga
sultan ay hindi diyos bagama’t sila rin ay may direktang basbas at
kapahintulutan ni Allah. Bilang anino ni Allah sa kalupaan, pinaniniwalaang
ang kanilang mga desisyon at aksiyon ay ayon sa sallobin ni Allah.
Samakatuwid, tulad ng ibang mga paniniwala at kaisipan sa Asya,
mahalaga ang papel ng paniniwalang panrelihiyon sa uri ng imperyo at
pamahalaang itinatag ng mga Asyano.
Gawain V.
1. Ano ang pananaw ng pamayanang Muslim ukol sa caliph at
mga sultan?
2. Ano ang mga katungkulan ng caliph?
3. Gaano kahalaga si Muhammad sa kasaysayan ng isalamikong
kaisipan ng Kanlurang Asya?
4. Bakit kailangan ng Caliph sa isang pamayanang Muslim?
------------------------------End of Topic ----------------------------------