1. UGALKETA FUNTZINOA
1)BIZITZAREN ETAPAK: Haurtzaroa, nerabezaroa eta helduaroa.
*Haurtzaroa: Jaiotzatik 12 urtera arteko etapa da. Asko hazten dira denbora
gitxian eta hainbat gaitasun hartzen dabez ( ibiltekoa, irakurtekoa eta
idaztekoa).
*Nerabezaroa: Haurtzaroaren eta helduaroaren arteko etapa da. 12 urtetik 19
urtera arte irauten dau. Aldaketa fisiko eta psikologiko asko izaten dabez.
*Helduaroa: Hiru etapa nagusitan banatzen da:

2. -Gaztaroa: 25 urte arteko aldia da. Nortasuna finkatzen da eta nerabezaroko
aldaketak onartzen dira. Erabagiak hartzen eta beharrean trebatzen dira.
-Helduaroa: Etaparik luzeena da. 60 urte inguru betetakoan amaitzen da.
Behar egin eta familia osotzen dabe.
-Zahartzaroa: Azkenengo etapea da. Zahartzearen lehenengo sintomak
agertzen dira. Esperientzia handia daukie eta behar egiteari izten deutsie.
2)KARAKTERE SEXUALAK: Gizonezkoen eta emakumeezkoen gorputzak bereizten

3. dabezan ezaugarri fisikoak dira. Bi mota bereizten dira:
*Karaktere sexual primarioak: Gizonen eta emakumeen ugalketa aparatua osotzen
daben sexu organoak dira eta jaiotzatik daukaguz.
*Karaktere sexual sekundarioak: Gorputzean gertatzen diran aldaketak dira,
gizoneskoen eta emakumezkoen gorputzak kanpotik bereiztea ahalbidetzen dabe
eta pubertaroan garatzen dira.
3)UGALKETA APARATUA:
3.1: EMAKUMEZKOEN UGALKETA APARATUA: Obulutegiak, Falopioren tronpak,
umetokia, baginea eta bulbea organoak osotzen dabe.
*Obulutegiak: Obuluak sortzen dabez pubertarotik aurrera.
*Falopioren tronpak: Obulutegiak eta umetokia lotzen dabezan hodi bi dira.
*Umetokia: Haurdunaldian umetokian garatzen da izaki barria.
*Baginea: Umetokia kanpoaldeagaz lotzen dauan hodi gihartzua da.
*Bulbea: Kanpoaldeko organo bakarra da. Ezpainez babeztua.

4. 3.2: GIZONEZKOEN UGALKETA APARATUA: Testikuluak edo barrabilak, hodi
deferenteak, semen besikulak, zakila eta uretrea organoek osotzen dabe.
*Testikuluak edo barrabilak: Pubertaroan espermatozoideak sortzen hasten dira
eta eskroto izeneko azalezko boltza batez babestuta dagoz.
*Hodi deferenteak: Testikuluak eta uretrea lotzen dabez. Gorputz barruan
dagoz.
*Semen bezikulak: Prostateagaz batera semen jariakina ekoizten dabe.
*Zakila: Kanpoko organo gihartzua da. Zakilaren muturrak glande dauka izena,
eta glandea eztaltzen dauan azala prepuzioa da.
*Uretrea: Gernua eta semena kanporatzen dauz.
4) GIZA UGALKETEA:
*Sexuala da, ernaltzeko sexu zelula bi batu egin behar dira(MASKULINOA ETA
FEMENINOA).

5. *Bibiparoak gara amaren sabeletik jaioten garalako.
*Ugaztunak gara, amaren bularrek ekoizten daben esneaz elikatzen garalako.
4.1: Ernaltzea: Emakumeskoen gorputzaren barruan gertatzen da, ia beti
Falopioren tronpetan, espermatozoide bat eta obulu bat alkartzean. Obulu
ernaldua, zigotoa zatitzen hasten da, umetokira heldutakoan haurdunaldia hasten
da.
4.2: Haurdunaldia: Bederatzi hilabete irauten dau. Zigotoa hazi eta garatu
egiten da, eta enbrioia umeki bihurtzen da.
*Lehenengo hiru hilabeteetan izaki barriari enbrioi deitzen jako, organoak
garatzen dira, baina ez dau giza itzurarik izaten.

6. *Hirugarren hilebetetik haurrera umeki deitzen jako. Organo guztiak guztiz
osotuta egoten dira birikiak izan ezik, ume itzura hartzen dau.
Haurdunaldian emakumezkoen gorputzak garrantzi handiko aldaketak izaten dauz:
*Umetokian karena eta boltza amniotikoa zartzen dira. Karena eta izaki barria
zil hestearen bidez lotuta dagoz.
*Zabelaldea handitu egiten da.
*Bularrak esnea ekoizteko prestatzen dira.

7. 4.3:Erditzea:Umekia eta karena baginatik kanporatzea da. Hiru etapa daukaz:
*Boltza amniotikoa haustea, baginea dilataten hasten da umekiari bertatik
urteten izteko.
*Umekia amaren gorputzetik kanporatzea. Kanpoan dagoanean zil hestea ebagiten
da eta umeari orbana geratzen jako.
*Erditzearen azkenengo fasea zil hestea, karenea eta boltza amniotikoa
kanporatzen da.
EGILEA: GARAZI GERVASIO