3. Τι είναι το Μικροσκόπιο;
Μικροσκόπιο είναι το όργανο που επιτρέπει την
Μικροσκόπιο
παρατήρηση μικροσκοπικών αντικειμένων.
Το οπτικό μικροσκόπιο είναι μια διάταξη φακών με
την οποία επιτυγχάνεται η μεγέθυνση των αντικειμένων.
• Αποτελεί εξέλιξη των μεγεθυντικών φακών.
• Επιτρέπει μεγέθυνση κατά 1600 – 2000 φορές.
• Παρατηρούνται αντικείμενα διαστάσεων 1000μm–0,1μm.
Εξέλιξη του οπτικού μικροσκοπίου είναι οι διάφορες
μορφές του ηλεκτρονικού μικροσκοπίου.
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
4. Από τι αποτελείται;
Οπτικό σύστημα Φωτιστικό σύστημα
Πηγή φωτός
Φακοί: 1 Προσοφθάλμιος
4 Αντικειμενικοί Συμπυκνωτής
- Υποδοχή φίλτρων
Κοχλίες: Μακρομετρικός
- Διάφραγμα
Μικρομετρικός
Μηχανικό σύστημα
Τράπεζα
Βάση μικροσκοπίου
Βραχίονας
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
7. Στόχοι ασκήσεων με μικροσκόπιο
Οι μαθητές:
Να εξοικειωθούν με τη χρήση του μικροσκοπίου.
Να αναπτύξουν την ικανότητα παρατήρησης, μελέτης
μορφολογικών χαρακτηριστικών και διάκρισης των
λεπτομερειών στο υπό παρατήρηση υλικό.
Να αναπτύξουν υπευθυνότητα για τη φροντίδα και την
προστασία του εργαστηριακού εξοπλισμού.
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
8. Στόχοι ασκήσεων με μικροσκόπιο
Να εξασκηθούν στη συνεργασία και στην ομαδικότητα.
Να αποκτήσουν ενδιαφέρον για το μάθημα της Βιολογίας.
Να συνδέσουν τις γνώσεις που τους προσφέρει το
μάθημα, μέσω των εργαστηριακών ασκήσεων, με τη ζωή
και την καθημερινότητα.
Ειδικοί στόχοι εκάστοτε άσκησης, σύμφωνα με τον
εργαστηριακό οδηγό.
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
9. Οδηγίες μικροσκόπησης
1. Ανάβουμε τη λάμπα και ρυθμίζουμε την ένταση του
φωτός με το ροοστάτη.
ροοστάτη
→ Ο φωτεινός κύκλος που βλέπουμε παρατηρώντας
μέσα από τον προσοφθάλμιο φακό ονομάζεται
οπτικό πεδίο.
2. Χαμηλώνουμε την τράπεζα με τους βερνιέρους
κίνησης.
3. Τοποθετούμε στη θέση μικροσκόπησης τον
αντικειµενικό φακό µε τη µικρότερη µεγέθυνση (4Χ).
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
10. Οδηγίες μικροσκόπησης
4. Τοποθετούμε την αντικειμενοφόρο πλάκα με το
παρασκεύασμα πάνω στην τράπεζα και τη
σταθεροποιούμε με το ελατηριωτό άγκιστρο.
άγκιστρο
5. Μετακινούμε την αντικειμενοφόρο με τους βερνιέρους
κίνησης ώστε να βρεθεί μέσα στο οπτικό πεδίο.
6. Με το μακρομετρικό κοχλία μετακινούμε την τράπεζα
προς τα επάνω, παρατηρώντας μέσα από τον
προσοφθάλμιο φακό.
φακό
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
11. Οδηγίες μικροσκόπησης
7. Προσπαθούμε να εστιάσουμε στο παρασκεύασμα με
τη βοήθεια τόσο του μακρομετρικού όσο και του
μικρομετρικού κοχλία. Αν είναι απαραίτητο,
ρυθμίζουμε το διάφραγμα.
διάφραγμα
8. Για να δούμε το παρασκεύασμα με μεγαλύτερη
μεγέθυνση, περιστρέφουµε το φορέα
αντικειµενικών φακών, διαδοχικά (10Χ, 40Χ).
φακών
Εστιάζουµε µε µικρές κινήσεις µόνο µε το
µικροµετρικό κοχλία.
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
12. Οδηγίες μικροσκόπησης
8. Ρυθµίζουµε το διάφραγµα, διότι όσο µεγαλύτερες
µεγεθύνσεις χρησιµοποιούµε τόσο περισσότερο
φωτισµό χρειαζόµαστε.
9. Όταν ολοκληρωθεί η µικροσκοπική παρατήρηση,
επαναφέρουµε το φορέα αντικειµενικών φακών στο
µικρότερο φακό (4Χ), σβήνουµε τη φωτεινή πηγή,
αποµακρύνουµε το παρασκεύασµα από την τράπεζα
και καθαρίζουµε τους φακούς. Ο καθαρισµός των
φακών γίνεται µε ειδικό χαρτί ή µαλακό βαµβακερό
ύφασµα.
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
13. Προετοιμασία παρασκευάσματος
Υλικά που θα χρειαστούν:
αντικειµενοφόροι πλάκες
καλυπτρίδες
σταγονόµετρο
βελόνα ανατοµίας
νερό
διηθητικό χαρτί
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
14. Προετοιμασία παρασκευάσματος
Πειραματική διαδικασία:
1. Σε µία καθαρή αντικειµενοφόρο πλάκα στάζουµε µία
σταγόνα νερού.
2. Με τη βοήθεια της βελόνας ανατοµίας τοποθετούµε το
υλικό που θέλουµε να παρατηρήσουµε µέσα στη
σταγόνα.
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
15. Προετοιμασία παρασκευάσματος
Πειραματική διαδικασία:
3. Τοποθετούµε την καλυπτρίδα ακουµπώντας τη µία
ακµή της στην άκρη της σταγόνας και κατεβάζοντάς την
προσεκτικά ώστε να µην εγκλωβιστούν φυσαλίδες αέρα.
4. Με διηθητικό χαρτί απορροφούμε το νερό που
περισσεύει έξω από την καλυπτρίδα.
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
16. Προετοιμασία παρασκευάσματος
Πειραματική διαδικασία:
5. Παρατηρούμε το παρασκεύασμα στο μικροσκόπιο,
σύμφωνα με τις οδηγίες.
ΠΡΟΣΟΧΗ! Φτιάχνουμε 3 – 4 παρασκεύασματα, γιατί
δεν πετυχαίνουν όλα.
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
17. Δυσκολίες και σφάλματα
Ρύθμιση της θέσης του συμπυκνωτή
Προβλήματα κατά τη μικροσκόπηση του διαφράγματος.
ή άνοιγμα
Ακούγεται το χαρακτηριστικό «κλικ».
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
18. Δυσκολίες και σφάλματα
Προβλήματα κατά τη μικροσκόπηση
Όταν το παρασκεύσμα έχει φυσαλίδες...
... στάζεις 1- 2 σταγόνες νερού
στη μια άκρη της καλυπτρίδας
και απορροφάς το νερό από
την απέναντι πλευρά.
Έτσι, παρασύρονται οι φυσαλίδες!
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
19. Δυσκολίες και σφάλματα
Δυσκολίες κατά τη χρήση από τα παιδιά
Δυσκολία Τρόπος αντιμετώπισης
1. Ο καθηγητής έχει κάνει
Χάνουν το παρασκεύασμα, από πριν τις απαραίτητες
στην προσπάθειά τους να ρυθμίσεις.
εστιάσουν. 2. Προηγείται ένα
εργαστήριο εξοικείωσης.
Λερώνουν το παρασκεύασμα Ο καθηγητής φροντίζει ώστε
με δαχτυλιές, λίπη, κλπ. να έχουν καθαρά χέρια!
Ο καθηγητής δείχνει πώς να
Σπάζουν την αντικειμενοφόρο
πιάνουν την αντικειμενοφόρο.
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
20. Δυσκολίες και σφάλματα
ΠΡΟΣΟΧΗ!!!
Κατά τη διάρκεια της μικροσκόπησης, ΚΑΝΕΝΑΣ δε
βρίσκεται πίσω από την πλάτη του μαθητή- παρατηρητή
επειδή από τυχαίο σκούντημα το μάτι του μπορεί να
χτυπήσει στον προσοφθάλμιο φακό και να τραυματιστεί.
Ρυθµίζουµε το ανώτατο όριο τραπέζης µε το κοµβίο σε
σχέση µε το φακό 100Χ.
Χρησιµοποιούµε πάντοτε τους κοχλίες εστίασης στη µία
πλευρά του µικροσκοπίου. Η ταυτόχρονη χρήση και
των δύο µπορεί να βλάψει το µηχανισµό εστίασης.
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
21. Δυσκολίες και σφάλματα
ΠΡΟΣΟΧΗ!!!
Δεν ακουμπάμε την καλυπτρίδα πάνω στον
αντικειμενικό φακό.
Κατά την παρατήρηση, πρέπει να βεβαιωθούµε ότι
αυτό που βλέπουµε δεν είναι σκόνη ή σκουπίδια πάνω
στους φακούς του µικροσκοπίου. Αυτό το ελέγχουµε
µετακινώντας ελαφρά την τράπεζα του µικροσκοπίου,
ώστε να δούµε εάν µετακινείται αυτό που παρατηρούµε
στο οπτικό µας πεδίο.
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
45. Προετοιμασία
παρασκευάσματος φυτικού
κυττάρου
Διαδικασία παρασκευής
3. Χαράζουμε, στην εσωτερική πλευρά του, επιφάνεια
όσο το νύχι του μικρού μας δακτύλου και με τη βελόνα
αποκολλούμε το λεπτό υμένα που τον καλύπτει και τον
αφαιρούμε χωρίς να παρασύρουμε και ιστό από την
κάτω πλευρά του.
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
46. Προετοιμασία
παρασκευάσματος φυτικού
κυττάρου
Διαδικασία παρασκευής
4. Με την ανατομική βελόνα τοποθετούμε το κομμάτι
του υμένα στην αντικειμενοφόρo πλάκα πάνω στη
σταγόνα του lugol και με τη βοήθεια της ανατομικής
βελόνας το ισιώνουμε προσέχοντας να μην
αναδιπλωθεί.
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
47. Προετοιμασία
παρασκευάσματος φυτικού
κυττάρου
Διαδικασία παρασκευής
5. Μετά από 4 λεπτά, τοποθετούμε την καλυπτρίδα.
Ακουμπάμε τη μία ακμή της στην άκρη της σταγόνας με
το υλικό και την κατεβάζουμε προσεκτικά με τη βελόνα
ώστε να καλύψει το παρασκεύασμα χωρίς να
δημιουργηθούν φυσαλίδες αέρα.
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
52. Προετοιμασία
παρασκευάσματος ζωικού
κυττάρου
Υλικά που θα χρειαστούν:
αντικειµενοφόροι πλάκες
καλυπτρίδες
μεταλλική σπάτουλα ή μπατονέτα ή οδοντογλυφίδα με
πεπλατυσμένο άκρο
βαμβάκι & οινόπνευμα
διάλυμα Lugol
διηθητικό χαρτί
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
53. Προετοιμασία
παρασκευάσματος ζωικού
κυττάρου
Διαδικασία παρασκευής
1. Σε μια αντικειμενοφόρο πλάκα, στάζουμε 2 – 3
σταγόνες lugol.
2. Με την οδοντογλυφίδα ή
την μπατονέτα ή τη
σπάτουλα, ξύνουμε το
εσωτερικό τμήμα του
μάγουλου ή το πάνω τμήμα
της γλώσσας.
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
54. Προετοιμασία
παρασκευάσματος ζωικού
κυττάρου
Διαδικασία παρασκευής
Αν χρησιμοποιήσουμε σπάτουλα, πρέπει πρώτα να
την απολυμάνουμε με βαμβάκι και οινόπνευμα.
3. Απλώνουμε ομοιόμορφα το δείγμα μέσα στη
σταγόνα lugol.
4. Μετά από 3 λεπτά, τοποθετούμε την καλυπτρίδα.
Ακουμπάμε τη μία ακμή της στην άκρη της
σταγόνας
με το υλικό και την κατεβάζουμε προσεκτικά ώστε
να
Ε.Κ.Φ.Ε. ΞΑΝΘΗΣ
