2. 1. Định nghĩa
Rau tiền đạo là rau
không bám hoàn toàn
vào thân tử cung mà
một phần hay toàn bộ
bánh rau bám vào đoạn
dưới tử cung gây chảy
máu và làm cho ngôi
bình chỉnh không tốt
gây đẻ khó.
3. 2. Tỷ lệ mắc bệnh và yếu tố thuận lợi:
Rau tiền đạo chiếm khoảng 0,5-1% trong tổng số
(theo thống kê của BVBM&TSS năm 1997)
Tỷ lệ tử vong do rau tiền đạo khoảng 1,16% tại
BVBM&TSS năm 1961.
Yếu tố thuận lợi
Các bà mẹ đẻ nhiều lần
Viêm nhiễm sinh dục
Tiền sử nạo hút thai nhiều lần hoặc có tiền sử mổ
lấy thai
Tử cung bất thường: dị dạng, có u xơ.
4. 3. Phân loại rau tiền đạo theo vị trí
giải phẫu của bánh rau
Hình ảnh một số loại rau tiền đạo thường gặp
5. Phân
loại
Rau bám thấp Rau bám bên Rau bám mép Rau tiền đạo
trung tâm
không hoàn
toàn
Rau tiền đạo
trung tâm
hoàn toàn
Vị trí
giải
phẫu
Phần lớn bánh
rau bám vào
thân tử cung,chỉ
một phần nhỏ
bám vào đoạn
dưới
Phần lớn bánh
rau bám vào
đoạn dưới
nhưng bờ rau
chưa tới cổ tử
cung
Bờ bánh rau
chưa tới cổ tử
cung nhưng
chưa che lấp cổ
tử cung
Bánh rau che
lấp một phần
diện lỗ cổ tử
cung
Bánh rau che
kín cả lỗ tử
cung khi tử
cung đã mở
Hậu quả - Không gây
chảy máu
- Thường gây
chảy máu sớm
- Chảy máu nhẹ - Chảy máu vừa - Khi thăm âm
đạo thấy cả
múi rau và
màng rau
- Chảy máu
nhiều
- Thăm âm
đạo không
thấy múi rau,
không thấy
màng rau
- Chảy máu
rất nhiều
7. 4.1: BA THÁNG CUỐI THỜI KÌ THAI NGHÉN
Cơ năng: Chảy máu
- Đột ngột
- Không rõ nguyên nhân
- Không đau bụng
- Máu đỏ loãng, có thể có cục
- Lượng máu có thể nhiều
hoặc ít
- Có thể tự cầm máu mặc dù
không điều trị
- Ra máu từng đợt tái phát,
lần sau mất máu nhiều hơn
lần trước.
8. Toàn thân
• Xanh xao
Đo huyết áp
Xét nghiệm hồng cầu
Xét nghiệm huyết sắc tố
=> thiếu máu nặng hay
nhẹ
9. Thực thể
Nắn thấy ngôi thai bất thường:
- Ngôi ngang
- Ngôi ngược
- Ngôi đầu cao lỏng
10. Nghe tim thai:
- Mất máu ít -> tim thai
còn tốt
- Mất máu nhiều -> tim
thai suy, có khi không
nghe thấy tim thai
11. Thăm âm đạo:
- Thấy ngôi còn cao
- Cổ tử cung có thể bị
lệch (bên bị lệch là nơi
rau bám)
- Thăm qua túi cùng, giữa
ngôi và ngón tay có
cảm giác thấy một lớp
đệm dày khác với ối đó
chính là bánh rau bám
vào đoạn dưới tử cung.
12. Cận lâm sàng
Siêu âm cho biết
vị trí của mép
bánh rau bám
13. 4.2: Khi chuyển dạ
Cơ năng:
• Chảy máu đỏ tươi (lượng
máu có thể rất nhiều hoặc
ít tùy từng trường hợp)
• Chảy máu ồ ạt (rau tiền
đạo trung tâm hoàn toàn)
• Chảy máu ít một tái phát
(rau bám tiền đạo bán
trung tâm, loại bám mép,
bám thấp)
14. Toàn thân
• Chảy máu nhiều
• Thể trạng suy sụp nhanh
• Trụy mạch
15. Thực thể
• Nắn thấy ngôi thai
bất thường
- 73.3 % ngôi đầu cao
lỏng
- 14.3 % ngôi ngang
- 13.4% ngôi ngược
16. Tim thai
• Suy thai
• Biến đổi nhịp tim thai
phụ thuộc vào lượng
máu nhiều hay ít
17. Thăm âm đạo
• Sờ thấy các múi rau bịt
kín cổ tử cung -> RTĐ
trung tâm hoàn toàn
• Sờ thấy cả múi rau và
đầu ối -> RTĐ bán trung
tâm
• Sờ thấy bờ rau bánh rau
không che lấp cổ tử cung
-> RTĐ bám mép
• Chỉ thấy màng ối cứng
-> RTĐ loại bám bên
18. 5.1: Trong ba tháng cuối Thai chưa được tám tháng
Nếu máu ra ít không ảnh
hưởng tới mẹ thì cho sản phụ
nghỉ ngơi tuyệt đối và theo dõi
tới khi đủ tháng.
Nếu máu ra nhiều khó giữ
thai đến đủ tháng và cần cứu
mẹ thì chọc ối, gây chuyển dạ
5. Thái độ xử trí
19. Thai được tám tháng, có khả năng sống được, nếu chảy máu tái
diễn nhiều lần thì mổ lấy thai, không nên chờ đến khi chuyển dạ vì
thường gây chảy máu rất nhiều khi chuyển dạ, khó cứu con.
20. 5.2: KHI CHUYỂN DẠ
Rau tiền đạo trung tâm hoàn toàn: Mổ
lấy thai, kể cả khi thai đã chết hoàn
toàn để cứu me.
Rau tiền đạo các thể còn lại thì:
Bấm ối, xé rộng màng ối để cầm máu.
Nếu không cầm được máu thì mổ lấy
thai.
21. Khi mổ lấy thai cần chú ý:
Nếu diện rau bám chảy máu, có thể khâu
cầm máu bằng các mũi chỉ catgut chữ X
hoặc chữ U
Nếu vẫn không cầm được máu thì tiến hành cắt động mạch tử cung
mà vẫn chảy máu thì tiến hành cắt tử cung bán phần thấp đối với
người con rạ hoặc thắt động mạch hạ vị đối với người con so.
Nếu không có khả năng làm thủ thuật thì cắt tử cung bán phần thấp
để cứu mẹ.
22. Thời kỳ sổ rau:
Nếu chảy máu phải bóc rau nhân tạo và kiểm soát tử cung (chú ý
đoạn dưới tử cung nơi rau bám) và cho thuốc co dạ con
Nếu vẫn không kết quả, phải cắt tử cung bán phần thấp dưới chỗ
rau bám.
Người mẹ cần được theo dõi toàn trạng, số lượng hồng cầu huyết
sắc tố, nếu thiếu máu phải truyền máu.
Trẻ sơ sinh phải được chăm sóc đặc biệt vì thường non tháng
23. 6. PHÒNG
BỆNH
Phát hiện sớm rau tiền
đạo
Quản lí thai
nghén tốt
Tuyên truyền
tránh thai cho
cả nam và nữ,
kế hoạch hóa
gia đình
Tổ chức khám
và điều trị
định kì cho
phụ nữ
Đề phòng tai biến của
rau tiền đạo
Điều trị tích
cực cho sản
phụ được chẩn
đoán là rau
tiền đạo
Đào tạo đội
ngũ cán bộ y
tế có chuyên
môn
