Su Kaynakları - slayt

1. 3.BÖLÜM
DOĞAL SĠSTEMLER

3. * Su kaynakları arasında nasıl bir iliĢki vardır?
* Yeryüzündeki sular hangi hallerde bulunmaktadır?
( Su döngüsü Ģemasından yararlanarak yer altı ve yer üstü su
kaynaklarına ait kavram haritası oluĢturunuz? )

4. Su çevrimi nedir? Su çevrimi, yeryüzünde, yeraltında
ve atmosferde suyun varlığını ve hareketlerini tasvir
eder.
• Dünya’daki su kaynaklarını; Okyanuslar,
denizler, göller, barajlar, akarsular ve yer altı
suları oluşturur.
• Tüm su kaynaklarından sıcaklığın etkisiyle
buharlaşan sular tekrar yağış olarak
yeryüzüne düşer.
• Yağışlar, Irmakları, denizleri, gölleri ve yer altı
sularını besler.

5. 97
3
0
50
100
Okyanuslar Diğer
SU KAYNAKLARI

6. 0.3 0.3

7. Dünya Tatlı su Rezervinin 2/3 ünü Buzullar
oluĢturur

8. Yüzey sularının %87 sini göller oluĢturur

9. Okyanuslar ve Denizler:
• Okyanus ve deniz suları tuzludur. Bu nedenle
içme ve sulama amacıyla kullanılamaz.
• Ekvatordan uzaklaşıldıkça deniz ve okyanus
sularının sıcaklığı ve tuzluluk oranları azalır.
• Deniz ve okyanuslar tuzlu olmalarına rağmen
milyonlarca türde hayvan ve bitkinin yaşam
alanlarıdır

10. YağıĢ oluĢumuna etkileri bakımından okyanus suları, karada
yaĢayan canlılar için de yaĢamsal bir öneme sahiptir.

12. Dünya’daki kara ve su alanlarının
oransal dağılımı?
0
10
20
30
40
50
60
70
80
Karalar Sular
% 29
%71

13. Büyük
Okyanus
Büyük
Okyanus
Atlas
Okyanusu
Hint
Okyanusu

14. Göller
• TANIM: Her yanı kara ile çevrili, derin –
geniĢ ve durgun su kütlesidir…
• Bir su kütlesinin göl sayılabilmesi için:
• I. Göl çanağının doğrudan deniz ya da
okyanuslarla bağlantısı olmamalıdır.
• II. Göl çanağında yıl boyunca su
bulunmalıdır. ( Alanı ve derinliği değişebilir)
• III.Göl tabanında ağaç yada ot türü bitkiler
tutunup yetişmemiş olmalıdır.

15. • A) Bulunduğu enleme göre değişir.
• B) Gölün derinliğine göre değişir.
• C) Gölün yükseltisine göre değişir.
• D) Gölü besleyen kaynakların
özelliğine göre değişir.
Göl Sularının Sıcaklığı:

16. Göl Sularının Tatlı –Tuzlu Olması:
• a) Gölün “Gideğen” i olup olmamasına
bağlıdır.
• Gölün fazla sularını boşaltan akarsuya
Gideğen yada Gölayağı denir.
• Gideğeni olan göllerin suyu genellikle
tatlıdır.

17. • b) Göl çanağının jeolojik ve litolojik
yapısına bağlıdır.
• Gölün bulunduğu çanaktaki kayaçların
özelliğine bağlı olarak göl suları tatlı, kireçli
sodalı yada tuzlu olabilir.
• c) Gölün bulunduğu bölgenin iklimine
bağlıdır.
• Örnek: Sıcak ve kurak iklim bölgelerindeki
göllerin suyu genelde tuzlu olur.
• Tuz Gölü, Lut Gölü gibi…

18. • d) Gölü besleyen akarsuların debisi ve
geçtikleri arazilerin jeolojik özelliklerine
bağlıdır.
• Örnek: Gölü besleyen akarsuların tuzlu ve
jipsli bölgelerden geçmesi Tuz Gölü’nün
sularını daha da tuzlu hale getirmiştir.

20. OLUġUMLARINA
GÖRE
GÖLLER
A)ÇANAK GÖLLERİ
1.Tektonik Göller
2.Volkanik Göller
3.Karstik Göller
4.Buzul Gölleri
B) SET GÖLLERİ
1. Heyelan Set G.
2. Volkanik Set G.
3. Alüvyal Set G.
4. Kıyı Set G.( Lagün)
5. Baraj Gölü

21. TEKTONĠK GÖLLER:
• Yer kabuğu hareketleriyle meydana gelen
çanaklarda ( Graben ve Senklinal gibi.)
suların birikmesiyle oluşmuştur.
• Türkiye’deki ve dünyadaki göllerin büyük
bir kısmı tektoniktir.

22. • Dünyanın en büyük
tuzlu su gölüdür.
• Yüzölçümü :371.000
km² dir.
• Petrol yataklarınca
zengindir.
• Hazar Denizi batıda
Azerbaycan ve
Rusya, kuzeydoğu
ve doğuda
Kazakistan, doğuda
Türkmenistan,
güneyde İran
toprakları ile
çevrelenmiştir.

24. VOLKANĠK GÖLLER
• Volkanik patlamayla oluĢan krater-
kaldera ve maar çukurluklarına suların
dolmasıyla oluĢan göllerdir.
• Volkanik faaliyetlerin görüldüğü kuşaklarda
yaygındır.
• Akdeniz Kuşağı, Pasifik Ateş Çemberi
Kuşağı gibi…

25. Nemrut Krater Gölü

26. Meke Gölü

27. KARSTĠK GÖLLER
• Kolay eriyebilen kalker ve alçı taşı gibi kayaçların
yaygın olduğu bölgelerde erime ya da çökmeyle
oluşan çanaklarda ( Dolin,Uvala, Obruk ve Polye
gibi ) suların birikmesiyle oluşur.
• Bunlardan bir kısmı sürekli, bir kısmı da
geçici göl niteliğindedir

28. KARSTĠK ġEKĠLLER

29. KIZÖREN GÖLÜ

30. BUZUL GÖLLERĠ
• Buzul aĢındırması sonucunda oluĢan
çukurlara ( Sirk – Buzyalağı vb ) suların
dolmasıyla oluĢurlar.
• Buzulların etkili olduğu dağlarda yada
yüksek enlemlerde yaygındır.
• Özellikle; Finlandiya – Ġsveç – Norveç
ve Kanada gibi ülkelerde binlerce buzul
gölü vardır.

32. B) SET GÖLLERĠ
• 1) Heyelan Set Gölleri:
• Bir akarsuyun önünün toprak kayması
sonucu kapanmasıyla oluĢur.
• Türkiye’deki heyelan set göllerinin büyük
bir bölümü Karadeniz Bölgesi’ndedir.

33. TORTUM GÖLÜ

34. • 2) Volkanik Set Gölleri: Lavların vadi
önlerini ya da tektonik çanakların önünü
kapatması ile oluĢurlar.
• Doğu Anadolu Bölgesi’ndeki göllerimizin
çoğu bu Ģekilde oluĢmuĢtur.

35. • Van gölü:
• Yüzölçümü:3.713 km²
• En derin yeri:451 m.
• Yükseltisi:1646 m.
• Suyu sodalıdır.
• Nemrut Dağından
etrafa yayılan lavların
Van Çanağının önünü
tıkamasıyla
oluĢmuĢtur.

37. • 3) Alüvyal Set Gölleri: Yağmur ve sel
sularıyla yamaçlardan inen alüvyonlarının
bir derenin önünü tıkamasıyla oluĢurlar.

38. Mogan Gölü - ANKARA

39. • 4) Kıyı Set Gölleri ( LAGÜN ):
• Koyların önlerinin kıyı kordonlarıyla
kapanması sonucu oluĢurlar.
• Liman tipi kıyılardır. En güzel örnekleri
Karadeniz’in kuzey kıyılarıdır. ( Ukrayna)

41. • 5) Baraj Gölleri ( Yapay Göller ):
• Vadi önlerinin insanlar tarafından yapılan
setlerle kapatılması sonucunda oluşan
göllerdir.
• Barajların YapılıĢ Amaçları:
• 1. Sulama ve içme suyu temin etmek.
• 2. Enerji üretmek.
• 3. Sel ve su taĢkınlarını önlemek.
• 4. Su ürünleri elde etmek.
• Vb.

43. ASWAN
BARAJI