hibe ve krediler kitabı.

1. OPALYAYINCILIK (HAPPY KIDS)
PROJE YAZMA - PROJE
GELİŞTİRME EĞİTİM
KİTİ
FİKİR GELİŞTİRME TEKNİKLERİ
Ali ULUSOY
2013

2. W W W . H A P P Y K I D S . C O M . T R

3. 2 PROJE YAZMA - PROJE GELİŞTİRME EĞİTİM KİTİ
Farklı düşüncelerden yararlanmayı bilmiyorsanız
kendinizi geliştiremezsiniz, başkalarını da oyunun
içine dahil etmezseniz eksik kalırsınız.
Farklılıklara saygı duymazsanız ve farklılıklardan
beslenmezseniz başarılı ve mutlu olmanız, sorun
çözme beceriniz gelişmez…
BÖLÜM 2
• FİKİR GELİŞTİRME
TEKNİKLERİ
2

4. 3 PROJE YAZMA - PROJE GELİŞTİRME EĞİTİM KİTİ
FİKİR GELİŞTİRME TEKNİKLERİ
Beyin fırtınası (Brain storming):
Osborn tarafından her tür eleştirel değerlendirmenin, kişilerin yaratıcılık ve
imajinasyonunu engellediği gerekçesiyle uygulamaya konan “Beyin Fırtınası”
etkinliği, tartışma becerilerinin ön plana çıkarılarak sorun çözme becerilerini
geliştirmeye yönelik olarak uygulanan bir tekniktir.
1
Beyin fırtınası etkinliğinin, yaratıcı düşünme ve imgeleme sağlaması için dört
temel koşulu sağlaması gerekir:
1. Eleştiri, kapı dışında bırakılır. Kişinin hayal gücünü kullanabilmesi ve
zihninde imgeleme yapabilmesi için düşüncelerinin yargılanacağı
endişesinden uzak olması gerekir.
2. Sınırsız düşünme. Üretilen fikirlerin ‘acayip’ olmasından çekinilmez, aksine
bu tür fikirler teşvik edilir. Acayip fikir ve düşünceler, yeni çözüm yollarının
ortaya çıkmasına yardımcı olur.
3. Nicelik aranır. Temel prensip, mümkün olduğunca çok sayıda fikir
üretmektir. Amaç, iyi bir çözüm bulma olasılığını arttırmaktır.
4. Kombinasyon ve gelişme aranır. Bu şekilde, düşünce listesi daha da uzar.
Beyin fırtınası seansında; bireyler birbirlerinin fikirlerinden etkilenerek,
esinlenerek değişik imgelemeler yaratacaklardır.
2
Beyin fırtınasının üç temel aşaması vardır:
1) Düşünce üretimi (Idea Generation Stage),
2) Düşüncelerin sınıflanması (Idea Classification Stage)
3) Düşüncelerin değerlendirmesi (Idea Evaluation Stage) aşaması olmak üzere
beyin fırtınasının üç temel aşaması vardır.
3
BEYİN FIRTINASINI NE ZAMAN KULLANABİLİRİZ?
• Misyon, vizyon ve gelişim hedeflerini belirlerken,
• Fazla sıklıkla toplanmayan gruplarda fikir üretiminde,
• Büyük değişim yaratacak fikirleri ortaya çıkarmak için,
• Personele görüşlerini açıklama fırsatı yaratmak için,
• Eleştiriyi formülleştirmek için,
• Görüş birliğine ulaşmak için,
• Problemçözümünde,
• Yaratıcı fikirler üretmede.
1
http://www.tuzder.org/beyin_firtinasi_teknii-639_tr_lc.html (05.08.2013)
2
mail.baskent.edu.tr/~20894648/beyin r nasi ( ).doc (05.08.2013)
3
http://www.tebd.gazi.edu.tr/arsiv/2003_cilt1/sayi_3/341-353.PDF(05.08.2013)
3
BU BÖLÜMDE NELER
ÖĞRENECEĞİZ?
Bu bölümde farklı
düşünce geliştirme
yöntemleri
öğrenilecektir.
Uygulamalarla da
düşüncelerin farklı
bakış açıları ile
zenginleştirilmesi
sağlanacaktır.
Beyin fırtınası (Brain storming)
Beyin haritaları (Mind mapping)
Swot analizi
Dünya Kahvesi (World cafe)
Nominal grup tekniği
5N1K
Sebep- sonuç diyagramı
Altı şapkalı düşünme tekniği

5. 4 PROJE YAZMA - PROJE GELİŞTİRME EĞİTİM KİTİ
4
Üstündağ. 5:110
4
NASILUYGULARIZ?
• Her grup üyesi her turda yalnız bir fikir söyler,
• Fikirler sıra ile ve dönüşümlü olarak söylenir.
• Hızla bir kişiden diğerine geçilir,
• Grup üyeleri sıra kendilerine geldiğinde söyleyecek fikirleri yoksa
“geçiniz” der.
• Her fikir; çılgınca, mantıksızca, uygun değil veya tekrar ediliyor gibi
görünse bile kabul edilir ve tahtaya yazılır,
• Süreç, gruptakilerin bütün fikirleri tamamlanıncaya kadar devam eder.
Beyin fırtınasını kullanırken yapılmaması gerekenler;
1) Asla teyp kullanmayın.
) Sürece katılanlardan hiç kimseyle dalga geçmeyin.
3) Çalışmaya fiilen katılmayan hiç kimsenin süreci izlemesine izin vermeyin.
4) Çalışmaların dışarıdan gelenlerce kesintiye uğratılmasına meydan
vermeyin.
5) Üzeri kaydedilen önerilerle dolan kağıtların tersini kullanmayın.
6) Başlangıçtaki tartışmada fazla zaman harcamayın, çok fazla ayrıntıya
girilmesine olanak vermeyin.
7) Artık verimli olmamaya başlamış bir çalışma sürecini zorlayarak devam
ettirmeyeçalışmayın.
4
BEYİN FIRTINASININ
TEMELKURALLARI
•Fikirlerin özgürce açıklanması
desteklenir.
• Fikirler söylenirken ortaya
atılan fikirle ilgili olarak hiçbir
yorum ve eleştiri yapılmaz,
fikirler sorgulanmaz,
yargılanmaz,
• Bütün fikirler ortaya
konuncaya kadar önerilerin
ortaya konuşu devam eder,
• Bütün Öneriler kabul edilir,
listelenir.
• Benzer fikirler ortaya atanın
kabulü ile gruplandırılır ve
geliştirilir.
ÇOK BEĞENECEĞİNİZ ÜCRETSİZ YAZILIMLAR
E-DRAW : Free Mind Mapping Software - Freeware
http://www.edrawsoft.com/freemind.php
FreeMind:

6. 5 PROJE YAZMA - PROJE GELİŞTİRME EĞİTİM KİTİ
Beyin haritaları (Mind mapping):
Zihin Haritaları öğrenmede, not almada, sunumda ve hayatımızın
her alanında kullanabileceğimiz ve kullandığımız takdirde de
daha başarılı olacağımız bir araçtır. Beynimiz her zaman desenleri
ve konunun bütününü görmeye eğilimlidir. Gestalt’ın bütünlük
eğitiminde de ortaya konulduğu gibi zihin devamlı verilen bilgiyi
tamamlamak ister. Bu isteğinizi doyurmanın yolu da Zihin
Haritası kullanmaktan geçer. Çünkü zihin haritası önce bir
konunun bütününü, sonra ana hatlarını görmemizi, ve daha
sonra da detaya inmemizi sağlar.
Zihin haritalama, temel bir düşünce ve düşünceye bağlı fikirleri
detaylandırarak, ilişkiler kurma yöntemidir ve diğer yöntemlere
göre daha kolay çalışma olanağı sağlar. Tüm bunlar, kişiye özel
anahtar kelimeler ve simgeler kullanılarak gerçekleştirilir. Uzun
cümleler yerine, en fazla üç kelimeden oluşan anahtar kelimeler
kullanılır. Ardından, oklar, dallar ve bağlayıcılar aracılığı ile fikirler birleştirilir. Fikirler, bellekteki gibi birbirine
bağlanarak, yeni bilgilerin anlaşılması ve hatırlanması sağlanır.
5
NasılUygulanır?
Öncelikle, boş beyaz bir A4 yada A3 kağıdı ve birkaç renkli kalem ile hayal gücünüzü yanınıza alın. Ardından
üzerinde çalışma yapmak istediğiniz bir konuyu belirleyerek, aşağıdaki uygulamaları gerçekleştirin.
.Ana konu merkezeyerleştirin.
Belirlemiş olduğunuz konu başlığını, kağıdınızın merkezine KALIN BÜYÜK
HARFLER ile yazın. Yanına o konuyu çağrıştıracak bir resim ya da simge
çizin. Hayal gücünüzü kullanın!
. Temel başlıkları, merkez etrafındaki kollara büyük harflerle yazarak
yerleştirin
Ana konuyu destekleyecek temel alt başlıkları, merkezden çıkan kalın
dallara yazın. Gerekli gördüğünüz başlıkların yanına, o başlığı en güzel
şekilde ifade edecek sembolü, resmi, şekli vb. çizin. Sembollerle
destekleme yaklaşımı, sağ beyin için önem taşımaktadır. Zihin haritanızı
Dâhiler de önce bütünü
hayal eder. Einstein
yaratıcı hayalleri
sayesinde evrenin
şeklinigörebilmiştir.
Leonardo Da Vinci tüm
zihinsel becerileriyle not
almıştır.
5
Zihin haritası yapmanın avantajları:
 Öğrenci, kendi kelimeleriyle not alır
 Öğretmenin ağzından çıkan her
kelimeyi yazmaz
 Anahtar kelimeleri tanır
 Daha hızlı not alır
 Not tutarken, daha önce söylenenleri
unutma stresi yaşamaz
 Konunun bütününü görür
 Konunun detaylarına da hakim olur
 Konuyu tekrar etmekten kaçmaz
 Tekrar süresi oldukça kısalır.
 Akılda kalma süresi uzundur
1

7. 6 PROJE YAZMA - PROJE GELİŞTİRME EĞİTİM KİTİ
hazırlarken, en çok kullanacağınızı düşündüğünüz (kendinize özgü) her anahtar kelime için bir sembol (şekil,
resim vb.) belirleyebilirsiniz.
3. Daha sonra kolları alt başlıklar kullanarak detaylandırın
Temel Başlıklar, ince dallar yardımıyla detaylandırılır. İnce dallara, temel başlıkları destekleyici alt başlıklar
yazılır.
4. Haritanızın tümünü inceleyerek alt başlıkları birbirleriyle ilişkilendirin
Beyninizin, sizden bağımsız yaptığı iş de, bundan farklı değildir. Bu yöntemi kullanarak, beyninize yol
gösterebilirsiniz.
6

8. PROJ E YAZMA - PROJ E GELi TiRME EGiTiM KiTi
Finansali leyi
Ankara
Net
!?effaf
Hesapverebilir
Gelir gider kayrt altmda
istanbul
Antalya
ing11tere
Almanya
Hollanda
Italya
Ki§isel Geli§im EQitimleri
Kurumsal geli§im EQitimleri
YOntem 1 YOz yUze
E-leaming
AB Hibeleri
Pro1e Dam§manh§1
YerelProjeler
Kurum i i Egitimler
EQitim Dam§manhQ1
Projeler ba h e itimler
Kaynak Geli tirme
Y6netimDam§manhQ1
OeQi§im Dan1§manltg1
Disability Art Fest
Kariyer Fest
Yaz ve k1 kamp/an
€
reketlihk
Proje YOrtitme akhk
syal Sorumluluk
Medya- Yaym Geli tirme
.,,,4 Proje YOneticisi
Happy Kids _.,,,,
OPAL LTD)
B<lgeMOdOrlOkleri E itimci I Aratirmac1
Ank - ist - Ant
Teknikasistan
idariasistan
Ike Sorumlulan
UK - DE -IT
Genel Modor
ProJeGeli§tirme
YOnetim 9emas1
8119' 1 /em- IT- SocialMedia
Finans ·Muhasebe
Bireyler
Hedef Grup
Kamu
Yerel
Kurumlar DermekI Valof
Ozel Sek!Or
Okullar
Sosyal Medya
Fuar Kat1hmI StandI Sponsorluk
fntemet
Pazarlama - PR Yontem Ulusal
Networldere kat1hm
Uluslar aras1
Yan§malar
Kampanyalar

9. 8 PROJE YAZMA - PROJE GELİŞTİRME EĞİTİM KİTİ
8
Swot analizi:
SWOT Analizi organizasyon için belirlenmiş olan hedeflerin gerçekleştirilmesini olumlu ya da olumsuz yönde
etkileyecek olan iç ve dış faktörlerin belirlenmesini sağlar. Analizi açılımındaki kelimelerden de anlaşılacağı
üzere organizasyonun güçlü ve zayıf yönlerini, fırsat ve tehditleri analiz eden bir stratejik planlama metodudur.
6
Swot Analizi, bir kurum veya kuruluşun ve bulunduğu çevrenin değerlendirilmesinde kullanılan bir planlama ve
organizasyon aracıdır. İncelenen kuruluşun, tekniğin, sürecin veya durumun güçlü ve zayıf yönlerini
belirlemekte ve dış çevreden kaynaklanan fırsat ve tehditleri saptamakta kullanılan bir tekniktir. İncelenen
kuruluşla, teknikle, süreçle veya bir durumla ilgili olarak belirleme aracıdır:
• Güçlü yanları (S) : İncelenen kuruluş, teknik, süreç veya bir durumun olumlu yanları.
• Zayıf yanları (W) : İncelenen kuruluş, teknik, süreç veya bir durumun olumsuz yanları
• Fırsatları ve (O) : Güçlü yanları destekleyen dış çevredeki koşullar (fırsatlar).
• Tehditleri (T) : Dış çevreden gelen tehditler.
7
Swot Analizi ne işe yarar?
SWOT Analizi temelde iki işe yarar:
1) ANLAMAYI VE ALGILAMAYI KOLAYLAŞTIRIR: Kurumun ve onu çevreleyen ortamın tüm yönleriyle ve tüm
çıplaklığıyla gözler önüne serilir.
2) KARAR ALMAYI KOLAYLAŞTIRIR: Mevcut durumun görülüp, kuruma ilişkin ileriye dönük adımların, daha
sağlıklı, daha gerçekçi ve daha etkin atılır.
8
Dünya Kahvesi (World cafe):
World cafe; kolektif fikir üretme yöntemidir.
o Grubun toplanacağı alan her birine 4 ya da 5 kişinin oturabileceği, üzerlerinde kır kahvelerindeki gibi
örtüleriyle, çiçekleriyle masalardan oluşan bir kafeye dönüştürülür.
o Katılımcılar güzel bir müzik eşliğinde salona davet edilir ve masalara rastgele oturulur.
o Dünya Kafe’nin kolaylaştırıcısı konuyu anons eder, üzerinde konuşulacak soruları paylaşır ve
katılımcılar aynı bir kafede muhabbet ediyormuşçasına soruları tartışırlar, masaların üzerindeki
kâğıtlara önemli noktaları not alırlar.
o Belli bir süre sonra kolaylaştırıcının işaretiyle, masalardaki katılımcılar bir kişi haricinde yer değiştirirler
ve yeni masalarda farklı kişilerle ya aynı soruyu ya da farklı bir soruyu tartışırlar. Masada kalan katılımcı
ise yeni gelenlere bir önceki grupta konuşulanları aktarır, böylece yeni diyalog bir önceki grupta
konuşulanların üzerine kurulur.

10. 9 PROJE YAZMA - PROJE GELİŞTİRME EĞİTİM KİTİ
o Gruplar üç kez yer değiştirdikten sonra bu sohbetlerde ortaya çıkan fikirler, öneriler, alınan kararlar
dileyen katılımcılar tarafından grubun geri kalanıyla paylaşılır. Böylece dinamik bir etkileşim ortamında
samimi ve gerçek paylaşımlar yaşanır; bireyle kolektifin dansı sonucu bütüncül bir bakış açısına
ulaşılmaya çalışılır.
9
Hibe krediler kitabı
‘Dünya Kahvesi’ Tasarım Prensipleri
 İçeriğinbelirlenmesi:
‘Ne?’ ve ‘Neden?’ soruları sorularak konu hakkında açık bir fikre erişildikten sonra varsa, ‘Nasıl?’ sorusu
sorularak içerik oluşturulur.
 Sıcak bir ortam:
4-5 kişinin oturabileceği büyüklükte masalar ‘kafe’ gibi düzenlenir. Çoğu toplantı mekanı soğuk ve insanların
kendini rahat hissetmediği yerlerdir. Sıcak, davetkar, doğal ışık alan, rahat koltukların olduğu, atıştırmalık
ikramlar ve içecek servisinin olabileceği sıcak ortamlarda insanlar ‘açılır’ ve en iyi fikirlerini üretirler. Bu süreç,
bir problemin çözümü aramayı çağrıştırmaktansa açık uçlu birkeşif yolculuğu hissini yaratmalıdır.
 Sorularınhazırlanması:
İlgi çekici ve yerinde sorular, insanların önemsedikleri ve yanıtını bulmak için çaba sarf edecekleri sorulardır.
Zaman ve hedefinize bağlı olarak bir veya birkaç soru hazırlayabilirsiniz.
 Katılımcılığın teşvik edilmesi:
İnsanlar, fikirlerini paylaşarak katkıda bulunacaklarını hissettiklerinde gerçekten devreye girerler. Toplantıya
gelen her birey tüm sistemin birer parçasını temsil eder. Kim olduğu, nereden geldiği ve fikirlerinin ne kadar
farklı olduğu önemli olmaksızın, herkesin fikri eşit derecede geçerlidir
 Ortak keşiflerin paylaşılması
Ziyaret turları bittikten sonra katılımcılar ilk oturdukları masaya dönerler ve düşüncelerini toplamaları için
birkaç dakika verilir. Bu kısa arada, ziyaret turlarında olgunlaştırdıkları bu fikri ortaya çıkarırlar. Bundan sonrası,
her masanın kendi ortak sonucunu diğerleriyle paylaşması ve uygulanacak aksiyonlara tüm katılımcıların
birlikte karar vermesidir.
10
Nominal grup tekniği:
Bir grubun tüm üyelerinin, kararlarını kullanarak belirlenmiş olan “Yeni Fikirler” listesini öncelik sırasına göre
listelemeye yarayan bir metottur.
Uygulama Adımları
1- Listedeki her bir fikir için bir harf belirlenir.
2- Gruptaki her üye, belirlenen bu harfleri bir kağıda yazar.
3- Her üye kendi önceliğini kullanarak, öncelikli listesini oluşturur.
)
9

11. 10 PROJE YAZMA - PROJE GELİŞTİRME EĞİTİM KİTİ
4- Üyelerin oluşturmuş olduğu bu listeler derlenerek, en yüksek öncelikli ve en düşük öncelikli fikirler
belirlenir.
11
5N1K:
“Ne”,” Ne Zaman”, “Nerede”, “Nasıl”, “Niçin” ve “Kim” sorularının cevabıdır.
– Ne yapıldı (problem veya hipotez)
– Niçin yapıldı (amaç)?
– Nasıl yapıldı (Materyal ve Metotlar)
– Ne bulundu, ne öğrenildi (ne ifade etti ve nasıl yorumlandı)?
• Bulgular (Results), Tartışma (Discussion) ve Sonuç
– Kim tarafından yapıldı?
12
Sebep- sonuç diyagramı:
Analiz edilen problem, objektif, amaç vs. İle bunları etkileyen faktörler arasındaki ilişkiyi grafiksel olarak tasvir
eden bir metottur. Balık Kılçığı veya Ishikawa Diyagramı da denir.Bu metot;
- Olumlu veya olumsuz bir probleme ya da bir çıktıya neden olan faktörleri belirler
- Sık sık şikayet ve konu dışı tartışmalara meydan vermeksizin spesifik bir konu üzerinde yoğunlaşmayı sağlar
- Problemin kök sebeplerini belirlemede planlı bir yaklaşım kullanır
- Yeterli veriye sahip olmayan bölgeleri tanımlar Uygulama Adımları
1- Analiz edilecek olumlu ya da olumsuz nesne diyagramın sağ tarafındaki kutu içine yazılır
2- Problem üzerinde etkisi olan kategoriler belirlenir.
3- Fikir üretme teknikleri de kullanılarak, her bir ana kategorideki faktörler ve alt faktörler belirlenir
4- Tekrarlanan alt faktörler ve verilere dayanan, etkisi büyük olan faktörler belirlenir
5- Listeleme önem sırasına göre düzenlenir
NOT : Sebep – sonuç analizinde, olumsuz objektif yerine olumlu objektif kullanmak daha yararlı olur.
13
Balık kılçığı diyagramı oluşturmanın başlıca iki yararından söz edilebilir.
1) Örgütlerdeki iş görenlerin ortak bir noktaya yönlendirilmesine yardımcı olmasıdır. Çünkü bu süreçte, ekip
üyelerinin algıları belli kategoriler altında kaydedilir ve daha sonra kaydedilen veriler tartışılır. Amaç sorunun
olası sebeplerine ilişkin fikir üretmek ve kapsadığı herkesin düşünce ve katkısını almaktır.
10

12. 11 PROJE YAZMA - PROJE GELİŞTİRME EĞİTİM KİTİ
2) Balık kılçığı oluşturmanın diğer yararı, bir olaya sebep olan çeşitli etmenlerin incelenmesini sağlamasıdır.
Balık kılçığı diyagramı, istenen ve istenmeyen etkilerin potansiyel sebeplerini ana kategorilere ayırarak betimler
ve düzenler. Neden-sonuç ilişkilerinin tam ve doğru olarak anlaşılması, olayların oluşumdaki ve gelişimindeki
temel mekanizmaların anlaşılmasını sağlar.
14
Altı şapkalı düşünme tekniği:
 BİR DÜŞÜNÜR GİBİ DAVRANIRSANIZ, GERÇEKTEN DE BİR DÜŞÜNÜR OLUP ÇIKARSINIZ.
15
Altı şapkalı düşünme tekniğinin amacı, bireyin düşünme etkinliğini belli bir düzene sokarak çözümlemesini
sağlamaktır. Altı şapkalı düşünme, bireye kendisi ya da başkaları adına düşünebileceği, düşüncelerini
ayrıştırabileceği bir ortam sağlar.
16
Şapka mecazi anlamda kullanılan bir sözcüktür. Düşünen kişi, bu mecazi şapkalardan birini kullandığında, hangi
düşünce yöntemini kullanıldığı anlaşılmaktadır.
1. Beyaz (Tarafsız) Şapka
2. Kırmızı (Duygusal) Şapka
3. Siyah (Karamsar) Şapka
4. Sarı (İyimser) Şapka
5. Yeşil (Yaratıcı) Şapka
6. Mavi (Değerlendiren) Şapka
Altı Şapkalı Düşünme Tekniğinin Kullanılması
1. Karar verilecek konu belirlenir.
2. Karar verme sürecine katılacak kişiler, birbirlerini görebilecek şekilde U ya da yuvarlak olarak oturtulur.
3. Şapkalar sırasıyla takılır. Her şapkanın temsil ettiği yönde fikirler belirtilir.
4. Grup üyelerinin tamamın beş şapkayı temsil eden görüşleri gözler önündedir. Son olarak mavi şapkanın
gereği olan karar verilir.
17
Hibe krediler kitabı işe yarıyor mu?
Neden C Neden D
SONUÇ
Neden A Neden B
17
Üstündağ. 5:
12

13. 12 PROJE YAZMA - PROJE GELİŞTİRME EĞİTİM KİTİ