M

1. 1
Σαρώνουν οι απάτες μέσω
διαδικτύου , με αφορμή τον
κορωνοϊό
Καλά κάνετε και “μένετε σπίτι” αλλά καλύτερα θα κάνατε αν δεν
δίνατε… πληροφορίες στους απατεώνες! Πώς ο κορονοϊός
“γεννά” ευκαιρίες σε επιτήδειους με θύματα ανυποψίαστους
πολίτες. Αναλυτικά τα “πρέπει” και τα “μη” από την Δίωξη και
την Interpol.
Υπάρχει όμως ένας… τομέας, στον οποίο δεν έχει επιφέρει αλλαγές. Κι
αυτός είναι ο τομέας των απανταχού… απατεώνων! Των ανθρώπων που
βλέπουν αυτή την πρωτόγνωρη κατάσταση ως ευκαιρία για να
εξαπατήσουν συνανθρώπους και συμπολίτες τους…
Ευκαιρίες για απάτες και παράνομες ενέργειες, με σκοπό το κέρδος,
υπάρχουν και οι επιτήδειοι που δραστηριοποιούνται στο διαδίκτυο την
εποχή του κορονοϊού τις εκμεταλλεύονται δεόντως.
Την ίδια ώρα που αυξάνονται τα ψηφιακά εγκληματικά κρούσματα, στον
αναλογικό κόσμο καταγράφονται φαινόμενα εγκληματικότητας και
παραπλάνησης των πολιτών με πρόσχημα τον κορονοϊό, όπως ανέφερε
χθεσινή προειδοποιητική ανακοίνωση της ΕΛ.ΑΣ.
Πέρα από την εξάπλωση των fake news και της παραπληροφόρησης,
ακόμα και ξεχασμένες διαδικτυακές απάτες έχουν κάνει την

2. 2
επανεμφάνισή τους. Τέτοιες μορφές είναι οι προσφορές για είδη
προστασίας, όπως μάσκες και αντισηπτικά σε χαμηλές τιμές, δήθεν
συγκέντρωση χρημάτων για εράνους ή φιλανθρωπικούς σκοπούς και
«ψάρεμα» κωδικών μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
Ο κορονοϊός, οι… μαυραγορίτικες πρακτικές και οι απάτες
Προσφορές για είδη πρώτης ανάγκης, όπως μάσκες και αντισηπτικά, σε
αυτή την ευαίσθητη εποχή, που φαντάζουν πολύ καλές για να είναι
αληθινές, συγκέντρωση χρημάτων για φιλανθρωπικούς σκοπούς από
αγνώστους που παραφράζουν τα ονόματα επίσημων φορέων αλλά και
«ψάρεμα» κωδικών μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είναι μερικές από
τις περιπτώσεις εγκλήματος στον κυβερνοχώρο που έχουν κάνει την
εμφάνισή τους.
Ακόμη και οι γνωστές τηλεφωνικές απάτες με το σενάριο κάποιου
συγγενή που προκάλεσε τροχαίο και χρειάζεται χρήματα για τη
συγκάλυψή του έχουν προσαρμοστεί σε δεδομένα κορονοϊού. Έτσι, οι
ίδιοι άνθρωποι καλούν πλέον στο τηλέφωνο ηλικιωμένους ή άτομα που
ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες και αναφέρουν ότι συγγενικό τους πρόσωπο
αρρώστησε από το ιό και απαιτούνται χρήματα για την περίθαλψή του.
«Ήδη, από την έναρξη της πανδημίας του Covid-19, η Interpol και η
Europol διαχειρίστηκαν 30 περιπτώσεις ηλεκτρονικής απάτης, ενώ
“κλείδωσαν” 18 τραπεζικούς λογαριασμούς και “πάγωσαν” συναλλαγές
ύψους 730.000 δολαρίων», επισημαίνει στο Αθηναϊκό- Μακεδονικό
Πρακτορείο Ειδήσεων ο διευθυντής της Διεύθυνσης Δίωξης Ηλεκτρονικού
Εγκλήματος Βασίλης Παπακώστας.
Ο κορονοϊός και ο κίνδυνος από βίντεο και φωτογραφίες από το
σπίτι
Με αφορμή, άλλωστε, τα βίντεο και τις φωτογραφίες που αναρτώνται στα
μέσα κοινωνικής δικτύωσης από δημοφιλή ή όχι πρόσωπα που

3. 3
«μένουν σπίτι» για όσο διαρκεί η πανδημία, επαναλαμβάνει ότι δεν
πρέπει οι σχετικές αναρτήσεις να «προδίδουν» προσωπικά δεδομένα,
όπως η διεύθυνση της κατοικίας, η διαρρύθμισή της, η οικονομική
επιφάνεια μιας οικογένειας, περιουσιακά στοιχεία, όπως πίνακες
ζωγραφικής, πολύτιμα αντικείμενα ή ακριβά
αυτοκίνητα, φωτογραφίες διακοπών σε πολυτελή ξενοδοχεία ή ακόμη
και το εσωτερικό του δωματίου ενός παιδιού που μπορεί να προδώσει τα
ενδιαφέροντά του.
«Οτιδήποτε δημοσιοποιούμε στο διαδίκτυο φεύγει από τον έλεγχό μας
και δεν γνωρίζουμε πια σε πόσους λογαριασμούς καταλήγει. Η
αναπαραγωγή τέτοιου είδους πληροφοριών γίνεται ταχύτατα, με ρυθμούς
εκθετικούς, παρόμοιους ή ακόμη ταχύτερους εκείνων του κορονοϊού.
Σκεφτείτε το δέντρο ανάποδα: σαν να μην δημιουργείται η χλωροφύλλη
στα φύλλα αλλά στη ρίζα. Έτσι και η πληροφορία διαχέεται με δομή
αντίστοιχη της δενδρικής. Αν η πληροφορία αυτή, μεταξύ των άλλων,
καταλήξει και σε κακόβουλα χέρια, αυτός που τη μεταδίδει κινδυνεύει
ενδεχομένως από διάρρηξη, εκβιασμό ή άλλου είδους απειλή», σχολιάζει
χαρακτηριστικά.
Κορονοϊός: Ευτυχώς σε… κλειστές ομάδες επικοινωνούν μαθητές
και μαθήτριες
Σε ό,τι αφορά ειδικά τους μαθητές και τις μαθήτριες που παραμένουν
στο σπίτι, επειδή τα σχολεία έχουν κλείσει και επικοινωνούν μεταξύ τους
διαδικτυακά, διευκρινίζει ότι μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν στοιχεία που
να δείχνουν ότι αυξήθηκαν οι οχλήσεις από επιτήδειους σε παιδιά. «Τα
παιδιά έχουν κλειστές ομάδες, στις οποίες συμμετέχουν οι συμμαθητές
και οι φίλοι τους και στην πραγματική ζωή. Οι ομάδες θα πρέπει να μην
“ανοίγουν” περισσότερο. Σημείο- κλειδί για την αποτροπή κινδύνου σε
αυτές τις περιπτώσεις είναι τα παιδιά να μην δέχονται αγνώστους στις
ομάδες τους ή άτομα που δεν γνωρίζει κάποιος από τα μέλη τους.
Επίσης, σημαντικό είναι τώρα που καλούμαστε να μείνουμε σπίτι, να
αφιερώσουμε χρόνο στη διαδικτυακή ζωή των παιδιών μας,

4. 4
ενδιαφερόμενοι για τα παιχνίδια που παίζουν και για τις ομάδες στις
οποίες συμμετέχουν», προσθέτει.
Η Europol, από την πλευρά της, καλεί τους γονείς να συζητήσουν με τα
παιδιά τους για τη διαδικτυακή ασφάλεια και τους ενδεχόμενους
κινδύνους, να ακούσουν προσεκτικά τις εμπειρίες τους και να τους
εξηγήσουν, ότι οι κανόνες που εφαρμόζονται στην πραγματική ζωή
ισχύουν και για τη διαδικτυακή. Επίσης να προσέχουν τις ρυθμίσεις
ασφαλείας στα παιχνίδια και να αποτρέπουν την καταχώρηση
προσωπικών δεδομένων καθώς και να χρησιμοποιούν τις ρυθμίσεις
γονικού ελέγχου για να προστατέψουν τη διαδικτυακή δραστηριότητα,
ειδικά των πιο μικρών παιδιών.
Ο κορονοϊός και τα περιστατικά στην Ελλάδα
Στο μεταξύ, ο κ. Παπακώστας τονίζει ότι, ως τώρα, τα μόνα περιστατικά
που έχουν σημειωθεί στην Ελλάδα είναι η παραπληροφόρηση του
κοινού μέσω της αναπαραγωγής πληροφοριών που δεν ευσταθούν και
ειδήσεων που δεν προέρχονται από επίσημες πηγές, αλλά και η μη
παράδοση παραγγελιών και υλικών ύστερα από ηλεκτρονικές
παραγγελίες και συναλλαγές. Για τον λόγο αυτό τονίζεται η σημασία της
ενημέρωσης από επίσημες και έγκυρες πηγές, με ψυχραιμία, ειδικά σε
μια τόσο ευαίσθητη επικοινωνιακά περίοδο.
Συστάσεις από τη Europol και την Interpol για τις “ευκαιρίες” που…
γεννά ο κορονοϊός στους απατεώνες
Οι οδηγίες που εξέδωσε η Europol για την προστασία από διαδικτυακές
απάτες, λόγω της κατάστασης που έχει διαμορφωθεί από τον Covid-19,
προτρέπουν τους χρήστες του διαδικτύου να ασφαλίζουν το wifi του
σπιτιού τους, να ασφαλίζουν όλες τις συσκευές τους με κωδικούς ή με
βιομετρικά στοιχεία (αποτύπωμα ή αναγνώριση προσώπου), να
εγκαθιστούν λογισμικό προστασίας από ιούς, να ενημερώνουν το
λογισμικό που χρησιμοποιούν, να βάζουν ισχυρά και διαφορετικά ανά

5. 5
εφαρμογή passwords, να τηρούν αντίγραφα ασφαλείας σε εξωτερικά
αποθηκευτικά μέσα, μη συνδεδεμένα με τις συσκευές.
Ειδικά για τις διαδικτυακές αγορές, η Europol καλεί το καταναλωτικό
κοινό να αναζητά αξιόπιστους πωλητές αλλά και κριτικές για προϊόντα,
να ψάχνει πριν από την πραγματοποίηση μιας αγοράς, αν υπάρχει
φυσική έδρα μιας εταιρείας στη χώρα όπου δραστηριοποιείται, να
προβληματίζεται σε περίπτωση πολύ δελεαστικών προσφορών, να
λαμβάνει επικαιροποιημένη ενημέρωση για τους τραπεζικούς
λογαριασμούς, να κάνει ελέγχους για τυχόν ύποπτες συναλλαγές, να μην
απαντά σε ύποπτα μηνύματα ή τηλεφωνικές κλήσεις και να μην
καταχωρεί τραπεζικά ή άλλα προσωπικά στοιχεία σε εφαρμογές και links
που αποστέλλονται με την ένδειξη κάποιας επιβράβευσης ή προσφοράς.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η Interpol συνιστά προσοχή σε προσφορές
διαφόρων προϊόντων λόγω πανδημίας, τα οποία διατίθενται από
καταστήματα με αληθοφανείς ιστοσελίδες. Ειδική αναφορά κάνει στις
τηλεφωνικές απάτες και στο «ψάρεμα» κωδικών μέσα από ηλεκτρονικό
ταχυδρομείο, ύστερα από μηνύματα τα οποία αποστέλλονται από
κάποιον ψευδή αποστολέα, που παραφράζει το όνομα π.χ. του
Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ή κάποιας κρατικής υπηρεσίας.
Ο κορονοϊός και οι συμβουλές από τη Διεύθυνση Δίωξης
Ηλεκτρονικού Εγκλήματος
Το τελευταίο διάστημα στη Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος
περιέρχονται καταγγελίες πολιτών και ενημερώσεις από την Interpol και
τη Europol για πολλές περιπτώσεις διαδικτυακών απατών, από δράστες
που εκμεταλλευόμενοι την ανησυχία των πολιτών εξαιτίας του κορωνοϊού
(COVID–19), επιχειρούν να αποκομίσουν παράνομο οικονομικό όφελος.
Συγκεκριμένα, οι δράστες επιχειρούν να εξαπατήσουν τα θύματά τους με
τις ακόλουθες μεθοδολογίες – τρόπους δράσης:

6. 6
 Απατηλές ιστοσελίδες, πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου
κ.λπ., που εμπορεύονται προϊόντα υψηλής ζήτησης (μάσκες,
γάντια, αντισηπτικά κ.α.)
Οι δράστες εκμεταλλεύονται την αυξημένη ζήτηση για μάσκες, γάντια,
αντισηπτικά κ.λπ. υλικά και δημιουργούν απατηλές ιστοσελίδες,
πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου, λογαριασμούς σε μέσα κοινωνικής
δικτύωσης ή και διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου,
προσποιούμενοι ότι πωλούν τα συγκεκριμένα είδη, ενώ σε κάποιες
περιπτώσεις χρησιμοποιούν και επωνυμίες γνωστών εταιριών που
δραστηριοποιούνται στο χώρο αυτό, προκειμένου να γίνονται πειστικοί.
Ακολούθως, ζητούν από τους ενδιαφερόμενους αγοραστές να
προπληρώσουν τις παραγγελίες με εμβάσματα σε τραπεζικούς
λογαριασμούς, συνήθως του εξωτερικού, πλην όμως οι υποτιθέμενες
παραγγελίες δεν παραδίδονται ποτέ και οι δράστες διακόπτουν κάθε
επικοινωνία, ενώ οι απατηλές ιστοσελίδες ή πλατφόρμες
απενεργοποιούνται.
 Απάτες με τη μέθοδο ηλεκτρονικού ψαρέματος (Phishing):
Οι δράστες αποστέλλουν απατηλά μηνύματα ηλεκτρονικού
ταχυδρομείου, προερχόμενα δήθεν από εθνικές ή παγκόσμιες
υγειονομικές Αρχές και περιέχουν είτε συνδέσμους (links), είτε
συνημμένα αρχεία, με υποτιθέμενες χρήσιμες πληροφορίες για την
προστασία από τη διάδοση του ιού.
Με τον τρόπο αυτό προσπαθούν είτε να υποκλέψουν διαπιστευτήρια
εισόδου των χρηστών (λογαριασμών ηλεκτρονικού ταχυδρομείου,
εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης, ηλεκτρονικής τραπεζικής κ.α.) είτε να
εγκαταστήσουν κακόβουλο λογισμικό στο υπολογιστικό σύστημα των
παραληπτών και να αποσπάσουν ευαίσθητες πληροφορίες.
 Τηλεφωνικές απάτες με το πρόσχημα της μόλυνσης συγγενικών
προσώπων από τον κορωνοϊό (COVID-19):

7. 7
Οι δράστες καλούν τηλεφωνικά ανυποψίαστους πολίτες, συνήθως
ηλικιωμένους και προσποιούμενοι συγγενικά τους πρόσωπα δηλώνουν
ότι νοσηλεύονται σε νοσοκομεία ή κλινικές, διότι μολύνθηκαν από τον
ιό. Οι δράστες για να γίνουν πιο πειστικοί πραγματοποιούν και επιπλέον
κλήσεις, προσποιούμενοι ιατρούς ή διευθυντές των νοσοκομείων ή
κλινικών, για την επιβεβαίωση της περίθαλψης.
Με το τρόπο αυτό οι δράστες προσπαθούν να πείσουν τα θύματά τους να
πληρώσουν το κόστος της υγειονομικής περίθαλψης μέσω εμβάσματος ή
παραδίδοντας μετρητά σε άτομα που προσποιούνται εκπροσώπους της
υποτιθέμενης κλινικής και εμφανίζονται στην οικία τους.
Επιπλέον, η Διεύθυνση Δίωξης ηλεκτρονικού Εγκλήματος δέχθηκε
καταγγελίες σχετικά με ψευδείς ειδήσεις (fakenews), που δημοσιεύονται
και αναπαράγονται στο διαδίκτυο, οι οποίες αφορούν είτε γεγονότα της
τρέχουσας επικαιρότητας για το θέμα του κορωνοϊού, είτε προτεινόμενες
θεραπείες, προϊόντα και σκευάσματα για την αντιμετώπισή του, τα οποία
δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και ανά περίπτωση
σχηματίζονται σχετικές δικογραφίες.
Στο πλαίσιο αυτό, η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος
ενημερώνει τους πολίτες:
 Μην ανοίγετε ύποπτους ηλεκτρονικούς συνδέσμους (links) ή
ύποπτα επισυναπτόμενα αρχεία που λαμβάνετε μέσω
μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου.
 Να αναβαθμίζετε και να ενημερώνετε το λογισμικό τεχνικής
ασφαλείας.
 Να πραγματοποιείτε αγορές μόνο από αξιόπιστους πωλητές-
ηλεκτρονικά καταστήματα και να ελέγχετε τις κριτικές των
πελατών τους.
 Μην ανταποκρίνεστε σε ύποπτα μηνύματα ή κλήσεις.

8. 8
 Να είστε ιδιαίτερα προσεχτικοί όταν εντοπίζετε στο διαδίκτυο
προς πώληση, προϊόντα που φαίνεται να έχουν εξαντληθεί στην
αγορά.
 Αν η προσφορά φαίνεται υπερβολικά καλή για να είναι
αληθινή, διατηρείστε επιφυλάξεις γιατί μάλλον δεν είναι
πραγματική.
 Να ενημερώνεστε από έγκυρες και επίσημες πηγές και μη
μοιράζεστε ειδήσεις και δημοσιεύσεις που δεν προέρχονται από
αξιόπιστες πηγές.
 Μην κάνετε δωρεές σε φιλανθρωπικές οργανώσεις χωρίς να
ελέγχετε τη γνησιότητα και αξιοπιστία τους.
 Απευθυνθείτε στις αρμόδιες αστυνομικές Αρχές όταν
αντιληφθείτε ότι πέσατε θύμα απάτης.
Υπενθυμίζει, τέλος, τις αναφορές του διάσημου Αμερικανού χάκερ
Κέβιν Μίτνικ ότι είναι πολύ πιο εύκολη η χειραγώγηση ενός ανθρώπου
μέσω διαδικτύου και η εξασφάλιση των προσωπικών του κωδικών
(γνωστό ως social engineering) από τη δημιουργία προγραμμάτων και
λογισμικού για την πραγματοποίηση κυβερνοεπιθέσεων. «Ενδεικτικό
είναι το γεγονός ότι ενώ στον δρόμο θα προσπερνούσαμε οποιονδήποτε
μας σταματούσε για να μας ζητήσει τον κωδικό μας, στο διαδίκτυο
έχουμε την ψευδαίσθηση της ασφάλειας, λόγω του ότι ο κίνδυνος δεν
είναι άμεσος και ορατός, και δεν μπορούμε να γνωρίζουμε ότι δεχόμαστε
επίθεση, τη στιγμή που αυτή συμβαίνει», υπογραμμίζει ο κ.
Παπακώστας.