Сүүлийн гурван жилийн статистикийн мэдээнээс харахад эвлэрүүлэн зуучлагчид гаргасан нийт өргөдлийн дунджаар 10%-ийг хүлээн авахаас татгалзсан байна. Энэ нь Эвлэрүүлэн зуучлалын тухай хуульд маргаан нь эвлэрүүлэн зуучлалд оролцоогүй гуравдагч этгээдийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг, эсхүл нийтийн ашиг сонирхлыг хөндөхөөр бол эвлэрүүлэн зуучлалыг хэрэглэж болохгүй гэж зохицуулсантай холбоотой байна. Гэвч хууль тогтоомжид “гуравдагч этгээдийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол, нийтийн ашиг сонирхлыг хөндөх” гэдгийг хэрхэн ойлгож, хэрэглэх талаар зохицуулалтгүй тул тус асуудлыг шийдвэрлэх арга замыг энэ илтгэлээр тодорхойлсон бөгөөд Монголын эвлэрүүлэн зуучлах тогтолцооны цаашдын хөгжилд түлхэц үзүүлэхийг зорилоо.

1. ЭВЛЭРҮҮЛЭН ЗУУЧЛАЛЫН ТУХАЙ ЭРДЭМ ШИНЖИЛГЭЭНИЙ ШИЛДЭГ ИЛТГЭЛИЙН
УРАЛДААН
Эвлэрүүлэн зуучлал хэрэглэхээс татгалзах асуудал:
ГУРАВДАГЧ ЭТГЭЭДИЙН ЭРХ, ХУУЛЬ ЁСНЫ АШИГ
СОНИРХОЛ БА НИЙТИЙН АШИГ СОНИРХЛЫГ
ХАНГАХ НЬ
Л.Галбаатар
Монголын Хуульчдын холбооны гишүүн, хуульч
2016.11.08

2. АГУУЛГА
• Оршил
1. Эвлэрүүлэн зуучлалд оролцоогүй
гуравдагч этгээдийн эрх, хууль ёсны ашиг
сонирхлыг хангах нь
2. Эвлэрүүлэн зуучлалаар нийтийн ашиг
сонирхлыг хөндөхөөс сэргийлэх нь
• Дүгнэлт, санал

3. Эвлэрүүлэн зуучлагчид гаргасан нийт өргөдлийн
дунджаар 10%-ийг хүлээн авахаас татгалзсан
байна

6. Иргэний хуульд гуравдагч этгээдийн эрх, хууль
ёсны ашиг сонирхлыг хангах шаардлагыг
зохицуулсан гэж үзэх боломжтой байна /25
хэлцэл/

8. Дүгнэлт, санал
• Эвлэрүүлэн зуучлагчид ирсэн өргөдлийг хүлээн авахаас
татгалзаж буй тоо нь эвлэрүүлэн зуучлах ажиллагааны үнэ
цэн, ач холбогдлын талаарх иргэдийн ойлголтод сөргөөр
нөлөөлж болзошгүй.
• Хуульд тодорхойлоогүй ч “эвлэрүүлэн зуучлал гуравдагч
этгээдийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхол, нийтийн ашиг
сонирхлыг хөндөхгүй байх” зохицуулалтыг практикт нэг
мөр ойлгож хэрэглэх нь зүйтэй байна.
• Энэ илтгэлд тодорхойлсон гуравдагч этгээдийн эрх, хууль
ёсны ашиг сонирхлыг хөндөж болзошгүй хэлцэл, эрх зүйн
харилцаа ба нийтийн ашиг сонирхлыг хангахтай холбоотой
эрх зүйн асуудал, маргааны төрлийг эвлэрүүлэн
зуучлагчид үйл ажиллагаандаа баримтлах нь зүйтэй байна.
(Өргөдөлд татгалзах асуудал байгаа эсэхийг шалгах,
татгалзсан бол үндэслэлээ хангалттай бичихэд арга зүйн ач
холбогдолтой)