Rozwój prenatalny

1. ROZWÓJ PRENATALNY
od zapłodnienia do narodzin

2. Pierwszy trymestr rozwoju prenatalnego
• Około 18 (ok. 2,5 tyg.) dnia od poczęcia kształtuje się struktura serca
zarodka, około 3 tygodnia w sercu zaczynają występować skurcze mięśni,
• Pod koniec 1 miesiąca życia zaczyna rozwijać się centralny układ nerwowy
(mózg i rdzeń kręgowy)
• Zaczynają się rozwijać wszystkie wewnętrzne organy: płuca, wątroba, nerki,
gruczoły dokrewne i system trawienny
• Pod koniec 1 miesiąca zarodek ma około 5 mm długości
• Pod koniec 8 tygodnia zarodek ma ponad 2,5 cm długości i waży prawie 28
gramów

3. Pierwszy trymestr rozwoju prenatalnego
• W 6 tygodniu pojawiają się uszy
• Pod koniec 8 tygodnia twarz zarodka ma
już „ludzkie” rysy
• Z końcem 12 tygodnia płód może już
kopać, zginać palce rąk i nóg, poruszać
kciukiem, a nawet robić zeza, rozwijają
się nawet paznokcie

4. Drugi trymestr rozwoju prenatalnego
Czwarty miesiąc
• Gwałtowne przyspieszenie wzrostu
• 4 miesiąc płód ma ponad 12 cm długości i waży około 300 gramów
• Głowa nieproporcjonalnie wielka w stosunku do reszty ciała
• Płód jest dość aktywny (zamyka i otwiera usta)
Piąty miesiąc
• Wewnętrzne organy gwałtownie się rozwijają z wyjątkiem płuc, które rozwijają
się z opóźnieniem
• Między 16 a 18 tygodniem matka zwykle odczuwa pierwsze ruchy płodu
• Płód ma okresy snu i czuwania
• Podczas czuwania płód płacze, ssie palec, ma czkawkę, fika koziołki

5. Drugi trymestr rozwoju prenatalnego
Szósty miesiąc
• Zaczyna gromadzenie substancji tłuszczowych, jego waga sięga 800
gramów
• Rozpoczyna się twardnienie kości
• Mimo tych sygnałów dojrzałości płód miałby niewielkie szanse na
przeżycie, gdyby urodził siew tym momencie trwania ciąży

6. Trzeci trymestr rozwoju prenatalnego
• Przez ostatnie dwa miesiące płód przybiera
średnio około 250 gramów na tydzień
• Dojrzewają korowe obszary mózgu
odpowiedzialne za zachowania motoryczne
i sensoryczne (rozwijają się odruchy, które
ujawniają się w chwili urodzenia, np. odruch
ssania)

8. Porównanie masy ciała i wielkości dziecka w
poszczególnych okresach rozwoju prenatalnego
Okres rozwoju Wielkość ciała Masa ciała
Pierwszy miesiąc 5 mm
Drugi miesiąc 2,5 cm 28 gramów
Trzeci miesiąc 7,5 cm 45 gramów
Czwarty miesiąc 12 cm 130 gramów
Piąty miesiąc 20 cm 500 gramów
Szósty miesiąc 30 cm 800 gramów
Siódmy, ósmy
Zwiększenie o około
50%
250 gramów na
tydzień
Dziewiąty miesiąc Średnio 52 cm Średnio 3200 gramów

9. Czynniki zaburzające rozwój prenatalny
Szkodliwość danego czynnika dla rozwijającego się organizmu zależy od:
1. Właściwości matki oraz łożyska,
2. Właściwości konstytucyjnych dziecka, które czynią go mniej lub
bardziej podatnym na szkodliwe czynniki,
3. Okresu rozwojowego, w którym dany czynnik zadziałał
4. Innych czynników, działających uprzednio lub w tym samym czasie,
co zwiększa działanie głównego czynnika negatywnego,
5. Rodzaju, siły i długości czasu działania bodźca uszkadzającego.

10. Teratogeny – narkotyki
Narkotyki Możliwy skutek
Kokaina i „crack”
zahamowanie wzrostu, przedwczesny poród, drażliwość
noworodka, syndrom głodu narkotycznego
Heroina i metadon
zahamowanie wzrostu, przedwczesny poród, drażliwość
noworodka, syndrom głodu narkotycznego, syndrom nagłej
śmierci
LSD i marihuana
Przy znacznych ilościach – prawdopodobny powód
przedwczesnych porodów i zahamowań wzrostu, uważane za
przyczynę odrywania się kawałków chromosomów, ale efekt ten
nie jest pewny

11. Teratogeny – warunki związane z matką
Warunki
związane
z matką
Możliwy skutek
Wiek
nastoletnie matki oraz kobiety powyżej 35 roku życia mają dzieci z niższa wagą
urodzeniową niż matki w optymalnym wieku rozrodczym, prawdopodobieństwo
urodzenia dziecka z syndromem Downa rośnie wraz z wiekiem
Alkohol
uszkodzenia mózgu, serca, zahamowanie wzrostu, opóźnienie umysłowe,
płodowy zespół alkoholowy
Cukrzyca
trzykrotny wzrost prawdopodobieństwa wystąpienia wszystkich typów wad
wrodzonych, nie wyłączając takich jak: bezmózgowie, rozszczepienie
kręgosłupa, wady wrodzone serca
Niedoży-
wienie
wzrost prawdopodobieństwa zahamowania wzrostu, wcześniactwo, kłopoty
z koncentracja uwagi, małe zdolności społeczne, szczególnie wtedy gdy matka
była niedożywiona w okresie poprzedzającym ciążę
Palenie
papierosów
zahamowanie wzrostu, wcześniactwo

12. Teratogeny – infekcje
Infekcje Możliwy skutek
AIDS wrodzone deformacje, dziecko bezbronne wobec infekcji
Cytomegalowirus
głuchota, ślepota, anomalie rozwoju głowy i mózgu, opóźnienie
umysłowe
Liszaje opóźnienie umysłowe, uszkodzenie oczu, śmierć
Różyczka
opóźnienie umysłowe, uszkodzenie oczu, głuchota, wady
wrodzone
Syfilis opóźnienie umysłowe, poronienie, ślepota, głuchota, śmierć
Toksoplazmoza anomalie rozwoju głowy i mózgu, opóźnienie umysłowe

13. Ocena funkcji
noworodka
Skala Virginii Apgar
Zabarwienie skóry 0 1 2
Czynność serca 0 1 2
Odruchy 0 1 2
Napięcie mięśniowe 0 1 2
Czynność
oddychania
0 1 2
Skala ocen: 7 - 10 Dobry stan
4 - 6 Średni stan (tlen)
0 - 3
Ciężki stan – konieczne wspomaganie
akcji oddechowej

14. Odruchy noworodka
Odruchy wspólne dla
noworodka
i dorosłego
Mruganie zamykanie powiek przy próbie dotknięcia rogówki
Odruch źrenicowy zwężanie się źrenicy pod wpływem światła
Ssania
Połykania
Wydalania moczu i kału
Odruch kolanowy
Stuknięcie w ścięgno, poniżej rzepki pod kolanem powoduje
szybki wyprost kolana
Występujące tylko
u noworodka i/lub
niemowlęcia
a zanikające lub
patologiczne
u człowieka
dorosłego
Odruch Babińskiego unoszenie dużego palca przy podrażnieniu stóp
Odruch toniczno-szyjny
wraz z odwróceniem głowy wyprostowują się kończyny po
tej samej stronie, a kurczą po przeciwnej
Odruch Moro
unoszenie kończyn i przyciąganie ich do ciała w geście
obejmowania
Odruch chwytny Zaciskanie dłoni na przedmiocie i mocne trzymanie
Odruch marszu
automatycznego
Przy dotknięciu stóp z podłożem dziecko wykonuje
rytmiczne ruchy chodzenia
Odruch poszukiwania piersi
Dziecko odwraca głowę w tę stronę, po której dotkniemy
jego policzka/okolic ust

15. DZIĘKUJĘ