Recommended
More Related Content
Similar to E ogrenme kanser_hastaliklari_3
Similar to E ogrenme kanser_hastaliklari_3 (20)
E ogrenme kanser_hastaliklari_3
- 2. Yaygın Kanserler Meme Kanseri Mide Kanseri Over Kanseri Akciğer Kanseri Mide Kanseri Mesane Kanseri
- 3. İçindekiler Bölüm 1: Kanser Epidemiyolojisinde Kullanılan Temel Ölçütler Bölüm 2: Kanser Kayıt Sistemleri Bölüm 3: Kanser Yükü Bölüm 4: Kanserin Belirleyicileri ve Korunma Bölüm 5: Enfeksiyon Bölüm 6: Radyasyon Bölüm 7: Çevresel Faktörler Bölüm 8: Mesleki Maruziyetler Bölüm 9: Genetik Duralılık Bölüm 10: Üreme Faktörleri ve Endojen Hormonlar Bölüm 11: Ekzojen Hormonlar Bölüm 12: Alkol Bölüm 13: Kanser Taramalarında Temel Prensipler Bölüm 14: Dünya’da ve Türkiye’de Palyatif Bakımın Durumu ve Hospice Sistemleri
- 4. Bölüm 1: Kanser Epidemiyolojisinde Kullanılan Temel Ölçütler Bölüm 2: Kanser Kayıt Sistemleri Bölüm 3: Kanser Yükü Bölüm 4: Kanserin Belirleyicileri ve Korunma Bölüm 5: Enfeksiyon Bölüm 6: Radyasyon Bölüm 7: Çevresel Faktörler Bölüm 8: Mesleki Maruziyetler Bölüm 9: Genetik Duralılık Bölüm 10: Üreme Faktörleri ve Endojen Hormonlar Bölüm 11: Ekzojen Hormonlar Bölüm 12: Alkol Bölüm 13: Kanser Taramalarında Temel Prensipler Bölüm 14: Dünya’da ve Türkiye’de Palyatif Bakımın Durumu ve Hospice Sistemleri
- 5. Bölüm 1: Kanser Epidemiyolojisinde Kullanılan Temel Ölçütler Kanser epidemiyolojisi, belirli bir toplumda kanser hastalıklarının dağılımının ve risk faktörlerinin belirlenmesi yoluyla halk sağlığına etkilerinin tanımlanmasını ve bu hastalıkların önlenmesine ve kontrolüne yönelik planlanan hizmetlere bilimsel zemin oluşturulmasını amaçlayan bir bilim dalıdır (1). Tanımdan da anlaşılacağı üzere kanser epidemiyolojisinin en temel işlevi, kanserin toplumdaki kişi, yer ve zaman özelliklerini içeren tanımlayıcı verilerin derlenmesi ve risk faktörleri ile olan nedensel ilişkilerin incelenmesidir. Bu bölümde incelenen konular iki ana başlıktan oluşmuştur. Birinci başlık altında kanser epidemiyolojisinde kullanılan temel hastalanma (morbidite) ve ölüm (mortalite) ölçütleri, sağkalım hızı ve hastalık yükü göstergesi olarak Yeti yitimine Ayarlanmış Yaşam Yılı (Disability Adjusted Life Years, DALY) ele alınmıştır. İkinci başlıkta ise kanser epidemiyolojisinin en temel veri kaynağı olan kanser kayıt sistemleri hakkında genel bilgiler yer almaktadır.
- 6. Bölüm 1: Kanser Epidemiyolojisinde Kullanılan Temel Ölçütler Bölüm 2: Kanser Kayıt Sistemleri Bölüm 3: Kanser Yükü Bölüm 4: Kanserin Belirleyicileri ve Korunma Bölüm 5: Enfeksiyon Bölüm 6: Radyasyon Bölüm 7: Çevresel Faktörler Bölüm 8: Mesleki Maruziyetler Bölüm 9: Genetik Duralılık Bölüm 10: Üreme Faktörleri ve Endojen Hormonlar Bölüm 11: Ekzojen Hormonlar Bölüm 12: Alkol Bölüm 13: Kanser Taramalarında Temel Prensipler Bölüm 14: Dünya’da ve Türkiye’de Palyatif Bakımın Durumu ve Hospice Sistemleri
- 7. Bölüm 2: Kanser Kayıt Sistemleri
- 8. Bölüm 1: Kanser Epidemiyolojisinde Kullanılan Temel Ölçütler Bölüm 2: Kanser Kayıt Sistemleri Bölüm 3: Kanser Yükü Bölüm 4: Kanserin Belirleyicileri ve Korunma Bölüm 5: Enfeksiyon Bölüm 6: Radyasyon Bölüm 7: Çevresel Faktörler Bölüm 8: Mesleki Maruziyetler Bölüm 9: Genetik Duralılık Bölüm 10: Üreme Faktörleri ve Endojen Hormonlar Bölüm 11: Ekzojen Hormonlar Bölüm 12: Alkol Bölüm 13: Kanser Taramalarında Temel Prensipler Bölüm 14: Dünya’da ve Türkiye’de Palyatif Bakımın Durumu ve Hospice Sistemleri
- 9. Bölüm 3: Kanser Yükü
- 10. Dünyada Kanser Yükü Meme Kanseri Mide Kanseri Over Kanseri Akciğer Kanseri Mide Kanseri Mesane Kanseri
- 11. Bölüm 1: Kanser Epidemiyolojisinde Kullanılan Temel Ölçütler Bölüm 2: Kanser Kayıt Sistemleri Bölüm 3: Kanser Yükü Bölüm 4: Kanserin Belirleyicileri ve Korunma Bölüm 5: Enfeksiyon Bölüm 6: Radyasyon Bölüm 7: Çevresel Faktörler Bölüm 8: Mesleki Maruziyetler Bölüm 9: Genetik Duralılık Bölüm 10: Üreme Faktörleri ve Endojen Hormonlar Bölüm 11: Ekzojen Hormonlar Bölüm 12: Alkol Bölüm 13: Kanser Taramalarında Temel Prensipler Bölüm 14: Dünya’da ve Türkiye’de Palyatif Bakımın Durumu ve Hospice Sistemleri
- 12. Bölüm 4: Kanserin Belirleyicileri ve Korunma
- 13. SİGARA (TÜTÜN)
- 14. Bölüm 1: Kanser Epidemiyolojisinde Kullanılan Temel Ölçütler Bölüm 2: Kanser Kayıt Sistemleri Bölüm 3: Kanser Yükü Bölüm 4: Kanserin Belirleyicileri ve Korunma Bölüm 5: Enfeksiyon Bölüm 6: Radyasyon Bölüm 7: Çevresel Faktörler Bölüm 8: Mesleki Maruziyetler Bölüm 9: Genetik Duralılık Bölüm 10: Üreme Faktörleri ve Endojen Hormonlar Bölüm 11: Ekzojen Hormonlar Bölüm 12: Alkol Bölüm 13: Kanser Taramalarında Temel Prensipler Bölüm 14: Dünya’da ve Türkiye’de Palyatif Bakımın Durumu ve Hospice Sistemleri
- 16. Bölüm 1: Kanser Epidemiyolojisinde Kullanılan Temel Ölçütler Bölüm 2: Kanser Kayıt Sistemleri Bölüm 3: Kanser Yükü Bölüm 4: Kanserin Belirleyicileri ve Korunma Bölüm 5: Enfeksiyon Bölüm 6: Radyasyon Bölüm 7: Çevresel Faktörler Bölüm 8: Mesleki Maruziyetler Bölüm 9: Genetik Duralılık Bölüm 10: Üreme Faktörleri ve Endojen Hormonlar Bölüm 11: Ekzojen Hormonlar Bölüm 12: Alkol Bölüm 13: Kanser Taramalarında Temel Prensipler Bölüm 14: Dünya’da ve Türkiye’de Palyatif Bakımın Durumu ve Hospice Sistemleri
- 18. Parçacık veya elektromanyetik dalga formundaki radyasyon, etkileştiği atomların elektronlarını koparacak kadar yeterli enerjiye sahipse atomlar yüklü hale gelir ve iyonlaşmış olur. Bu da iyonlaştırıcı radyasyon olarak adlandırılır. Etkileşim sonucunda oluşan iyonlar, hücrelere hasar veren kimyasal değişimlere neden olabilecek kapasitedirler. Parçacık veya elektromanyetik formdaki radyasyon, etkileştiği atomları iyonlaştırmada yeterli enerjiye sahip değilse iyonlaştırıcı olmayan (noniyonizan) radyasyon olarak adlandırılır. Radyasyon
- 19. Radyasyon
- 20. Radyasyon
- 21. Radyasyon
- 22. İyonlaştırıcı radyasyona maruz kalmak kaçınılmazdır. İnsanlar hem X ışınlarına hem de gama ışınlarına doğal kaynaklardan (kozmik radyasyon ve taşta ve toprakta bulunan radyoaktivite dâhil) ve tipik olarak, daha düşük oranda da olsa insan yapımı kaynaklardan maruz kalırlar. İnsanların iyonlaştırıcı radyasyona maruz kaldıklarında oluşabilecek etkiler ise şu şekilde sınıflandırılmıştır: Radyasyon 1. Erken etkiler; radyasyona maruz kalınır kalınmaz oluşan etkilerdir ve deterministik (belirli) etkiler olarak adlandırılır. 2. Gecikmiş etkiler; etkileri yıllar sonra açığa çıkar ve stokastik (olası) etkiler olarak adlandırılır.
- 23. Deterministik etkiyle sonuçlanan radyasyon ışınlanmasının eşik doz seviyesi, insanlar için yaklaşık 250 mSv civarındadır. Bu eşik dozun üstünde, doz miktarlarına bağlı olarak farklı biyolojik reaksiyonlar oluşmaktadır. Doz miktarı arttıkça etkilerin şiddeti de artmaktadır. Neyse ki yüksek dozda radyasyon ışınlanması olan kazalar oldukça azdır ve yüksek dozda radyasyon almış kişiler için tıbbi tedavi imkânları oldukça gelişmiştir ve gelişmeye de devam etmektedir. Radyasyon Deterministik doz Tepki Eğrisi
- 24. Bölüm 1: Kanser Epidemiyolojisinde Kullanılan Temel Ölçütler Bölüm 2: Kanser Kayıt Sistemleri Bölüm 3: Kanser Yükü Bölüm 4: Kanserin Belirleyicileri ve Korunma Bölüm 5: Enfeksiyon Bölüm 6: Radyasyon Bölüm 7: Çevresel Faktörler Bölüm 8: Mesleki Maruziyetler Bölüm 9: Genetik Duralılık Bölüm 10: Üreme Faktörleri ve Endojen Hormonlar Bölüm 11: Ekzojen Hormonlar Bölüm 12: Alkol Bölüm 13: Kanser Taramalarında Temel Prensipler Bölüm 14: Dünya’da ve Türkiye’de Palyatif Bakımın Durumu ve Hospice Sistemleri
- 25. Bölüm 7: Çevresel Faktörler
- 26. Çevresel Faktörler Çevrede pek çok kanserojen madde bulunabilmekte ve tüm insanlar vücutlarında bu kirletici maddelerin izlerini taşımaktadırlar. Kanser oluşunda çevresel faktörlerin yeri büyüktür. Yapılan araştırmalar, çoğu kanserin üçte ikisinin (% 67) bazı çevresel faktörlerle (bir başka görüşe göre bu değer % 80’dir) ilişkili olduğunu göstermiştir. Bu araştırmalar, çevresel faktörler arasında olan sigara kullanımı ve alkol içiminin varlığı ve gıdanın, aynı zamanda radyasyona, enfeksiyöz ajanlar ile hava, su ve toprakta bulunabilen maddelere maruz kalma ile kanser arasında bir ilişkili olduğunu göstermektedir. Yine, kanser nedeniyle ölümle birleştirilen major çevresel faktörlerin değiştirilmesiyle birlikte, yani yaşam seklinin değiştirilmesiyle birlikte bu etkilerin ortadan kaldırılabileceğini veya en az düzeye düşürülebileceğini ortaya koymaktadır. Bu nedenle, kanserle mücadelede önlenebilir nitelikte olan çevresel etmenlerin azaltılması önemlidir. Bu alandaki ilk sorumluluk, çevresel etmenlerin kontrolünden sorumlu olan resmi otoritelere düşmektedir.
Editor's Notes
- Metin: RADYASYON Parçacık veya elektromanyetik dalga formundaki radyasyon, etkileştiği atomların elektronlarını koparacak kadar yeterli enerjiye sahipse atomlar yüklü hale gelir ve iyonlaşmış olur. Bu da iyonlaştırıcı radyasyon olarak adlandırılır. Etkileşim sonucunda oluşan iyonlar, hücrelere hasar veren kimyasal değişimlere neden olabilecek kapasitedirler. Parçacık veya elektromanyetik formdaki radyasyon, etkileştiği atomları iyonlaştırmada yeterli enerjiye sahip değilse iyonlaştırıcı olmayan (noniyonizan) radyasyon olarak adlandırılır. İyonlaştırıcı radyasyona maruz kalmak kaçınılmazdır. İnsanlar hem X ışınlarına hem de gama ışınlarına doğal kaynaklardan (kozmik radyasyon ve taşta ve toprakta bulunan radyoaktivite dâhil) ve tipik olarak, daha düşük oranda da olsa insan yapımı kaynaklardan maruz kalırlar. İnsanların iyonlaştırıcı radyasyona maruz kaldıklarında oluşabilecek etkiler ise şu şekilde sınıflandırılmıştır: 1. Erken etkiler; radyasyona maruz kalınır kalınmaz oluşan etkilerdir ve deterministik (belirli) etkiler olarak adlandırılır. 2. Gecikmiş etkiler; etkileri yıllar sonra açığa çıkar ve stokastik (olası) etkiler olarak adlandırılır. Deterministik etkiyle sonuçlanan radyasyon ışınlanmasının eşik doz seviyesi, insanlar için yaklaşık 250 mSv civarındadır. Bu eşik dozun üstünde, doz miktarlarına bağlı olarak farklı biyolojik reaksiyonlar oluşmaktadır. Doz miktarı arttıkça etkilerin şiddeti de artmaktadır. Neyse ki yüksek dozda radyasyon ışınlanması olan kazalar oldukça azdır ve yüksek dozda radyasyon almış kişiler için tıbbi tedavi imkânları oldukça gelişmiştir ve gelişmeye de devam etmektedir. Ses Metni: kns_04_01_01_1s:
- Metin: RADYASYON Parçacık veya elektromanyetik dalga formundaki radyasyon, etkileştiği atomların elektronlarını koparacak kadar yeterli enerjiye sahipse atomlar yüklü hale gelir ve iyonlaşmış olur. Bu da iyonlaştırıcı radyasyon olarak adlandırılır. Etkileşim sonucunda oluşan iyonlar, hücrelere hasar veren kimyasal değişimlere neden olabilecek kapasitedirler. Parçacık veya elektromanyetik formdaki radyasyon, etkileştiği atomları iyonlaştırmada yeterli enerjiye sahip değilse iyonlaştırıcı olmayan (noniyonizan) radyasyon olarak adlandırılır. İyonlaştırıcı radyasyona maruz kalmak kaçınılmazdır. İnsanlar hem X ışınlarına hem de gama ışınlarına doğal kaynaklardan (kozmik radyasyon ve taşta ve toprakta bulunan radyoaktivite dâhil) ve tipik olarak, daha düşük oranda da olsa insan yapımı kaynaklardan maruz kalırlar. İnsanların iyonlaştırıcı radyasyona maruz kaldıklarında oluşabilecek etkiler ise şu şekilde sınıflandırılmıştır: 1. Erken etkiler; radyasyona maruz kalınır kalınmaz oluşan etkilerdir ve deterministik (belirli) etkiler olarak adlandırılır. 2. Gecikmiş etkiler; etkileri yıllar sonra açığa çıkar ve stokastik (olası) etkiler olarak adlandırılır. Deterministik etkiyle sonuçlanan radyasyon ışınlanmasının eşik doz seviyesi, insanlar için yaklaşık 250 mSv civarındadır. Bu eşik dozun üstünde, doz miktarlarına bağlı olarak farklı biyolojik reaksiyonlar oluşmaktadır. Doz miktarı arttıkça etkilerin şiddeti de artmaktadır. Neyse ki yüksek dozda radyasyon ışınlanması olan kazalar oldukça azdır ve yüksek dozda radyasyon almış kişiler için tıbbi tedavi imkânları oldukça gelişmiştir ve gelişmeye de devam etmektedir. Ses Metni: kns_04_01_01_1s:
- Metin: RADYASYON Parçacık veya elektromanyetik dalga formundaki radyasyon, etkileştiği atomların elektronlarını koparacak kadar yeterli enerjiye sahipse atomlar yüklü hale gelir ve iyonlaşmış olur. Bu da iyonlaştırıcı radyasyon olarak adlandırılır. Etkileşim sonucunda oluşan iyonlar, hücrelere hasar veren kimyasal değişimlere neden olabilecek kapasitedirler. Parçacık veya elektromanyetik formdaki radyasyon, etkileştiği atomları iyonlaştırmada yeterli enerjiye sahip değilse iyonlaştırıcı olmayan (noniyonizan) radyasyon olarak adlandırılır. İyonlaştırıcı radyasyona maruz kalmak kaçınılmazdır. İnsanlar hem X ışınlarına hem de gama ışınlarına doğal kaynaklardan (kozmik radyasyon ve taşta ve toprakta bulunan radyoaktivite dâhil) ve tipik olarak, daha düşük oranda da olsa insan yapımı kaynaklardan maruz kalırlar. İnsanların iyonlaştırıcı radyasyona maruz kaldıklarında oluşabilecek etkiler ise şu şekilde sınıflandırılmıştır: 1. Erken etkiler; radyasyona maruz kalınır kalınmaz oluşan etkilerdir ve deterministik (belirli) etkiler olarak adlandırılır. 2. Gecikmiş etkiler; etkileri yıllar sonra açığa çıkar ve stokastik (olası) etkiler olarak adlandırılır. Deterministik etkiyle sonuçlanan radyasyon ışınlanmasının eşik doz seviyesi, insanlar için yaklaşık 250 mSv civarındadır. Bu eşik dozun üstünde, doz miktarlarına bağlı olarak farklı biyolojik reaksiyonlar oluşmaktadır. Doz miktarı arttıkça etkilerin şiddeti de artmaktadır. Neyse ki yüksek dozda radyasyon ışınlanması olan kazalar oldukça azdır ve yüksek dozda radyasyon almış kişiler için tıbbi tedavi imkânları oldukça gelişmiştir ve gelişmeye de devam etmektedir. Ses Metni: kns_04_01_01_1s:
- Metin: RADYASYON Parçacık veya elektromanyetik dalga formundaki radyasyon, etkileştiği atomların elektronlarını koparacak kadar yeterli enerjiye sahipse atomlar yüklü hale gelir ve iyonlaşmış olur. Bu da iyonlaştırıcı radyasyon olarak adlandırılır. Etkileşim sonucunda oluşan iyonlar, hücrelere hasar veren kimyasal değişimlere neden olabilecek kapasitedirler. Parçacık veya elektromanyetik formdaki radyasyon, etkileştiği atomları iyonlaştırmada yeterli enerjiye sahip değilse iyonlaştırıcı olmayan (noniyonizan) radyasyon olarak adlandırılır. İyonlaştırıcı radyasyona maruz kalmak kaçınılmazdır. İnsanlar hem X ışınlarına hem de gama ışınlarına doğal kaynaklardan (kozmik radyasyon ve taşta ve toprakta bulunan radyoaktivite dâhil) ve tipik olarak, daha düşük oranda da olsa insan yapımı kaynaklardan maruz kalırlar. İnsanların iyonlaştırıcı radyasyona maruz kaldıklarında oluşabilecek etkiler ise şu şekilde sınıflandırılmıştır: 1. Erken etkiler; radyasyona maruz kalınır kalınmaz oluşan etkilerdir ve deterministik (belirli) etkiler olarak adlandırılır. 2. Gecikmiş etkiler; etkileri yıllar sonra açığa çıkar ve stokastik (olası) etkiler olarak adlandırılır. Deterministik etkiyle sonuçlanan radyasyon ışınlanmasının eşik doz seviyesi, insanlar için yaklaşık 250 mSv civarındadır. Bu eşik dozun üstünde, doz miktarlarına bağlı olarak farklı biyolojik reaksiyonlar oluşmaktadır. Doz miktarı arttıkça etkilerin şiddeti de artmaktadır. Neyse ki yüksek dozda radyasyon ışınlanması olan kazalar oldukça azdır ve yüksek dozda radyasyon almış kişiler için tıbbi tedavi imkânları oldukça gelişmiştir ve gelişmeye de devam etmektedir. Ses Metni: kns_04_01_01_1s:
- İyonlaştırıcı radyasyona maruz kalmak kaçınılmazdır. İnsanlar hem X ışınlarına hem de gama ışınlarına doğal kaynaklardan (kozmik radyasyon ve taşta ve toprakta bulunan radyoaktivite dâhil) ve tipik olarak, daha düşük oranda da olsa insan yapımı kaynaklardan maruz kalırlar. İnsanların iyonlaştırıcı radyasyona maruz kaldıklarında oluşabilecek etkiler ise şu şekilde sınıflandırılmıştır: 1. Erken etkiler; radyasyona maruz kalınır kalınmaz oluşan etkilerdir ve deterministik (belirli) etkiler olarak adlandırılır. 2. Gecikmiş etkiler; etkileri yıllar sonra açığa çıkar ve stokastik (olası) etkiler olarak adlandırılır.
- Metin: ÇEVRESEL FAKTÖRLER Çevrede pek çok kanserojen madde bulunabilmekte ve tüm insanlar vücutlarında bu kirletici maddelerin izlerini taşımaktadırlar. Kanser oluşunda çevresel faktörlerin yeri büyüktür. Yapılan araştırmalar, çoğu kanserin üçte ikisinin (% 67) bazı çevresel faktörlerle (bir başka görüşe göre bu değer % 80’dir) ilişkili olduğunu göstermiştir. Bu araştırmalar, çevresel faktörler arasında olan sigara kullanımı ve alkol içiminin varlığı ve gıdanın, aynı zamanda radyasyona, enfeksiyöz ajanlar ile hava, su ve toprakta bulunabilen maddelere maruz kalma ile kanser arasında bir ilişkili olduğunu göstermektedir. Yine, kanser nedeniyle ölümle birleştirilen major çevresel faktörlerin değiştirilmesiyle birlikte, yani yaşam seklinin değiştirilmesiyle birlikte bu etkilerin ortadan kaldırılabileceğini veya en az düzeye düşürülebileceğini ortaya koymaktadır. Bu nedenle, kanserle mücadelede önlenebilir nitelikte olan çevresel etmenlerin azaltılması önemlidir. Bu alandaki ilk sorumluluk, çevresel etmenlerin kontrolünden sorumlu olan resmi otoritelere düşmektedir.