Frantziako iraultzari buruzko galdeketa

1. 1
FRANTZIAKO IRAULTZA
BIDEOA: 130’
1. Nola bizi ziren Versailleko jauregian 1780ko hamarkadan?
2. Zer dakizu Luis XVI eta Mª Antonietari buruz?
3. Zeintzuk dira Frantziako Iraultzaren zergatiak?
4. Nor izan zen Jacques Necker? Zer dakizu berari buruz?
5. Nola sortu zen Biltzar Nazionala 1789an? Zeintzuk dira beren lehenengo
lanak?
6. Nor sortu zuen gillotina? Zergatik?
7. Zer izan zen Terrorea? Zeintzuk dira bere ezaugarri nagusiak?
8. Zer dira sans-culottes?
9. Zer dakizu hurrengo iraultzailei buruz: Maximilian Robespierre, Georges
Danton eta Jean Paul Marat?
10. Zein da Frantses Iraultzaren heredentzia? Noiz bukatu zen?

2. 2
FRANTZIAKO IRAULTZA
BIDEOA: 130’
1. Nola bizi ziren Versailleko jauregian 1780ko hamarkadan?
Versailles jauregia 1682an bukatu zen Luis XIV.aren aginduz. Paristik 19
kilometrotara zegoen.
2. Zer dakizu Luis XVI eta Mª Antonietari buruz?
Luis XVI.a 15 urterekin ezkondu zen Mª Antonietarekin (14 urte). Habsburgo eta
Borboien arteko aliantza sinatzea suposatzen du ezkontza horrek.
Luis ez dago prestaturik gobernatzeko, lidergoaren falta dauka. Gainera, fimosis
dauka eta 7 urte kostatuko zaio bere ezkontza kunplitzea. Bestaldetik, Mª
Antonieta oso gaztea zen eta dibertitzean pentsatzen zuen bakarrik eta baita
ume bat erregeari ematean ere.
3. Zeintzuk dira Frantziako Iraultzaren zergatiak?
- Finantza krisia: Frantzia 7 urtetako gerran sartu zen Britainia Handiaren
kontra eta kostua oso handia izan zen.
- Iraupen krisia: XVIII.mendean zehar Frantziako populazioa gora egin zuen eta
20 milioitik 26ra pasatu zen. Izurriteak desagertu arren, arazoak zeuden
- populazioaren beharrei aurre egiteko.
- Ilustrazioaren ideiak: Voltaire, Rousseau… berdintasuna eta askatasunaz hitz
egiten zuten. Arrazoian oinarritzen ziren eta pribilegioak kritikatzen zituzten.
Bakoitzak bere kabuz pentsatu behar zuen. Goi-mailako elite batengan
eragina izan zuten ideia horiek baina aristokrazia beldurtu zen bere
pribilegioen kontra zihoazelako.
- 13 kolonien independentzia gerra: Frantziak lagundu zituen koloniak
ingelesen kontra (2000 milioi libera gastatu zituen, hau da, 7 milioi frantsesek
mantentzeko urte batean bezain beste). Gastu horiek zorra handitu zuten
bankaporrota aitortu arte.
- Versaillesko gastuak: Mª Antonietaren gastuak (Mme Defizit) zeremonietan…
- Zergak gehiago ezartzea herritarren gainean istiluak ekarriko dituzte.
- 1788-89 oso urte txarrak dira eguraldiaren aldetik eta irinaren prezioa
etengabe igoko du eta horregatik ogiarena ere istilu ugari sortaraziz.
-
4. Nor izan zen Jacques Necker? Zer dakizu berari buruz?
Luis XVI.ak ogasun ministroa izendatu zuen finantza arazoak konpontzeko. Berak
eskatuta erregeak Estatu Orokorrakbiltzeko deia egin zuen, 175 urte bildu barik

3. 3
ostean. Bera pribilegiatuek zergak ordaintzearen aldekoa zen. Bastillaren eraso
ondoren erregeak Neckerkanporatu zuten.
5. Nola sortu zen Biltzar Nazionala 1789an? Zeintzuk dira beren lehenengo
lanak?
1789an Estatu Orokorrakbildu ziren baina ekainaren 20an herriaren diputatuak
Jeu de Paume gelan bildu ziren Biltzar Nazional bezala eta konstituzio bat egingo
zutela zin eginez.
Uztailean Guardia Nazionala sortu zen baina Parisetik inguruetan erregea armada
bat biltzen ari zelaren zurrumurrek mobilizatu zuten herria milaka fusilaz
jabetuta baina polbora falta zitzaien eta horregatik La Bastilla (absolutismoaren
sinboloa) erasotu zuten hil eginez soldaduak eta ofizialak, ohitura berri bati
hasiera emanez: hildakoen buruak lantzen gainean paseatzea.
Herritarrek Bastilla adreiluz adreilu desegin zuten.
Diputatuek Herritarraren eta gizakiaren eskubideen aldarrikapena (herriak
guztien berdintasuna) onartu zuten baita inprimatze-askatasuna ere.
6. Nor sortu zuen gillotina? Zergatik?
Joseph Ignace Guillotin-ek asmatu zuen eta arinagoa eta garbiagoa zelakoan
berehala onartu izan zen.
7. Zer izan zen Terrorea? Zeintzuk dira bere ezaugarri nagusiak?
1793ko irailean Frantzia oso egoera txarrean dago: britainiarrek Toulon portua
okupatu egin dute, matxinadak daude Vendéen, Lyon-en… eta Frantzia isolaturik
dago Europan. Orduan, Robespierre, Danton eta jakobinoek Terrorea inposatu
zuten Segurtasun Publikoaren Komitearen bidez. Garai horretan gillotina lan
ugari izan zuen, batzuetan presoak igo zituzten txalupetan eta kanoikadaz
hondoratu… zentsura ere ezarri zen eta deskristianizazio (kaleen izenak aldatu,
jabetza erlijiosoak sakeatu, egutegia aldatu….) prozesuari eman zioten. Halere,
armadak lehenengo garaipenak lortu zituen jeneral gazte bati esker (Napoleon
Bonaparte) eta hornikuntza hobeto funtzionatu egin zuen.
Azkenean, terrorea bere bultzatzaileen kontra bueltatu egin zen gehienak
gillotinapean bukatuz.
8. Zer dira sans-culottes?
Herritarrak dira, batez ere artisauak, dendariak… oso talde erradikala osatzen
dute. Bere izena praka luzeak erabiltzetik zetorkien. Aristokratek culotte edo
galtza laburrak erabiltzen zituzten eta hauek desberdintzeko praka luzeak
erabiltzen zituzten.

4. 4
9. Zer dakizu hurrengo iraultzailei buruz: Maximilian Robespierre, Georges
Danton eta Jean Paul Marat?
- M. Robespierre: jakobinoa zen, ustelduezina deitzen zuten. Iraultzaren
hasieratik pribilegioen kontra aritu zen, baita heriotza-zigorraren kontra ere.
Denborarekin heriotza zigorra erabiltzearen aldekoa bihurtu zen eta errege-
erreginari aplikatzearen alde ere. Terrorea inposatu zuen (1793-94) iraultza
salbatzeko eta “Segurtasun Publikoaren Komitearen” kidea izan zen.
Azkenean, terrorea bere kontra bueltatu zen eta atxilotua eta guillotinatua
izan ziren bera eta bere jarraitzaile (Saint Just…) batzuk.
- G. Danton: jakobinoa zen eta Robespierren aliatua. Goi-klasekoa, libertinoa
eta bizizalea ere bazen. Oso ondo hitz egiten zuen eta horregatik, herritarrak
erakartzen zituen. Terrorearen garaian (1794ko otsailean) indarkeriarekin
bukatzearen aldekoa izan zen eta Robespierrek traizioaz akusatu zuten eta
Danton eta bere lagun batzuk guillotinapean bukatu ziren.
- J.P. Marat: kazetari erradikala zen herriaren laguna (L’ami du peuple)
egunkaria hasi zen argitaratzen Iraultzaren hasieran eta guillotinaerabilpena-
ren aldekoa zen. Charlotte Corday-k hil egin zuen bainu bat hartzen ari zen
bitartean.
Iraultza baino lehen arrakasta gutxi izan zuen baina bere heriotza ostean
iraultzaren martiri bihurtu egin zen.
10. Zein da Frantses Iraultzaren heredentzia? Noiz bukatu zen?
Antzinako Europarekin bukatu egin zuen eta mundu berria eraikitzen hasi zen.
Eztabaidagarriagoa da indarkeria zilegia zen ala ez.
Batzuk kontsideratzen dute Iraultza bukatu zela Terrorearen amaierarekin, beste
batzuk Napoleonek boterea (1799) lortu zuenean eta, azkenean, beste batzuk galdu
zuenean (1814).