Kjo eshte nje detyre kursi, ku shpjegon se si funksionon sateliti, si sherben per te na mundesuar qasje ne internet dhe shume njohuri te tjera, une po e ngarkoj kete detyre per tju ardhur ne ndihme sado pak studenteve te rinje. Faleminderit.

1. UNIVERSITETI “ALEKSANDER MOISIU” DURRES
Fakulteti i Teknologjisë së Informacionit
Dega: Teknologji Informacioni
Lenda: Bazat e Telekomunikacionit
Tema: Sateliti si alternative per Internet kudo
DETYRE KURSI
Punoi: Durim Hysa

2. PERMBAJTJE
 Cfare eshte Sateliti artificial ?
 Llojet e satelitëve
 Pjeset perberese te nje Sateliti
 Si funksionon Interneti Satelitor?
 A është i besueshëm Interneti satelitor?
 Latency (Koha e Ping-ut)
 The Radio (Outdoor Equipment - ODU) Parabola
 Ku Band
 Projekte ne zbatim rreth Internetit me Satelit.
 A ofrohet Interneti Satelitor ne Shqiperi?
 Sateliti qe mbulon vendin tone.
 Instalimi fillestar i Terminalit te perdoruesit.

3.  Cfare eshte Sateliti artificial ?
 Sateliti artificial eshte paisje e ndertuar nga njeriu e vendosur
ne hapsire mbi orbite, dhe qe sherben per transferimin e te
dhenave ne te gjithe boten.
 Sateliti i pare ne hapsire
 Sputnik I ishte sateliti i pare i ngritur nga Bashkimi Sovjetik ne
4 tetor 1957. Ai kishte madhësinë e një topi plazhi (me
diameter 58 cm), peshonte 83.6 kg, dhe u deshën rreth 98
minuta për të orbituar Tokën.
HISTORI
Fig1. Sputlink 1

4. Satelitët e navigimit
Satelitet e komunikimit
Satelitët e motit
Satelitët e vëzhgimit të tokës
Satelitë astronomikë
Fig2,Satelitit e Navigimit
Fig3.Satelitit e Komunikimit Fig4.Satelitit i Vezhgimit
te tokes
Fig6.Satelitë astronomikë
Llojet e satelitëve

5. Satelitët e navigimit
• GPS është i përbërë nga 24 satelitë që orbitojnë në një lartësi prej 20,000 km mbi sipërfaqen e Tokës.
Ndryshimi në kohë për sinjalet e marra nga katër satelitë përdoret për të llogaritur vendndodhjen e saktë të
një marrësi GPS në Tokë.
Satelitet e komunikimit
• Përdoren për transmetime televizive, telefonike ose interneti, si për shembull, sateliti Optus D1 është në një
orbitë gjeostacionare mbi ekuatorin dhe ka një gjurmë mbulimi për të siguruar sinjale për të gjithë Australinë
dhe Zelandën e Re.
Satelitët e motit
• Janë përdorur për të imazhuar retë dhe për të matur temperaturën dhe reshjet. Të dy orbitat gjeostacionare
dhe ato të ulëta të Tokës përdoren në varësi të llojit të satelitit të motit. Satelitet e motit përdoren për të
ndihmuar në parashikimin sa më të saktë të motit.
Satelitët e vëzhgimit të tokës
• Janë përdorur për të fotografuar dhe imazhuar Tokën. Përdoren kryesisht në mënyrë që të krijohet një imazh
më i detajuar.

6. Pjeset perberese te nje Sateliti
• The Bus - kjo është korniza dhe struktura e satelitit në të cilin janë bashkangjitur të gjitha pjesët e tjera.
• Një burim energjie - shumica e satelitëve kanë panele diellore për të gjeneruar energji elektrike.
Bateritë ruajnë një pjesë të kësaj energjie kur sateliti është nën hijen e Tokës.
• Sistemi i kontrollit të nxehtësisë - satelitët janë të ekspozuar ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta
për shkak të ekspozimit ndaj Diellit.
• Sistemi kompjuterik - satelitët kanë nevojë për kompjuterë për të kontrolluar mënyrën e funksionimit të
tyre dhe gjithashtu për të monitoruar gjëra të tilla si lartësia, orientimi dhe temperatura.
• Sistemi i komunikimit - të gjithë satelitët duhet të jenë në gjendje të dërgojnë dhe marrin të dhëna në
stacionet tokësore në Tokë ose në satelitët e tjerë.
• Sistemi i kontrollit të qëndrimit - ky është sistemi që mban një satelit të drejtuar në drejtimin e duhur.
Gyroskopët dhe raketat thrusters zakonisht përdoren për të ndryshuar orientimin.
• Një sistem shtytës - një motor rakete në satelit mund të përdoret për të ndihmuar vendosjen e satelitit
ne vendin e duhur ne orbite.

7. Si funksionon Interneti Satelitor?
• Interneti satelitor është i thjeshtë.
1. Kompjuteri dërgon një kërkesë për
sinjal përmes modemit në parabolen
satelitore.
2. Kjo kerkese shkon pastaj deri në
satelitin rreth orbitës qe eshte
pergjegjes per me tej.
3. Ky satelit dërgon një sinjal tek ofruesi i
sherbimit ne toke ISP.
4. Pastaj, ISP transmeton sinjalin përsëri
në satelit.
5. Me pas, ne parabolen satelitore te
klientit, modem dhe në fund, ne
paisjen fundore te klientit.
Fig7. Demostrim i aksesit te internetit me satelit

8. A është i besueshëm interneti satelitor?
• Me shërbimin e internetit satelitor, të dhënat transmetohen përmes ajrit
prandaj ka më shumë të mundesi të kete ndërhyrje ne karahasim me
lidhjen me kabllo.
• Sinjali është më pak i drejtpërdrejtë, dhe ka tendencë të ketë vonesa më
të larta me lidhje satelitore.
Pse është kaq i kushtueshem Interneti Satelitor?
• Satelitet përmbajnë, çuditërisht, blloqe të shtrenjta pjesesh, që kushtojnë
shumë miliona dollarë për të ndërtuar, dhe miliona të tjerë për t’u hedhur
në hapësirë.
• Pajisja që duhet të blihet dhe instaloni për të perdorur Internet Satelitor
është gjithashtu e shtrenjtë.

9. Latency (Koha e Ping-ut)
• Krahasimi i dukshëm që dallon shërbimin internet me anen e satelitit nga sherbimi me ISP-
të e tjera të bazuara në tokë është ajo që quhet vonesa "Latency“.
• Ky term i referohet kohës qe i duhet informacionit për të përshkruar rrugën nga parabola
satelitore e klientit per ne satelitin ne orbite dhe anasjelltas.
• Në pjesët e ditës me trafik normal (off-peak), koha e pingut është normalisht 600 ms
(milisekonda).
• “Latency” nuk ndikon në shkallën e transferimit, ose shpejtësinë në të cilën mund të
transferohet një file.
• Një file 1 MByte do të transferohet po aq shpejt me një lidhje satelitore prej 5 Mbps ashtu
siç bën me një lidhje tokësore prej 5 Mbps.
• Dallimi i vetëm është se lidhja satelitore kërkon një gjysmë sekondë për të filluar
transferimin e skedarit.

10. The Radio (Outdoor Equipment - ODU) Parabolat
• Përveç paraboles (i quajtur edhe si reflektori) ajo që përbën një
sistem sateliti është BUC i cili është thjesht transmetuesi, dhe
LNB qe eshte marrësi.
• BUC vijnë në voltazhe të ndryshme. Sa më i lartë të jetë
voltazhi, aq më shume sistemi satelitor mund të performojë si
në shpejtësi edhe në kushte të dobëta mjedisore.
• Sistemet e konsumatorëve përdorin normalisht një BUC 1 vat.
• Kontrolli tokësor përdor një BUC me 6 vat ne shumicën e
sistemeve.
Fig10. ODU marres dhenes i sherbimit te
internetit per abonentin

11. • Komunikimet satelitore janë transmetime radio në brezin Ku të spektrit elektromagnetik.
• Paisjet satelitore Ku Band transmetojnë midis një frekuence prej 14000-14500 MHz.
• Ata marrin një interval frekuence midis 11700 deri 12750 MHz.
• Bandat e tjera satelitore janë grupet L (telefonat satelitorë dhe terminalet portabël)
• C-band (antene e madhe satelitore)
• Ka-Band (antene satelitore më e vogël).
Ku Band
Fig11. frekuencat sipas bandave dhe perdorimit
Terminali për Konsumatorë (Basic) – Shpejtësia Maksimale
Protokolli Download Upload
TCP/IP 22 Mbps 6 Mbps
UDP 30 Mbps 10 Mbps
Terminali i Avancuar (Advanced) – Shpejtësia Maksimale
Protokolli Download Upload
TCP/IP 350Mbps 10 Mbps
UDP 50 Mbps 15 Mbps

12. Projekte ne zbatim rreth Internetit me Satelit.
• Propozimi i SpaceX per internet me satelit u njoftua në Janar 2015.
• Komisioni Federativ i Komunikimeve të Sh.B.A. (FCC) i dha lejen SpaceX
për të ngritur 12,000 satelitë dhe mbase deri në 30,000 përfundimisht.
• 60 satelitët e parë të Starlink u leshuan në 23 maj 2019, nga anija e një
rakete SpaceX Falcon 9.
• Satelitet arritën me sukses lartësinë e tyre operative prej 550 kilometra
• Cdo satelit Starlink peshon 227 kilogramë dhe është përafërsisht
madhësia e një tryeze.
Fig12. ngritja per here te
pare e starlink

13. • Amazon ka planifikuar të nisë 3,236 satelitë në orbitën e Tokës.
• Projekti Kuiper ku do të përbëhet nga 784 satelitë në një lartësi
prej 367 milje, 1.296 njësi të pozicionuara në 379 milje mbi tokë .
• Në mënyrë kolektive, ata do të sigurojnë mbulim në Tokë midis
56 gradë në veri dhe 56 gradë gjerësi jugore, një zonë që mbulon
afërsisht 95 përqind të popullsisë.
Projekti Amazon Kuiper
Fig13. Ilustrim i mbulimit
me satelit nga Amazon

14. A ofrohet Interneti Satelitor ne Shqiperi?
• Ne shqiperi Interneti Satelitor eshte i mundur ne te gjithe
vendin, fale Starnet Shpk nje ISP qe operon ne disa qytete te
vendit me teknologji kryesisht wireless, ka bere te mundur qe
prej me shume se 1 dekade te mbuloje me sherbim satelitor te
gjithe vendin tone.
• Ne bahkepunim me Open Sky dhe BigBlu Italia, ben te mundur
qe te plotesoje edhe nevojat e bizneseve me nje kapacitet mjaft
te kenaqshem.
• Bizneset qe e perdorin me shume kete lloj sherbimi jane nga me
te ndryshmet si: Bujtina, Restorante etj. Por jo vetem edhe
abonente familjare qe jane ne zona ku nuk ka mbulim aksesi nga
mjediset e tjera te transmetimit e perdorin kete sherbim.
• Aktualisht kete sherbim po e perdorin mbi 150 abonente ku
rreth 20 prej tyre jane abonente familjare.
Fig14. Instalimi i internetit me satelit
ne bjeshket e Kelmendit

15. • Sateliti me i madh per europen eshte KA-SAT i cili eshte në pozicionin orbital 9° lindje dhe ofron shpejtësi
të madhe me kapacitet operacional që arrin deri në 70 Gbps.
• Për të arritur këtë rritje të madhe të kapacitetit komunikues, Sateliti KA-SAT përdor një teknikë të ri-
përdorimit të frekuencave e cila është e ngjashme me teknikat e adoptuara nga rrjetet e komunikimit
celular.
• Kjo teknikë lejon fokusimin në zona “të vogla” gjeografike, ndryshe nga satelitët tradicionalë që kanë më
pak rreze transmetimi të cilat duhet të mbulojnë zona “të mëdha” gjeografike.
• Sateliti KA-SAT është konfiguruar me 82 rreze që mbulojnë Europën, Afrikën e Veriut, dhe pellgun e
Mesdheut.
• Secila rreze mbulon një hapësirë me diametër rreth 500 kilometra.
Sateliti qe mbulon vendin tone

16. • Territori i Shqipërisë mbulohet nga rrezet
numër 27, 28, 39 dhe 40
Fig15. Mbulimi i Territorit Shqiptar
Mbulimi i Territirit Shqipetar

17. Sistemi Satelitor
• Hyrja në sistemin satelitor lejohet nga 8 Satellite Gateways (SG) të pozicionuara në pika të ndryshme të
Europës të ndërlidhura në një rrjet të dedikuar të nyjeve ndërkombëtare, si edhe me internetin publik.
• Çdo SG përfshin Stacionin Tokësor, Pajisjet e Komunikimit me Satelitin, Infrastrukturën e Rrjetit, dhe
Lidhjen me Qarkun Lokal të Fibrës Optike.
• Aktivitetet e operimit, administrimit, mirëmbajtjes, dhe konfigurimit kryhen nga Qendra e Operimit të
Rrjetit (NOC = Network Operations Centre) e Skylogic në Torino (Itali).
Arkitektura e Pergjithshme
Shërbimi i KA-SAT ka dy pjesë kryesore
 Satellite Access Network (Rrjeti i Aksesit Satelitor) i cili përfshin Satelitin, Pajisjet e Platformës në
çdo SG (Satellite Gateway) dhe pajisjet në pikën e përdoruesit fundor.
 Terrestrial Transport Network (Rrjeti i Transportit Tokësor) i cili përfshin nyjet e rrjetit të
vendosura në PoP-të ndërkombëtare.

18. Fig16. Sherbimi KA_SAT. Modeli Referimit

19. Instalimi i Terminalit të Përdoruest është i thjeshtë dhe mbështetet nga një proçes i njohur me
emrin Self Activation Process, i cili e lejon instaluesin të:
 vlerësojë cilësine e instalimit
 verifikojë sinkronizimin me rrjetin satelitor
 vazhdojë me aktivizimin e shërbimit
Proçesi i Vetë-Aktivizimit fillon me hapjen e një faqeje të internetit në pajisjet e klientit (p.sh.
Internet Explorer në një PC) të lidhura me Terminalin që po instalohet dhe nuk kërkon asnjë
program (software) të posaçëm. Përveç vendosjes së pajisjeve (mbajtëset e antenës, drejtimi i
antenës, kabllot, etj.), i gjithë proçesi mund të kryhet:
 me ndërhyrje minimale njerëzore
 pa ndërhyrjen e Skylogic ose të kompanisë vendase përfaqësuese, të cilët janë gjithsesi të
gatshëm të ndihmojnë
Pasi është instaluar dhe aktivizuar, terminali i përdoruesit fundor nuk duhet të zhvendoset në
pika të tjera.
Instalimi fillestar i Terminalit te perdoruesit

20. Falemiderit !