1. 13. HISTORIAURREA
5. MAILA
SANTILLANA
ALTZA HERRI IKASTETXEA

2. Historiaurrea
 Historiaren lehen etapa da.
 Hiru etapatan banatzen da: Paleolitoa, Neolitoa
eta Metal Aroa.
 Iberiar Penintsulan orain dela miloi bat urte
hasi zen. Lehen gizakiak Afrikatik etorri ziren.

3. Paleolitoa
 Lehen gizakiak aire
zabalean, haitzuloetan
eta etxoloetan bizi ziren.
 Elikagaiak naturan
aurkitzen zituzten:
fruituak, sustraiak,
animaliak…
 Ehiztariak eta
biltzaileak ziren.

4. Paleolitoa
 Animalietatik larruak
lortzen zituzten hotzetik
babesteko.
 Animalien hezurrekin
lanabesak egiten
zituzten.
 Haitzuloen barrualdean
margotzen zuten eta
harrizko eskultura
txikiak ere egin zituzten.

5. Paleolitoa

6. Paleolitoa
 Gizon-emakumeak tributan bilduta bizi ziren.
 Hogeita hamar bat kide zituen tribu batek.
 Bizimodua oso gogorra zen.
 Gizakia 20 bat urtez bizitzen zen. Gosez,
hotzez… hiltzen ziren.
 Nomadak ziren: elikagaiak agortzen zirenean
beste leku batera joaten ziren bizitzera.

7. Paleolitoa
 Harriz eta hezurrez
lanabesak egiten
zituzten: lantzak,
arpoiak, orratzak,
labanak, bifazak, gezien
puntak…

8. NEOLITOA
 Orain dela 7.000 urte inguru, gizakiak
abeltzain eta nekazari bihurtu ziren.
 Animaliak zaintzen hasi ziren.
 Garia eta arroza hasi ziren landatzen.
 Herrixkak eraiki zituzten.
 Ez ziren joaten elikagaien bila leku batetik
bestera.

9. NEOLITOA
 Abereak eta laboreak zaintzeko, animalien eta
landatutako lurren ondoan bizi behar zuten.
 Sedentario bihurtu ziren.
 Lehenbiziko herrixkak sortu ziren.

10. NEOLITOA
 Harrizko lanabes gero
eta landuagoak egin
zituzten: aitzurrak,
igitaiak, esku-errotak…
 Ehunak animalien
artileaz egiten ziren.
 Zeramika buztinez
egiten zen, eskuz
moldatua eta sutan
egosita.

11. NEOLITOA

12. NEOLITOA
 Neolitoan, eszenak
margotzen zituzten, oso
modu eskematikoan:
ehiza, taldeak dantzan,
landareak biltzen…

13. METAL AROA
 Historiaurreko azken etapa da eta orain dela
6.000 urte hasi zen.
 Gizakiek metalezko objektuak lantzen ikasi
zuten.
 Lehendabizi kobrea, gero brontzea eta azkenik
burdina.
 Metalekin armak, apaingarriak eta lanabesak
egiten zituzten.

14. METAL AROA
 Metal asko zeuden
inguruetan hiri txikiak
sortu ziren.
 Hiriak harrizko harresiz
inguratuta zeuden.
 Hirietan beste lanbide
batzuk sortu ziren:
merkatariak eta
gerlariak.

15. METAL AROA

16. Metal AROA
 Hirua asmakizun
garrantzitsuak sortu
ziren Metal Aroan:
1. Gurpila
2. Bela (itsasiontzirako)
3. Goldea.

17. Metal Aroa
 Garai hartako gizakiek monumentuak egin zituzten
harri handiekin: monumentu megalitikoak.

18. EUSKAL LURRALDEA
HISTORIAURREAN
 Garai hartako aztarnak Euskal Herrian aurkitzen
ditugu.
 Bizkaiko eta Gipuzkoako kostaldean kokatu ziren
lehenengo biztanleak.

19. PALEOLITOA
 Aznartegi
garrantzitsuenetako bat
Izturitzen dago,
Nafarroa Beherean.
 Santimamiñe (Bizkaia)
eta Ekainen (Gipuzkoa)
kobazuloetan.

20. NEOLITOA
 Abeltzaintza bihurtu
zen jarduera nagusia.
 Monumento megalitiko
asko dugu.
 Aztarnategi
garrantzitsua Areatzako
kobazuloak izan dira.

21. Metal Aroa
 Euskal aztarnategi
garrantzitsuenetako bat La
Hoyako aztarnategia da.
 Herrixka harresitu bat
aurkitu da.
 Animaliak zaintzen zituzten
eta lurra lantzen zuten.
 Laborantzako lanabesak,
armak eta apaingarriak
egiten zituzten.