2. Διατροφή στην Αρχαία Ελλάδα και στο
Βυζάντιο
Μέλη Ομάδας :
Χαράλαμπος Γρηγοριάδης
Κώστας Χρυσοστομίδης
Παναγιώτης Αφεντούλης
Αλέξανδρος Πασιατάς
Γενικό Λύκειο Αξιούπολης
Α΄2012-2013
<<ΑΡΧΑΙΟΙ>>
4. Μινωική Διατροφή
Η διατροφή ήταν και είναι πάντοτε
σημαντικό μέρος της καθημερινής ζωής
του πολιτισμού μιας ανθρώπινης
κοινότητας. Την έλλειψη άμεσων γραπτών
πληροφοριών για την διατροφή στη
μινωική εποχή, έρχονται να
υποκαταστήσουν τα υλικά κατάλοιπα που
σχετίζονται με την παρασκευή και την
κατανάλωση της τροφής, τα οποία
βρίσκουν οι αρχαιολόγοι στις ανασκαφές.
5. Μινωική Διατροφή
Κύρια τροφή τους ήταν τα
δημητριακά, τα όσπρια και τα
θαλασσινά. Στην παρασκευή των
γευμάτων τους χρησιμοποιούσαν
ελαιόλαδο, κρασί, ξύδι, μέλι, δάφνη,
ρίγανη, κόλιανδρο, κρεμμύδι,
πράσο, σινάπι, φακές, σιτάρι,
κριθάρι, λαθούρι (φάβα), φασόλια,
ρεβίθια, βίκο, σίκαλη.
6. . Από την ζωική παραγωγή έτρωγαν κουνέλι,
γουρούνι, λαγό, άγρια βοοειδή και πουλερικά.
Η διατροφή τους συμπληρωνόταν από ψάρια
και θαλασσινά (πεταλίδες, πορφύρες, δίθυρα,
τρίτωνες, κοχύλια, χταπόδια). Κατανάλωναν
αχλάδια, σύκα, σταφύλια, ξηρούς καρπούς
όπως τα αμύγδαλα και βέβαια γάλα από
γαλακτοφόρα ζώα, από το οποίο έφτιαχναν
ένα είδος λευκού τυριού.
Τροφές Μινωικής Εποχής
7. Συμπόσιο
Τα συμπόσια της αρχαιότητας
πραγματοποιούνταν στο χώρο του
ανδρώνα ο οποίος ήταν γεμάτος με
αρώματα από αιθέρια έλαια και
στεφάνια, ενώ φωτίζονταν με
λυχνάρια κρεμασμένα στους τοίχους.
Το αρχαίο συμπόσιο ακολουθούσε
ένα συγκεκριμένο τυπικό, με τους
άνδρες να πλένουν τα πόδια τους, να
ανεβαίνουν στις κλίνες και έπειτα να
συμμετέχουν
στο δείπνον ή σύνδειπνον,
υλοποιώντας και τις απαραίτητες
8. Συμπόσιο
Μέσα στην όλη διαδικασία ήταν και η
εκλογή του συμποσίαρχου αυτού
δηλαδή που θα αποφάσιζε πώς θα
υλοποιούνταν η επόμενη φάση της
οινοποσίας, ο πότος ή σύμποτος,
δηλαδή αυτός που καθόριζε το ρυθμό
της πόσης, την αναλογία νερού και
κρασιού που θα αναμιγνύονταν στον
κρατήρα, τα προς συζήτηση θέματα
και άλλα ζητήματα.
11. ΤΑ ΠΙΑΤΑ ΣΤΟ ΣΥΜΠΟΣΙΟ
Τα πιάτα του φαγητού ακολουθούσαν το
ένα το άλλο με καθορισμένη σειρά, τα
οποία έφερνε τραπεζοκόμος σε κάθε ένα
συνδαιτυμόνα για να διαλέξει κομμάτι. Το
φαγητό ξεκινούσε με τα ορεκτικά, φρέσκα
φρούτα, οστρακοειδή, ψητά πουλιά, ψάρια
όπως παστό οξύρρυγχο και τόνο, καθώς
και νοστιμιές από κρέας με έντονες
αρωματικές σάλτσες και τέλος μαγειρεμένο
ή ψητό στη σούβλα αρνί ή κατσίκι. Το
επιδόρπιο περιελάμβανε πίτες, γλυκίσματα,
τυρί, αποξηραμένα φρούτα και ξηρούς
καρπούς.
12. ΚΡΑΣΙ
Η οινοφόρος άμπελος (vitis vinifera) είναι
ένα πολυετές φυτό με ετήσιο βιολογικό
κύκλο που συγκεντρώνει το ενδιαφέρον
των ανθρώπων εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Στο project θα δούμε για την ιστορία του
οίνου στην αρχαία Ελλάδα και στο
Βυζάντιο. Διάφορους μυθους για το κρασι
απο τους θεους αλλα ακομα και τα ήθη,τα
έθιμα,τη θρησκεία, την τέχνη και τον
πολιτισμό
13. Η ιστορια του κρασιου
Υπάρχουν πληροφορίες που μας οδηγούν
στο συμπέρασμα πως η οινοποία υπήρχε
στην Αίγυπτο πριν από το 4000 π.Χ. :
αναφέρονται βασιλικοί αμπελώνες, ενώ
παραστάσεις σε τοίχους απεικονίζουν
σκηνές από την αμπελουργική τέχνη και
την οινοποίηση ή ακόμη και διάφορες
ποικιλίες σταφυλιών. Γύρω στα 1700,
στην Μεσοποταμία, ο Βαβυλώνιος
βασιλιάς Χαμουραμπί εξέδωσε νόμους
ειδικά για την τιμή πώλησης του κρασιού!
14. Οι Αρχαίοι Έλληνες, λαός και άρχοντες, καθώς και οι
φιλόσοφοι όλων σχεδόν των ρευμάτων , από τους
Προσωκρατικούς και τους Ιδεαλιστές ( Πλάτων, Σωκράτης
κ.ο.κ. ) μέχρι τους Επικούριους, αγαπούσαν το κρασί, ενώ
και οι ποιητές δεν παρέλειψαν να το υμνήσουν.
Ο Όμηρος στην «Οδύσσεια» περιγράφει πολλές σκηνές
οινοποσίας, ενώ στην «Ιλιάδα» μιλάει για την ασπίδα του
Αχιλλέα που είναι διακοσμημένη με μια σκηνή τρύγου.
Ο Ευρυπίδης στο σατυρικό δράμα
«Κύκλωψ», ( στιχ. 616-624) αναφέρεται πως ο Οδυσσέας
μέθυσε τον Πολύφημο με το δυνατό κρασί (Μαρώνειος
Οίνος) που του έδωσε ο ιερέας Μάρωνας και τον τύφλωσε.
15. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ
ΚΡΑΣΙΟΥ
Πως γίνεται;
Ο μούστος είναι ο ωμός χυμός των
σταφυλιών προτού περάσει από την
διαδικασία της ζύμωσης για να γίνει κρασί.
Ο μούστος ή γλεύκος, το απόσταγμα
δηλαδή από το πάτημα των σταφυλιών,
αποθηκεύεται σε μεγάλα ξύλινα βαρέλια
που έχουν πλυθεί με αρωματικά φυτά:
δάφνη , μυρτιά και έχουν απολυμανθεί με
θειάφι ή έχουν ρετσινωθεί. Εκεί θα βράσει
θα ζυμωθεί και θα γίνει το κρασί.
16. Οι Αρχαίοι Έλληνες, λαός και άρχοντες, καθώς και οι
φιλόσοφοι όλων σχεδόν των ρευμάτων , από τους
Προσωκρατικούς και τους Ιδεαλιστές ( Πλάτων, Σωκράτης
κ.ο.κ. ) μέχρι τους Επικούριους, αγαπούσαν το κρασί, ενώ
και οι ποιητές δεν παρέλειψαν να το υμνήσουν.
Ο Όμηρος στην «Οδύσσεια» περιγράφει πολλές σκηνές
οινοποσίας, ενώ στην «Ιλιάδα» μιλάει για την ασπίδα του
Αχιλλέα που είναι διακοσμημένη με μια σκηνή τρύγου.
Ο Ευρυπίδης στο σατυρικό δράμα
«Κύκλωψ», ( στιχ. 616-624) αναφέρεται πως ο Οδυσσέας
μέθυσε τον Πολύφημο με το δυνατό κρασί (Μαρώνειος
Οίνος) που του έδωσε ο ιερέας Μάρωνας και τον τύφλωσε.
17. ΟΙ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ ΤΩΝ Β
Οι Βυζαντινοί δεν είχαν τη συνήθεια του πρωινού.
Έτρωγαν το «άριστον«, το πρώτο φαγητό της
ημέρας όχι το πρωί, όπως οι αρχαίοι Έλληνες,
αλλά γύρω στο μεσημέρι. Ακολουθούσε το γεύμα
το απόγευμα και το βράδυ, πριν βασιλέψει ο
ήλιος, το δείπνο, που ήταν κατά κανόνα το πιο
μεγάλο και δαπανηρό
Το πιο σημαντικό στοιχείο της καθημερινής
διατροφής ήταν το ψωμί. Οι ποιότητες ψωμιού
ήταν διάφορες, ανάλογες με το είδος του
αλευριού αλλά και του τρόπου με τον οποίο
άλεθαν τα δημητριακά
Έτρωγαν ψωμί μαζί με το τυρί συνήθιζαν να
τρώνε ελιές, τις οποίες διατηρούσαν σε άλμη ή σε
ξύδι. Οι ελιες τρώγονταν πράσινες ή μελανές.
18. Η διατροφή στο Βυζάντιο
Η οικογένεια της βυζαντινής
περιόδου, όταν καθόταν για φαγητό
γύρω από το στρωμένο μενσάλι
τραπέζι, είχε μπροστά της διάφορα
σκεύη για τις τροφές και τα ποτά.
Γύρω γύρω, στα πόδια των
συνδαιτημόνων, ακουμπούσε το
μανδήλι, ένα ενιαίο και μακρύ
ύφασμα που χρησίμευε για το
σκούπισμα των χεριών.
19. Επιδόρπιο των Βυζαντινών
Τα φρούτα και οι ξηροί καρποί
αποτελούσαν το επιδόρπιο των
Βυζαντινών. Φρούτα, όπως τα σύκα
και τα σταφύλια τα αποξέραιναν και
μαζί με κάστανα αμύγδαλα φιστίκια
και κουκουνούρια τα έτρωγαν τους
χειμερινούς μήνες
20. Το γάλα και το τυρί
Τα γαλακτομικά προϊόντα δεν έλλειπαν από το
βυζαντινό τραπέζι, ιδιαίτερα στην ενδοχώρα, όπου
η κτηνοτροφία ήταν περισσότερο διαδεδομένη.
Το τυρί οι Βυζαντινοί το έφτιαχναν από γάλα
πρόβειο, κατσικίσιο, αγελαδινό, αλλά και
βουβαλίσιο.
Στις γραπτές πηγές αναφέρονται διάφορες
ποικιλίες τυριών, όπως το ανθότυρον, η μυζήθρα,
το κρητικόν το περιφήμο «βλάχικον τυρίτσιν»,
αλλά και το χαμηλής ποιότητας «ασβεστότυρον» .
Από το γάλα έφτιαχναν ακόμη
«οξύγαλον»(γιαούρτι) και βούτυρο
22. Πουλερικά
Είναι το κρέας που έτρωγαν περισσότερο
από κάθε άλλο. Η ποικιλία ήταν πολύ
μεγάλη. Ωστόσο, οι πηγές αναφέρουν ότι
οι Βυζαντινοί προτιμούσαν τις πάπιες, τις
χήνες, τα περιστέρια, τα παγόνια, τις
πέρδικες, τα κοτσύφια και τις τσίχλες.
Υπήρχαν, μάλιστα και ειδικά εκτροφεία
παγωνιών, καθώς το πουλί αυτό ήταν στην
κορωνίδα των προτιμήσεων της άρχουσας
τάξης
