Kỹ Năng Sống

1. VIỆN MEKONGVIỆN MEKONG - TRƯỜNG THCS & THPT NHÂN VĂN- TRƯỜNG THCS & THPT NHÂN VĂN
CHUYÊN ĐỀCHUYÊN ĐỀ::
KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINHKỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH
TRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNGTRONG NHÀ TRƯỜNG PHỔ THÔNG
Thuyết trình: TS. Thái Lâm ToànThuyết trình: TS. Thái Lâm Toàn
(Chủ tịch HĐQT – Viện MeKong)(Chủ tịch HĐQT – Viện MeKong)
www.vienmekong.edu.vnwww.vienmekong.edu.vn
EmailEmail:: toan.thai@vienmekong.edu.vntoan.thai@vienmekong.edu.vn

2. MỤC TIÊU CHUYÊN ĐỀ::
 Trang bị cho HS những kiến thức,Trang bị cho HS những kiến thức, giá trịgiá trị,, thái độthái độ vàvà kỹkỹ
năng phù hợpnăng phù hợp. Trên cơ sở đó hình thành cho HS những. Trên cơ sở đó hình thành cho HS những
hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực; loại bỏ nhữnghành vi, thói quen lành mạnh, tích cực; loại bỏ những
hành vi, thói quen tiêu cực trong các mối quan hệ, các tìnhhành vi, thói quen tiêu cực trong các mối quan hệ, các tình
huống và hoạt động hàng ngày.huống và hoạt động hàng ngày.
 Tạo cơ hội thuận lợi để HS thực hiện tốt quyền, bổn phậnTạo cơ hội thuận lợi để HS thực hiện tốt quyền, bổn phận
của mình vàcủa mình và phát triển toàn diện về thể chấtphát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh, trí tuệ, tinh
thần và đạo đứcthần và đạo đức..

3. NGUYÊN TẮC GIÁO DỤC KNS:NGUYÊN TẮC GIÁO DỤC KNS: 5T5T
 Tương tácTương tác: KNS không thể được hình thành qua việc nghe giảng &: KNS không thể được hình thành qua việc nghe giảng &
tự đọc tài liệu. Vì vậy, HS cần tham gia các hoạt động, tương tác GVtự đọc tài liệu. Vì vậy, HS cần tham gia các hoạt động, tương tác GV
và HS trong quá trình giáo dục KNS.và HS trong quá trình giáo dục KNS.
 Trải nghiệmTrải nghiệm: Người học cần được đặt vào các tình huống để trải: Người học cần được đặt vào các tình huống để trải
nghiệm & thực hành.nghiệm & thực hành.
 Tiến trìnhTiến trình: Nhận thức: Nhận thứchình thành thái độhình thành thái độ thay đổi hành vi.thay đổi hành vi.
 Thay đổi hành viThay đổi hành vi: Mục đích cao nhất là giúp người học thay đổi hành: Mục đích cao nhất là giúp người học thay đổi hành
vi theo hướng tích cực.vi theo hướng tích cực.
 Thời gianThời gian: GDKNS cần thực hiện ở mọi nơi, mọi lúc và thực hiện: GDKNS cần thực hiện ở mọi nơi, mọi lúc và thực hiện
càng sớm càng tốt.càng sớm càng tốt.

4. ƯỚC MƠƯỚC MƠ CỦA CÁC EM LÀ GÌ?CỦA CÁC EM LÀ GÌ?
……………………………………………………..……………………………………………………..
……………………………………………………..……………………………………………………..
……………………………………………………..……………………………………………………..
……………………………………………………..……………………………………………………..
……………………………………………………..……………………………………………………..

5. ƯỚC MƠƯỚC MƠ CỦA CÁC EM LÀ GÌ?CỦA CÁC EM LÀ GÌ?

6. KHÁM PHÁKHÁM PHÁ GIÁ TRỊGIÁ TRỊ TỪ BẢN THÂN….!TỪ BẢN THÂN….!
 Tình huốngTình huống: Cây viết chuyền tay và “chiếc bánh hòa bình”.: Cây viết chuyền tay và “chiếc bánh hòa bình”.
 Tình huốngTình huống: Các nhóm thi đua cắt giấy thủ công thành hình ba: Các nhóm thi đua cắt giấy thủ công thành hình ba
ngọn nến lung linh (tượng trưng cho một gia đình ấm cúng), ngôingọn nến lung linh (tượng trưng cho một gia đình ấm cúng), ngôi
sao mơ ước, những bông hoa tươi thắm, các loài động thực vật,…sao mơ ước, những bông hoa tươi thắm, các loài động thực vật,…
 Khi lớp học bắt đầu ồn ào, giáo viên yêu cầu học sinh nhắm mắt lạiKhi lớp học bắt đầu ồn ào, giáo viên yêu cầu học sinh nhắm mắt lại
và tưởng tượngvà tưởng tượng mình là ngôi sao may mắnmình là ngôi sao may mắn lấp lánh giữa bầu trời.lấp lánh giữa bầu trời.

7. KHÁM PHÁKHÁM PHÁ GIÁ TRỊGIÁ TRỊ TỪ BẢN THÂN (tt)….!TỪ BẢN THÂN (tt)….!
 Lần 1: Cây viết được chuyền tay…Lần 1: Cây viết được chuyền tay…
 Lần 2: GV yêu cầu các HS dành 30s nghĩ về sự tôn trọng trước khiLần 2: GV yêu cầu các HS dành 30s nghĩ về sự tôn trọng trước khi
chuyền cây viết ngược lại.chuyền cây viết ngược lại.
 Có gì khác biệt giữa hai lần chuyền viếtCó gì khác biệt giữa hai lần chuyền viết? “Lần đầu đơn giản chỉ là? “Lần đầu đơn giản chỉ là
chuyền viết. Lần thứ hai phải làm sao cho người nhận viết hiểuchuyền viết. Lần thứ hai phải làm sao cho người nhận viết hiểu
được mình đang tôn trọng họ”.được mình đang tôn trọng họ”.
 Cảm giác khi được tôn trọngCảm giác khi được tôn trọng? Vui sướng, hạnh phúc, tự thấy mình? Vui sướng, hạnh phúc, tự thấy mình
có trách nhiệm phải tôn trọng lại,… Nếu bản thân không được tôncó trách nhiệm phải tôn trọng lại,… Nếu bản thân không được tôn
trọng? Cách thể hiện sự tôn trọng?,...trọng? Cách thể hiện sự tôn trọng?,...
 ““Mỗi người là một loài hoa với hương sắc khác biệt và đẹp với mộtMỗi người là một loài hoa với hương sắc khác biệt và đẹp với một
nét rất riêng,… Hãynét rất riêng,… Hãy nhớ lạinhớ lại một lần mình được tôn trọng…”.một lần mình được tôn trọng…”.

8. I. QUAN NIỆM VỀ KỸ NĂNG SỐNGI. QUAN NIỆM VỀ KỸ NĂNG SỐNG
KHÁI NIỆM KỸ NĂNG SỐNGKHÁI NIỆM KỸ NĂNG SỐNG::
 Khả năng làm chủ bản thân của mỗi người.Khả năng làm chủ bản thân của mỗi người.
 Khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với XH.Khả năng ứng xử phù hợp với những người khác và với XH.
 Khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống.Khả năng ứng phó tích cực trước các tình huống của cuộc sống.
HỌC SINHHỌC SINH
MỐI QUAN HỆMỐI QUAN HỆ
AA CC
BB

9. II. PHÂN LOẠI KỸ NĂNG SỐNG:II. PHÂN LOẠI KỸ NĂNG SỐNG:
1.1. Theo quan điểm phân loạiTheo quan điểm phân loại xã hộixã hội học:học:
a) Nhóm kỹ năng chung:a) Nhóm kỹ năng chung:
 Kỹ năngKỹ năng nhận thứcnhận thức: Tư duy phê phán, giải quyết vấn đề, nhận thức hậu: Tư duy phê phán, giải quyết vấn đề, nhận thức hậu
quả, ra quyết định, khả năng sáng tạo, tự nhận thức về bản thân, đặt mụcquả, ra quyết định, khả năng sáng tạo, tự nhận thức về bản thân, đặt mục
tiêu, xác định giá trị,…tiêu, xác định giá trị,…
 Kỹ năng đương đầu vớiKỹ năng đương đầu với cảm xúccảm xúc: Động cơ, ý thức trách nhiệm, cam kết,: Động cơ, ý thức trách nhiệm, cam kết,
kiềm chế căng thẳng, kiểm soát được cảm xúc, tự quản lí, tự giám sát và tựkiềm chế căng thẳng, kiểm soát được cảm xúc, tự quản lí, tự giám sát và tự
điều chỉnh,…điều chỉnh,…
 Kỹ năngKỹ năng xã hộixã hội hay kỹ năng tương tác: Kỹ năng giao tiếp, tính quyết đoán,hay kỹ năng tương tác: Kỹ năng giao tiếp, tính quyết đoán,
kỹ năng thương thuyết hay từ chối, lắng nghe tích cực, hợp tác, sự thôngkỹ năng thương thuyết hay từ chối, lắng nghe tích cực, hợp tác, sự thông
cảm, nhận biết sự thiện cảm của người khác,…cảm, nhận biết sự thiện cảm của người khác,…

10. II. PHÂN LOẠI KỸ NĂNG SỐNG (tt):II. PHÂN LOẠI KỸ NĂNG SỐNG (tt):
b) Nhóm kỹ năng chuyên biệt:b) Nhóm kỹ năng chuyên biệt:
 Ngoài những KNS chung như đã nêu trên, KNS còn thể hiện trongNgoài những KNS chung như đã nêu trên, KNS còn thể hiện trong
những vấn đề cụ thể khác nhau trong đời sống xã hội như: Các vấn đềnhững vấn đề cụ thể khác nhau trong đời sống xã hội như: Các vấn đề
về giới tính, sức khoẻ; vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh sức khoẻ,về giới tính, sức khoẻ; vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh sức khoẻ,
vệ sinh dinh dưỡng; ngăn ngừa và chăm sóc người bệnh HIV/AIDS;vệ sinh dinh dưỡng; ngăn ngừa và chăm sóc người bệnh HIV/AIDS;
vấn đề sử dụng rượu, thuốc lá, ma tuý; ngăn ngừa thiên tai, bạo lực vàvấn đề sử dụng rượu, thuốc lá, ma tuý; ngăn ngừa thiên tai, bạo lực và
rủi ro; đề phòng tai nạn thương tích; hoà bình và giải quyết xung đột;rủi ro; đề phòng tai nạn thương tích; hoà bình và giải quyết xung đột;
gia đình và cộng đồng; giáo dục công dân; bảo vệ thiên nhiên và môigia đình và cộng đồng; giáo dục công dân; bảo vệ thiên nhiên và môi
trường; văn hoá; ngôn ngữ; công nghệ,…trường; văn hoá; ngôn ngữ; công nghệ,…

11. II. PHÂN LOẠI KỸ NĂNG SỐNG (tt):II. PHÂN LOẠI KỸ NĂNG SỐNG (tt):
2.2. Theo quan điểm phân loạiTheo quan điểm phân loại tâm lýtâm lý học:học:
a) Nhóm kỹ nănga) Nhóm kỹ năng nhận biết và sống với chính mìnhnhận biết và sống với chính mình::
♦♦ Kỹ năng tự nhận thức.Kỹ năng tự nhận thức. ♦♦Lòng tự trọng.Lòng tự trọng.
♦♦ Sự kiên quyết.Sự kiên quyết. ♦♦ Đương đầu với cảm xúc.Đương đầu với cảm xúc.
♦♦ Đương đầu với căng thẳng.Đương đầu với căng thẳng.
b) Nhóm kỹ năngb) Nhóm kỹ năng nhận biết và sống với người khácnhận biết và sống với người khác::
♦♦ Quan hệ (tương tác liên nhân cách).Quan hệ (tương tác liên nhân cách). ♦♦ Cảm thông.Cảm thông.
♦♦ Đứng vững trước sự lôi kéo của bạn bè, người khác.Đứng vững trước sự lôi kéo của bạn bè, người khác.
♦♦ Thương lượng.Thương lượng. ♦♦ Giao tiếp có hiệu quả.Giao tiếp có hiệu quả.
c) Nhóm kĩ năng rac) Nhóm kĩ năng ra quyết định một cách hiệu quảquyết định một cách hiệu quả::
♦♦ Tư duy phê phán.Tư duy phê phán.
♦♦ Tư duy sáng tạo.Tư duy sáng tạo.
♦♦ Ra quyết định.Ra quyết định.
♦♦ Giải quyết vấn đề.Giải quyết vấn đề.

12. CÁC EM CÓCÁC EM CÓ NHẬN XÉT GÌNHẬN XÉT GÌ TỪ PHÂN LOẠI KỸ NĂNG SỐNG?TỪ PHÂN LOẠI KỸ NĂNG SỐNG?
 Dù đứng ở góc độ nào để phân loại thì chúng ta cũng cần nắmDù đứng ở góc độ nào để phân loại thì chúng ta cũng cần nắm
vững các quan điểm phân loại này trong một thể thống nhất củavững các quan điểm phân loại này trong một thể thống nhất của
chúng.chúng.
 Trong thực tế các KNS không hoàn toàn tách rời nhau. Cuộc sốngTrong thực tế các KNS không hoàn toàn tách rời nhau. Cuộc sống
luôn đặt mỗi cá nhân trước những tình huống, hoàn cảnh bất ngờluôn đặt mỗi cá nhân trước những tình huống, hoàn cảnh bất ngờ
không bình thường, nên khi cần quyết định vấn đề một cách hiệukhông bình thường, nên khi cần quyết định vấn đề một cách hiệu
quả thì nhiều kỹ năng đượcquả thì nhiều kỹ năng được huy động đan xenhuy động đan xen,, hòa trộn nhauhòa trộn nhau đểđể
vận dụng.vận dụng.

13. III.III. CÂU CHUYỆN THỎ & RÙACÂU CHUYỆN THỎ & RÙA::
 Ngày xửa ngày xưaNgày xửa ngày xưa: C: Cóó 11 con rùa vàcon rùa và 11 con thỏcon thỏ
cãi nhau xem ai nhanh hơn.cãi nhau xem ai nhanh hơn.
 Chúng quyết định giải quyếtChúng quyết định giải quyết việc tranh luậnviệc tranh luận
bằngbằng một cuộc thi chạymột cuộc thi chạy đua.đua.
 Chúng đồng ý lộ trìnhChúng đồng ý lộ trình và bắt đầu cuộc đuavà bắt đầu cuộc đua..
 Thỏ xuất phát nhanh như bắn và chạy thục mạng một hồi, và sau khi thấyThỏ xuất phát nhanh như bắn và chạy thục mạng một hồi, và sau khi thấy
rằng đã bỏ khá xa bạnrằng đã bỏ khá xa bạn RRùaùa..
Lâu lắm cậu ta mớiLâu lắm cậu ta mới
đuổi kịp mìnhđuổi kịp mình

14.  Thỏ ngồi dưới bóng cây và nhanh chóngThỏ ngồi dưới bóng cây và nhanh chóng
ngủ thiếp đingủ thiếp đi..
 Rùa từ từ vượt qua thỏ và sớm kết thúc đường đua, dành chiến thắngRùa từ từ vượt qua thỏ và sớm kết thúc đường đua, dành chiến thắng..

15.  Thỏ giThỏ giậtật mình tỉnh giấc và nhận ra rằng nó đã bị thua.mình tỉnh giấc và nhận ra rằng nó đã bị thua.
 Bài học của câu chuyện trên là:Bài học của câu chuyện trên là:
CChậm và ổn địnhhậm và ổn định đã chiến thắngđã chiến thắng nhanh nhưng cẩu thảnhanh nhưng cẩu thả,, hời hợthời hợt
trong cuộc đua.trong cuộc đua.

16.  Thỏ vô cùng thất vọng vì để thua và nó cố suyThỏ vô cùng thất vọng vì để thua và nó cố suy
nghĩ.nghĩ. ThỏThỏ nhận ra rằng nó đã thua chỉ vìnhận ra rằng nó đã thua chỉ vì quáquá
tự tintự tin,, bất cẩnbất cẩn vàvà thiếu kỷ luậtthiếu kỷ luật. Nếu nó không. Nếu nó không
xem mọi thứxem mọi thứ quá dễ dàngquá dễ dàng vàvà chắc thắngchắc thắng, thì, thì
RRùa không thể nàoùa không thể nào ““có cửacó cửa”” hạ được nóhạ được nó..
CÂU CHUYỆN TIẾP TỤC,…CÂU CHUYỆN TIẾP TỤC,…
Tại saoTại sao
mình lạimình lại
thua?thua?
 Vì thế, nó quyết định thách thức một cuộcVì thế, nó quyết định thách thức một cuộc
đua mới. Rùa đồng ýđua mới. Rùa đồng ý..
Chúng taChúng ta
đua vòng khác?đua vòng khác?
OkOk

17.  Lần này,Lần này, TThỏ chạy với tất cả sức lực của nó vàhỏ chạy với tất cả sức lực của nó và
chạy suốt một mạch về đích. Nó bỏ xachạy suốt một mạch về đích. Nó bỏ xa RRùaùa
đến mấy dặm đường.đến mấy dặm đường.
 BBài học của câu chuyện nàyài học của câu chuyện này là gìlà gì?:?: NNhanhhanh vàvà vững chắcvững chắc sẽ chiếnsẽ chiến
thắng cáithắng cái chậmchậm vàvà ổn địnhổn định. Nếu có 2 người trong công ty của. Nếu có 2 người trong công ty của
bạn: một người chậm, nguyên tắc và đáng tin cậy; một ngườibạn: một người chậm, nguyên tắc và đáng tin cậy; một người
khác nhanh và vẫn đáng tin cậy ở những việc anh ta làm. Ngườikhác nhanh và vẫn đáng tin cậy ở những việc anh ta làm. Người
nhanh và đáng tin cậy chắc chắn sẽ được thăng chức nhanh hơn.nhanh và đáng tin cậy chắc chắn sẽ được thăng chức nhanh hơn.
Chậm và chắc là điều tốt, nhưngChậm và chắc là điều tốt, nhưng nhanhnhanh vàvà tin cậy là điều tốt hơntin cậy là điều tốt hơn..

18. NHƯNG CÂU CHUYỆN CŨNG KHÔNG DỪNG LẠI Ở ĐÂY,…NHƯNG CÂU CHUYỆN CŨNG KHÔNG DỪNG LẠI Ở ĐÂY,…
 Rùa đã suy ngẫm kết quả và nhận ra rằng:Rùa đã suy ngẫm kết quả và nhận ra rằng: NNóó khôngkhông
có cách nào thắng đượccó cách nào thắng được TThỏ trên đường đua vừahỏ trên đường đua vừa
rồi. Nó suy nghĩ thêm một tí nữa và rồi tháchrồi. Nó suy nghĩ thêm một tí nữa và rồi thách TThỏhỏ
một cuộc đua khácmột cuộc đua khác..
Làm thếLàm thế
nào đểnào để
thắng?thắng?

19.  NNhưng có một chúthưng có một chút thay đổi về đường đuathay đổi về đường đua.. Thỏ đồng ýThỏ đồng ý..
Đồng ý!Đồng ý!
Chúng taChúng ta
sẽ đua vòng khác?sẽ đua vòng khác?

20.  Họ bắt đầu cuộc đua. Như đã tự hứa với lòng mìnhHọ bắt đầu cuộc đua. Như đã tự hứa với lòng mình
là phải luôn nhanh,là phải luôn nhanh, TThỏ bắt đầu chạy và chạy vớihỏ bắt đầu chạy và chạy với
tốc độ cao nhất cho đến bên bờ sông. Vạch đích đếntốc độ cao nhất cho đến bên bờ sông. Vạch đích đến
lại còn đến 2 Km nữa ở bên kia sông!lại còn đến 2 Km nữa ở bên kia sông!
ĐíchĐích

21.  Thỏ đành ngồi xuống và tự hỏi không biết làm sao đây. Trong lúc đó,Thỏ đành ngồi xuống và tự hỏi không biết làm sao đây. Trong lúc đó,
RRùa đã đến nơi, lội xuống sông và bơi qua bờ bên kia, tiếp tục chạy vàùa đã đến nơi, lội xuống sông và bơi qua bờ bên kia, tiếp tục chạy và
kết thúc đường đua.kết thúc đường đua.
Tôi sẽTôi sẽ
làm gì?làm gì?

22.  Ý nghĩa từ câu chuyện nàyÝ nghĩa từ câu chuyện này??
Trước tiên, cần phải xác địnhTrước tiên, cần phải xác định ưu thế của mìnhưu thế của mình, và sau đó là biết, và sau đó là biết chọn sânchọn sân
chơi phù hợpchơi phù hợp..

23. CÂU CHUYỆN VẪN CHƯA DỪNG LẠI,…CÂU CHUYỆN VẪN CHƯA DỪNG LẠI,…
 Đến đây,Đến đây, TThỏ vàhỏ và RRùa đã trở thành đôi bạn thân thiết và họùa đã trở thành đôi bạn thân thiết và họ cùng nhau suycùng nhau suy
ngẫmngẫm. Cả hai nhận ra rằng cuộc đua sau cùng có lẽ sẽ có kết quả tốt hơn.. Cả hai nhận ra rằng cuộc đua sau cùng có lẽ sẽ có kết quả tốt hơn.
 Vì thế, chúng quyết định tổ chức một cuộc đua cuối cùng, nhưng chúng sẽVì thế, chúng quyết định tổ chức một cuộc đua cuối cùng, nhưng chúng sẽ
cùng chạy chung một đội.cùng chạy chung một đội.
Đúng, chúng ta sẽĐúng, chúng ta sẽ
nhanh chóngnhanh chóng
chiến thắng?chiến thắng?
Chiến thắng! tôiChiến thắng! tôi
nghĩ 2 chúng tanghĩ 2 chúng ta
giúp đỡ nhaugiúp đỡ nhau

24.  Cuộc đua bắt đầu,Cuộc đua bắt đầu, TThỏ cõnghỏ cõng RRùa chạy đến bên bờ sôngùa chạy đến bên bờ sông..

25.  RRùa lội xuống sông và cõngùa lội xuống sông và cõng TThỏ bơi qua bên kia bờ sông.hỏ bơi qua bên kia bờ sông.

26.  Lên đến bờ,Lên đến bờ, TThỏ lại cõnghỏ lại cõng RRùa đưa cả hai cùng về đích. Và chúng cùngùa đưa cả hai cùng về đích. Và chúng cùng
nhận ra rằng đã về đích sớm hơn rất nhiều so với các lần đua trước.nhận ra rằng đã về đích sớm hơn rất nhiều so với các lần đua trước.

27.  Bài học của câu chuyện này là gì?. Thật tuyệt vời nếu mỗiBài học của câu chuyện này là gì?. Thật tuyệt vời nếu mỗi
người đều thông minh và đềungười đều thông minh và đều có ưu điểm riêngcó ưu điểm riêng, nhưng trừ khi, nhưng trừ khi
các bạn cùng làm việc với nhau trong một đội và cùng chiacác bạn cùng làm việc với nhau trong một đội và cùng chia ssẻ,ẻ,
cống hiếncống hiến ưu thế của từng ngườiưu thế của từng người.. BBạn sẽ không bao giờ thựcạn sẽ không bao giờ thực
hiện công việc được hoàn hảo bởi vì luôn luôn có nhữnghiện công việc được hoàn hảo bởi vì luôn luôn có những
trường hợp bạn không thể làm tốt hơn người khác.trường hợp bạn không thể làm tốt hơn người khác.
 Điều quan trọng của làm việc theo nhóm là phải chọn đượcĐiều quan trọng của làm việc theo nhóm là phải chọn được
ngườingười trưởng nhómtrưởng nhóm trong từng trường hợp cụ thể. Phải chọntrong từng trường hợp cụ thể. Phải chọn
được người có ưu thế về lĩnh vực mà họ làm trưởng nhóm.được người có ưu thế về lĩnh vực mà họ làm trưởng nhóm.
BÀI HỌC TỪ CÂU CHUYỆN THỎ & RÙABÀI HỌC TỪ CÂU CHUYỆN THỎ & RÙA::

28.  Còn nhiều bài học nữa từ câu chuyện này. Lưu ý rằng cả thỏ vàCòn nhiều bài học nữa từ câu chuyện này. Lưu ý rằng cả thỏ và
rùa đềurùa đều không hề đầu hàngkhông hề đầu hàng hay nản chí sau thất bại. Thỏ quyếthay nản chí sau thất bại. Thỏ quyết
tâmtâm làm việc hăng hơnlàm việc hăng hơn và cố gắng nhiều hơn sau khi phải thất bạivà cố gắng nhiều hơn sau khi phải thất bại
cay đắng. Rùa phảicay đắng. Rùa phải thay đổi chiến lượcthay đổi chiến lược vì nó đã cố gắng làm việcvì nó đã cố gắng làm việc
hết sức. Trong cuộc sống, khi phải chịu đựng, đối mặt với thất bại,hết sức. Trong cuộc sống, khi phải chịu đựng, đối mặt với thất bại,
có thể đó cũng là thời điểm thích hợp để cố gắng hơn và nỗ lựccó thể đó cũng là thời điểm thích hợp để cố gắng hơn và nỗ lực
nhiều hơn nữa, nhưng đôi khi cũng cần phải thay đổi chiến lượcnhiều hơn nữa, nhưng đôi khi cũng cần phải thay đổi chiến lược
và thử tìm kiếm giải pháp khác. Và đôi khi phải làm cả hai.và thử tìm kiếm giải pháp khác. Và đôi khi phải làm cả hai.
 Thỏ và rùa cũng đã học thêm một bài học để đời khác: thay vìThỏ và rùa cũng đã học thêm một bài học để đời khác: thay vì
chúngchúng chống đốichống đối (hay cạnh tranh) với nhau, chúng bắt đầu tìm(hay cạnh tranh) với nhau, chúng bắt đầu tìm
cáchcách giải quyết tình huốnggiải quyết tình huống, và chúng đã cùng nhau làm tốt hơn rất, và chúng đã cùng nhau làm tốt hơn rất
nhiềunhiều..
BÀI HỌC TỪ CÂU CHUYỆN THỎ & RÙA (tt)BÀI HỌC TỪ CÂU CHUYỆN THỎ & RÙA (tt)::

29.  KhiKhi Roberto GoizuetaRoberto Goizueta đảm nhận vị trí CEO của Coca Cola vào nhữngđảm nhận vị trí CEO của Coca Cola vào những
năm 1980, ông đã phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt với Pepsi. Nhânnăm 1980, ông đã phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt với Pepsi. Nhân
viên của ông ta đang tập trung vào cạnh tranh với Pepsi và cố gắng tăngviên của ông ta đang tập trung vào cạnh tranh với Pepsi và cố gắng tăng
thị phần từng 0.1%.thị phần từng 0.1%.
 Goizueta quyết địnhGoizueta quyết định không cạnh tranhkhông cạnh tranh với Pepsi mà thay vào đó là tìmvới Pepsi mà thay vào đó là tìm
cách chiếm thị phần. Ông ta hỏi các nhân viên và biết rằng trung bìnhcách chiếm thị phần. Ông ta hỏi các nhân viên và biết rằng trung bình
mỗi ngày, mỗi người Mỹ uống các loại nước là 14 ounces (đơn vị đomỗi ngày, mỗi người Mỹ uống các loại nước là 14 ounces (đơn vị đo
lường của Mỹ), trong đó thì Coke chỉ có 2 ounces/ngày/người. Rõ rànglường của Mỹ), trong đó thì Coke chỉ có 2 ounces/ngày/người. Rõ ràng
việc cạnh tranh không chỉ là Pepsi mà còn là nước, trà, cà phê, sữa và cácviệc cạnh tranh không chỉ là Pepsi mà còn là nước, trà, cà phê, sữa và các
loại nước trái cây.loại nước trái cây.
 MMọi người sẽ dễ dàng tìm thấy Coke bất kể khi nào họ cần uống. Cokeọi người sẽ dễ dàng tìm thấy Coke bất kể khi nào họ cần uống. Coke
quyết định đầu tư các máy bán coca cola tự động ở khắp các góc đường.quyết định đầu tư các máy bán coca cola tự động ở khắp các góc đường.
Doanh thu tăng nhảy vọt và cho đến nay thì Pepsi vẫn không thể nào theoDoanh thu tăng nhảy vọt và cho đến nay thì Pepsi vẫn không thể nào theo
kịp.kịp.
BÀI HỌC TỪ CÂU CHUYỆN THỎ & RÙA (tt)BÀI HỌC TỪ CÂU CHUYỆN THỎ & RÙA (tt)::

30.  Kết luậnKết luận:: CCâu chuyện ngụ ngônâu chuyện ngụ ngôn TThỏ vàhỏ và RRùa đã dạy cho chúng ta kháùa đã dạy cho chúng ta khá
nhiều bài học lý thú. Ý tưởng quan trọng nhất lànhiều bài học lý thú. Ý tưởng quan trọng nhất là ““nhanhnhanh vàvà vững chắcvững chắc””
sẽ luôn đánh bại “sẽ luôn đánh bại “chậmchậm vàvà ổn địnhổn định”;”; làm việc với nhữnglàm việc với những ưu điểmưu điểm củacủa
bạn, đầu tư nhiều tài nguyên và làm việc theo nhóm sẽ luôn chiến thắngbạn, đầu tư nhiều tài nguyên và làm việc theo nhóm sẽ luôn chiến thắng
bất cứ một cá nhân nào;bất cứ một cá nhân nào; không bao giờ đầu hàngkhông bao giờ đầu hàng hay nản chí sau thấthay nản chí sau thất
bại.bại.
 Và cuối cùng, phải tìmVà cuối cùng, phải tìm giải pháp cho mọi tình huốnggiải pháp cho mọi tình huống, không chống lại, không chống lại
cuộc chiến.cuộc chiến.
 Bắt đầu và xây dựng độiBắt đầu và xây dựng đội nhóm vững mạnhnhóm vững mạnh!!
BÀI HỌC TỪ CÂU CHUYỆN THỎ & RÙA (tt)BÀI HỌC TỪ CÂU CHUYỆN THỎ & RÙA (tt)::

31. IV.IV. PHÂN TÍCHPHÂN TÍCH 2121 KỸ NĂNG SỐNG CƠ BẢNKỸ NĂNG SỐNG CƠ BẢN::
1.1. Kỹ năng tự nhận thứcKỹ năng tự nhận thức::
 Là khả năng con người hiểu vềLà khả năng con người hiểu về chính bản thân mìnhchính bản thân mình, như cơ thể, tư tưởng,, như cơ thể, tư tưởng,
các mối quan hệ XH của bản thân;các mối quan hệ XH của bản thân; biết nhìn nhậnbiết nhìn nhận, đánh giá đúng về tiềm, đánh giá đúng về tiềm
năng, tình cảm, sở thích, thói quen, điểm mạnh, điểm yếu,…của bản thânnăng, tình cảm, sở thích, thói quen, điểm mạnh, điểm yếu,…của bản thân
mình; quan tâm và luôn ý thức được mình đang làm gì, kể cả nhận ra lúc bảnmình; quan tâm và luôn ý thức được mình đang làm gì, kể cả nhận ra lúc bản
thân đang cảm thấy căng thẳng.thân đang cảm thấy căng thẳng.
 Là một KNS rất cơ bản của con người, là nền tảng để con người giao tiếp,Là một KNS rất cơ bản của con người, là nền tảng để con người giao tiếp,
ứng xử phù hợp và hiệu quả với người khác cũng như để có thể cảm thôngứng xử phù hợp và hiệu quả với người khác cũng như để có thể cảm thông
được với người khác. Ngoài ra, có hiểu đúng về mình, con người sẽ cóđược với người khác. Ngoài ra, có hiểu đúng về mình, con người sẽ có
những quyết định, những sự lựa chọn đúng đắn, phù hợp với khả năng củanhững quyết định, những sự lựa chọn đúng đắn, phù hợp với khả năng của
bản thân, với điều kiện thực tế và yêu cầu xã hội. Ngược lại, đánh giá khôngbản thân, với điều kiện thực tế và yêu cầu xã hội. Ngược lại, đánh giá không
đúng về bản thân có thể dẫn con người đến những hạn chế, sai lầm, thất bạiđúng về bản thân có thể dẫn con người đến những hạn chế, sai lầm, thất bại
trong cuộc sống và trong giao tiếp với người khác.trong cuộc sống và trong giao tiếp với người khác.
 Để tự nhận thức đúng về bản thân cần phải đượcĐể tự nhận thức đúng về bản thân cần phải được trải nghiệm qua thực tếtrải nghiệm qua thực tế,,
đặc biệt là giao tiếp với người khác.đặc biệt là giao tiếp với người khác.

32. 2.2. Kỹ năng xác định giá trịKỹ năng xác định giá trị::
 Giá trị là những gì con người cho là quan trọng, là có ý nghĩa đối với bảnGiá trị là những gì con người cho là quan trọng, là có ý nghĩa đối với bản
thân mình, có tác dụng định hướng cho suy nghĩ, hành động và lối sống củathân mình, có tác dụng định hướng cho suy nghĩ, hành động và lối sống của
bản thân trong cuộc sống. Giá trị có thể là những chuẩn mực đạo đức, nhữngbản thân trong cuộc sống. Giá trị có thể là những chuẩn mực đạo đức, những
chính kiến, thái độ, và thậm chí là thành kiến đối với một điều gì đó…chính kiến, thái độ, và thậm chí là thành kiến đối với một điều gì đó…
 Giá trị có thể là giá trị vật chất hoặc giá trị tinh thần, có thể thuộc các lĩnhGiá trị có thể là giá trị vật chất hoặc giá trị tinh thần, có thể thuộc các lĩnh
vực văn hóa, nghệ thuật, đạo đức, kinh tế,…vực văn hóa, nghệ thuật, đạo đức, kinh tế,…
 Mỗi người đều có một hệ thốngMỗi người đều có một hệ thống giá trị riênggiá trị riêng. Kỹ năng xác định giá trị là khả. Kỹ năng xác định giá trị là khả
năng con người hiểu rõ được những giá trị của bản thân mình. Kỹ năng xácnăng con người hiểu rõ được những giá trị của bản thân mình. Kỹ năng xác
định giá trị có ảnh hưởng lớn đến quá trình ra quyết định của mỗi người. Kỹđịnh giá trị có ảnh hưởng lớn đến quá trình ra quyết định của mỗi người. Kỹ
năng này còn giúp người khác biết tôn trọng người khác, biết chấp nhậnnăng này còn giúp người khác biết tôn trọng người khác, biết chấp nhận
rằng người khác có những giá trị và niềm tin khác.rằng người khác có những giá trị và niềm tin khác.
 Giá trị không phải là bất biếnGiá trị không phải là bất biến mà có thể thay đổi theo thời gian, theo cácmà có thể thay đổi theo thời gian, theo các
giai đoạn trưởng thành của con người. Giá trị phụ thuộc vào giáo dục, nềngiai đoạn trưởng thành của con người. Giá trị phụ thuộc vào giáo dục, nền
văn hóa, môi trường sống, học tập và làm việc của cá nhân.văn hóa, môi trường sống, học tập và làm việc của cá nhân.

33. 3.3. Kỹ năng kiểm soát cảm xúcKỹ năng kiểm soát cảm xúc::
 Là khả năng con ngườiLà khả năng con người nhận thức rõ cảm xúcnhận thức rõ cảm xúc của mình trong một tìnhcủa mình trong một tình
huống nào đó và hiểu được ảnh hưởng của cảm xúc đối với bản thân vàhuống nào đó và hiểu được ảnh hưởng của cảm xúc đối với bản thân và
đối với người khác thế nào, đồng thời biết cách điều chỉnh và thể hiệnđối với người khác thế nào, đồng thời biết cách điều chỉnh và thể hiện
cảm xúc một các phù hợp. Kỹ năng xử lý cảm xúc còn có nhiều tên gọicảm xúc một các phù hợp. Kỹ năng xử lý cảm xúc còn có nhiều tên gọi
khác như: xử lý cảm xúc, kiềm chế cảm xúc, làm chủ cảm xúc, quản líkhác như: xử lý cảm xúc, kiềm chế cảm xúc, làm chủ cảm xúc, quản lí
cảm xúc.cảm xúc.
 Một người biết kiểm soát cảm xúc thì sẽ góp phần giảm căng thẳng giúpMột người biết kiểm soát cảm xúc thì sẽ góp phần giảm căng thẳng giúp
giao tiếp và thương lượng hiệu quả hơn, giải quyết mâu thuẫn một cáchgiao tiếp và thương lượng hiệu quả hơn, giải quyết mâu thuẫn một cách
hài hòa và mang tính xây dựng hơn, giúp ra quyết định và giải quyết vấnhài hòa và mang tính xây dựng hơn, giúp ra quyết định và giải quyết vấn
đề tốt hơn.đề tốt hơn.
 Kỹ năngKỹ năng quản lý cảm xúcquản lý cảm xúc cần sự kết hợp với kỹ năngcần sự kết hợp với kỹ năng tự nhận thứctự nhận thức, kỹ, kỹ
năng ứng xử với người khác và kỹ năng ứng phó với căng thẳng, đồngnăng ứng xử với người khác và kỹ năng ứng phó với căng thẳng, đồng
thời góp phần củng cố các kỹ năng này.thời góp phần củng cố các kỹ năng này.

34. 4.4. Kỹ năng ứng phó với căng thẳngKỹ năng ứng phó với căng thẳng::
 Là khả năng con ngườiLà khả năng con người bình tĩnhbình tĩnh,, sẵn sàngsẵn sàng đón nhận những tình huống căngđón nhận những tình huống căng
thẳng như là một phần tất yếu của cuộc sống, là khả năng nhận biết sự căngthẳng như là một phần tất yếu của cuộc sống, là khả năng nhận biết sự căng
thẳng, hiểu được nguyên nhân, hậu quả của căng thẳng, cũng như biết cách suythẳng, hiểu được nguyên nhân, hậu quả của căng thẳng, cũng như biết cách suy
nghĩ và ứng phó một cách tích cực khi bị căng thẳng.nghĩ và ứng phó một cách tích cực khi bị căng thẳng.
 Chúng ta cũng có thể hạn chế những tình huống căng thẳng như: sống và làmChúng ta cũng có thể hạn chế những tình huống căng thẳng như: sống và làm
việc điều dộ, có kế hoạch, thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, sống vui vẻ,việc điều dộ, có kế hoạch, thường xuyên luyện tập thể dục thể thao, sống vui vẻ,
chan hòa, tránh gây mâu thuẫn không cần thiết với mọi người xunh quanh,chan hòa, tránh gây mâu thuẫn không cần thiết với mọi người xunh quanh,
không đặt ra cho mình những mục tiêu quá cao so với điều kiện và khả năngkhông đặt ra cho mình những mục tiêu quá cao so với điều kiện và khả năng
của bản thân,…của bản thân,…
 Kĩ năng ứng phó với căng thẳng rất quan trọng, giúp ta:Kĩ năng ứng phó với căng thẳng rất quan trọng, giúp ta:
- Biết suy nghĩ và- Biết suy nghĩ và ứng phó một cách tích cực khi căng thẳng.khi căng thẳng.
- Duy trì được trạng thái cân bằng, không làm tổn hại sức khỏe thể chất và- Duy trì được trạng thái cân bằng, không làm tổn hại sức khỏe thể chất và
tinh thần của bản thân,…tinh thần của bản thân,…
-- Xây dựng mối quan hệ tốt đẹpXây dựng mối quan hệ tốt đẹp, không làm ảnh hưởng đến người xung, không làm ảnh hưởng đến người xung
quanh.quanh.

35. 5.5. Kỹ năng tìm kiếm sự hỗ trợKỹ năng tìm kiếm sự hỗ trợ::
 Kỹ năng tìm kiếm sự hỗ trợ bao gồm các yếu tố sau:Kỹ năng tìm kiếm sự hỗ trợ bao gồm các yếu tố sau:
- Ý thức được nhu cầu cần giúp đỡ.- Ý thức được nhu cầu cần giúp đỡ.
- Biết xác định được những- Biết xác định được những địa chỉ đáng tin cậyđịa chỉ đáng tin cậy..
- Tự tin và biết tìm đến các địa chỉ đó.- Tự tin và biết tìm đến các địa chỉ đó.
- Biết bày tỏ nhu cầu cần giúp đỡ một cách phù hợp.- Biết bày tỏ nhu cầu cần giúp đỡ một cách phù hợp.
 Khi tìm đến các địa chỉ cần hỗ trợ, chúng ta cần:Khi tìm đến các địa chỉ cần hỗ trợ, chúng ta cần:
- Cư xử đúng mực và tự tin.- Cư xử đúng mực và tự tin.
- Cung cấp thông tin đầy đủ, rõ ràng, ngắn gọn.- Cung cấp thông tin đầy đủ, rõ ràng, ngắn gọn.
- Giữ bình tĩnh khi gặp sự cố đối xử thiếu thiện chí. Nếu vẫn cần sự hỗ trợ của- Giữ bình tĩnh khi gặp sự cố đối xử thiếu thiện chí. Nếu vẫn cần sự hỗ trợ của
người thiếu thiện chí, cố gắng tỏ ra bình thường, kiên nhẫn nhưng không sợngười thiếu thiện chí, cố gắng tỏ ra bình thường, kiên nhẫn nhưng không sợ
hãi.hãi.
- Nếu bị cự tuyệt, đừng nản chí, hãy kiên trì tìm kiếm sự hỗ trợ từ các địa chỉ- Nếu bị cự tuyệt, đừng nản chí, hãy kiên trì tìm kiếm sự hỗ trợ từ các địa chỉ
khác, người khác.khác, người khác.

36. 6.6. Kỹ năng thể hiện sự tự tinKỹ năng thể hiện sự tự tin::
 Tự tin là cóTự tin là có niềm tin vào bản thânniềm tin vào bản thân; tự hài lòng với bản thân; tin rằng; tự hài lòng với bản thân; tin rằng
mình có thể trở thành một người có ích và tích cực, có niềm tin vềmình có thể trở thành một người có ích và tích cực, có niềm tin về
tương lai, cảm thấy có nghị lực để hoàn thành các nhiệm vụ.tương lai, cảm thấy có nghị lực để hoàn thành các nhiệm vụ.
 Kỹ năng thể hiệnKỹ năng thể hiện sự tự tinsự tự tin giúp cá nhân giao tiếp hiệu quả hơn, mạnhgiúp cá nhân giao tiếp hiệu quả hơn, mạnh
dạn bày tỏ suy nghĩ và ý kiến của mình, quyết đoán trong việc radạn bày tỏ suy nghĩ và ý kiến của mình, quyết đoán trong việc ra
quyết định và giải quyết vấn đề, thể hiện sự kiên định, đồng thời cũngquyết định và giải quyết vấn đề, thể hiện sự kiên định, đồng thời cũng
giúp người đó có suy nghĩ tích cực và lạc quan trong cuộc sống.giúp người đó có suy nghĩ tích cực và lạc quan trong cuộc sống.
 Kỹ năng thể hiện sự tự tin là yếu tố cần thiết trong giao tiếp, thươngKỹ năng thể hiện sự tự tin là yếu tố cần thiết trong giao tiếp, thương
lượng, ra quyết định, đảm nhận trách nhiệm.lượng, ra quyết định, đảm nhận trách nhiệm.

37. 7.7. Kỹ năng giao tiếpKỹ năng giao tiếp::
 Là khả năng có thể bày tỏ ý kiến của bản thân theo hình thức nói, viết hoặcLà khả năng có thể bày tỏ ý kiến của bản thân theo hình thức nói, viết hoặc sử dụngsử dụng
ngôn ngữ cơ thểngôn ngữ cơ thể phù hợp với hoàn cảnh và văn hóa, đồng thời biết lắng nghe, tônphù hợp với hoàn cảnh và văn hóa, đồng thời biết lắng nghe, tôn
trọng ý kiến người khác ngay cả khi bất đồng quan điểm. Bày tỏ ý kiến bao gồm cảtrọng ý kiến người khác ngay cả khi bất đồng quan điểm. Bày tỏ ý kiến bao gồm cả
bày tỏ về suy nghĩ, ý tưởng, nhu cầu, mong muốn và cảm xúc, đồng thời nhờ sựbày tỏ về suy nghĩ, ý tưởng, nhu cầu, mong muốn và cảm xúc, đồng thời nhờ sự
giúp đỡ và sự tư vấn cần thiết.giúp đỡ và sự tư vấn cần thiết.
 Giúp con người biết đánh giá tình huống giao tiếp vàGiúp con người biết đánh giá tình huống giao tiếp và điều chỉnhđiều chỉnh cách giao tiếp mộtcách giao tiếp một
cách phù hợp, hiệu quả, cởi mở bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc nhưng không làm hại gâycách phù hợp, hiệu quả, cởi mở bày tỏ suy nghĩ, cảm xúc nhưng không làm hại gây
tổn thương cho người khác. Kỹ năng này giúp chúng ta có mối quan hệ tích cực vớitổn thương cho người khác. Kỹ năng này giúp chúng ta có mối quan hệ tích cực với
người khác, bao gồm biết gìn giữ mối quan hệ tích cực với các thành viên trong giangười khác, bao gồm biết gìn giữ mối quan hệ tích cực với các thành viên trong gia
đình- nguồn hỗ trợ quan trọng cho mỗi chúng ta, đồng thời biết cách xây dựng mốiđình- nguồn hỗ trợ quan trọng cho mỗi chúng ta, đồng thời biết cách xây dựng mối
quan hệ với bạn bè mới và đây là yếu tố rất quan trọng đối với niềm vui cuộc sống.quan hệ với bạn bè mới và đây là yếu tố rất quan trọng đối với niềm vui cuộc sống.
Kỹ năng này cũng giúp kết thúc các mối quan hệ khi cần thiết một cách xây dựng.Kỹ năng này cũng giúp kết thúc các mối quan hệ khi cần thiết một cách xây dựng.
 Là yếu tố cần thiết cho nhiều kỹ năng khác như bày tỏ sự cảm thông, thương lượng,Là yếu tố cần thiết cho nhiều kỹ năng khác như bày tỏ sự cảm thông, thương lượng,
hợp tác, tìm kiếm sự giúp đỡ, giải quyết mâu thuẫn, kiếm soát cảm xúc. Kỹ nănghợp tác, tìm kiếm sự giúp đỡ, giải quyết mâu thuẫn, kiếm soát cảm xúc. Kỹ năng
này giúp ta dung hòa đối với mong đợi của những người khác, có cách ứng xử khinày giúp ta dung hòa đối với mong đợi của những người khác, có cách ứng xử khi
làm việc cùnglàm việc cùng vàvà ở cùng với những người khác trong một môi trường tập thểở cùng với những người khác trong một môi trường tập thể, quan, quan
tâm đến những điều người khác quan tâm và giúp họ có thể đạt được những điều họtâm đến những điều người khác quan tâm và giúp họ có thể đạt được những điều họ
mong muốn một cách chính đáng.mong muốn một cách chính đáng.

38. 8.8. Kỹ năng lắng nghe tích cựcKỹ năng lắng nghe tích cực::
 Là một phần quan trọng của kỹ năng giao tiếp. Người có kỹ năng lắngLà một phần quan trọng của kỹ năng giao tiếp. Người có kỹ năng lắng
nghe tích cực biết thể hiệnnghe tích cực biết thể hiện sự tập trungsự tập trung chú ý và thể hiện sự quan tâmchú ý và thể hiện sự quan tâm
lắng nghe ý kiến hoặc phần trình bày của người khác (bằng các cử chỉ,lắng nghe ý kiến hoặc phần trình bày của người khác (bằng các cử chỉ,
điệu bộ, ánh mắt, nét mặt, nụ cười), biết cho ý kiến phản hồi màđiệu bộ, ánh mắt, nét mặt, nụ cười), biết cho ý kiến phản hồi mà
không vội đánh giá, đồng thời có đối đáp hợp lí trong quá trình giaokhông vội đánh giá, đồng thời có đối đáp hợp lí trong quá trình giao
tiếp.tiếp.
 Người có kỹ năng lắng nghe tích cực thường được nhìn nhận làNgười có kỹ năng lắng nghe tích cực thường được nhìn nhận là biếtbiết
tôn trọngtôn trọng và quan tâm đến ý kiến của người khác, nhờ đó làm cho việcvà quan tâm đến ý kiến của người khác, nhờ đó làm cho việc
giao tiếp, thương lượng và hợp tác của họ hiệu quả hơn. Lắng nghegiao tiếp, thương lượng và hợp tác của họ hiệu quả hơn. Lắng nghe
tích cực cũng góp phần giải quyết mâu thuẫn một cách hài hòa và xâytích cực cũng góp phần giải quyết mâu thuẫn một cách hài hòa và xây
dựng.dựng.
 Kỹ năng lắng nghe tích cực có quan hệ mật thiết với các kỹ năng giaoKỹ năng lắng nghe tích cực có quan hệ mật thiết với các kỹ năng giao
tiếp, thương lượng, hợp tác, kiềm chế cảm xúc và giải quyết mâutiếp, thương lượng, hợp tác, kiềm chế cảm xúc và giải quyết mâu
thuẫn.thuẫn.

39. 9.9. Kỹ năng thể hiện sự cảm thôngKỹ năng thể hiện sự cảm thông::
 Là khả năng có thể hình dung và đặt mình trongLà khả năng có thể hình dung và đặt mình trong hoàn cảnh của ngườihoàn cảnh của người
kháckhác, giúp chúng ta hiểu và chấp nhận người khác vốn là những người rất, giúp chúng ta hiểu và chấp nhận người khác vốn là những người rất
khác mình, qua đó chúng ta có thể hiểu rõ cảm xúc và tình cảm củakhác mình, qua đó chúng ta có thể hiểu rõ cảm xúc và tình cảm của
người khác và cảm thông với hoàn cảnh hoặc nhu cầu của họ.người khác và cảm thông với hoàn cảnh hoặc nhu cầu của họ.
 Kỹ năng này có ý nghĩa quan trọng trong việc tăng cường hiệu quả giaoKỹ năng này có ý nghĩa quan trọng trong việc tăng cường hiệu quả giao
tiếp và ứng xử với người khác; cải thiện các mối quan hệ giao tiếp xã hội,tiếp và ứng xử với người khác; cải thiện các mối quan hệ giao tiếp xã hội,
đặc biệt trong bối cảnh đa văn hóa, đa sắc tộc. Kỹ năng thể hiện sự cảmđặc biệt trong bối cảnh đa văn hóa, đa sắc tộc. Kỹ năng thể hiện sự cảm
thông cũng giúp khuyến khích thái độ quan tâm và hành vi thân thiện,thông cũng giúp khuyến khích thái độ quan tâm và hành vi thân thiện,
gần gũi với những người cần sự giúp đỡ.gần gũi với những người cần sự giúp đỡ.
 Kỹ năng thể hiện sự cảm thông được dựa trên kỹ năng tự nhận thức và kỹKỹ năng thể hiện sự cảm thông được dựa trên kỹ năng tự nhận thức và kỹ
năng xác định giá trị, đồng thời là yếu tố cần thiết trong kỹ năng giaonăng xác định giá trị, đồng thời là yếu tố cần thiết trong kỹ năng giao
tiếp, giải quyết vấn đề, giải quyết mâu thuẫn, thương lượng, kiên định vàtiếp, giải quyết vấn đề, giải quyết mâu thuẫn, thương lượng, kiên định và
kiềm chế cảm xúc.kiềm chế cảm xúc.

40. 10.10. Kỹ năng thương lượngKỹ năng thương lượng::
 Là khả năng trình bày, suy nghĩ,Là khả năng trình bày, suy nghĩ, phân tíchphân tích vàvà giải thíchgiải thích, đồng thời có, đồng thời có
thảo luận để đạt được một sự điều chỉnh và thống nhất về cách suythảo luận để đạt được một sự điều chỉnh và thống nhất về cách suy
nghĩ, cách làm hoặc một vấn đề gì đó.nghĩ, cách làm hoặc một vấn đề gì đó.
 Kỹ năng thương lượng bao gồm nhiều yếu tố của kỹ năng giao tiếpKỹ năng thương lượng bao gồm nhiều yếu tố của kỹ năng giao tiếp
nhưnhư lắng nghelắng nghe,, bày tỏ suy nghĩbày tỏ suy nghĩ và một phần quan trọng của giải quyếtvà một phần quan trọng của giải quyết
vấn đề vàvấn đề và giải quyết mâu thuẫngiải quyết mâu thuẫn. Một người có kỹ năng thương lượng. Một người có kỹ năng thương lượng
tốt sẽ giúp giải quyết vấn đề hiệu quả, giả quyết mâu thuẫn một cáchtốt sẽ giúp giải quyết vấn đề hiệu quả, giả quyết mâu thuẫn một cách
xây dựng và có lợi cho tất cả các bên.xây dựng và có lợi cho tất cả các bên.
 Kỹ năng thương lượng có liên quan đến sự tự tin, tính kiên định, sựKỹ năng thương lượng có liên quan đến sự tự tin, tính kiên định, sự
cảm thông,cảm thông, tư duy sáng tạotư duy sáng tạo,, kỹ năng hợp táckỹ năng hợp tác và khả năng thỏa hiệpvà khả năng thỏa hiệp
những vấn đề không có tính nguyên tắc của bản thân.những vấn đề không có tính nguyên tắc của bản thân.

41. 11.11. Kỹ năng giải quyết mâu thuẫnKỹ năng giải quyết mâu thuẫn::
 Mâu thuẫn là những xung đột, tranh cãi, bất đồng, bất bình với một hay nhiều ngườiMâu thuẫn là những xung đột, tranh cãi, bất đồng, bất bình với một hay nhiều người
về một vấn đề nào đó.về một vấn đề nào đó.
 Mâu thuẫn trong cuộc sống hết sức đa dạng thường bắt nguồn từMâu thuẫn trong cuộc sống hết sức đa dạng thường bắt nguồn từ sự khác nhau vềsự khác nhau về
quan điểmquan điểm,, chính kiếnchính kiến,, lối sốnglối sống,, tín ngưỡngtín ngưỡng,, tôn giáotôn giáo,, văn hóavăn hóa,…Mâu thuẫn thường,…Mâu thuẫn thường
có ảnh hưởng tiêu cực tới những mối quan hệ của các bên.có ảnh hưởng tiêu cực tới những mối quan hệ của các bên.
 Mỗi người sẽ cóMỗi người sẽ có cách giải quyết mâu thuẫn riêngcách giải quyết mâu thuẫn riêng tùy thuộc vào vốn hiểu biết, quantùy thuộc vào vốn hiểu biết, quan
niệm, văn hóa và cách ứng xử cũng như khả năng phân tích tìm hiểu nguyên nhânniệm, văn hóa và cách ứng xử cũng như khả năng phân tích tìm hiểu nguyên nhân
nảy sinh mâu thuẫn.nảy sinh mâu thuẫn.
 Kỹ năng giải quyết mâu thuẫn là khả năng con người nhận thức được nguyên nhânKỹ năng giải quyết mâu thuẫn là khả năng con người nhận thức được nguyên nhân
nảy sinh mâu thuẫn và giải quyết những mâu thuẫn đó với thái độ tích cực, khôngnảy sinh mâu thuẫn và giải quyết những mâu thuẫn đó với thái độ tích cực, không
dùng bạo lực, thỏa mãn được nhu cầu và quyền lợi các bên và giải quyết cả mốidùng bạo lực, thỏa mãn được nhu cầu và quyền lợi các bên và giải quyết cả mối
quan hệ giữa các bên một cách hòa bình.quan hệ giữa các bên một cách hòa bình.
 Phải luônPhải luôn kiềm chế cảm xúckiềm chế cảm xúc, tránh bị kích động, nóng vội, giữ bình tĩnh trước mọi, tránh bị kích động, nóng vội, giữ bình tĩnh trước mọi
sự việc để tìm ra nguyên nhân nảy sinh mâu thuẫn cũng như tìm ra cách giải quyếtsự việc để tìm ra nguyên nhân nảy sinh mâu thuẫn cũng như tìm ra cách giải quyết
tốt nhất. Kỹ năng này cần được sử dụng kết hợp với nhiều kỹ năng liên quan kháctốt nhất. Kỹ năng này cần được sử dụng kết hợp với nhiều kỹ năng liên quan khác
như: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tự nhận thức, kỹ năng tư duy phê phán, kỹ năng ranhư: kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tự nhận thức, kỹ năng tư duy phê phán, kỹ năng ra
quyết định,…quyết định,…

42. 12.12. Kỹ năng hợp tácKỹ năng hợp tác::
 Kỹ năng hợp tác là khả năng cá nhân biếtKỹ năng hợp tác là khả năng cá nhân biết chia sẻ trách nhiệmchia sẻ trách nhiệm, biết cam kết và cùng, biết cam kết và cùng
làm việc có hiêu quả với những thành viên khác trong nhóm.làm việc có hiêu quả với những thành viên khác trong nhóm.
 Biểu hiện của người có kỹ năng hợp tác:Biểu hiện của người có kỹ năng hợp tác:
-- Tôn trọng mục đíchTôn trọng mục đích, mục tiêu hoạt động chung của nhóm; tôn trọng những quyết, mục tiêu hoạt động chung của nhóm; tôn trọng những quyết
định chung, những điều đã cam kết.định chung, những điều đã cam kết.
-- Biết giao tiếp hiệu quảBiết giao tiếp hiệu quả, tôn trọng, đoàn kết và cảm thông, chia sẻ với các thành, tôn trọng, đoàn kết và cảm thông, chia sẻ với các thành
viên khác trong nhóm.viên khác trong nhóm.
-- Biết bày tỏ ý kiếnBiết bày tỏ ý kiến, tham gia xây dựng kế hoạch hoạt động của nhóm. Đồng thời, tham gia xây dựng kế hoạch hoạt động của nhóm. Đồng thời
biết lắng nghe, tôn trọng, xem xét các ý kiến, quan điểm của mọi người trong nhóm.biết lắng nghe, tôn trọng, xem xét các ý kiến, quan điểm của mọi người trong nhóm.
-- Nỗ lực phát huy năngNỗ lực phát huy năng lực, sở trường của bản thân để hoàn thành tốt nhiệm vụ đãlực, sở trường của bản thân để hoàn thành tốt nhiệm vụ đã
được phân công. Đồng thời biết hỗ trợ, giúp đỡ các thành viên khác trong quá trìnhđược phân công. Đồng thời biết hỗ trợ, giúp đỡ các thành viên khác trong quá trình
hoạt động.hoạt động.
- Biết cùng cả nhóm đồng cam cộng khổ vượt qua những khó khăn, vướng mắc để- Biết cùng cả nhóm đồng cam cộng khổ vượt qua những khó khăn, vướng mắc để
hoàn thành mục đích, mục tiêu hoạt động chung.hoàn thành mục đích, mục tiêu hoạt động chung.
-- Có trách nhiệmCó trách nhiệm về những thành công hay thất bại của nhóm, về những sản phẩmvề những thành công hay thất bại của nhóm, về những sản phẩm
do nhóm tạo ra.do nhóm tạo ra.

43. 13.13. Kỹ năng tư duy phê phánKỹ năng tư duy phê phán::
 Là khả năngLà khả năng phân tích một cách khách quanphân tích một cách khách quan và toàn diện các vấn đề, sự vật, hiệnvà toàn diện các vấn đề, sự vật, hiện
tượng…xảy ra. Để phân tích một cách có phê phán, con người cần:tượng…xảy ra. Để phân tích một cách có phê phán, con người cần:
 Sắp xếp các thông tin thu thập được theo từng nội dung và một cách có hệ thống:Sắp xếp các thông tin thu thập được theo từng nội dung và một cách có hệ thống:
-- Thu thập thông tinThu thập thông tin về vấn đề, sự vật, hiện tượng… từ nhiều nguồn khác nhau.về vấn đề, sự vật, hiện tượng… từ nhiều nguồn khác nhau.
-- Phân tíchPhân tích, so sánh, đối chiếu, lí giải các thông tin thu thập được, đặc biệt là các thông, so sánh, đối chiếu, lí giải các thông tin thu thập được, đặc biệt là các thông
tin trái chiều.tin trái chiều.
-- Xác định bản chất vấn đềXác định bản chất vấn đề, tình huống, sự vật, hiện tượng,… là gì?, tình huống, sự vật, hiện tượng,… là gì?
- Nhận định về những- Nhận định về những mặt tích cựcmặt tích cực, hạn chế của vấn đề, tình huống, sự vật, hiện, hạn chế của vấn đề, tình huống, sự vật, hiện
tượng,… đó, xem xét một cách thấu đáo, sâu sắc và có hệ thống.tượng,… đó, xem xét một cách thấu đáo, sâu sắc và có hệ thống.
 Kỹ năng tư duy phê phán rất cần thiết để con người có thể đưa ra được nhữngKỹ năng tư duy phê phán rất cần thiết để con người có thể đưa ra được những quyếtquyết
địnhđịnh, những, những tình huống phù hợptình huống phù hợp. Nhất là trong xã hội hiện đại ngày nay, khi mà con. Nhất là trong xã hội hiện đại ngày nay, khi mà con
người luôn phải đối mặt với nhiều vấn đề gay cấn của cuộc sống, luôn phải xử lýngười luôn phải đối mặt với nhiều vấn đề gay cấn của cuộc sống, luôn phải xử lý
nhiều nguồn thông tin đa dạngnhiều nguồn thông tin đa dạng, phức tạp…thì kĩ năng tư duy phê phán càng trở lên, phức tạp…thì kĩ năng tư duy phê phán càng trở lên
quan trọng đối với mỗi cá nhân.quan trọng đối với mỗi cá nhân.

44. 14.14. Kỹ năng tư duy sáng tạoKỹ năng tư duy sáng tạo::
 Là khả năngLà khả năng nhìn nhậnnhìn nhận vàvà giải quyết vấn đềgiải quyết vấn đề theo một cách mới, với ý tưởng mới,theo một cách mới, với ý tưởng mới,
theo phương thức mới, cách sắp xếp và tổ chức mới; là khả năng khám phá và kếttheo phương thức mới, cách sắp xếp và tổ chức mới; là khả năng khám phá và kết
nối mối quan hệ giữa các khái niệm, ý tưởng, quan niệm, sự việc; độc lập trong suynối mối quan hệ giữa các khái niệm, ý tưởng, quan niệm, sự việc; độc lập trong suy
nghĩ.nghĩ.
 Giúp con ngườiGiúp con người tư duy năng độngtư duy năng động với nhiều sáng kiến và óc tưởng tượng; biết cáchvới nhiều sáng kiến và óc tưởng tượng; biết cách
phán đoán và thích nghi; có tầm nhìn và khả năng suy nghĩ rộng hơn người khác,phán đoán và thích nghi; có tầm nhìn và khả năng suy nghĩ rộng hơn người khác,
không bị bó hẹp vào kinh nghiệm trực tiếp đang trải qua; tư duy minh mẫn và kháckhông bị bó hẹp vào kinh nghiệm trực tiếp đang trải qua; tư duy minh mẫn và khác
biệt.biệt.
 Tư duy sáng tạo là một KNS quan trọng bởi vì trong cuộc sống con người thườngTư duy sáng tạo là một KNS quan trọng bởi vì trong cuộc sống con người thường
xuyên bị đặt vào nhữngxuyên bị đặt vào những hoàn cảnh bất ngờhoàn cảnh bất ngờ hoặc ngẫu nhiên xảy ra. Khi gặp nhữnghoặc ngẫu nhiên xảy ra. Khi gặp những
hoàn cảnh như vậy đòi hỏi chúng ta phải có tư duy sáng tạo để có thể ứng phó mộthoàn cảnh như vậy đòi hỏi chúng ta phải có tư duy sáng tạo để có thể ứng phó một
cách linh hoạt và phù hợp.cách linh hoạt và phù hợp.
 Khi một người biết kết hợp tốt giữa kỹ năngKhi một người biết kết hợp tốt giữa kỹ năng tư duy phê phántư duy phê phán vàvà tư duy sáng tạotư duy sáng tạo thìthì
năng lực tư duy của người ấy càng được tăng cường và sẽ giúp ích rất nhiều cho bảnnăng lực tư duy của người ấy càng được tăng cường và sẽ giúp ích rất nhiều cho bản
thân trong việc giải quyết vấn đề một cách thuận lợi và phù hợp nhất.thân trong việc giải quyết vấn đề một cách thuận lợi và phù hợp nhất.

45. 15.15. Kỹ năng ra quyết địnhKỹ năng ra quyết định::
 Là khả năng của cá nhân biết quyết định lựa chọnLà khả năng của cá nhân biết quyết định lựa chọn phương án tối ưuphương án tối ưu để giảiđể giải
quyết vấn đề hoặc tình huống gặp phải trong cuộc sống một cách kịp thời.quyết vấn đề hoặc tình huống gặp phải trong cuộc sống một cách kịp thời.
 Mỗi cá nhân phải tự mình raMỗi cá nhân phải tự mình ra quyết định cho bản thânquyết định cho bản thân; không nên trông chờ, phụ; không nên trông chờ, phụ
thuộc vào người khác; mặc dù có thểthuộc vào người khác; mặc dù có thể tham khảo ý kiến của những người tin cậytham khảo ý kiến của những người tin cậy
trước khi ra quyết định.trước khi ra quyết định.
 Để đưa ra quyết định phù hợp chúng ta cần:Để đưa ra quyết định phù hợp chúng ta cần:
-- Xác định vấn đềXác định vấn đề hoặc tình huống mà chúng ta đang gặp phải.hoặc tình huống mà chúng ta đang gặp phải.
-- Thu thập thông tinThu thập thông tin hoặc vấn đề về tình huống đó.hoặc vấn đề về tình huống đó.
- Liệt kê các cách giải quyết vấn đề/ tình huống đã có.- Liệt kê các cách giải quyết vấn đề/ tình huống đã có.
- Hình dung đầy đủ về kết quả sẽ xảy ra nếu chúng ta lựa chọn mỗi phương án- Hình dung đầy đủ về kết quả sẽ xảy ra nếu chúng ta lựa chọn mỗi phương án
giải quyết.giải quyết.
- Xem xét về suy nghĩ và cảm xúc của bản thân nếu giải quyết theo từng- Xem xét về suy nghĩ và cảm xúc của bản thân nếu giải quyết theo từng
phương án đó.phương án đó.
-- So sánhSo sánh giữa các phương án để quyết định lựa chọn phương án tối ưu.giữa các phương án để quyết định lựa chọn phương án tối ưu.

46. 16.16. Kỹ năng giải quyết vấn đềKỹ năng giải quyết vấn đề::
 Là khả năng của cá nhân biếtLà khả năng của cá nhân biết quyết định lựa chọn phương án tối ưuquyết định lựa chọn phương án tối ưu và hành độngvà hành động
theo phương án đã chọn để giải quyết vấn đề hoặc tình huống gặp phải trong cuộctheo phương án đã chọn để giải quyết vấn đề hoặc tình huống gặp phải trong cuộc
sống. Giải quyết vấn đề có liên quan tới kỹ năng ra quyết định và cần nhiều KNSsống. Giải quyết vấn đề có liên quan tới kỹ năng ra quyết định và cần nhiều KNS
khác như: Giao tiếp, xác định giá trị, tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, tìm kiếm sựkhác như: Giao tiếp, xác định giá trị, tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, tìm kiếm sự
hỗ trợ, kiên định,…hỗ trợ, kiên định,…
 Để giải quyết vấn đề có hiệu quả, chúng ta cần:Để giải quyết vấn đề có hiệu quả, chúng ta cần:
-- Xác định rõ vấnXác định rõ vấn đề hoặc tình huống đang gặp phải, kể cả tìm kiếm thông tin cầnđề hoặc tình huống đang gặp phải, kể cả tìm kiếm thông tin cần
thiết.thiết.
-- Liệt kê các cách giải quyếtLiệt kê các cách giải quyết vấn đề/ tình huống đã có.vấn đề/ tình huống đã có.
- Hình dung đầy đủ về kết quả xảy ra nếu ta lựa chọn phương án giả quyết nào đó.- Hình dung đầy đủ về kết quả xảy ra nếu ta lựa chọn phương án giả quyết nào đó.
- Xem xét về suy nghĩ và cảm xúc của bản thân nếu thực hiện phương án giải quyết- Xem xét về suy nghĩ và cảm xúc của bản thân nếu thực hiện phương án giải quyết
đó.đó.
- So sánh các phương án để đưa ra- So sánh các phương án để đưa ra quyết định cuối cùngquyết định cuối cùng..
- Hành động theo quyết định đã lựa chọn.- Hành động theo quyết định đã lựa chọn.
-- Kiểm định lại kết quảKiểm định lại kết quả đểđể rút kinh nghiệmrút kinh nghiệm cho những lần quyết định và giải quyếtcho những lần quyết định và giải quyết
vấn đề sau.vấn đề sau.

47. 17.17. Kỹ năng kiên địnhKỹ năng kiên định::
 Là khả năng con người nhận thức được những gì mình muốn và lý do dẫn đến sựLà khả năng con người nhận thức được những gì mình muốn và lý do dẫn đến sự
mong muốn đó. Kiên định còn là khả năng tiến hành các bước cần thiết để đạt đượcmong muốn đó. Kiên định còn là khả năng tiến hành các bước cần thiết để đạt được
những gì mình muốn trong những hoàn cảnh cụ thể, dung hòa được giữa quyền, nhunhững gì mình muốn trong những hoàn cảnh cụ thể, dung hòa được giữa quyền, nhu
cầu của mình với quyền, nhu cầu của người khác.cầu của mình với quyền, nhu cầu của người khác.
 Kiên định khác vớiKiên định khác với hiếu thắnghiếu thắng, nghĩa là luôn chỉ nghĩ đến quyền và nhu cầu của bản, nghĩa là luôn chỉ nghĩ đến quyền và nhu cầu của bản
thân, bằng mọi cách để thỏa mãn nhu cầu của mình, không quan tâm đến quyền vàthân, bằng mọi cách để thỏa mãn nhu cầu của mình, không quan tâm đến quyền và
nhu cầu của người khác.nhu cầu của người khác.
 Thể hiện tính kiên định trong mọi hoàn cảnh là cần thiết song cầnThể hiện tính kiên định trong mọi hoàn cảnh là cần thiết song cần có cách thức kháccó cách thức khác
nhaunhau để thể hiện sự kiên định đối với từng đối tượng khác nhau.để thể hiện sự kiên định đối với từng đối tượng khác nhau.
 Khi cần kiên định trước một tình huống/ vấn đề, chúng ta cần:Khi cần kiên định trước một tình huống/ vấn đề, chúng ta cần:
- Nhận thức được- Nhận thức được cảm xúccảm xúc của bản thân.của bản thân.
-- Phân tíchPhân tích, phê phán hành vi của đối tượng., phê phán hành vi của đối tượng.
- Khẳng định ý muốn của bản thân bằng cách thể hiện thái độ, lời nói và hành động- Khẳng định ý muốn của bản thân bằng cách thể hiện thái độ, lời nói và hành động
mang tính tích cực, mềm dẻo, linh hoạt và tự tin.mang tính tích cực, mềm dẻo, linh hoạt và tự tin.
 Kỹ năng kiên định sẽ giúp chúng taKỹ năng kiên định sẽ giúp chúng ta tự bảo vệ được chính kiếntự bảo vệ được chính kiến, quan điểm, thái độ, quan điểm, thái độ
và những quyết định của bản thân, đứng vững trước những áp lực tiêu cực củavà những quyết định của bản thân, đứng vững trước những áp lực tiêu cực của
những người xung quanh.những người xung quanh.

48. 18.18. Kỹ năng đảm nhận trách nhiệmKỹ năng đảm nhận trách nhiệm::
 Là khả năng con người thể hiệnLà khả năng con người thể hiện sự tự tinsự tự tin, chủ động và ý thức cùng, chủ động và ý thức cùng
chia sẻ công việc với các thành viên khác trong nhóm. Khi đảm nhậnchia sẻ công việc với các thành viên khác trong nhóm. Khi đảm nhận
trách nhiệm, cần dựa trên những điểm mạnh, tiềm năng của bản thân,trách nhiệm, cần dựa trên những điểm mạnh, tiềm năng của bản thân,
đồng thời tìm kiếm thêm sự giúp đỡ cần thiết để hoàn thành nhiệm vụ.đồng thời tìm kiếm thêm sự giúp đỡ cần thiết để hoàn thành nhiệm vụ.
 Khi các thành viên trong nhóm có kỹ năng đảm nhận trách nhiệm sẽKhi các thành viên trong nhóm có kỹ năng đảm nhận trách nhiệm sẽ
tạo được một không khítạo được một không khí hợp tác tích cựchợp tác tích cực và xây dựng trong nhóm,và xây dựng trong nhóm,
giúp giải quyết vấn đề, đạt được mục tiêu chung của cả nhóm, đồnggiúp giải quyết vấn đề, đạt được mục tiêu chung của cả nhóm, đồng
thời tạo sự thỏa mãn và thăng tiến cho mỗi thành viên.thời tạo sự thỏa mãn và thăng tiến cho mỗi thành viên.
 Kỹ năng đảm nhận trách nhiệm có liên quan đến kỹ năng tự nhậnKỹ năng đảm nhận trách nhiệm có liên quan đến kỹ năng tự nhận
thức, kỹ năng thể hiện sự cảm thông, kỹ năng hợp tác và kỹ năng giảithức, kỹ năng thể hiện sự cảm thông, kỹ năng hợp tác và kỹ năng giải
quyết vấn đề.quyết vấn đề.

49. 19.19. Kỹ năng đạt mục tiêuKỹ năng đạt mục tiêu::
 Là khả năng của con người biết đề raLà khả năng của con người biết đề ra mục tiêu cho bản thânmục tiêu cho bản thân trong cuộc sống cũng như lập kếtrong cuộc sống cũng như lập kế
hoạch để thực hiện được mục tiêu đó.hoạch để thực hiện được mục tiêu đó.
 Muc tiêu có thể được đặt ra trong một khoảng thời gian ngắn, trung hạn và mục tiêu dài hạn.Muc tiêu có thể được đặt ra trong một khoảng thời gian ngắn, trung hạn và mục tiêu dài hạn.
 Kỹ năng đạt mục tiêu giúp chúng taKỹ năng đạt mục tiêu giúp chúng ta sống có mục đíchsống có mục đích, có kế hoạch và có khả năng thực hiện, có kế hoạch và có khả năng thực hiện
được mục tiêu của mình. Để có mục tiêu thành công:được mục tiêu của mình. Để có mục tiêu thành công:
- Mục tiêu phải được thể hiện bằng những ngôn từ cụ thể; trả lời được những câu hỏi như: Ai?- Mục tiêu phải được thể hiện bằng những ngôn từ cụ thể; trả lời được những câu hỏi như: Ai?
Thực hiện cái gì? Trong thời gian bao lâu? Thời điểm hoàn thành mục tiêu là khi nào?Thực hiện cái gì? Trong thời gian bao lâu? Thời điểm hoàn thành mục tiêu là khi nào?
- Khi viết mục tiêu, cần trách sử dụng các từ chung chung, tốt nhất là đề ra những việc cụ thể, có- Khi viết mục tiêu, cần trách sử dụng các từ chung chung, tốt nhất là đề ra những việc cụ thể, có
thể lượng hóa được.thể lượng hóa được.
- Muc tiêu đặt ra cần- Muc tiêu đặt ra cần phải thực tếphải thực tế và có thể thực hiện được; không nên đặt ra những mục tiêu quávà có thể thực hiện được; không nên đặt ra những mục tiêu quá
khó so với khả năng và điều kiện của bản thân.khó so với khả năng và điều kiện của bản thân.
- Xác định được những công việc, những biện pháp cụ thể cần thực hiện để đạt được mục tiêu.- Xác định được những công việc, những biện pháp cụ thể cần thực hiện để đạt được mục tiêu.
- Xác định được những thuận lợi đã có, những địa chỉ có thể hỗ trợ về từng mặt.- Xác định được những thuận lợi đã có, những địa chỉ có thể hỗ trợ về từng mặt.
- Xác định được- Xác định được những khó khănnhững khó khăn có thể gặp phải trong quá trình thực hiện mục tiêu và các biệncó thể gặp phải trong quá trình thực hiện mục tiêu và các biện
pháp cần phải làm để vượt qua những khó khăn đó.pháp cần phải làm để vượt qua những khó khăn đó.
- Có thể chia nhỏ mục tiêu theo từng mốc thời gian thực hiện.- Có thể chia nhỏ mục tiêu theo từng mốc thời gian thực hiện.

50. 20.20. Kỹ năng quản lý thời gianKỹ năng quản lý thời gian::
 Kỹ năng quản lý thời gian là khả năng con người biếtKỹ năng quản lý thời gian là khả năng con người biết sắp xếp cácsắp xếp các
công việccông việc theo thứ tự ưu tiên, biết tập trung vào giải quyết công việctheo thứ tự ưu tiên, biết tập trung vào giải quyết công việc
trọng tâm trong một thời gian nhất định.trọng tâm trong một thời gian nhất định.
 Kỹ năng này rất cần thiết cho việc giải quyết vấn đề,Kỹ năng này rất cần thiết cho việc giải quyết vấn đề, lập kế hoạchlập kế hoạch, đặt, đặt
mục tiêu và đạt được mục tiêu đó; đồng thời giúp con người tránhmục tiêu và đạt được mục tiêu đó; đồng thời giúp con người tránh
được căng thẳng do áp lực công việc.được căng thẳng do áp lực công việc.
 Quản lý thời gian là một trong những kỹ năng quan trọng trong nhómQuản lý thời gian là một trong những kỹ năng quan trọng trong nhóm
kỹ năng làm chủ bản thânkỹ năng làm chủ bản thân. Quản lý thời gian tốt góp phần rất quan. Quản lý thời gian tốt góp phần rất quan
trọng vào sự thành công của cá nhân và của nhóm.trọng vào sự thành công của cá nhân và của nhóm.

51. 21.21. Kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tinKỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin::
 Xác định rõ chủ đề mà mình cần tìm kiếm thông tin là chủ đề gì.Xác định rõ chủ đề mà mình cần tìm kiếm thông tin là chủ đề gì.
 Xác định các loại thông tinXác định các loại thông tin về chủ đề mà mình cần phải tìm kiếm là gì.về chủ đề mà mình cần phải tìm kiếm là gì.
 Xác định các nguồn/các địa chỉ tin cậy có thể cung cấp những loại thông tin đóXác định các nguồn/các địa chỉ tin cậy có thể cung cấp những loại thông tin đó
(sách, báo, internet, cán bộ các cơ quan/tổ chức có liên quan, bạn bè,…)(sách, báo, internet, cán bộ các cơ quan/tổ chức có liên quan, bạn bè,…)
 Lập kế hoạch thời gianLập kế hoạch thời gian và liên hệ trước với những người có liên quan đến việc cungvà liên hệ trước với những người có liên quan đến việc cung
cấp thông tin (nếu có).cấp thông tin (nếu có).
 Chuẩn bị giấy tờ, phương tiện, bộ công cụ để thu thập thông tin (ví dụ: máy tính,Chuẩn bị giấy tờ, phương tiện, bộ công cụ để thu thập thông tin (ví dụ: máy tính,
máy ghi âm, phiếu hỏi, bộ câu hỏi phỏng vấn,…), nếu cần thiết.máy ghi âm, phiếu hỏi, bộ câu hỏi phỏng vấn,…), nếu cần thiết.
 Tiến hành thu thập thông tin theo kế hoạch đã xây dựng.Tiến hành thu thập thông tin theo kế hoạch đã xây dựng.
 Sắp xếpSắp xếp các thông tin thu thập được theo từng nội dung và một cách hệ thống.các thông tin thu thập được theo từng nội dung và một cách hệ thống.
 Phân tích, so sánh, đối chiếu, lý giải các thông tin thu thập được, đặc biệt là cácPhân tích, so sánh, đối chiếu, lý giải các thông tin thu thập được, đặc biệt là các
thông tin trái chiều; xem xét một cách toàn diện, thấu đáo, sâu sắc và có hệ thốngthông tin trái chiều; xem xét một cách toàn diện, thấu đáo, sâu sắc và có hệ thống
các thông tin đó.các thông tin đó.
 Viết báo cáo (nếu được yêu cầu).Viết báo cáo (nếu được yêu cầu).
 Kỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin cần kết hợp với kỹ năngKỹ năng tìm kiếm và xử lý thông tin cần kết hợp với kỹ năng tư duy phê phántư duy phê phán và kỹvà kỹ
năngnăng tìm kiếm sự hỗ trợtìm kiếm sự hỗ trợ, giúp đỡ., giúp đỡ.

52. K NĂNG S NG CHO H C SINHỸ Ố ỌK NĂNG S NG CHO H C SINHỸ Ố Ọ
TRONG NHÀ TR NG PH THÔNGƯỜ ỔTRONG NHÀ TR NG PH THÔNGƯỜ Ổ
Q & AQ & A