1. 2 . ÜNİTE
MİLLİ UYANIŞ:
YURDUMUZUN
İŞGALİNE
TEPKİLER
Konular:
Osmanlı Devleti Hangi
Cephede
Geldikleri Gibi Giderler
Milli Mücadele Başlıyor
Egemenlik Milletindir
TBMM İsyanlara Karşı
Ölüm Fermanı :Sevr
3. I. Dünya Savaşı’nın Nedenleri
Genel Nedenler
• Ham madde ve sömürgecilik yarışı
• Silahlanma yarışının hızlanması.
• Fransız ihtilalinin getirdiği milletçilik
akımının etkisi.
• Devletlerarası bloklaşma.
• Siyasi birliğini geç tamamlayan Almanya
ve İtalya’nın siyasi dengeleri
değiştirmesi.
4.
5. Sanayi İnkılabı
• El, kol ve hayvan gücüne dayalı
üretimden,makine gücüne dayalı üretime
geçilmiştir. İlk defa dokumacılık
sektöründe İngiltere’de 1750’den itibaren
ortaya çıkmıştır.
Fransız İhtilali
• 1789’da Fransa’da ortaya çıktı.Bütün
dünyaya
Hürriyet,Eşitlik,Adalet,Milliyetçilik gibi
fikir akımlarının yayılmasına neden oldu.
10. I.Dünya Savaşında Taraflar
İttifak Devletleri İtilaf Devletleri
Almanya İngiltere
Avusturya -
Macaristan
Fransa
İtalya
Sonradan katılan
ülkeler
Rusya
Sonradan katılanlar
Osmanlı Devleti
Bulgaristan
Sırbistan
İtalya
ABD
Yunanistan
14. ABD: Wilson
• Bağımsızlığı kazanalı çok uzun zaman
olmadı. Ancak zengin tarım alanları,ham
madde bolluğu ve dış tehditlerden uzak
oluşumuz hızla gelişmemize olanak sağladı.
• Dünya siyasetinde söz sahibi olmak için
dünyanın her köşesiyle ekonomik ilişkiler
kurmalıydık.
• Osmanlı topraklarında kurduğumuz okul
,hastane ve matbaa gibi kurumlar
aracılığıyla kısa sürede siyasi ve ekonomik
nüfuz elde ettik.
17. Rusya:Çar II. Nicholas
• Tarih boyunca en büyük
hayalimiz,Boğazlar’ı ele geçirerek sıcak
denizlere inmek ve merkezi İstanbul olmak
üzere bir Slav İmparatorluğu kurmak.
• Amacımıza ulaşmak için de Balkanlarda
Panslavist hareketlere destek
veriyoruz.Osmanlı ülkesinde yaşayan
Ortadoksları da Osmanoğullarına karşı
isyana teşvik ediyoruz.
18. Osmanlı Devleti’nin Almanya Yanında
Savaşa Girme Nedenleri
.Balkan Savaşlarında ve son dönemde
kaybedilen yerleri geri almak
(Kıbrıs,Mısır, Selanik ve Ege adalarını)
.Siyasi yalnızlıktan kurtulmak
.Kapitülasyonları kaldırmak
.Enver Paşa’nın Alman hayranlığı
19. Almanya’nın Osmanlı Politikası
. Osmanlı Devleti’nin;
Jeopolitik konumundan
. Hammadde kaynaklarından
. İnsan gücünden faydalanmak
. Savaşı geniş alanlara yaymak(cephe
sayısını artırmak
.Osmanlı Halifesine cihat ilan ettirmek
20.
21. Osmanlı Devleti’nin Savaştığı Cepheler
SALDIRI(TAARUZ)
CEPHELERİ
SAVUNMA
CEPHELERİ
YARDIM
GÖNDERDİĞİMİZ
CEPHELER
KANAL CEPHESİ ÇANAKKALE
CEPHESİ
MAKEDONYA
KAFKAS CEPHESİ SURİYE-FİLİSİTN
CEPHESİ
GALİÇYA
IRAK-BASRA
CEPHESİ
ROMANYA
HİCAZ-YEMEN
CEPHESİ
22.
23. Kafkasya CephesiAçılma Nedenleri
• Kars,Ardahan ve Batum’u geri almak
• Turancılık düşüncesi ,Bakü petrollerini ele geçirmek
Savaşılan devlet:Rusya
Savaşın Gelişimi:
• Sarıkamış’ta binlerce askerimiz donarak şehit oldu.
• Ruslar Doğu Anadolu’yu işgal etti.
• Doğu Anadolu da yaşayan Ermeniler Ruslarla iş birliği yaptı.
• Osmanlı Devleti Tehcir Yasası (zorunlu göç) çıkartarak
Ermenileri Suriye ve Lübnan’a göç ettirdi.
• Not:Sözde soykırım iddiaları buna dayandırılır.
26. Sonuçları
.Rusya da iç savaş çıktı.(Bolşevik İhtilali)
.1917 de Rus Çarlığı çöktü.
.Yeni Rus yönetimi Brest Litovsk Antlaşması
ile(1918)savaştan çekildi.
.Doğu Cephesi kapandı.
.Kars,Ardahan ve Batum geri alındı.
Not:Cephede yenilmemize rağmen toprak
kazandığımız tek cephedir.
Mustafa Kemal bu cephede Muş ve Bitlis’i
kurtarmıştır.
27. Mustafa Kemal Paşa ve Kafkas Cephesi
.27 Ocak 1916'da karargahı Edirne'de bulunan On
altıncı Kolordu Komutanlığı'na atandı.
. Bu kolordu Diyarbakır’a taşınınca 11 Mart 1916'da
Diyarbakır-Bitlis-Muş Cephesine tayin edildi.
.1 Nisan 1916'da Mirlivalığa yükseldi ve general
(paşa) unvanı almış oldu.
. 8 Ağustos 1916 sabahı Muş, aynı günün akşamı
Bitlis kuvvetlerimiz tarafından düşman işgalinden
kurtarıldı.
37. Çanakkale Cephesi
Nedenleri
1) İstanbul’u alıp Osmanlı’yı yıkmak.
2) Boğazlara yerleşmek.
3) Rusya’ya yardım etmek
4) Balkanlar üzerinde Almanya’ya yeni bir cephe açmak.
Sonuçları
1) 1. Dünya Savaşı en az 2 yıl uzadı.
2) Mustafa Kemal’i bütün dünya tanıdı.
3) Rusya’ya yardım edilemediği için ihtilal çıktı ve Rusya
savaştan çekildi.
4) Türklerin kahramanlığı dünya’ya bir kez daha
gösterildi.
38.
39.
40.
41.
42. Mustafa Kemal ve Çanakkale Cephesi
1914’te yarbay rütbesi ile Çanakkale 19.Tümen
komutanı olarak atandı.
Yarbay Mustafa Kemal ’Ben size taarruz değil
ölmeyi emrediyorum’dedi.
.Anafartalar,Conkbayırı ve Arıburnu’nda başarılı
olarak İstanbul’u kurtardı.
.Albay’lığa yükseldi.
.Dünyaca tanındı.
45. Irak Cephesi
• Açılma nedenleri
• İngilizlerin, Türk kuvvetlerinin İran' a girmesi ve Hindistan’ı
tehdit etmesini önlemek istemesi.
• Ayrıca, kuzeye çıkarak Ruslarla birleşmek amacı.
• Irak petrollerini ele geçirmek
• Savaş
• İngiltere, Basra’ya asker çıkardı.
• İngiliz birlikleriyle savaşan Osmanlı kuvvetleri başarılı oldu.
Küt' ül amare denilen yerde, İngiliz kuvvetleri geri çekildi(1915).
Ancak elde edilen bu başarı uzun sürmedi. Yeniden Basra’ya
asker çıkaran İngilizler, 1917 yılında Bağdat' a girdiler.
49. Kanal Cephesi
• Cephenin açılma nedeni: Süveyş Kanalı ve Mısır'ı
ele geçirmek,İngiltere'nin sömürgelerine giden
yolu tutmaktır.
Türk ordusu 2-3 Şubat 1915'te Süveyş kanalını
geçmek için saldırıya geçmiştir.
• Fakat bu saldırı başarısızlıkla sonuçlanmıştır.
• Bölgedeki Araplar,İngilizlerle işbirliği yapmışlar
ve İngiliz kuvvetleri Sina yarımadasını ele
geçirerek Suriye sınırına kadar dayanmışlardır.
NOT: Bu bölgede Osmanlı ordusu Hicaz ve
Yemende de savaşmışlar fakat İngiliz birlikleri
karşısında olumlu bir sonuç alamamışlardır.
50.
51. Suriye Cephesi
Araplar ve İngilizlerle savaşıldı.
• Mustafa Kemal Paşanın kuvvetleri,İngilizleri
Suriye sınırında durdurmayı başarmışlardır.I.
Dünya savaşı sona erdiğinde bu cephede idi.
• Mustafa Kemal Paşa ve I.Dünya Savaşı
.Çanakkale Cephesi’nde İstanbul’u kurtardı.
.Kafkas Cephesi’nde Muş ve Bitlis’i kurtardı.
.Suriye Cephesi’nde ordumuzu kurtardı.
57. I.Dünya Savaşının Sonuçları
1) Demokrasi yaygınlaştı.
2) Osmanlı Devleti,Avusturya-Macaristan,Rus
İmparatorlukları dağıldı,yerine
Türkiye,Yugoslavya,Polonya,Avusturya gibi
yeni devletler kuruldu.
3) Avrupa haritası yeniden çizildi.
4) Milletler cemiyeti(Cemiyeti Akvam)kuruldu.
5) Bu savaşın sonuçları 2.Dünya Savaşının
nedenlerini oluşturur.
6) Yeni rejimler ortaya çıktı.
58.
59. I.Dünya Savaşı Sonunda İmzalanan Barış
Antlaşmaları
Almanya İle Versay Antlaşması
Macaristan ile Triyanon Antlaşması
Avusturya ile Sen Jermen Antlaşması
Bulgaristan ile Nöyyi Antlaşması
Osmanlı ile Sevr Antlaşması
Not:Sevr uygulanamamıştır.
Antlaşmalar Paris Barış konferansında yapılmıştır.
Yenilenlerin hepsi siyasi, askeri ve ekonomik açıdan
zayıflatılmıştır.
ABD bu antlaşmaları onaylamamıştır.
60.
61. Wilson İlkeleri (8 OCAK 1918)
• ABD’nin I.Dünya Savaşı’na girme şartlarıdır.
• ABD Cumhurbaşkanı Woodrow Wilson I.Dünya
Savaşı sonrasında yapılacak barışın esaslarını
yayınladığı on dört ilke ile açıklamıştır.
• İtilaf devletleri de ABD’yi yanlarında tutmak
istediklerinden dolayı bu ilkeleri kabul ettiklerini
bildirmişlerdir.
• ABD başkanı Wilson, savaştan sonra barışın
devam etmesini bir daha böyle büyük savaşların
çıkmamasını istememiştir.
62. Wilson İlkelerinin Önemli Maddeleri
1.Yenenler yenilenlerden toprak ve savaş
tazminatı almayacaktır.
2.Gizli antlaşmalar yapılmayacaktır.
3.Dünya barışını korumak amacıyla uluslar
arası bir örgüt kurulacaktır. (Milletler
Cemiyeti)
63. Osmanlı Devletini İlgilendiren Maddeleri
1.Türkler nüfusunun çok olduğu yerlerde
egemen olacaktır. Azınlıklara hakları
verilecektir.
2.Boğazlar her devlete açık olacaktır.
64.
65. Osmanlı Devleti’nin Mondros’u
İmzalamasında Etkili Olan Faktörler
Wilson İlkeleri’nin
1.‘Yenenler yenilenlerden toprak ve savaş
tazminatı almayacaktır.’
2.Gizli antlaşmalar yapılmayacaktır.
3. Türkler nüfusunun çok olduğu yerlerde
egemen olacaktır.
Maddeleri etkilidir.
66. Wilson İlkelerinin Önemi
1) İttifak grubu mütareke imzalama konusunda ce-
saretlendi.(Savaşın bitişi hızlandı)
2) Çok uluslu imparatorlukların parçalanması ön görüldü.
3) Wilson ilkeleri itilaf devletlerinin çıkarlarına ters düşmüştür.
Bu nedenle kabullenmiş gibi göründükleri bu ilkeleri kendi
çıkarları doğrultusunda yorumlamışlardır. İttifak devletleri ise
bu ilkeleri barışın anahtarı olarak görüp benimsemişlerdir.
4) Savaştan sonra prensiplerine uyulmadığını gören ABD belli bir
dönem Avrupa siyasetinden çekildi.
5) İmzalanan antlaşmalarda prensiplere uyulmadı.
6) Kurtuluş Savaşı ve II. Dünya Savaşının çıkması Wilson
Prensiplerinin amacına ulaşmadığını gösterir.
67. Aşağıdaki tabloda verilen amaçların
hangi devletle ilgili oluğunu karşılarındaki boşluklara yazınız.
AMAÇ DEVLET
Osmanlı ülkesinde okul,hastane,açarak siyasi ve ekonomik güç
sahibi olmak ……………..
Rusya’nın Balkanlarda izlediği Panslavizm politikasına karşı Balkanları
elinde tutmak ………………..
Osmanlı da yaşayan Ortodoksları isyan ettirerek Boğazları ele
geçirmek …………………..
Osmanlıdaki Arapları ayaklandırarak toprak bütünlüğünü bozmak
………………….
İngiliz sömürgelerini ele geçirmek
…………………..
Balkanlarda bir Slav İmparatorluğu kurmak
…………………..
Osmanlı’nın Kuzey Afrika’daki son toprağını ele geçirmek
………………….
68.
69. Aşağıda verilen olaylarla sonuçları eleştiriniz.
OLAY SONUÇ
1.Rusya’nın I.Dünya Savaşı’ndan çekilmesi A.SSCB’nin kurulması
2.Osmanlı’nın I.Dünya Savaşı’na girmesi B.Gizli antlaşmaların açıklanması
3.Rusya’da ihtilal çıkması C.Savaşın uzaması
4.Tehcir Kanunu’nun çıkartılması D.Ermenilerin göç ettirilmesi
5.Versay Antlaşması ile Almanya’nın
küçültülmesi
E.İstanbul’un kurtarılması
6.Mustafa Kemal’in Çanakkale de başarılı
olması
F.II.Dünya Savaşı’nın çıkması
7.Osmanlı’nın Makedonya ve Galiçya da
savaşması
G. Irak Cephesi’nin açılması
8.İngilizlerin petrolü ele geçirmek istemesi H.Müttefiklerine yardım etmesi
9.Arapların İngilizlerle işbirliği yapması I.Yeni devletlerin kurulması
10.İmparatorlukların yıkılması K.İslamcılık düşüncesinin
zayıflaması
70. Versay
Almanya
Enver Paşa
Kanal
Derne ve Tobruk
Arıburnu,Conk
Bayırı BrestLitovsk
Albay
İttihat ve Terakki
İttifak
1.Almanya’nın isteği ile açılan …………………………. cephesidir.
2.Mustafa Kemal Çanakkale cephesinde ………………………………… savaşlarında
başarılı oldu.
3……………… Osmanlı’nın insan ve maden kaynaklarından faydalandı.
4.........................................antlaşması II.Dünya Savaşı’na neden oldu.
5.İtalya ……………………….devletlerinden ayrıldı.
6.Kafkas cephesini ………..………………..adlı komutan açmıştır.
7.Mustafa Kemal Çanakkale’de ………….………..rütbesine yükseldi.
8.Rusya I.Dünya Savaşı’ndan……………………….antlaşmasıyla çekildi.
9.Mustafa Kemal Trablusgarp Savaşı’nda ………………………...da halkı
teşkilatlandırdı.
10………………………II.Meşrutiyeti ilan ettirdi.
71. I.Dünya Savaşı’ndaki gelişmelerle ilgili aşağıda verilen diyagramlardaki boş yerlere doldurunuz.
I.Dünya Savaşı’nın
Sonuçları
Yeni devletler
kuruldu.
Mustafa Kemal başarılı
oldu.
Çanakkale cephesi
…………………………
…………………………………………………
…………..
………………………………………………
……
………………………
72.
73. Aşağıdaki soruları sağda yer alan sözcüklerle ortada yer alan
sütunda eşleştiriniz.
1.Kars,Ardahan ve Batum’u geri
aldığımız antlaşma
2.Türkler’in haklılığını kanıtlayan
ilk uluslar arası belge
3.Sözde soykırım iddialarına
sebep olan kanun
4.Rusya’nın kurmak istediği
birlik
5.Osmanlı’ya sığınan Alman
Gemileri
6.İstanbul’un kurtarıldığı cephe
7.Muş ve Bitlis’in kurtarıldığı
cephe
8.Atatürk’ün I.Dünya Savaşı’nda
ki son cephesi
9.Atatürk’ün ileri görüşlülüğünü
gösterdiği cephe
10.Ermeniler ile işbirliği yapan
devlet
a.Amiral Bristol
b.Brest Litovsk
c.Tehcir Kanunu
d.Rusya
e.Çanakkale Cephesi
f.Suriye Cephesi
g.Kafkas cephesi
h.Çanakkale Cephesi
I.Goben ve Breslav
k.Panslavizm
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
1.
2.
3.
74. OSMANLI DEVLETİ HANGİ CEPHEDE TEST SORULARI
1. M. Kemal Atatürk’ün “Akıl ve mantığın halledemeyeceği mesele
yoktur.” sözü O’nun hangi kişilik özelliğini yansıtmaktadır?
A) Eğitimciliği B) Gerçekçiliği C) Yöneticiliği D) Vatan sevgisi
2. 1. Dünya Savaşı sonucunda,
— Avrupa’da Polonya, Çekoslovakya, Yugoslavya gibi yeni devletler
kurulmuştur.
— Osmanlı, Avusturya - Macaristan imparatorlukları yıkılmıştır.
— Almanya’da Cumhuriyet rejimine geçilmiştir.
Verilen bilgiler göz önüne alındığında 1. Dünya Savaşı’nın sonuçları ile ilgili
olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Çok uluslu devletlerin parçalanması hızlanmıştır.
B) Bazı ülkelerde rejim değişikliklerinin yaşanmasına ortam hazırlamıştır.
C) Avrupa’nın siyasi haritasının değişmesine yol açmıştır.
D) Ulus - devlet anlayışı geçerliliğini yitirmiştir.
75. 3. I. Kafkas Ruslar
Il. Irak İngilizler
III. Süveyş Fransızlar
IV. Çanakkale İtilaf Orduları
Osmanlı Devleti’nin 1. Dünya Savaşı’nda mücadele ettiği
cepheler ve buralarda karşı karşıya geldiği güçler
yukarıdakilerden hangisinde yanlış eşleştirilmiştir?
A)l B)ll C)III D)lV
4. Mustafa Kemal’in komutanlığını yaptığı,
I. Derne
II. Anafartalar
III.Conkbayırı
Savaşlarından hangilerinin kazanılması İstanbul’un
işgalini önlemiştir?
A) Yalnız I B)Yalnız II C) Ive II D) II ve III
76.
77. 5. İtilaf Devletleri: İngiltere, Rusya ,Fransa
İttifak Devletleri : Almanya, Avusturya — Macaristan
imparatorluğu, İtalya
Aşağıdakilerden hangisi Avrupa Devletleri’nin
gruplaşmalarına neden olan etkenlerden biri değildir?
A) Milliyetçilik akımı B) Alsas — Loren sorunu
C) Bolşevik İhtilali D) Sömürge yarışı
6. Almanya’nın 1. Dünya Savaşı’nda Osmanlı Devleti’ni yanına
çekmek istemesinin nedenleri arasında;
I. Cephe yükünü hafifletmek
II. Osmanlı halifesinin gücünden yararlanmak
III. Osmanlı Devleti’nin jeopolitik konumundan yararlanmak
gibi beklentilerinden hangileri gösterilebilir?
A)l ve ll B)l ve lll C)Il ve lll D)l,ll ve lll
78. 7. Mustafa Kemal Atatürk’ün bu sözleri,O’nun
hangi kişisel özelliğini ortaya koymaktadır?
A) Vatanseverliğini B) İnkılapçılığını
C) İleri görüşlülüğünü D ) Çok cepheliliğini
8. M. Kemal Atatürk, askerlik eğitimini
1. Selanik Mülkiye Rüştiyesi
Il. Şemsi Efendi Mektebi
III. Harp Akademisi
gibi okullardan hangisinde yapmamıştır?
A) Yalnız I B) Yalnız III C)l ve ll D)ll ve lll
79. 9. 1. Dünya Savaşı sırasında açılan,
I. Kanal
Il. Kafkas
III. Çanakkale
cephelerinden hangileri İngiltere’nin ekonomik ve askeri bakımdan zor
durumda olan Çarlık Rus yası’na yardım gönderme amacına yöneliktir?
A) Yalnız I B) I ve Il
C) Yalnız III D) Il ve III
10. Türk orduları I. Dünya Savaşında;
I.Sarıkamış
II.Çanakkale
III.Kanal
Savaşlarından hangilerinde başarılı oldu?
A) Yalnız I B)Yalnız II C)I ve II D) II ve III
80.
81. MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI:GELDİKLERİ GİBİ
GİDERLER(30 Ekim 1918)
İmzalandığı yer: Limni Adası’nın Mondros Limanı
İmzalayanlar: Rauf Bey ve Caltrope
Ateşkes Antlaşması
Nedir?
Geçici antlaşmalardır.
Savaşı bitirmezler.Silah ve askerlik
konuları yer alır.
Barış Antlaşması nedir? Savaşı bütün sonuçlarıyla sona
erdirir.Bütün ayrıntılar görüşülür.
82.
83. Mondros’un Önemli Maddeleri
1.Osmanlı orduları terhis edilecek.
2.Silahlar teslim edilecek.
3.Limanlara, savaş gemilerine,tünellere,haberleşme araçlarına el
konulacak.
4.Boğazlar işgal edilecek.(İstanbul ile Anadolu arasında bağlantı
kesilmek istendi.)
5.Savaş eserleri tek taraflı teslim edilecek.
6.Osmanlı suları torpil ve mayınlardan temizlenecek.
7.(24.Madde)Doğu’daki altı ilde karışıklık çıkarsa işgal
edilecek.(Ermeni Devleti amaçlandı.)
8.(7.Madde)İtilaf Devletleri güvenliklerini tehdit eden herhangi
bir stratejik noktayı işgal edebilecektir.(işgallerin hukuki
gerekçesidir.)
84.
85.
86.
87. Örnekler
1. İtilaf Devletleri, Mondros Ateşkes Anlaşması'ndan sonra
Anadolu topraklarını yer yer işgal etmeye başlamışlardır. İşgaller
karşısında İstanbul Hükümetinin sessiz kalması üzerine Anadolu
halkı vatanı koruma ve bağımsız yaşama arzusu ile,
Kuvayımilliye adlı direniş örgütlerini kurarak kendi bölgelerini
korumaya çalışmışlardır.
Verilen bilgide Kuvayı Milliye'nin oluşmasında aşağıdakilerden
hangisinin etkisinden söz edilmemiştir (2010 SBS)
A)Milliyetçilik duygusu
B)Anadolu'nun işgale uğraması
C)İstanbul Hükümetinin izlediği politika
D)Topyekün ulusal mücadeleyi başlatma
88.
89. 2. Mondros Ateşkes Antlaşması'ndan sonra İtilaf Devletleri yurdumuzu işgal
etmeye başladılar. İşgaller karşısında hiçbir harekette bulunmayan İstanbul
Hükümeti, ülkeyi içinde bulunduğu kötü durumdan kurtarmaya yönelik
çalışmalarda da bulunmuyordu. İstanbul Hükümeti, Anadolu'ya sadece
nasihat heyetleri göndererek halkı, işgaller karşısında sükunete davet
ediyor, İtilaf Devletleri'ne silahla karşı konulmamasını istiyordu.
Buna göre, İstanbul Hükümetinin işgaller karşısında izlediği politika;
I.mücadelecidir.
II.duyarsızdır.
III.çekingendir.
IV.teslimiyetçidir.
V.milliyetçidir.
yargılarından hangileriyle açıklanabilir? (2009 SBS)
A) I - II - III B) II - III – IV
C) I - III - V D) I - II - IV
90. Paris Barış Konferansı
(18 OCAK 1919)
• Yenen Devletler yendikleri Devletlerle yapacakları barış
anlaşmalarının esaslarını görüşmek üzere toplandılar.
• Bu konferansta İtalya’ya söz verilen İzmir ve civarı İngiliz
çıkarlarına daha uygun düştüğü için Yunanistan’a verilmiştir.
• İtilaf Devletleri arasında çıkan ilk görüş ayrılığıdır.
• Bu nedenle İtalyan işgali yumuşamıştır.İtalya ile
savaşılmamıştır.
• Yunanistan 15 Mayıs 1919da İzmir’i işgale başlamıştır.En sert
tepki Yunanistan’a verilmiştir.
98. İşgaller Karşısında Osmanlı Devleti’nin Tutumu
• Osmanlı Devletine göre işgaller karşısında direnmek
imkansızdır.İngilizlerin her dediği yapılırsa saltanat ve
halifelik devam ettirilebilir.
NOT: Böylece padişah ve hükümetin aldığı kararları
denetleyen bir kurum ortadan kalkmış oldu. Tevfik Paşa
da bir süre sonra istifa etti. Damat Ferit Paşa yeni
hükümeti kurdu.
NOT:Damat Ferit Paşa İngiliz yanlısıdır. İngiliz çıkarları
doğrultusunda çalışmıştır.
99. ZARARLI CEMİYETLER YARARLI
CEMİYETLER
CEMİYETLER
Rumların kurdukları
A)Mavri Mira
B)Pontus Rum
C)Etnik-i Eterya
Ermenilerin Kurdukları
A)Hınçak
B)Taşnak
Yahudilerin Kurdukları
A)Alyans İsrailit
B)Makabı Telaviv
Azınlıkların Kurdukları Türk ve Müslümanların
Kurdukları
A)Sulh ve Selameti
Osmani(İngiliz Mandası)
B)İngiliz Muhipler
C)Wilson İlkeleri
D)Hürriyet ve İtilaf Partisi
E)Kürt Teali
F)İslam Teali
A)İzmir Müdafa-i Hukuk
(Mavri Mira’ya karşıdır)
B)Trabzon Müdafa-i
Hukuk(Pontus Rum’a karşıdır)
C)Redd-i İlhak(Rumlara karşıdır.)
D)Trakya Paşaeli (Rumlara
karşıdır.)
E)Doğu Anadolu Müdafa-i
Hukuk(Ermenilere karşı)
F)Klilkyalılar (Ermenilere karşıdır.)
G)Milli Kongre(ulusaldır)
Diğerleri bölgeseldir.
100.
101. Azınlıkların Kurduğu Zararlı Cemiyetler
Mavri Mira Cemiyeti
• Rum patrikhanesinde kurulan cemiyettir.
Yunan Hükümeti’nden aldığı maddi ve manevi destekle çalışıyordu.
Amacı,eski Bizans Devleti’ni yeniden diriltmek Ege Bölgesi’nde çeteler kurarak
ve propaganda yaparak Yunanlılara yardımcı olmaktı.
• Etnik-i Eterya Cemiyeti
Amacı:Rumların yaşadığı yerleri Yunanistan’a bağlamaktır.
• Pontus Rum Cemiyeti
Rum patrikhanesi tarafından desteklenen cemiyettir.
Samsun merkez olmak üzere Doğu Karadeniz’de bir Pontus devleti kurmak
amacındaydı.
• Hınçak ve Taşnak Cemiyetleri: Amaçları Doğu Anadolu’da Ermeni Devleti
kurmaktır.
• Alyans İrailit ve Macabi Telaviv Cemiyetleri : Yahudiler Kurmuştur.
102. Türk ve Müslümanların Kurduğu Zararlı Cemiyetler
Kürt Teali Cemiyeti:
İstanbul’da Mayıs 1919’da kurulan cemiyetin amacı,doğu illerimizi
kapsayacak şekilde ayrı bir devlet kurmaktır.
Hürriyet ve İtilaf Fırkası:
Bu fırka,1911 yılında İttihat ve Terakki Cemiyetine karşı kuruldu. .Mondros
Ateşkesi’nden sonra Anadolu’daki Milli Mücadele Hareketi’ne karşı
muhalefet oluşturdu.
İngiliz Muhipleri Cemiyeti:
İstanbul’da Ağustos 1919’da halifenin etrafında bütünleşerek bir İngiliz
mandası sağlamak amacıyla kuruldu.
İslam Teali Cemiyeti:
İstanbul medreselerinin bazı müderrisleri tarafından kuruldu.
Saltanat ve hilafeti koruyucu bir yol izledi.İngilizlerin destek ve
yardımlarını almıştır.
103. Yararlı Cemiyetler
• Anadolu Kadınları Müdafaa-i Vatan Cemiyeti: 1919’da Sivas’ta
kuruldu.
• Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: 1918’de Edirne’de
kuruldu. Bölgedeki Yunan işgaline direnmek ve iddialarına cevap
vermek amacındaydı.
• İzmir Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti: İzmir’de çoğunluğun Türklere ait
olduğunu tüm dünyaya duyurmak ve ispat etmek amacıyla kuruldu.
• Vilayat-i Şarkiye Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti:
• Doğu illerimizde kurulacak Ermeni devletine karşı kuruldu. Gazete
çıkararak (Vatan/Fransızca; Hadisat/ Türkçe) propaganda yaptı.
104.
105. Trabzon Muhafazai- Hukuk Cemiyeti:
• Doğu Karadeniz’de hak iddia eden Rum ve Ermenilerle mücadele
etmek için 1918’de kuruldu.
• Kilikyalılar Cemiyeti: Adanalılar, Tarsuslular, Maraşlılar ve Antepliler
tarafından 1918’de kuruldu. Bölgedeki işgallere karşı direnişi
örgütlemek amacındaydı.
• Yararlı Cemiyetlerin adlarında neden hep “Müdafaa-i Hukuk",
“Muhafaza-iHukuk" kelimeleri geçiyor?
• Cevap: Türk halkının işgaller karşısında yaptığı meşru müdafaa hakkını
koruma, işgallere karşı çıkmaydı ve bu yasal hakkıydı.
• YARARLI CEMİYETLERİN
• ORTAK ÖZELLİKLERİ:
• Mondros Ateşkes Antlaşmasından sonra ( İzmir’in işgal edilmesiyle)
kuruldular.
• Düşman işgalini önlemek ve Türk milletinin bağımsız yaşamasını
sağlamayı amaç edinmişlerdir.
106. Raporlar
A)Amiral Bristol Raporu:Milli Mücadelenin haklılığını
belgeleyen ilk uluslar arası belgedir.Ege’deki katliamdan
Yunanlıların sorumlu olduğunu belirtmiştir.
B)Milne Raporu: Türklerin Yunanlıları vatanından atmaya
çalıştığını iddia etmiştir.(Aleyhimizedir.)
C)Harbord Raporu: Doğu Anadolu’da Ermeniler
çoğunlukta değildir.
107. Örnek
Mondros Ateşkes Anlaşması'ndan sonra yurdumuzun
işgal edilmesi karşısında İstanbul Hükümeti sessiz ve
kayıtsız kaldı. Yüzyıllarca Türklerle beraber huzurlu ve
güvenli bir yaşam sürdüren bazı Rum ve Ermeniler de
işgalcilerle iş birliği yaptılar.
Bu durum karşısında Türk milleti nasıl bir tepki
göstermiştir? (2012 SBS)
A)Amerikan mandasını istemiştir.
B)Halifenin etrafında toplanmıştır.
C)Millî direniş cemiyetleri kurmuştur.
D) İşgallerin geçici olduğuna inanarak tepki
göstermemiştir.
108.
109.
110. …………………………………………………I.Dünya Savaşından
………………………….………………………………………………….. ‘nı
……………………………………….tarihinde imzalayarak savaştan çekilmiştir.
Osmanlı Devleti adına Bahriye Nazırı ………………………………….(Orbay),
İtilaf Devletleri adına da …………….………………. .Devleti Amiral’ı
……………………………………..arasında
………………………………adasının……………………………………………………..limanında
……………………………………. Zırhlısının içinde yapılan görüşmeler sonucunda
imzalanmıştır.
LİMNİ MONDROS
MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI
İNGİLTERERAUF30 EKİM 1918CALTHROPE
AGAMEMNONOSMANLI DEVLETİ
Yukarıdaki kelimeleri aşağıdaki boşluklara uygun gelebilecek şekilde yazınız
111. Çanakkale ve İstanbul Boğazları açılacak ve bu yerlerdeki
istihkâmlar ( Düşmana karşı savunma için taş veya toprak
gibi maddelerden yapılan kale, duvar, set), İtilaf
Devletleri tarafından işgale dilecek
Sınırların korunması ve iç güvenliğin sağlanması için
bırakılacak bir miktar kuvvet dışında Osmanlı ordusu
derhal terhis edilecektir.
İtilaf devletleri, güvenliklerini tehlikeye düşürecek bir
durum ortaya çıkması halinde her hangi bir stratejik
yeri işkal etme hakkına sahiptir ( 7. madde)
Doğudaki altı vilayette ( Van, Erzurum, Elazığ, Bitlis,
Sivas, Diyarbakır) karışıklık çıkarsa İtilaf Devletleri
bu illerin herhangi bir kısmını işgal hakkına sahip
olacaktır. (24.made)
Hükümet haberleşmesi dışında telsiz, telgraf ve
kabloların denetimi, İtilaf Devletlerine geçecektir.
İtilaf devletleri, Osmanlı demir yollarından istifade
edecek ve Osmanlı ticaret gemileri ile limanları itilaf
devlerinin hizmetinde bulunduracak.
Toros Tünelleri, İtilaf Devletleri tarafından işgal
olunacaktır.
MADDELER
İstanbul ve Anadolu arasındaki bağlantı kesilmiştir.5
İstanbul’un güvenliği tehdit altına girmiştir.9
İtilaf Devletleri, Anadolu’yu işgal etmelerini engelleyebilecek güçleri
ortadan kaldırmayı amaçlamıştır.6
Osmanlı devleti’nin savunma gücü ortadan kaldırılmıştır.8
Anadolu’nun tamamı işgal altına girmiştir.3
İtilaf Devletleri, Osmanlı devleti’nin ulaşım ve ekonomik imkânlarını kendi
çıkarları doğrultusunda kullanmak istemişlerdir.4
Anlaşmanın en ağır maddesidir. İtilaf Devletleri Anadolu’daki istedikleri
yerleri işgal edebilmek için hukuki bir dayanak elde etmişlerdir.2
İtilaf Devletleri ulaşım ve haberleşme hatların kontrol ederek işgallerin
diğer bölgelerde duyulmasını ve Türk halkının organize olarak işgallere
karşı koymasını engellemek istemiştir.10
İtilaf Devletleri önemli geçit yerlerini kontrol ederek Osmanlı
ülkesindeki ulaşımı denetim altına almak istemiştir7
Bu madde ile Doğu Anadolu’da bir Ermeni Devleti kurulmak istenmiştir.
1
YORUMLAR
114. Aşağıda verilen cemiyetler yararlı mı yoksa zararlı mı olduklarını işaretleyiniz.
Milli Kongre Cemiyeti
Redd-i İlhak Cemiyeti
İngiliz Muhipler Cemiyeti
Sulh ve Selameti Osmani Cemiyeti
İslam Teali Cemiyeti
Hürriyet ve İtilaf Fırkası
Mavri Mira Cemiyeti
Trabzon Müdafa-i Hukuk Cemyeti
Etnik-i Eterya Cemiyeti
Klikyalılar Cemiyeti Yararlı
Zararlı
115. Kuva-i Milliye
Paris Konferansı Şark Vilayetleri
Trabzon Müdafa-i Hukuk
Hınçak ve Taşnak
Wilson İlkeleri
Mondros
Musul
Rauf Bey
Fransızlar
1.İtilaflar arasında ilk görüş ayrılığı……………………..………da çıkmıştır.
2…………………..……….…..cemiyeti Erzurum Kongresi’ni toplamıştır.
3.Pontus Rum Cemiyetine karşı…………………….………cemiyeti kurulmuştur.
4………………………………..İşgallere karşı kendiliğinden kurulmuştur.
5.Kurtuluş Savaşı ………………..…………..antlaşmasıyla başlamıştır.
6.Mondrostan sonra ilk işgal edilen yer…………………………..şehridir.
7.Ermeniler……………….……………………………….cemiyetlerini kurmuşlardır.
8.Osmanlı adına Mondros’u …………………………….imzalamıştır.
9.Adana ve çevresini …………………………………..ülkesi işgal etmiştir.
10.ABD’nin I.Dünya Savaşı’na giriş şartları………………………………………..dir.
116.
117. Aşağıda verilen bilgilerin doğru veya yanlış olduklarını yazınız.
1.Osmanlı Devleti Kanal Cephesi’ni Almanya’nın baskısıyla açmıştır.
2.I.Dünya Savaşı’nda bazı Osmanlı Cephelerini Alman Subaylar yönetmiştir.
3.Sykes-Picot Antlaşması ile Arap ülkeleri İngiltere ve Fransa arasında
paylaşılmıştır.
4.Müdafa-i Hukuk cemiyetlerini Atatürk kurmuştur.
5.I.Dünya Savaşı’nda Kafkas Cephesi’nde Mustafa Kemal savaşmamıştır.
6.Mondros Ateşkes Antlaşmasıyla Osmanlı resmen sona ermiştir.
7.Mustafa Kemal balkan Savaşlarına katılmıştır.
8. Doğu Anadolu Müdafa-i Hukuk Cemiyeti Hınçak ve Taşnak’a karşı
9. kurulmuştur.
9.Trabzon Müdafa-i Hukuk Cemiyeti Yahudilere karşı kurulmuştur.
10.Milli Kongre Cemiyeti yalnız silahlı mücadele yapmıştır.
119. A)Mustafa Kemal Paşa’nın İstanbul Günleri
13 Kasım 1918-16 MAYIS 1919 arasında
İstanbul’da kalmıştır.
.Fethi Bey ile Minber Gazetesini çıkarmıştır.
.İzzet Paşa hükümetinde Harbiye Nazırı (Savaş
bakanı) olmak istemiştir.
.Tevfik Paşa Hükümetine güvensizlik oyu
verdirmeye çalışmıştır.
.Son Padişah Vahdettin ile görüşmüştür.
120.
121. B)Mustafa Kemal Paşa’nın Samsun’a Çıkışı
(19 Mayıs 1919)
Mustafa Kemal Paşa, Mondros’tan sonra işgallere
karşı koymak için padişah ve hükümeti ikna
edebileceğini düşünüyordu. Fakat padişah İngiliz
mandasını savunarak teslimiyetçi bir politika
izliyordu.
122.
123. Mustafa Kemal Paşa’nın Görevleri
1) Görev bölgesindeki orduları terhis etmek
2) Asayiş ve güvenliği sağlamak
3) Halkın elindeki silah ve cephaneyi
toplamak
4) Halka silah ve cephane dağıtan kuruluşları
ortadan kaldırmak.
5) Mondros’u uygulamak
124.
125. Mustafa Kemal Paşa
Anadolu’ya resmi bir görevle gitmek
istiyordu.
Çünkü:
Ordu ve devletin gücünü kullanacak,
Yapacağı işleri hızlandırıp kolaylaştıracak,
Osmanlı devlet adamı kimliğini taşıyan
Mustafa Kemal, halk üzerinde daha etkili
olacaktı.
126. Bu sırada Doğu Karadeniz Bölgesi’nde
Pontus Rum çeteleriyle, Türkler
arasında çatışma olması ve İngilizlerin
bu çatışmaların durdurulmasını
istemesi üzerine İstanbul hükümeti
Samsun ve çevresinin güvenliğini
sağlama görevini 9.Ordu müfettişi
olarak M.Kemal’e vermiştir.
127. Mustafa Kemal Paşa’nın
Anadolu’ya Gitmekteki Amaçları;
Ulusal bilinci harekete geçirmek,
Halkı örgütlemek,
Yurdu düşman işgalinden
kurtarmak.
128.
129. 19 Mayıs 1919 da Mustafa Kemal
Paşa’nın Samsun’a çıkışı, Kurtuluş
Savaşı’nın başlangıcı kabul edilir.
135. Mustafa Kemal Samsun’dan İstanbul’a ilk
raporunu göndermiştir.
Samsun Raporu
1.Karadeniz’de Rumlar siyasi emellerinden
vazgeçer ise güvenlik sağlanabilir.
2.Anadolu’nun işgali ve güdüm yönetimine
derhal son verilmelidir.
3.Yunanlıların İzmir’i işgale hakları yoktur.
İzmir boşaltılmalıdır.
139. Havza Genelgesi
(28-29 Mayıs 1919)
Mustafa Kemal Paşa
1.İzmir’in işgaline karşı mitingler
düzenlenmelidir.
2.İstanbul’a işgalleri protesto edici telgraflar
gönderilmelidir.
3.Ordu dağıtılmamalı ve silahlar itilaf
devletlerine teslim edilmemelidir.
Gerektiğinde silahlı mücadele olmalıdır.
140.
141. Önemi
I. Halka işgaller anlatıldı,
II. Mitingler yapılması istendi.
Böylece:
Milli bilincin uyanması sağlandı.
İstanbul hükümetine güvenip,
işgallere tepki göstermeyen halk
uyarıldı.
142. Örnek
Atatürk’’Havza Genelgesi ile işgalci güçlere protesto
telgrafları çekilmesini, işgallere karsı her yerde
gösteriler ve mitingler yapılmasını istedim.’’
Bu konuşmaya göre Mustafa Kemal'in amacı
aşağıdakilerden hangisi olabilir? (2011 SBS)
A)Saltanatı kaldırmak
B)Kalıcı barış sağlamak
C)Cumhuriyeti ilan etmek
D)Millî bilinci uyandırmak
143.
144.
145. Amasya Genelgesi
(21-22 Haziran 1919)
1.Vatanın bütünlüğü, milletin bağımsızlığı
tehlikededir. (Gerekçe)
2.İstanbul hükümeti üzerine düşen görevi yerine
getirememektedir. Bu durum milletimizi yok olmuş
göstermektedir. (Gerekçe)
3.Milletin geleceğini yine milletin azim ve kararı
kurtaracaktır. (Amaç ve Yöntem) (Milli egemenlik
vurgulanmıştır.)
146. 4.Her türlü etki ve denetimden uzak bir
kurul oluşturulmalıdır. (Temsil Kurulu)
5.Anadolu’nun en güvenilir yeri olan
Sivas’ta milli bir kongre düzenlenmeli,
bunun için de her bölgeden üç delege
Sivas’ta olacak şekilde yola çıkmalıdır. (Milli
birlik ve beraberlik sağlanmaya çalışılmıştır)
6.Delege seçimlerini Belediyeler ,Reddi
İlhak veya Müdafai Hukuk Cemiyetleri
yapacaktır.(Halkı temsil)
147.
148.
149. 7.Mevcut askeri birlikler ve örgütler
kesinlikle dağıtılmayacaktır.
8.Bu genelge sır olarak gizlenmeli ve
delegeler gizlilik içinde toplanmalıdır.
150. Uyarı!
“Milletin istiklalini yine milletin azim ve
kararı kurtaracaktır.” hükmü yer alır.
Vurgu:
“Milletin azim ve kararı”
Çıkarım:
Bir ülkede milletin karar yetkisini
kullanması, milli egemenlik ve
Cumhuriyet’e geçileceğinin kanıtıdır.
151. Genelgenin Özellikleri
! .“Bölgesellikten” “Ulusallığa” geçiş
sağlanmaya çalışılmıştır.
!. İleride rejimin değişeceği üstü kapalı
belirtilmiştir.
!.Yeni kurulacak devletin milli karakterli ve
demokratik özellikte olacağı belirtilmiştir.
!.Genelgenin etkisini artırmak için Mustafa
Kemal dışında Ali fuat paşa,Rauf Bey ,Refet
Bey imzaladı. Kazım K. Ve Cemal paşalar
telgrafla onayladı.
152.
153. Amasya Genelgesi’nin
Önemi
Türk İnkılabının İHTİLAL safhası
başlamıştır.Ulusal bağımsızlık ve ulusal
egemenlik konusunda atılan önemli bir
adımdır. Kurtuluş Savaşının; GEREKÇESİ,
AMACI ve YÖNTEMİ belirlenmiştir.
Genelgenin en önemli özelliğidir.
154. İlk kez Milli Egemenliğe dayalı bir
yönetimden bahsedilmiştir.
İstanbul hükümeti ilk kez yok
sayılmıştır.
Kurtarıcı görülen Padişahın, Manda
ve Himaye düşüncelerinin yerini, millet
ve milliyetçilik aldı.(Fransız İhtilali)
158. Örnek soru
Amasya Genelgesinin "Milletin istiklalini, yine
milletin azim ve kararı
kurtaracaktır.” maddesi ile Kurtuluş
Savaşı'nın………………………belirlenmiştir.
Verilen cümledeki boş yere aşağıdakilerden
hangisi yazılmalıdır? (2011 SBS)
A)sonucu B)gerekçesi
C)yöntemi D)aşamaları
159. Kongreler Yoluyla Örgütlenme
Kongre:Belli bir amaca ulaşmak isteyen
kişilerin bir araya gelerek sorunları
görüşmeleri ve hedefe ulaşabilmek için
düzenlendikleri toplantıdır.
Kongreler yerel, bölgesel ve ulusal
olarak üçe ayrılmıştır.
165. Erzurum Kongresi 23 Temmuz -7 Ağustos 1919
Toplanmasını sağlayanlar:Doğu Anadolu Müdafa-i Hukuk ve
Trabzon Müdafa-i Hukuk Cemiyetleri ile Kazım Karabekir’dir.
Amacı: Doğu Anadolu’nun Ermenilere verilmesine engel olmaktır.
Özelliği : Toplanış bakımından bölgeseldir.
Aldığı kararlar ulusaldır.
.Mustafa Kemal toplantı öncesi istifa etmiş ve sivil olarak
katılmıştır.
.Mustafa Kemal ve Rauf Bey iki üyenin istifası üzerine katılmıştır.
.İlkler kongresidir.
166. Kararlar
1.Ulusal sınırlar içinde vatan bir bütündür
bölünemez.(Milli (Ulusal) bağımsızlık ile ilgilidir.)
2.Her türlü işgale karşı konulacaktır.
3. İstanbul hükümeti ülkeyi koruyamazsa geçici bir
hükümet kurulacaktır.(ilk kez bir hükümet fikridir.)
4.Kuvay-ı Milliye’yi etkili ,milli iradeyi hakim kılmak
esastır.(Milli bağımsızlık ve milli egemenlik
vurgulanmıştır. Ancak daha çok milli egemenlik )
167. 5.Hıristiyan azınlıklara sosyal ve siyasal dengemizi
bozacak ayrıcalık verilemez.
6.Manda ve himaye kabul edilemez. (İlk kez
reddedilmiştir. Milli (tam) bağımsızlık ile ilgilidir.
7. Kongreyi temsil edecek bir heyet seçilmelidir.(İlk
kez Temsil Heyeti kuruldu. Başkanlığına M. Kemal
seçildi.Doğu Anadolu’yu ve Karadeniz’i temsil
eder.) TBMM açılınca görevi sona erdi.
8. Mebusan Meclisi açılmalı ve İstanbul Hükümetini
denetlemelidir.
168.
169. Uyarı
I. Hükümet kurmak gereklidir.
II. Ulusal iradeyi gerçekleştirmek,
çalışmaların esasıdır.
kararları alınmıştır.
Çıkarım:
Yönetim demokrasi olacak
Yeni bir devlet kurulacak
Hükümet kurmak, devlet kurmak
demektir.
170. Önemi
Toplanma amacı ve şekli bakımından
bölgesel, aldığı kararlar açısından
ulusaldır.
Misak-ı Milli’nin temelleri atılmıştır.
Kongrenin somut sonucu İlkkez Temsil
Kurulu’nun oluşturulmasıdır. Temsil
Kurulu doğuyu temsil eder.
171. Kongrenin somut sonucu
Erzurum Kongresi’nin kararlarını
uygulamak için kongre üyeleri
arasından seçilen 9 kişilik kurula
Temsil Kurulu (Heyet-i Temsiliye)
denilmiştir.
172.
173. Örnekler
Kuvayımilliye’yi etkin ve millî iradeyi hâkim kılmak esastır.
Erzurum Kongresi
Milletin bağımsızlığını, yine milletin azim ve kararı
kurtaracaktır,
Amasya Genelgesi
Millî Mücadele sürecinde alınan yukarıdaki kararlar
aşağıdaki ilkelerden hangisinin benimsendiğini kanıtlar?
(2012 SBS)
A) Millî egemenlik
B) Vatanın bütünlüğü
C) Millî ekonomi
D) Tam bağımsızlık
174. Erzurum Kongresi'nde alınan "Manda ve
himaye kabul edilemez." kararı ile
aşağıdakilerden hangisi amaçlanmıştır?
(2011 SBS)
A) Millî egemenlik
B) Tam bağımsızlık
C) İnsan hakları
D) Ekonomik kalkınma
175. I.Samsun'a çıktıktan sonra vatanın bütünlüğünü ve milletin
bağımsızlığını sağlamak için Türk milletini ortak amaçlar etrafında
toplaması
II:Kurtuluş Savaşı'nı belli bir programa dayalı olarak yürütmesi
III:Erzurum Kongresi'nde Temsil Heyeti başkanlığına seçilmesi
IV.Kılık - kıyafet devrimini gerçekleştirmesi
atürk'ün yaşamında görülen yukarıdaki olgular, aşağıdaki tabloda onun
kişilik özellikleriyle eşleştirilmiştir.
eşleştirmelerden hangisi doğrudur? (2010 SBS)
178. Balıkesir-Alaşehir Kongreleri ( 25 -30
Temmuz)
Batı Anadolu’da Kuvva-i Milliye
kuvvetlerinin insan ve malzeme bakımından
beslenmesine ve ortak bir cephe
oluşturulmasına çalışılmıştır.
BATI CEPHESİ bu şekilde kurulmuştur.
179. Sivas Kongresi
(4-11 EYLÜL 1919)
Toplanma kararının alındığı yer: Amasya Genelgesi
Toplanmasında Mustafa Kemal Paşa etkili oldu.
Toplantıyı engellemeye yönelik girişimler:
Elazığ Valisi Ali Galip İngiliz Binbaşı Noel ile birlikte
kongreyi engellemeye çalışmıştır.Ankara Valisi
MuhittinPaşa ve fransızlar da engel olmaya çalışmıştır.
Kongrede en çok tartışılan konular:
Manda ve Himaye fikri ve
Mustafa Kemal Paşa’yı başkan seçtirmemedir.
182. Kararlar
A) Erzurum Kongresi kararları onaylandı.
B) Anadolu ve Rumeli’de kurulan bütün
Müdafa-i Hukuk Dernekleri, Anadolu ve
Rumeli Müdafa-i Hukuk Derneği adı altında
birleştirildi.
C) Manda ve Himaye kesin olarak reddedildi.
D)İrade-i Milliye Gazetesinin çıkarılmasına
karar verilmiştir .
183. E)Başkanı M.Kemal olan Temsil Heyeti,
tüm yurdu temsil eden ve Türk Ulusu
adına görev yapan bir organ haline
getirilmiştir.
F)Ali Fuat Paşa Batı Cephesi
Komutanlığına atanmıştır.(Temsil
Heyeti’nin yürütme yetkisini
kullandığını gösterir)
G)Padişahın dağıttığı Mebusan
Meclisi toplanacaktır.
184.
185. Önemi
.Toplanma şekli, amacı ve kararları
yönünden ulusaldır.
.Ulusal Temsil Kurulu oluştu ve
TBMM’nin açılmasına kadar yürütme
görevini yerine getirdi.
.Cemiyetler birleşti ve tek merkezden
yönetildi. Birlik beraberlik sağlandı.
186. Erzurum ve Sivas
Amaç ve toplanış Biçimi
BÖLGESEL,
Doğu Cemiyetleri
birleştirildi,
Manda ve Himaye ilkkez
reddedildi, Delegeler doğu
illerinden,
Başkan M.Kemal,
Kararlar ULUSAL.
Temsil heyeti ilk kez kuruldu
Amaç ve toplanış Biçimi
ULUSAL,
Tüm cemiyetler birleştirildi.
Manda ve himaye kesin olarak
reddedildi.
Tüm yurttan 3’er delege.
Başkan M.Kemal,
Kararlar ULUSAL. Temsil Heyeti
ülkeyi temsil eder hale
getirildi.
191. Sivas Kongresi’nin sonucu
Ulusal mücadeleye karşı olan Damat Ferit, Sivas
Kongresini engelleyememiştir.
Temsil Heyeti, bu engelleme girişimini Ulusun Sesini
kesmeye yönelik bir girişim olarak görüp padişaha
telgraflar çekmiştir.
Baskılar üzerine Damat Ferit hükümeti istifa
etmiştir. (Temsil heyetinin ilk başarısıdır)
İstanbul’da yeni hükümeti Ali Rıza Paşa kurmuştur.
192.
193. Örnekler
Sivas Kongresi, yurdun her yerinden gelen temsilcilerin
katılımı ile gerçekleşti. Kongre'ye katılan temsilciler
yaptıkları konuşmalarda mücadelenin millet adına ya-
pıldığını, amaçlarının vatanın kurtuluşu ve milletin
bağımsızlığı olduğunu açıkladılar. Kongre'de, Anadolu ve
Rumeli'de faaliyet gösteren bütün millî cemiyetlerin
"Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti" adı altında
birleştirilerek vatanın kurtuluşu için birlikte hareket etmeleri
de sağlandı.
Buna göre, Sivas Kongresi'nin Kurtuluş Savaşı için
aşağıdakilerden hangisini sağladığı söylenemez? (2009 SBS)
A) Amaç birliğini B)Kültür birliğini
C) Millî birliği D)Güç birliğini
194. Sivas Kongresinin;
Bütün millî cemiyetlerin Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i
Hukuk Cemiyeti adı altında birleştirilmesi
Temsil Heyetinin yurdun bütününü temsil etmesi
Manda ve himayenin reddedilmesi
kararlarından hangisi veya hangileri ile Mili Mücadelenin
tek merkezden yönetilmesi amaçlanmıştır? (2011 SBS)
A) Yalnız II B) I – II C)Yalnız III D) I-III
195. Temsil Kurulu üyelerinin isim ve kimlikleri
Mustafa Kemal Paşa (9. Ordu Müfettişi
iken (8Temmuz 1919 askerlikten ayrılma)
Hüseyin Rauf Bey (Bahriye Eski Nazırı ve askerlikten
ayrılma)
Hoca Raif Efendi (Erzurum eski Mebusu)
İzzet Efendi (Eski Kaymakam-Mebus),
Servet Bey (Trabzon Eski Mebusu),
Sadullah Efendi (Bitlis eski mebusu),
Hacı Fevzi Efendi (Erzincan Nakş-i Bendi Şeyhi),
Bekir Sami Bey (Beyrut eski valisi),
Hacı Musa Efendi (Mutki'de Aşiret Reisi)
196.
197. Sivas Kongresi ile Temsil Heyeti’ne katılan üyeler
şunlardır:
Refet Bey (III. Kolordu komutanlığından ayrılma)
Kara Vasıf Bey (kurmay albaylıktan ayrılma)
Mazhar Müfit Bey (eski mutasarrıflardan)
Ömer Mümtaz Bey (Ankara eski mebuslarından)
Hüsrev Sami Bey (askerlikten ayrılma)
Hakkı Behiç Bey, eski mutasarrıflardan
Ratipzade Mustafa Bey, Niğde delegesi
201. Amasya Görüşmeleri
İstanbul Hükümeti adına Salih Paşa, Temsil
Kurulu adına Mustafa Kemal Paşa görüştü.
Kararlar
1. İstanbul Hükümeti, Sivas Kongresi
Kararlarını kabul edecektir.
2. Bütünlük ve bağımsızlık korunacaktır.
202. 3.Azınlıkların zararlı çalışmalarına engel olunacaktır.
4.İstanbul Hükümeti, Anadolu ve Rumeli Müdafa-i
Hukuk Cemiyeti’nin varlığını tanıyacaktır.
5.İtilaf Devletleri ile yapılacak barış görüşmelerine
Temsil Kurulu’nun da uygun göreceği kişiler
katılacaktır.
6.Milli Mücadeleye zarar veren basın hakkında
işlem yapılacaktır.
(Peyam-ı Sabah Gazetesi en çok zarar veren
gazetedir.)
203. 7.Meclis-i Mebusan’ın bir an önce toplanması
sağlanacaktır. Ancak İstanbul’da toplanması
güvenlik bakımından uygun değildir.
.Önemi: İstanbul Hükümeti, Temsil Kurulunun
varlığını ilk kez kabul etti.
NOT:Sadece Meclisi Mebusan’ın açılması kararı
uygulanmıştır .
206. Temsil Kurulu’nun Ankara’ya Gelmesinin
Nedenleri
Ankara halkının olumlu tutumu,
.Asıl savaşın olduğu BATI cephesine yakın
olması,
.Demiryolu ve haberleşme açısından iyi
olması,
.İstanbul’da ki gelişmelerin takip edilmesi
207.
208.
209.
210. Mustafa Kemal’in Milllet vekillerinden
istekleri:
A)Kendisinin Meclis Başkanı
seçilmesi(seçmediler)
B)Müdafa-i Hukuk Grubunu kurmaları
(kurmadılar) Felahı Vatan Grubunu
kurdular.
C)Misakı Milli kararlarının
alınması(aldılar)
214. Misakı Milli kararları(Milli yemin)
28 Ocak 1920
Özellikleri
Kurtuluş Savaşının son (resmi )
programıdır.
Parlamento (meclis) kararlarıdır.
Vatanın sınırları çizilmiştir.
Padişah onaylamamıştır.
Tam bağımsızlık benimsenmiştir.
215. Misak-ı Milli (28 Ocak 1920)
(Milli Ant-yemin) kararlar
1.Mondros imzalandığı sırada işgal altında
olmayan topraklar bir bütündür bölünemez.
2.Arap topraklarının geleceği için halkın oyuna
başvurulacaktır. (Halk oylaması)
3.Batı Trakya’da halk oylaması yapılacak.
4.Elviye-i Selase (üç il; Kars, Ardahan, Batum) için
halk oylaması yapılacak.
216.
217. 5.Azınlıklara, komşu ülkelerdeki
Müslümanlara verilen haklar kadar hak
tanınacak. (eşitlik)
6.Kapitülasyonlar kesinlikle kabul
edilemez.(bağımsızlık)
7.Boğazların güvenliği sağlanırsa dünya
ticaretine açılacaktır.
8.Borçların ödenmesi bağımsızlığa
aykırı olmayacaktır.
218. Önemi:
Ulusal (Milli) Egemenlikten söz
edilmemiştir.
Vatanın kurtuluşu (bağımsızlık)
esas alınmıştır.
Yeni Türk devletinin sınırları
çizilmiştir.
222. Misak-ı Mili’nin İlanının sonuçları
. İtilaf Devletleri İstanbul’u resmen
işgal etmiştir. (16Mart 1920)
.Mebusan Meclisi dağıtılmıştır.
.Bazı milletvekilleri Malta’ya sürgün
edilmiştir.
.Padişah Meclisi Mebusanı
kapatmıştır. (11 Nisan 1920)
.Mustafa Kemal Paşa TBMM’yi
açmıştır.
226. örnek
Misakı Millî'nin önemi düşünüldüğünde aşağıdakilerden
hangisi söylenebilir? (2012 SBS)
A)Türk vatanının sınırları çizilmiştir.
B)Güçler birliği esası benimsenmiştir.
C)Millî ekonominin ilkeleri saptanmıştır.
C)İlk kez millî egemenlikten söz edilmiştir.
227. İstanbul’un İşgaline Mustafa Kemal
Paşa’nın Tepkisi
İşgal protesto edilmiştir.
Ulukışla –Geyve demiryolu tahrip edilmiştir.
Anadolu’daki İtilaf subayları
tutuklanmıştır.
İstanbul İle Haberleşme kesilmiştir.
TBMM’nin açılması için çalışılmıştır.
228.
229. İstanbul’un İşgali ve Mebusan
Meclisi’nin kapatılması M.Kemal’e
istediği fırsatı vermiştir.
Anadolu’da Milli Egemenliğe
dayalı bir meclis oluşturma fırsatı
doğmuştur.
231. TBMM’NİN AÇILMASI
(23 nisan 1920)
M. Kemal Paşa’nın Seçim Bildirgesi
• Ankara’da olağan üstü yetkilere sahip bir meclis
açılacaktır.
• Seçimler 15 gün içinde yapılacaktır.
• Her sancaktan (ilden) 5 kişi seçilecek ve bu
seçilenler 15 gün içinde Ankara’ya gelecektir.
• Ayrıca İtilaf Devletleri tarafından dağıtılan
Osmanlı Mebuslar Meclisi üyeleri de kaçabilirse
TBMM’ye katılabilecektir.
(Ulusal iradeye saygıdır)
237. • I. TBMM DÖNEMİ (23 NİSAN 1920-1 NİSAN
1923)
I.TBMM Yeni seçilen milletvekilleri ve dağıtılan
Mebusan Meclisi milletvekillerinden oluştu.
BMM 23 Nisan 1920de en yaşlı üye Sinop
mebusu (milletvekili) Şerif Bey’in konuşması
ile açıldı.
Mustafa Kemal Paşa Meclis başkanlığına seçildi.
Üyeleri Halkın her kesiminden oluşmuştur.
241. I. TBMM’nin Özellikleri
• Olağanüstü bir meclistir.
• Kurucu meclistir.
• Güçler birliği ilkesini benimsemiştir.
• Kararlar tartışılarak alınmıştır.
• Ortak amaç bağımsızlığı sağlamaktır.
• Siyasi partilere yer verilmemiştir.
• Meclis Hükümeti sistemi ile çalışmıştır.
• Lozan hariç savaş dönemi antlaşmalarını
onaylamıştır.
• Saltanatı kaldırmıştır.
243. I.TBMM’nin 24 Nisan 1920’de Aldığı Kararlar
.Meclisin üstünde hiç bir güç yoktur.
.Meclis bütün işlere el koymuştur.
.Meclis, bakanları kendi içinden doğrudan
seçecektir.(meclis hükümeti)
.Meclis Başkanı hükümetin de başkanıdır. (meclis
hükümeti)
.Geçici bir devlet başkanı atanmayacaktır.
.Padişahın geleceğine meclis karar verecektir.
244.
245. Not: TBMM’nin birinci döneminde
milletvekilleri sekiz ay maaş almamışlar, bir
yıl sonra da 100 lira olan maaşlarının %
20sini,bütçe açığını kapatmak amacıyla iade
etmişlerdir.
246. Örnek
• Büyük Millet Meclisinde vatanın değişik bölgelerinden seçimle gelen milletvekilleri bulunuyordu.
• Millî ve ekonomik gelişmemizi mümkün kılmak amacıyla siyasi, adli, mali gelişmemize engel olan
kapitülasyonlar kaldırılmalıdır.
• Millî sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz.
• Millî Mücadele yıllarıyla ilgili yukarıda verilen bu bilgilerin, Atatürk ilkelerinin dayandığı temel esaslardan
"tam bağımsızlık", "ülke bütünlüğü" ve "ulusal egemenlik" ile olan ilişkisi aşağıdakilerin hangisinde doğru
olarak verilmiştir? (2010 SBS)
•
I II III
A)Tam bağımsızlık Ulusal egemenlik Ülke bütünlüğü
B) Ulusal egemenlik Tam bağımsızlık Ülke bütünlüğü
C) Ülke bütünlüğü Tam bağımsızlık Ulusal egemenlik
D) Ulusal egemenlik Ülke bütünlüğü Tam Bağımsızlık
247. I. TBMM’nin Otorite Kurmak İçin Çıkardığı
Yasalar(kanunlar)
• Ağnam vergisi 4 kat artırıldı.
• Hıyanet-i Vatan Kanunu çıkarıldı.
• Firariler Hakkında Kanun Çıkarıldı.
• İstiklal Mahkemeleri Kuruldu. (üyeleri
Milletvekilleridir. Bu durum Meclisin yargı
yetkisini kullandığını gösterir.)
248.
249. Örnekler
Kurtuluş Savaşı sırasında, Büyük Millet Meclisine karşı çıkan
isyanları bastırmak için Mecliste “Hıyanet-i Vataniye
Kanunu” kabul edildi. Bu Kanun'un uygulanması için
kurulan İstiklal Mahkemelerinin üyeleri, milletvekillerinden
oluşmaktaydı.
Parçaya göre, İstiklal Mahkemelerinde milletvekillerinin
görev alması, ilk TBMM'nin;
I.Yargı
II.Yasama
III.Yürütme
güçlerinden hangilerini kullandığını gösterir? (2013 SBS)
A) Yalnız I B)Yalnız III
C)II ve III D)I,IIveIII
250. "Hıyanet-i Vataniye Kanunu'nun Büyük Millet Meclisinde görüşüldüğü
günlerde idi. İstanbul Hükümetinin tayin ettiği Erzurum valisi, Erzurum'a
doğru yola çıkmıştı. Bu haberi alan bazı vekiller mecliste, Reşit Paşa adındaki
valinin yolda öldürülmesini önerdiler. Bu kanunsuz teklife Mustafa Kemal Paşa
şöyle yanıt verdi: 'Ne diyorsunuz? Eşkiya gibi dağda, komiteci gibi sokakta
adam mı vuracağız? Bizim devlet anlayışımızda bu yoktur. Bundan sonra bu
memlekette vatandaş ancak mahkeme kararıyla cezalandırılır.
Mustafa Kemal Paşa, bu cevabıyla aşağıdaki devlet
anlayışlarından hangisini vurgulamıştır? (2009 SBS)
A) Hukuk Devleti B)Sosyal Devlet
C) Demokratik Devlet D) Laik Devlet
251. MİLLİ MÜCADELE’NİN TOPLUMSAL (İNSAN), PARA
VE SİLAH KAYNAKLARI
İnsan Kaynakları
Aydınlar,ağalar,eşraf,din adamları,halk,kuvay-ı
milliye,kadınların katkıları
Para Kaynakları
Yurt içi ve dışındaki Türklerin bağışları
Tekalif-i Milliye
Hindistan müslümanlarının yardımları
Sovyet Rusya yardımları
Osmanlı Bankası’ndan alınan avanslar
Menn-i israfat Kanunu (tasarruf tedbiri)
Silah Kaynakları
Osmanlı Devletinden kalanlar,Sovyet Rusya’dan, İtalya
ve Fransa’nın verdikleri, İtilaf depolarından kaçırılanlar
252.
253. <<<Milli Mücadele’de Basın<<<
Destekleyen yayın Organları
İrade-i Milliye Gazetesi
Hakimiyet-i Milliye Gazetesi
Anadolu Ajansı
Milli Mücadele Karşıtı Yayın Organları
Peyam-ı Sabah Gazetesi
Alemdar Gazetesi
Aydede ve Ümit Dergileri
254. TBMM’nin açılmasına Tepkiler
.Yunan genel saldırısı başlatıldı.
.Yunan ordusu Doğu Trakya’yı işgal etti
.Doğı Anadolu’da Ermeni saldırısı Başladı.
.Ülke içinde ayaklanmalar çıkarıldı.
255. TBMM’ye karşı Ayaklanmalar
İstanbul Hükümetinin Çıkardığı Ayaklanmalar:
1) Anzavur
2) Kuvay-i İnzibatiye
İstanbul Hükümeti ve İtilaf Devletlerinin Çıkardığı Ayaklanmalar:
Bolu,Düzce,Hendek ve Adapazarı ayaklanmaları
Milli Aşireti (Urfa)ayaklanması
Çapanoğulları(Yozgat)ayaklanması
Deli Baş Mehmet(Konya)
Cemil Çeto
Kuvay-i Milliyeci Olup Sonradan Ayaklanmalar:
Çerkez Ethem (Kütahya’da)
Demirci Mehmet Efe (Isparta’da)
Azınlık Ayaklanmaları : Rumlar Ege ve Karadeniz’de Ermeniler
Doğu’da
261. TBMM’nin Aldığı Önlemler
o 29 Nisan 1920'de Hiyanet-i Vataniye Yasası ( Vatana İhanet
o Edenler Kanunu )çıkardı.
o İstiklal Mahkemeleri kurdu. ( 11 Eylül 1920 )
o İstanbul Hükümeti ile tüm ilişkiler kesildi.
o İstanbul'dan gelen her türlü evrak geri çevrilerek yaptığı
her türlü işlem yok sayıldı.
o Böylece TBMM Osmanlı Saltanatını yok saymış oluyordu.
Şeyhülislam’ın fetvasına karşılık, Ankara Müftüsü Rıfat
BÖREKÇİ başkanlığındaki kurula fetva hazırlattı.
Sevr Antlaşmasını tanımadığını duyurdu.Antlaşmayı
imzalayanlar vatan haini ilan edildi.
262. Sevr Antlaşması
(10 Ağustos 1920)
• Osmanlı Devletini bölen parçalayan bir
antlaşmadır.
• Saltanat şurası (Rıza Paşa hariç) tarafından
imzalanmıştır.
• Türk milleti için bir süikast planı niteliği taşır.
• Mutafa Kemal ve TBMM kesinlikle kabul
etmemiş ve imzalayanlar vatan hayini ilan
edilmiştir.
• Hukuken geçersizdir.(Mebusan meclisi
onaylamamıştır.)
263. Maddeler (10 AĞUSTOS 1920)
• Toplam 433 maddeden oluşan antlaşmanın
bazı önemli maddeleri şunlardır;
• *İstanbul, Osmanlı Devleti’nin başkenti olarak kalacak fakat
Osmanlı Devleti azınlıkların haklarını gözetmezse elinden
alınacak,
• *Mondros Ateşkes Antlaşmasının gerekli durumlarda stratejik
yerlerin işgalini öngören 7.; karışıklık halinde altı doğu ilinin
işgalini kabul eden 24., Toros tünellerinin işgaline dair 10. ,
haberleşmenin denetimine dair 12., ve askeri malzeme
tahribine air 13. Maddeleri yürürlükte kalacaktır.
• YORUM: İtilaf devletleri Osmanlı Devleti’ni teslim alan ve
savunmasız bırakan bu hükümleri yürürlükte kalması işe Sevr
Antlaşmasının uygulanmasını sağlayacak bir ortam
hazırlamak istemişlerdir.
264.
265. • Boğazlar, her zaman bütün devletlerin gemilerine
açık bulundurulacak ve ayrı bayrağı ve bütçesi
olan Boğazlar Komisyonunun idaresinde
bulunacak,
YORUM: Osmanlı Devleti’nin boğazlar üzerindeki
egemenlik hakkı sona ermiştir.
• Zorunlu askerlik kaldırılacak. Osmanlı ordusu
15.000’i jandarma olmak üzere en fazla 50.000
kişi olacak. Bu ordunun tank, ağır makineli tüfek,
top ve uçağı olamayacak.
YORUM: Osmanlı savunmasız duruma
getirilmiştir.
266. • Azınlıklara geniş haklar verilecek, hükümet bu
konuda sürekli denetlenecek.
YORUM: İtilaf devletleri Osmanlı Devletinin
içişlerine karışma hakkı elde etmişlerdir.
• Kapitülasyonlardan tüm devletler yararlanacak.
Osmanlı Devleti savata yenilen devletlere savaş
tazminatı ödeyecekti.
YORUM: Osmanlı devleti ekonomik
bağımsızlığını kaybetmiştir.
267. Mustafa Kemal’in Sevr Antlaşmasına karşı tutumu;
• “Siyasi, adli, ekonomik ve mali bağımsızlığımızı
yok etmeğe ve sonuç olarak yaşama hakkımızı
inkâra ve ortadan kaldırmaya yönelik olan Sevr
Antlaşması, bizce mevcut değildir.11
• (Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri, s. 16-17.)
268.
269.
270. Türk Edebiyatı'nda Kurtuluş Savaşı konulu romanlar
• Vurun Kahpeye (Halide Edip Adıvar)
• Ateşten Gömlek (Halide Edip Adıvar)
• Yaban (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)
• Dikmen Yıldızı (Aka Gündüz)
• Üç İstanbul (Mithat Cemal Kuntay)
• Sahnenin Dışındakiler (Ahmet Hamdi Tanpınar)
• Kalpaklılar (Samim Kocagöz)
• Doludizgin (Samim Kocagöz)
• Yorgun Savaşçı (Kemal Tahir)
• Küçük Ağa (Tarık Buğra)
• Esir Şehrin İnsanları (Kemal Tahir)
271. 1.Temsil Heyetinin varlığı ………………..…………de tanınmıştır.
2.Bütün cemiyetler …………… kongresinde birleştirilmiştir.
3.Erzurum Kongresi’nde ……………………ilk kez kurulmuştur.
4.Milletin azim ve kararı sözü ……………………………ile ilgilidir.
5…………..………….kesinlikle Sivas Kongresi’nde reddedilmiştir.
6.Milli bilinç ilk kez ……………………genelgesi ile uyandırılmıştır.
7.Mustafa Kemal…………………..gazetesini İstanbul’da çıkarmıştır.
8.Sivas Kongresi’nde …………………………gazetesi kurulmuştur.
9……………………………ile sınırlarımız çizilmiştir.
10.Mustafa Kemal…………………….genelgesinden sonra
görevden alınmıştır.
Minber
Manda ve Himaye
İrade-i Milliye
Sivas
Temsil Heyeti
Amasya Görüşmeleri
Havza
Amasya
Ulusal Egemenlik
Misakı Milli
272.
273. Aşağıda verilen bilgilerin doğru veya yanlış olduklarını yazınız.
1.Sivas Kongresi’nin toplanması kararı Amasya Genelgesi’nde verilmiştir.
2.Amasya Genelgesi ile savaşın amaç,gerekçe ve yöntemi açıklanmıştır.
3.Erzurum Kongresi’nde manda ve himaye kesinlikle reddedilmiştir.
4.Temsil heyeti yürütme yetkisini ilk kez Sivas Kongresi’nde kullanmıştır.
5.Mebusan Meclisi’nin açılmasına Amasya Görüşmelerinde karar verilmiştir.
6.Kuvayı Milliye’yi etkili İrade-i Milliye’yi hakim kılmak sözü milli egemenlikle
ilgilidir.
7.Son Osmanlı Mebusan Meclisi Misak-ı Milli’den sonra kapatılmıştır.
8. İtilaf Devletleri’nin Misak-ı Milliye tepkisi İstanbul’un resmen işgalidir.
9. I.TBMM güçler ayrılığına göre çalışmıştır.
10.Misak-ı Milli’de kapitülasyonların devamı istenmiştir.
D
274. Aşağıda tabloda verilen kararları ilgili olduğu alana işaretleyiniz.
KARARLAR MİLLİ EGEMENLİK MİLLİ
BAĞIMSIZLIK
Vatanın bütünlüğü milletin
bağımsızlığı tehlikededir.
Milletin bağımsızlığını yine milletin
azim ve kararı kurtaracaktır.
Milli sınırlar içinde vatan bir
bütündür,bölünemez.
Kıvayı Milliyeyi etkili,İrade-i Milliye’yi
hakim kılmak esastır.
Manda ve himaye kabul edilemez.
Mebusan Meclisi derhal açılmalıdır.
TBMM’nin üstüne bir güç yoktur.
Kapitülasyonlar kaldırılacaktır.
Cemiyetlerin kurulması
275. MİLLİ UYANIŞ YURDUMUZUN İŞGALİNE TEPKİLER TEST SORULARI
1) I. Dünya Savaşı'nda, İtilaf devletleri, Rusya'ya yardım
etmek ve Osmanlı Devleti'ni savaş dışı bırakmak için
aşağıdakilerden hangisini ele geçirmeyi gerekli
görmüşlerdir?
A) İç Anadolu Bölgesi'ni
B)Doğu ve Güneydoğu Anadolu'yu
C)İstanbul ve Boğazları
D)Akdeniz Bölgesi'ni
2) Kuva-yi Milliye’nin amacı, vatanı işgal eden düşman
kuvvetlerini yurttan atmaktı. Kuva-yi Milliye düzenli ordu
kuruluncaya kadar, düşmana karşı silahlı mücadele verdi. Bu
mücadele ruhu sayesinde Türk insanı, yurdunu koruma
düşüncesine sahip olmuştur.
Burada, Kuva-yi Milliye’nin kuruluş amaçlarından hangisi
üzerinde durulmuştur?
A)Direniş amacıyla kurulan birlikleri toparlama
B)Kurulacak yeni yönetimin ilkelerini anlatma
C)Türk insanında mücadele bilinci oluşturma
D)Türk insanının özgürlük isteğini dünyaya anlatma
276.
277. 3) Amasya Genelgesi’nde yer alan maddelerden bazıları
şunlardır:
*Vatanın bütünlüğü, milletin bağımsızlığı tehlikededir.
*Milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı
kurtaracaktır.
* Milletin haklarını savunmak için milli bir kurulun varlığı çok
gereklidir.
Genelgenin bu maddelerine dayanarak, aşağıdakilerden
hangisine daha çok ulaşılabilir?
A) Padişaha karşı ayaklanmaya çağırma
B)İstanbul Hükümeti’nin istifasını isteme
C)Devletin çöküntü içinde olduğunu vurgulama
D) Milleti mücadeleye çağırma
278. 4) TBMM açıldığında Mustafa Kemal’in meclise
verdiği önergede,
• Hükümet kurmak zorunludur.
• TBMM’nin üstünde bir güç yoktur.
• TBMM, yasama ve yürütme yetkilerini kendinde
toplamıştır.
İfadeleri yer almaktadır.
Bu önerge, aşağıdakilerden hangisinin daha çok
gerçekleştirileceğine işaret etmektedir?
A) Türk Medeni Kanunu’nu kabul etme
B) Saltanatı kaldırma
C) Tevhid-i Tedrisat Kanunu’nu kabul etme
D) Halifeliği kaldırma
5) Aşağıdakilerden hangisi, I.Dünya Savaşı’nda üçlü
itilâf grubu devletleri içinde yer almaz?
A) Romanya B) Fransa
C) Yunanistan D) Almanya
279. 6) Trakya Paşaeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti’nin
kurulduğu il aşağıdakilerden hangisidir?
A) Trabzon B) Edirne
C)Tekirdağ D) Kırklareli
7) Mustafa Kemal’in Anadolu’ya geçmesinin asıl
amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Doğu Karadeniz’deki kargaşayı önlemek
B)İstanbul’dan uzaklaşmak
C)Kongreler düzenlemek
D)Kurtuluş mücadelesini başlatmak
280.
281. 8) I- Damat Ferit Hükümeti’nin istifa etmek zorunda kalması
II-İstanbul Hükümeti’nin, Temsil Heyeti’ni resmen
tanıyarak görüşme talebinde bulunması
Yukarıdakiler, hangi olayın sonucunda
gerçekleşmiştir?
A) Sivas Kongresi
B) Erzurum Kongresi
C) Amasya Genelgesi
D)Düzenli ordunun kurulması
9) Mondros Ateşkes Antlaşması’nın İtilâf devletlerince
uygulanmaya konması üzerine, Antalya ve Konya hangi
devlet tarafından işgal edilmiştir?
A) İtalya B)Fransa C)İngiltere D)Yunanistan
282. 10) Aşağıdakilerden hangisi, Erzurum ve Sivas
kongrelerinde alınan kararların ortak özelliklerinden biri
değildir?
A) Manda ve himayenin reddedilmesi
B) Temsil Heyeti’nin seçilmesi
C) Vatanın bütünlüğünün korunması
D) Millî cemiyetlerin bir çatı altında toplanması
11) 19. yy.’da Avrupa devletlerini, büyük ölçüde etkileyen
olaylardan biri Sanayi İnkılâbıdır. Bu inkılâbın
sanayileşmiş ülkelerde getirmiş olduğu anlayış
aşağıdakilerden hangisidir?
A)Milliyetçilik B)Sömürgecilik
C) Bağımsızlık D)Eşitlik
283. 12) Mondros Ateşkes Antlaşması’nda Çanakkale ve
İstanbul Boğazlarının durumu hangi şekilde
belirlenmiştir?
A) Boğazlar açılacak, istihkamlar İtilâf Devletlerince
işgal edilecek
B) Osmanlı Devleti’nin Boğazlar üzerinde
egemenliği tam olacak
C) Boğazlar uluslar arası bir yönetime verilecek
D) Boğazlar bütün gemilerin geçişine kapalı
tutulacak
13)Aşağıdakilerden hangisi Kurtuluş Savaşı’nda,
düşmanı yurttan atmak amacındaki direniş hareketini
boğmak için, millî çıkarlarımıza aykırı faaliyet
gösteren cemiyetlerden biridir?
A)Trabzon Muhafaza-i Hukuk Milliye Cemiyeti
B) Millî Kongre Cemiyeti
C) Kilikyalılar Cemiyeti
D) Teali İslâm Cemiyeti
284.
285. 14) Mondros Ateşkes Antlaşması’ndan sonra
yurdumuzun İtilâf Devletlerince işgale uğraması üzerine
Türk halkının güney cephesindeki ilk direnişi hangi
ülkeye karşı verilmiştir?
A)İtalya B)Yunanistan C) Fransa D)İngiltere
15) Amasya Genelgesi’nde yer alan; “Vatanın bütünlüğü,
milletin bağımsızlığı tehlikededir.” maddesi Kurtuluş
Savaşı’yla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisini ortaya
koymuştur?
A)Kurtuluş Savaşı’nın kimlerle birlikte yürütüleceğini
B) Kurtuluş Savaşı’nın yöntemini
C) Kurtuluş Savaşı’nın gerekçesini
D)Kurtuluş Savaşı’nın amacını
286. 16) Son Osmanlı Mebusan Meclisince kabul edilen
“Misak-ı Millî” kararlarında aşağıdakilerden hangisi
vurgulanmıştır?
A) Milletin kendi geleceğini belirlemede söz sahibi
olması
B)Milletin haklarının basın yoluyla dünyaya duyurulması
C)Ankara’da yeni bir hükümet kurulması
D)Türk vatanının sınırlarının nasıl olacağı
287. 17) Hükümeti, Amasya Genelgesi’nin yayınlanmasından
sonra O’nun askerlik görevine son verdi Üniformasını
çıkaran
Mustafa Kemal, mücadeleye devam edeceğini, orduya ve
ulusa duyurdu.
Bu parçada, Mustafa Kemal’in ulusal mücadeleyi
sürdürmedeki hangi özelliği dile getirilmiştir?
A) Hedefe ulaşmada ödünsüz ve kararlı olma
B) Amaçlarına ulaşmada öncelikleri belirleme
C) Mücadeleye İstanbul Hükümeti’nin desteğini alarak
devam etme
D) Güçlükleri aşmada farklı yöntemler kullanma
288.
289. 18) I. Dünya Savaşı’nı başlatan neden olarak Avusturya-
Macaristan İmparatorluğu veliahtının öldürülmesi
gösterilirken, asıl nedenin Avrupa devletleri arasındaki
siyasal ve ekonomik çıkar paylaşımı olduğu kabul
edilmektedir.
Bu paragrafta verilen bilgilere göre, aşağıdaki
genellemelerden hangisine ulaşılabilir?
A)Toplumun içinde bulunduğu koşullar anlaşılmadan olaylar
anlaşılamaz.
B) Olayların görünen nedenleri dışında başka nedenleri
de vardır.
C)Benzer olaylar benzer sonuçlara neden olurlar.
D) Küçük olaylar birikerek büyük olaylara yol açarlar.
290. 19) Anlaşma Devletleri 1917 yılında Rusya’da kurulan yeni
Sovyet yönetiminin savaştan çekilmesini kabul etmedi ve eski
çarlık yönetimi yanlılarının başlattıkları iç savaşı destekledi.
Anlaşma Devletlerinin, Anadolu’da başlattığı işgallerden de
rahatsız olan Sovyet Rusya, Türk Kurtuluş Savaşı’na ilgi
gösterdi ve TBMM Hükümeti ile dostluk kurmak istedi.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi Sovyet Rusya’nın,
TBMM Hükümeti ile siyasi ilişkiler başlatmasında etkili
olmuştur?
A)Yeni yönetim biçimini Anadolu’da yaymak
B)Dünya barışına katkıda bulunmak
C)Anadolu’daki hareketin Rusya’ya yayılmasını engellemek
D)Ortak düşmana karşı işbirliği yapmak
20) Birinci Dünya Savaşı’nda İtilâf Devletleri
Rusya’ya yardım etmek amacıyla aşağıdaki
cephelerden hangisini açmışlardır?
A)Çanakkale B) Kafkasya C) Irak D)Yemen
291. 20) Birinci Dünya Savaşı’nda İtilâf Devletleri
Rusya’ya yardım etmek amacıyla aşağıdaki
cephelerden hangisini açmışlardır?
A)Çanakkale B) Kafkasya C) Irak D)Yemen
