ОХШЗ - бие даалт

1. Обьект хандлагат шинжилгээ ба зохиомж хичээлээр оюутны бие даалтын ажлыг гүйцэтгэх
ажлын хөтөлбөр
БИЕ ДААЛТЫН АЖИЛ 1
1. Бие даан гүйцэтгэх ажлын сэдэв: Системийнсудалгаа,хэрэглэгчийн шаардлага тодорхойлох
 Судлах улирал: Намар
 Хугацаа (7 хоног): 3 долоо хоног
2. Гүйцэтгэх ажлын
 Хэлбэр: Оюутанбүр нэг систем сонгон авч бие даалтынажлыг хийнэ.
 Аргачлал: Бие даалтынажлыг дараах агуулгаар гүйцэтгэнэ.
 Агуулга: Сонгосон системийн судалгаа, хэрэглэгчийн функциональ болон
функциональ бус шаардлагыг тодорхойлох
Системийн судалгаа
- Сэдэв/системийн нэр
- Системийн зорилго/ товч танилцуулга (ямар байгууллагад, ямар албан тушаалтанд
зориулсан ба тvvний ямар vйл ажиллагаатай холбоотой мэдээллийг бvртгэж., vр дvнд
юу гаргаж авч болохыг товч тодорхой тайлбарлан бичнэ)
- Системийн судалгааг бодит орчин, байгууллага дахь үйл ажиллагаань ямар дүрэм,
тогтолцоо дээр тулгуурлаж явдаг, үйл ажиллагааны явцад ямар бүртгэл, маягтыг
хөтлөдөг, үйл ажиллагааны үр дүнгээс ямар тайлан, нэгтгэл гардаг, ямар тооцоо ямар
томъёо, илэрхийллээр бодогддог зэргийг агуулсан текст, хүснэгт, диаграмыг ашиглан
хэрэглэгчийн шаардлага хэсэгт дараах дарааллындагуу тайлбарлаж бичнэ.
- Хэрэглэгчийн шаардлага
o Хэрэглэгчийн талаарх мэдээлэл
Үүнд:
Тухайн системийг ашиглах байгууллагын танилцуулга, эрхэлдэг бизнесийн чиглэл,
бүтэц зохион байгуулалт (байгууллагын бүтцийн схемийг шаардлагатай бол гаргаж
танилцуулах), яг гардаж ашиглах албан тушаалтан ба тушаалтнуудын тухай бичиж
тайлбарлана
Хэрэглэгчийнүйл ажиллагааны онцлог
1. Системийг хөгжүүлэхийн тулд судалсан байгууллагын үйл ажиллагаануудыг
тайлбарлана. Үүнд:
o үйл ажиллагааг хариуцах нэгж, албантушаалтан
o хэнээс ямар мэдээлэл (нэрлэсэн маягт, бүртгэл, гэрээ байж болно) авч тухайн үйл
ажиллагааг явуулах тухай
o үйл ажиллагаатайхолбоотой дүрэм,журам, тогтолцоо
o үйл ажиллагааны үр дүнд хэнд ямар мэдээллийг (нэрлэсэн тайлан, нэгтгэл, тооцоо
байж болно) гаргаж өгөх тухай

2. o Хэрэглэгчийн функциональ шаардлага
Тус хэсэг нь байгууллагын үйл ажиллагааны онцлогт тайлбарласан хэсгийг илүү
дэлгэрүүлж өгөгдлийн сангийн системийн загварыг гаргахад шаардлагатай бүх
мэдээллээр хангахад чиглэсэн байна. Үүнд:
o байгууллагад хэрэглэж хэвшсэн ба системд шинээр нэмэгдэх бүртгэл, тайлан,
маягтуудынхэлбэр загварыг гаргаж хавсаргах
o бүртгэл, тайлан, маягт дахь зарим элементийг системийн загварт хэрхэн
тодорхойлох нь ойлгомжгүй байдаг, тиймээс тэдгээрийг тайлбарлах шаардлагатай
(атрибутууд ба тэдгээрийн тайлбар: атрибутын бүтэц, атрибутын төрөл (текст, тоо, ...),
авах хязгаар утгууд, утгуудын жишээ, тайлан дахь гаргаж авах атрибутын томъёо гэх
мэт)
3. Үнэлгээний
 Хэлбэр: Хийсэн ажлыг 6 хүртэл хоноогоор дүгнэнэ.
 Шалгуур үзүүлэлтүүд: Тухайн сонгож авсан системийн судалгаа, хэрэглэгчийн
функциональ болон функциональ бус шаардлагыг хэрхэн үнэн зөв тодорхойлсон байдлаар
дүгнэнэ.
4. Оноо: 6 оноо
БИЕ ДААЛТЫН АЖИЛ 2
1. Бие даан гүйцэтгэх ажлын сэдэв: Системийн Use case диаграмыг байгуулах
 Судлах улирал: Намар
 Хугацаа (7 хоног): 1 долоо хоног
2. Гүйцэтгэх ажлын
 Хэлбэр: сонгосон системийнхээ дагуу доорх ажлыг хийнэ.
 Аргачлал: Бие даалтынажлыг дараах агуулгаар гүйцэтгэнэ.
 Агуулга: Обьект хандалтат шинжилгээ зохиомжийн хэл буюу UML хэлийг ашиглан
системийн Use case диаграмыг байгуулах
Use Case диаграм
Системийн судалгаагаар цуглуулсан баримт, хэрэглэгчийн функционал шаардлагын дагуу системд
оролцох хэрэглэгчдийг системд ямар үйл ажиллагаатай холбогдон оролцохыг Use case диаграм
дээр дүрсэлж гаргана.
 Use Case диаграмыг байгуулахдаа
 Системд оролцох оролцогчдийг тодорхойлох
 Системд хийгдэх үйл ажиллагаануудыг тодорхойлох
 Системд оролцох ямар оролцогчид ямар үйл ажиллагаануудтай холбогдож ажиллахыг
холбож харуулах

3. 3. Үнэлгээний
 Хэлбэр: Хийсэн ажлыг 4 хүртэл оноогоор дүгнэнэ.
 Шалгуур үзүүлэлтүүд: системийн use case диаграмыг хэрхэн оновчтой зөв хийсэн нь
шалгуур болно.
4. Оноо: 3 оноо
БИЕ ДААЛТЫН АЖИЛ 3
1. Бие даан гүйцэтгэх ажлын сэдэв: Класс диаграм байгуулах
 Судлах улирал: Намар
 Хугацаа (7 хоног): 2 долоо хоног
2. Гүйцэтгэх ажлын
 Хэлбэр: сонгосон системийнхээ дагуу доорх ажлыг хийнэ.
 Аргачлал: Бие даалтынажлыг дараах агуулгаар гүйцэтгэнэ.
3. Агуулга:
Класс диаграмыг байгуулах – Use case диаграм дээр тодорхойлж өгсөн нэр үгүүдийг сонгон авч
нэг класс болгон түүний атрибутууд (гишүүн өгөгдлүүд), шинж чанарууд (гишүүн функцууд)-ыг
гаргана. Үүний дараа классууд хоорондын холбоосыг тодорхойлж өгнө.
4. Үнэлгээний
 Хэлбэр: Хийсэн ажлыг 3 хүртэл оноогоор оюутан тус бүрээр дүгнэнэ.
 Шалгуур үзүүлэлтүүд: Тухайн сонгож авсан системийн классуудыг зөв тодорхойлсон эсэх,
класс диаграмыг хэр оновчтой гаргасанбайдлаар дүгнэнэ.
5. Оноо:5 оноо
БИЕ ДААЛТЫН АЖИЛ 4
1. Бие даан гүйцэтгэх ажлын сэдэв: Үйл ажиллагааны диаграмыг байгуулах
 Судлах улирал: Намар
 Хугацаа (7 хоног): 1 долоо хоног
2. Гүйцэтгэх ажлын
 Хэлбэр: сонгосон системийнхээ дагуу дээрх ажлыг хийнэ.
 Аргачлал: Бие даалтынажлыг дараах агуулгаар гүйцэтгэнэ.
3. Агуулга:
Үйл ажиллагааны диаграмыг байгуулах

4.  Use case диаграмыг дэлгэрэнгүй тодорхойлж өгнө.
 Системд хийгдэх үйл ажиллагаанууд буюу дараалсан үйлдлүүдийг энэ диаграмд дүрсэлж
үзүүлнэ.
o 3. Үнэлгээний
 Хэлбэр: Хийсэн ажлыг 2 хүртэл оноогоор оюутан тус бүрээр дүгнэнэ.
 Шалгуур үзүүлэлтүүд: Системийн үйл ажиллагааны диаграмыг хэрхэн зөв, оновчтой
боловсруулснаар шалгуур болно.
4. Оноо: 2 оноо
БИЕ ДААЛТЫН АЖИЛ 5
1. Бие даан гүйцэтгэх ажлын сэдэв: Төлвийн диаграм байгуулах
 Судлах улирал: Намар
 Хугацаа (7 хоног): 1 долоохоног
2. Гүйцэтгэх ажлын
 Хэлбэр: сонгосон системийнхээ дагуу дээрх ажлыг хийнэ.
 Аргачлал: Бие даалтынажлыг дараах агуулгаар гүйцэтгэнэ.
3. Агуулга: Төлвийн диаграм:
Төлвийн диаграм нь гадаад болон дотоод нөхцөл, шалтгааны улмаас систем хэрхэн төлвөө
өөрчлөхийг дүрслэн харуулна. Өөрөөр хэлбэл, төлвийн диаграм нь объект ямар шалтгаан
нөхцлөөр төлвөө өөрчлөх болсон, тухайн төлөвт шилжсэнээр ямар үйлдлүүдийг гүйцэтгэхийг
дүрслэн харуулна.
4. Үнэлгээний
 Хэлбэр: Хийсэн ажлыг 2 хүртэл оноогоор оюутан тус бүрээр дүгнэнэ.
 Шалгуур үзүүлэлтүүд: Системийн төлвийн диаграмыг хэрхэн зөв, оновчтой
боловсруулснаар шалгуур болно.
5. Оноо: 2 оноо
БИЕ ДААЛТЫН АЖИЛ 6
1. Бие даан гүйцэтгэх ажлын сэдэв: Дарааллын диаграм байгуулах
 Судлах улирал: Намар
 Хугацаа (7 хоног): 1 долоо хоног

5. 2. Гүйцэтгэх ажлын
 Хэлбэр: сонгосон системийнхээ дагуу дээрх ажлыг хийнэ.
 Аргачлал: Бие даалтынажлыг дараах агуулгаар гүйцэтгэнэ.
3. Агуулга: Дарааллын диаграм:
Sequence diagram буюу дарааллын диаграм нь системийн динамик шинжийг дүрслэх бөгөөд
объектууд хоорондын мэдээ дамжуулалтыг хугацааны дараалалтайгаар дүрсэлж харуулна.
4. Үнэлгээний
 Хэлбэр: Хийсэн ажлыг 2 хүртэл оноогоор оюутан тус бүрээр дүгнэнэ.
 Шалгуур үзүүлэлтүүд: Системийн дарааллын диаграмыг хэрхэн зөв, оновчтой
боловсруулснаар шалгуур болно.
5. Оноо: 2 оноо
БИЕ ДААЛТЫН АЖИЛ 7
Хэлбэр: Сонгосон сэдвийн хүрээнд судалгаа хийн, системийн шинжилгээ ба зохиомжийг
гарган, төслийн бичиг баримт болгон боловсруулна. Уг төслийн тайланэг хамгаална.
Гүйцэтгэх хугацаа: 2–оос 12-р долоо хоног
Шалгуулах хугацаа: 13-аас 15–р долоо хоног
Арга зүй: Оюутнууд баг болон хуваагдаж, сэдэв сонгоно. Сэдвийн хүрээнд судалгаа,
шинжилгээ зэргийг хийж төсөл болгон үр дүнг тайлагнана.
Үйл явц: Сонгосон сэдвийн хүрээнд судалгаа, шинжилгээ зэргийг хийж төсөл болгон үр дүнг
багш болон бусад багийнханд тайлагнана үнэлгээг авна. Гүйцэтгэх хугацаанд багштай байнга
харьцаж зөвлөгөө авна.
Үнэлгээний арга: Гүйцэтгэлийг үнэлэхдээ илэрхийлэх болон төслийн аргыг хэрэглэнэ.
Шалгуур: Оюутан бие даалтыг удирдамжийн дагуу хийж гүйцэтгэн, багш ажлыг доорх
шалгуур үзүүлэлтийн дагуу 100 хүртэлх оноогоор дүгнэж, эцэст нь 30 оноо руу хувилж үнэлгээг
гаргана.
Шалгуур Авах дээд оноо
1. Сэдэв сонголт, ач холбогдол
100
2. Системийн судалгаа
3. Системийн шинжилгээ ба зохиомж
4. Бичиг баримт боловсруулалт
5. Илтгэх чадвар