Өгөгдлийн бүтэц 8,9

1. LOGO
Лекц №9
Хоёр холбоост жагсаалт

2. Хичээлийн агуулга

3. Нэг холбоост ба цикл
жагсаалтын бэрхшээл
 Нэг холбоост ба цикл жагсаалтуудын хувьд
буцаж өмнөх элемэнтүүд рүүгээ дамжих
боломжгүй байдаг.
 Хэрвээ одоогийн идэвхитэй элемэнтийн яг
өмнөх элемэнтрүү хандахын тулд заавал эхний
элемэнтээс/гадаад заагч байрлаж буй
элемэнтээс эхлэн элемэнт бүрт дараалан
хандаж байж тухайн элемэнтэд очно.

4.  Жагсаалтын зангилаануудыг хоёр чиглэлд
холбогддог байхаар зохион байгуулж болно.
 Зангилаа бүр нь өмнө болон хойно орших
зангилааныхаа хаягийг агуулдаг элемэнтүүдийн
тогтоцыг хоёр холбоост жагсаалт /ХХЖ/ буюу
давхар жагсаалт гэнэ.
 Хоёр холбоост жагсаалт нь хэдийгээр
жагсаалтын дурын элемэнтэд хандах боломжгүй
хэдий ч хоёр чиглэлтэй учир хийгдэх
үйлдлүүдийн хувьд илүү уян хатан юм.
Хоёр холбоост жагсаалт
45634100 56

5.  Хоёр холбоост жагсаалтын эхний элемэнтэд
өмнөх элемэнт, төгсгөлийн элемэнтэд дараагийн
элемэнт гэж байхгүй учраас тэдгээр зангилааны
харгалзах заагч талбарууд нь хоосон буюу NULL
утгыг заавал агуулсан байх ёстой.
Хоёр холбоост жагсаалт
100 56 34 456

6.  Хоёр холбоост жагсаалтын зангилаа нь гурван
хэсгээс бүрдэнэ.
Хоёр холбоост
жагсаалтын зангилаа
back – өмнөх элемэнтийн санах ойн
үүрний хаягийг агуулах заагч талбар
info – өгөгдөл буюу мэдээллийг
агуулах талбар
next – дараагийн элемэнтийн санах
ойн үүрний хаягийг агуулах заагч талбар
456

7.  Хоёр холбоост жагсаалтын зангилааг дараах
DLNode классаар тодорхойлъё
class DLNode{
Data info;
DLNode* prev;
DLNode* next;
DLNode(Data ivalue, DLNode*pvalue=NULL,
DLNode* nvalue=NULL) {
info=ivalue;
prev=pvalue;
next=nvalue;
}
friend class DoubleLinkedList;
};
Хоёр холбоост жагсаалтын
зангилааг илэрхийлэх:

8.  Хоёр холбоост жагсаалтыг зохион байгуулахдаа
дараах гадаад заагчуудыг ашиглана.
 хуй
Хоёр холбоост жагсаалтыг
зохион байгуулах
head – эхлэлийн заагч
tail – төгсгөлийн заагч
curr – туслах заагч

9. Нэг холбоост жагсаалтад
хийгдэх үйлдлүүд
ХХЖ-д
элемэнт
нэмж
оруулах
Жагсаалтын эхэнд
элемэнт нэмэх
AddFirst()
Жагсаалтын дунд
элемэнт нэмэх
Өгөгдсөн элемэнтийн
өмнө
AddBefore()
Өгөгдсөн элемэнтийн
хойно
AddAfter()
Өгөгдсөн байрлалд
AddPosition()
Жагсаалтын
төгсгөлд элемэнт
нэмэх
AddLast()

10. Нэг холбоост жагсаалтад
хийгдэх үйлдлүүд
ХХЖ-аас
элемэнт
устгах
Жагсаалтын
эхлэлээс устггах
RemoveFirst()
Жагсаалтын
дундаас устгах
Өгөгдсөн элемэнтийн
өмнөх
RemoveBefore()
Өгөгдсөн элемэнтийн
ардах
RemoveAfter()
Өгөгдсөн байрлал
дахь
RemovePosition()
Өгөгдсөн утгатай
RemoveItem()
Жагсаалтын
төгсгөлөөс
устгах
RemoveLast()

11. Нэг холбоост жагсаалтад
хийгдэх үйлдлүүд
ХХЖ-ыг хоослох – MakeEmpty()
ХХЖ-аас элемэнт хайх – FindItem()
ХХЖ-ын элемэнтийн тоог буцаах – Count()
ХХЖ-ын элемэнтүүдийг хэвлэх – Print()
 Дараах үйлдлүүдийг хоёр чиглэлд гүйцэтгэх
боломжтой. /Ө.х эхлэлээс төгсгөлрүү эсвэл
төгсгөлөөс эхлэлрүү/

12. Нэг холбоост жагсаалтад
хийгдэх үйлдлүүд
ХХЖ хоосон эсэхийг шалгах – IsEmpty()
ХХЖ-ын эхний элемэнтийн утгыг буцаах –
First()
ХХЖ-ын төгсгөлийн элемэнтийн утгыг буцаах–
Last()

13. class DoubleLinkedList{
DLNode *head;
DLNode *tail;
public:
DoubleLinkedList ();
~DoubleLinkedList ();
bool IsEmpty();
void MakeEmpty();
Data First();
Data Last();
void AddFirst(Data item);
void AddLast (Data item);
void AddAfter(Data key, Data item);
void AddBefore(Data key, Data item);
ХХЖ-ыг илэрхийлэх
хийсвэр төрлийг тодорхойлох

14. void AddPosition( int pos, Data item);
void RemoveFirst();
void RemoveLast ();
void RemoveItem(Data key);
void RemoveBefore(Data key);
void RemoveAfter(Data key);
void RemovePosition(int key);
bool FindForward();
bool FindBackward();
int CountForward();
int CountBackward();
void PrintForward();
void PrintBackward();
};
ХХЖ-ыг илэрхийлэх
хийсвэр төрлийг тодорхойлох

15. DoubleLinkedList::DoubleLinkedList()
{
head=tail=NULL;
}
Тайлбар:
DoubleLinkedList DList;
// DList нэртэй хоёр холбоост жагсаалт үүсгэж
байна.
ХХЖ-ыг үүсгэх
байгуулагч функц:
head tail

16. DoubleLinkedList::~DoubleLinkedList(){
MakeEmpty();
}
ХХЖ-ыг санах ойгоос
чөлөөлөх устгагч функц:

17. void DoubleLinkedList::MakeEmpty()
{
DLNode *curr=NULL;
while (tail!=NULL)
{
if(tail==head) head=head->prev;
curr = tail;
tail = tail->prev;
delete curr;
}
tail = NULL;
}
ХХЖ-ыг хоослох

18. Тайлбар:
 Устгагч функц нь MakeEmpty() функцийг
дуудна.
 MakeEmpty() функц нь үүсгэсэн цикл
жагсаалтын элемэнтүүдийг санах ойгоос чөлөөлөх
буюу цикл жагсаалтыг хоослоно.
 MakeEmpty() функц нь туслах заагч/curr/-ийг
ашиглан эхлэлийн элемэнтээс эхлэн
элемэнтүүдийг нэг нэгээр санах ойгоос чөлөөлнө.
 Бүх элемэнтүүдийг чөлөөлсний дараа хоосон
хоёр холбоост жагсаалт үлдэнэ.
ХХЖ-ыг санах ойгоос
бүрэн чөлөөлөх устгагч функц:

19. ХХЖ-ыг хоослох
100 56 34 456
curr
head tail

20. ХХЖ-ыг хоослох
100 56 34 456
curr
head tail

21. ХХЖ-ыг хоослох
100 56 34
currhead tail

22. ХХЖ-ыг хоослох
100 56
currhead tail

23. ХХЖ-ыг хоослох
100
currheadtail

24. ХХЖ-ыг хоослох
currheadtail

25. Хоёр холбоост жагсаалт
Устгагч функц:
Тайлбар:
Устгагч функц нь байгуулагч функцээр болон
тухайн хийсвэр төрлөөр санах ойд
хуваарилагсдсан хувьсагчдыг санах ойгоос
чөлөөлнө.
currheadtail

26. bool DoubleLinkedList::IsEmpty(){
if ( head == NULL && tail==NULL)
return true;
return false;
}
Тайлбар:
Эхлэлийн заагч /head/ болон төгсгөлийн заагч
/tail/-ууд нь хоосон/NULL/ утгатай бол хоёр
холбоост жагсаалт хоосон байна буюу true утга,
хоосон/NULL/-оос ялгаатай бол хоосон биш буюу
false утга буцаана.
ХХЖ-ыг хоосон
эсэхийг шалгах

27. void DoubleLinkedList::AddFirst(Data item){
DLNode *curr=new DLNode(item, NULL, head);
if(IsEmpty())
tail = curr;
else
head->prev = curr;
head = curr;
}
ХХЖ-ын эхэнд
элемэнт нэмэх

28. Тайлбар:
1. Шинэ элемэнтийг санах ойд хуваарилах ба уг
зангилааны өмнөх элемэнтийг заах заагч
талбараар хоосон/NULL/- ыг заалган, дараагийн
элемэнтийг заах заагч талбараар эхлэлтийг
заагчийн зааж буй утгыг заалгана.
2. ХХЖ хоосон эсэхийг шалгана.
2. А. Хэрвээ ХХЖ хоосон бол төгсгөлийн заагчийг
шинэ элемэнтэд шилжүүлнэ.
2. B. Харин ХХЖ хоосон биш бол эхний
элемэнтийн өмнөх элемэнтийг заах заагч
талбараар шинэ элемэнтийг заалгана.
3. Эхлэлийн заагчийг шинэ элемэнтэд шилжүүлнэ.
ХХЖ-ын эхэнд
элемэнт нэмэх

29. ХХЖ-ын эхэнд
элемэнт нэмэх
curr head tail
head tailcurr
100 56 ... 456
100

30. void DoubleLinkedList::AddBefore(Data key,
Data item){
DLNode *prevCurr = NULL;
DLNode *nextCurr=head;
while(nextCurr->info != key){
prevCurr = nextCurr;
nextCurr=nextCurr->next;
if(nextCurr == NULL)
cout<<"element oldsongui";
}
ХХЖ-ын өгөгдсөн элемэнтийн
өмнө элемэнт нэмж оруулах

31. if(nextCurr==head){
DLNode* curr = new
DLNode(item,NULL,nextCurr);
nextCurr->prev = curr;
head = curr;
}
else{
DLNode* curr = new
DLNode(item,prevCurr,nextCurr);
prevCurr->next = curr;
nextCurr->prev=curr;
}
}
ХХЖ-ын өгөгдсөн элемэнтийн
өмнө элемэнт нэмж оруулах

32. Тайлбар:
1. Өгөгдсөн элемэнтийн хайна. Үүний тулд
nextCurr/өгөгдсөн элемэнтийг олоход
ашиглана/, prevCurr/nextCurr заагчийн зааж
байгаа зангилааны өмнөх элемэнтийг заана/
заагчуудыг ашиглана.
2. nextCurr заагчийн утгыг шалгана.
2.А. Хэрвээ NULL-тай тэнцүү бол өгөгдсөн элемэнт
байхгүй буюу элемэнт оруулах боломжгүй.
2.B. Хэрвээ head заагчтай тэнцүү бол жагсаалтын
эхэнд элемэнт нэмэх үйлдлийг гүйцэтгэнэ.
ХХЖ-ын өгөгдсөн элемэнтийн
өмнө элемэнт нэмж оруулах

33. Тайлбар:
2.C. Дээрх хоёр нөхцөлийн аль нь ч биелэхгүй бол
шинэ элемэнтийг өгөгдсөн байрлалд оруулна/curr
заагчаар заалгана/. Үүний түлд:
1. Шинэ элемэнтийн өмнөх элемэнтийг заах
заагчаар prevCurr заагчийн зааж байгаа
элемэнтийг, дараагийн элемэнтийг заах заагчаар
nextCurr заагчийн зааж байгаа элемэнтийг
заалгана.
2. prevCurr заагчийн зааж байгаа элемэнтийн
дараагийн элемэнтийг заах заагч талбараар
шинэ элемэнтийг заалгана.
3. nextCurr заагчийн зааж байгаа элемэнтийн өмнөх
элемэнтийг заах заагч талбараар шинэ
элемэнтийг заалгана.
ХХЖ-ын өгөгдсөн элемэнтийн
өмнө элемэнт нэмж оруулах

34. ХХЖ-ын эхэнд
элемэнт нэмэх
head tail
56 12 45636 40
nextCurr
prevCurr Өгөгдсөн элемэнт: 40
Шинэ элемэнт: 100

35. ХХЖ-ын эхэнд
элемэнт нэмэх
head tail
56 12 45636 40
prevCurr nextCurr
Өгөгдсөн элемэнт: 40
Шинэ элемэнт: 100

36. ХХЖ-ын эхэнд
элемэнт нэмэх
head tail
curr
100
56 12 45636 40
prevCurr nextCurr
Өгөгдсөн элемэнт: 40
Шинэ элемэнт: 100

37. void DoubleLinkedList::RemoveLast(){
if(!IsEmpty()){
DLNode* curr = tail;
if(head->next == NULL)
head = NULL;
else{
tail->prev->next = NULL;
tail = tail->prev;
}
delete curr;
}
else cout<<"DoubleLinkedList is empty";
}
ХХЖ-ын төгсгөлийн
элемэнтийг устгах

38. Тайлбар:
1. ХХЖагсаалт хоосон эсэхийг шалгана.
2. А. ХХЖ хоосон бол DoubleLinkedList is empty
мэдээллийг хэвлэнэ.
2. В. Хоосон биш бол дараах алхамуудыг гүйцэтгэнэ.
2.1. Туслах заагч/curr/-ийг зарлан, түүгээр төгсгөлийн
зангилааг заалгана.
ХХЖ-ын төгсгөлийн
элемэнтийг устгах