Makina Başında Güvenlik Tedbirleri hakkında tüm çalışanlara verdiğim eğitimim.

1. DiamondTM
Knowledge Management and Personal Development Program
Modül : Health & Safety
Eğitimin adı : Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
Eğitici : Hayrettin KÖROGLU
Supported by: SynGroup
MM Graphia Izmir, 09.12.2009
All documents of the training and their results are strictly confidential and only for internal use at Mayr-Melnhof Graphia
Any distribution of the documents outside of MM Group without owner permission is strictly forbidden.

2. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
İÇİNDEKİLER
• İş Güvenliği nedir?
• İş Güvenliğinin sağlanması için Devlet – İşveren – İşçinin rolleri
• Kanunlarda İş Güvenliği
• İş Güvenliği kurallarına uymamanın yaptırımı
• Makine başında tehlike oluşturabilecek durumlar
• Kişiyi tehlikeli davranışa iten ihtimaller
• Genel olarak makinedeki koruyucular
• İş Güvenliği Ekipmanları
• İş Elbisesi ve ayakkabıları
• İş Eldivenleri
• Kulak tıkaçları
Datum: Seite: 2
Datei: 550 DIA
• Sonuç

3. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
İŞ GÜVENLİĞİ NEDİR ?
İş Güvenliği : İşçilerin iş kazalarına
uğramalarını önlemek amacıyla
güvenli çalışma ortamını
oluşturmak için alınması gereken
önlemler dizisidir.
Tehlike: Zarar verebilecek her
şeydir. Örneğin kimyevi
maddeler, elektrik gibi
Risk: Zarar veya kayıp durumuna
yol açabilecek bir olayın ortaya
çıkma olasılığı anlamına gelir.
Datum: Seite: 3
Datei: 550 DIA

4. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
İŞ GÜVENLİĞİ NEDİR ?
Amaan neymiş iş
güvenliği yaa
eskiden iş güvenliği
mi vardı. Canım
sıkkın zaten akşam
olsa da eve gitsem.
İş güvenliği kurallarının
hepsine uyacağım
çünkü onlar benim sağ
salim eve geri
dönebilmem için
konulmuş kurallardır.
Datum: Seite: 4
Datei: 550 DIA
Ooff ayağım
KEŞKE uysaydım
iş güvenliği
kurallarına
Bütün iş
güvenliği
kurallarına
uydum ve sağ
salim evime
geri
dönebildim

5. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
İSG BAKIMINDAN DEVLET – İŞVEREN – İŞÇİNİN ROLLERİ
Ne Yapar ? Niçin Yapar ?
Maddi ve manevi zarar
görmemeleri için
Datum: Seite: 5
Datei: 550 DIA
•Vatandaşların mutlu yaşamaları,
Sağlıklı düşünmelerini sağlamak
için.
Maddi ve manevi çıkarlarını
koruma amacıyla.
Devlet
İşveren İşçi
• Yasalar çıkarır
• Teknik çalışmaların alt
yapısını oluşturur
• Denetler
İş güvenliği kural ve
talimatlarına uyar
• Yasalara uygun işyeri kurar
• Teknik güvenlik konularında
çalışmalar yapılmasını sağlar
• Emniyetsiz durumları giderir

6. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
KANUNLARDA İŞÇİ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİ
1. İLO: İşçileri, çalışmaları sırasında sağlığa aykırı etmenlerden oluşan tehlikelerden
Datum: Seite: 6
Datei: 550 DIA
korumak.
2. Anayasamız: Madde 56: Herkesin sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkı
vardır. Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde sürdürmesini
sağlamak için gerekeni yapmakla yükümlüdür.
3. Borçlar Kanunu: Madde 332: Devlet İşverene, işin niteliği ve iş ilişkisinin
özellikleri dikkate alınarak “hakkaniyet dairesinde” kendisinden beklenebilecek iş
sağlığı ve güvenliği önlemlerini alma, sağlığa uygun çalışma yeri sağlama
görevlerini yüklemektedir.
4. İş Kanunu: 77 – 89 a kadar olan tüm maddeler işçi sağlığı ve güvenliği ile ilgilidir.
5. SGK Kanunu: Madde 13 ve 14 iş kazası ve meslek hastalığı hakkında düzenle-me
getirmektedir.
6. Türk Ceza Kanunu: Bir işyerinde işveren veya vekili gerekli tedbirleri almadığı
için iş kazası veya meslek hastalığı meydana gelmiş ve yaralanmaya veya ölüme
sebep olmuşsa ise “tedbirsizlik ve dikkatsizlik” sonucu “taksirle” ölüme veya
yaralanmaya yol açma suçu işlemiş olmaktadır.

7. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
İSG KURALLARINA UYMAMANIN HÜKMÜ
1. İş kanunu:
•Madde 25: H fıkrası: işçinin yapmakla ödevli bulunduğu görevleri kendisine
hatırlatıldığı halde yapmamakta ısrar etmesi.
• I fıkrası: işçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye
düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp ta eli altında bulunan
makineleri,tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla
ödeyemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması halinde;
İşveren veya vekili tarafından İş sözleşmelerini tazminatsız olarak feshedebilir
• Madde 77: İşçiler iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla
hükümlüdür.
2. SGK Kanunu:
Madde 110 – 111: Sigortalının kasti ve suç sayılır bir hareketi yüzünden iş kazasına
uğrayan, meslek hastalığına tutulan veya hastalanan sigortalıya geçici iş
görememezlik geliri verilmez. Sigortalıya yalnız gerekli sağlık yardımları yapılır.
Datum: Seite: 7
Datei: 550 DIA

8. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
MAKİNA BAŞINDA TEHLİKE OLUŞTURABİLECEK DURUMLAR
1. Düşme / Kayma (kötü bakımlı yüzeyler/merdivenler)
2. Yangın (parlayıcı maddeler)
3. Kimyasal maddeler
4. Makinelerin hareket eden parçaları (bıçaklar)
5. Yüksekte çalışma
6. Malzeme fışkırtma
7. Basınç sistemleri
8. Araçlar (Forklift)
9. Elektrik (kötü kablolar)
10. Elle yapılan işler
11. Gürültü
12. Kötü aydınlatma
13. Düşük sıcaklık
Datum: Seite: 8
Datei: 550 DIA

9. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
KİŞİYİ TEHLİKELİ DAVRANIŞA İTEN İHTİMALLER
1. Yaptığı işi bilmeme
2. İSG kurallarını bilmeme
3. Yorgunluk / Uykusuzluk
4. Görme bozukluğu
5. Moral bozukluğu
6. Dalgınlık / İşi ciddiye almama
7. Gereksiz şakalaşma
8. Kişisel koruyucu kullanmama
9. İşe uygun koruyucu kullanmama
10. Tehlikeli alet kullanma
11. (Topraksız) korumasız elektrik aletleri kullanma
12. Ergonomi kurallarına uymama
Datum: Seite: 9
Datei: 550 DIA

10. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
MAKİNEDE KORUYUCULAR
İş Sağlığı Güvenliği Tüzüğü Madde: 147:
1) Koruyucular, çalışmalarda her türlü teması kesecek şekilde tehlikeli kısmı örtmüş
olacaktır.
2) Koruyucular, işçinin ve makinenin çalışmasına, yağlama, kontrol ve onarımına
engel olmayacak, üretimi zorlaştırmayacak şekilde yapılacak ve mümkünse
makinenin sabit bir parçasına bağlanacaktır.
3) Koruyucular, çalışan işçilerin çarpma ve düşmelerine, taşınan malzemelerin
darbelerine dayanacak sağlamlıkta yapılmış olacaktır.
4) Koruyucular, fazla bakıma ihtiyaç göstermeyecek tarzda yangın ve pasa dayanıklı
maddeden yapılmış olacaktır.
5) Koruyucular, döküm, saç, boru veya profil demir, tel kafes, ahşap, plastik veya
yerine göre uygun sağlamlıkta başka malzemeden yapılacak ve kendileri bir tehlike
yaratmayacaktır.
Datum: Seite: 10
Datei: 550 DIA

11. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
MAKİNEDE KORUYUCULAR
• İş Sağlığı Güvenliği Tüzüğü Madde 158: Her makine ve tezgahta, talaş
kaldıran, şekillendiren, ezen, delen, kesen veya başka şekilde işlem yapan
kısım ile iş alıp verirken tehlikeli olan yerler gibi operasyon noktası denilen
bölgeler, herhangi bir kazanın meydana gelmesini önleyecek şekilde
korunacak ve bunun için gerekli bütün tedbirler alınacaktır.
• İş Sağlığı Güvenliği Tüzüğü Madde 499: İşyerinde çalışanlar; bina veya
bina kısmında, inşaatta, makinede, tesisatta, alette ve edevatta göreceği
noksan veya tehlikeli durumu, amirine veya bakım ve onarım işleriyle görevli
olanlara hemen bildirecek ve işveren de bu kusurları en kısa zamanda ve
uygun şekilde giderecektir.
• İş Sağlığı Güvenliği Tüzüğü Mad. 500: Bakım ve onarım işlerinin yapılabil-mesi
için, koruyucu tertibatın kaldırılması gerektiği hallerde, bunlar makine
durdurulduktan ve onarım işlerinden sorumlu olanlardan izin alındıktan sonra
kaldırılacak ve onarım işlerinden sorumlu kişi, onarılan makine, cihaz veya
tesisatın çalışmasına izin vermeden önce, koruyucu tertibatın uygun şekilde
tekrar yerlerine konulup konulmadığını kontrol edecektir.
Datum: Seite: 11
Datei: 550 DIA

12. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
MAKİNEDE KORUYUCULAR
• İş Sağlığı Güvenliği Tüzüğü Mad: 504: İşyerlerinde bakım ve onarım işleri, bu
yerlerdeki çalışmalar durdurulmadan yapıldığı hallerde, gerekli güvenlik tedbirleri
alınacaktır.
• İş Sağlığı Güv.Tüzüğü Madde 144: Bir tezgah veya makinede, arıza veya
bunların koruyucusunda bir kusur ve yetersizlik görüldüğü hallerde, makine ve tezgah
derhal durdurulacak ve ilgililere haber verilecek ve arızası olduğu veya kusurlu
koruyucusu bulunduğu tespit edilen tezgah veya makinede, herhangi bir kimsenin
çalışmasını önleyecek tedbirler alınacak ve durum, bunların üzerine bir levha asılarak
belirtilecektir.
Datum: Seite: 12
Datei: 550 DIA

13. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
İŞ ELBİSESİ VE AYAKKABILARI
İş Sağlığı Güvenliği Tüzüğü Madde 527:
İşbaşında yırtık, sökük, sarkıntılı elbiseler
giyilmeyecek, döner veya diğer hareketli
makinelerdeki çalışmalarda, boyunbağı,
anahtarlık, saat zinciri ve başörtüsü gibi sarkan
ve yüzük, bilezik ve kol saati gibi metal eşya
kullanılmayacaktır.
Koruyucu elbiseler; vücuda uygun, çalışmada
hareketi engellemeyecek nitelikte olacak ve
bunların cep kapakları, saçak gibi sarkıntılı
kısımları bulunmayacak ve cepleri az ve küçük
olacaktır.
İşbaşında sıvalı kollu gömlek yerine, kısa kollu
gömlek giyilecektir.
Keskin veya sivri uçlu eşya ile patlayıcı, parlayıcı
maddeler ve yanıcı sıvılar, cepte
taşınmayacaktır.
Datum: Seite: 13
Datei: 550 DIA

14. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
İŞ ELBİSESİ VE AYAKKABILARI
İş Sağlığı Güvenliği Tüzüğü Madde 527: Çalışma
sırasında kullanılacak ayakkabılar, postallar, çizmeler
veya her çeşit ayak kılıflar, işe uygun ve yeterlikte
olacak ve ayakkabı bağları, kısa olacak ve her zaman
ayakkabı kenarına sokulacaktır.
Kullandığımız iş ayakkabılarımızın özellikleri
• Çelik burunlu (1 metreden 100 kg. ağırlığının
düşmesine karşı dayanıklı)
• Kaymayan taban
• Aşınma ve yıpranmaya karşı dayanıklılık
• Antibakteriyel
• Topuk bölgesinde darbe emme özelliği
(Yüksekten atlamalarda basıncı dağıtma ve
emme, uzun süre ayakta durmaya karşı ayak
ağrılarını azaltma)
Datum: Seite: 14
Datei: 550 DIA

15. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
İŞ ELDİVENLERİ
İş Sağlığı Güvenliği Tüzüğü Madde 530:
• El ve kolların korunması için kullanılacak
eldivenler, işçinin ellerine ve yapacakları işe uygun
seçilmiş olacaktır.
• Matkap, pres ve benzeri diğer tezgahlarda
çalışan işçiler eldiven kullanmayacaklardır.
• Kesici veya aşındırıcı maddelerle çalışan işçilere
verilecek eldivenler, ellik veya el kılıfları, işe
dayanıklı malzemeden yapılmış olacaktır.
• Aşındırıcı, yıpratıcı, zehirli maddelerle veya
sürekli olarak su içinde el ile yapılan çalışmalarda,
işçilere lastik veya benzeri malzemeden yapılmış
uygun eldivenler verilecektir.
Datum: Seite: 15
Datei: 550 DIA

16. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
İŞ ELDİVENLERİ
ELLERİN KORUNMASI
A) Mekanik riskler: Çarpmalar, ezilmeler,
Datum: Seite: 16
Datei: 550 DIA
burkulmalar, yıpranmalar, delinmeler,
kesilmeler, kopmalar.
B) Termik riskler: Sıcak, soğuk, erimiş
metallerin sıçraması
C) Kimyasal riskler: Solventler, asitler,
bazlar gibi maddelerin sıçraması ve
teması
D) Elektrik riskleri

17. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
İŞ ELDİVENLERİ
Kullanırken:
• Yırtık ve delik eldivenleri kullanmayın.
• İçi kirli olan eldivenleri kullanmayın. Cildinizi tahriş ederek ciddi soruna
sebep olabilir.
• Kimyasal maddelerin bilekten içeri girmediğine emin olmalısınız
• Eldivenler açık ateşle temas etmemelidir.
• Kullandığımız eldivenler kuru ve ıslak ortamlarda kavramayı çok iyi
sağlamalıdır.
• Saf pamukla kaliteli bir şekilde astarlanmış olmalıdır.
• Çok sayıdaki kimyasallarla çalışmaya dayanıklı olmalıdır.
Datum: Seite: 17
Datei: 550 DIA

18. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
KULAK TIKAÇLARI
3m 1271 kulak tıkacı kordonlu
Ürün standardı: en 352-2
• Yüksek kalite, rahat kullanımlı
• Gürültü azaltma seviyesi: snr 25 db
• Çam tipi kulak tıkacı
• Çok hafif olup, yıkanabilme özelliği ile defalarca
kullanılabilir.
• Silikondan üretilmiştir, plastik taşıma kutusu ile
bele takılabilir. Kordonlu olması kolay
kaybolmasını önler
• Kullanım alanları: Fabrika, inşaat, yol yapım
çalışmaları, iş makinalarında, ilaç ve gıda sektörü,
atölyeler, tekstil dokuma sanayii, matbaa, tarım
uygulamaları vb.
Datum: Seite: 18
Datei: 550 DIA

19. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
SONUÇ
Özet olarak:
• Çalıştığımız işyerinin güvenli olması esastır. Bunun için devlet çeşitli kanun,
tüzük ve yönetmelikler çıkarır ve uygulanmasını denetler. İşverenler gerekli
iş güvenliği tedbirleri alır. İşçiler de bu tedbirlere harfiyyen uyar.
• İş güvenliği tedbirlerinin işçiler tarafından uygulanmaması tazminatsız işten
çıkış sebebidir.
• Çalıştığımız makinede koruyucular bulunmalı, bunların arızası / yıpranması
halinde yetkililere bilgi verilmelidir.
• İş elbisesi ve ayakkabısı, iş eldiveni ve gözlüğü, maske, kulaklık tıkacı vb.
kişisel koruyucu malzemelerini gerektiği gibi kullanmalıyız.
• Makine başında çalışırken çok dikkatli olmalıyız ve risklere karşı gerekli
önlemleri alarak çalışmalıyız.
• Unutmayalım ki, gönül rızası ile katlanacağımız küçük fedakarlıklar,
zorunlu olarak katlanacağımız büyük felaketleri önleyebilir.
Datum: Seite: 19
Datei: 550 DIA

20. Makine Başında Güvenlik Tedbirleri
İlginiz için çok teşekkür ederim!
Datum: Seite: 20
Datei: 550 DIA