SlideShare a Scribd company logo
1 of 11
Змяненне дзеясловаў па
асобах і ліках у цяперашнім і
будучым часе абвеснага ладу
І спражэнне
Асоба   Адзіночны лік       Множны лік

1-ая      -у (-ю)     -ём (-ем,-ом,-ам)

2-ая    -еш (-эш,-аш) -еце (-яце,-аце)

3-яя     -е (-э,-а)      -уць (-юць)
ІІ спражэнне
Асоба   Адзіночны лік Множны лік

1-ая    -у (-ю)        -ім (-ым)

2-ая    -іш (-ыш)       -іце (-ыце)

3-яя     -іць (-ыць)    -аць (-яць)
Спосабы выражэння спражэння

Па канчатках 3-й асобы мн. ліку


-уць (-юць) – І спражэнне

-аць (-яць) – ІІ спражэнне
Спосабы выражэння спражэння

Па неазначальнай форме
1. Калі інфінітыў заканчваецца на:
-іць (-ыць) –ІІ спражэнне
2. Дзеясловы:
спаць, гнаць, стаяць, баяцца, належаць – ІІ спражэнне
3. Дзеясловы, якія заканчваюцца на –ець (-эць):
гарэць, вярцець, ляцець, цярпець – ІІ спражэнне
4. Дзеяслоў хацець – І спражэнне
5. Аднаскладовыя дзеясловы тыпу:
ліць, біць, мыць, шыць, віць, выць – І спражэнне
6. Усе астатнія дзеясловы – І спражэнне
Рознаспрагальныя дзеясловы
Змяняюцца па асобах то як дзеясловы І спр., то як
 ІІспр.

Асоба        Бегчы        Даць         Есць

1-ая/адз.    бяг-у        да-м        е-м

2-ая/адз.    бяж-ыш        да-сі      я-сі

3-яя/адз.    бяж-ыць       да-сць      е-сць
Рознаспрагальныя дзеясловы
Асоба          Бегчы     Даць           Есць



1-ая/мн.       бяж-ым    дадз-ім/дамо   ядз-ім/ямо



2-ая/мн.       беж-ыце   да-сце/дасцё   я-сце/ясцё



3-яя/мн.       бяг-уць   дад-уць        яд-уць
Памятайце:
дзеяслоў даваць у цяперашнім часе спрагаецца
 як дзеяслоў І спражэння:
Асоба Адзіночны лік    Множны лік
1-ая   да-ю           да-ём

2-ая   да-еш         да-яце

3-яя   да-е          да-юць
Безасабовыя дзеясловы
 Абазначаюць дзеянне ці стан, якія ўтвараюцца як бы самі па
  сабе, без утваральніка дзеяння:
 1) розныя з’явы прыроды:
 цямнее, халадае, падмаражвае, вечарэе;
 2) псіхічны і фізічны стан чалавека ці жывой істоты:
 нездаровіцца, няможацца, здаецца, хочацца;
 3) магчымасць, неабходнасць дзеяння:
 давялося (вучыцца), пашчаслівілася (убачыць).
 Не маюць катэгорый ліку і асобы.
 Могуць ужывацца ў цяперашнім, прошлым і будучым часе
  абвеснага ладу.
Зваротныя дзеясловы
Дзеясловы з постфіксам:
-ся: ужываецца ў формах 1-й, 2-й асобы
 адзіночнага і множнага ліку;

-ца (-цца): у форме 3-й асобы адзіночнага і
 множнага ліку і інфінітыве
НЕ з дзеясловамі
Пішацца асобна:
не выканаў, не мог, не шумець
Пішацца разам, калі дзеяслоў без не не
 ўжываецца:
ненавідзець, недамагаць, нездаровіцца, непакоіць,
 няволіць, няможацца, нядобрыцца

More Related Content

What's hot

складаныя сказы з рознымі відамі сувязі
складаныя сказы з рознымі відамі сувязіскладаныя сказы з рознымі відамі сувязі
складаныя сказы з рознымі відамі сувязіСветлана Буй
 
складаназалежныя сказы
складаназалежныя сказыскладаназалежныя сказы
складаназалежныя сказыСветлана Буй
 
знакі прыпынку ў складаназлучаных сказах
знакі прыпынку ў складаназлучаных сказахзнакі прыпынку ў складаназлучаных сказах
знакі прыпынку ў складаназлучаных сказахСветлана Буй
 
пачатковая форма дзеяслова (інфінітыў)
пачатковая форма дзеяслова (інфінітыў)пачатковая форма дзеяслова (інфінітыў)
пачатковая форма дзеяслова (інфінітыў)Zhanna1090488
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Wis stupen
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Wis stupenТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Wis stupen
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Wis stupenMova Nanova
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ інфінітыў
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ інфінітыўТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ інфінітыў
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ інфінітыўMova Nanova
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Dzeeprisl
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ  DzeeprislТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ  Dzeeprisl
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ DzeeprislMova Nanova
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Ship i svist
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Ship i svistТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Ship i svist
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Ship i svistMova Nanova
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Mesny sklon
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Mesny sklonТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Mesny sklon
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Mesny sklonMova Nanova
 
складаназалежныя сказы
складаназалежныя сказыскладаназалежныя сказы
складаназалежныя сказыСветлана Буй
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Naz 3 scl
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Naz 3 sclТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Naz 3 scl
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Naz 3 sclMova Nanova
 
Складаназалежны сказ
Складаназалежны сказСкладаназалежны сказ
Складаназалежны сказSergey Miranovich
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Pravapis galosn
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Pravapis galosnТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Pravapis galosn
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Pravapis galosnMova Nanova
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Test vosen
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Test vosenТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Test vosen
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Test vosenMova Nanova
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Nay stup
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Nay stupТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Nay stup
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Nay stupMova Nanova
 

What's hot (17)

складаныя сказы з рознымі відамі сувязі
складаныя сказы з рознымі відамі сувязіскладаныя сказы з рознымі відамі сувязі
складаныя сказы з рознымі відамі сувязі
 
знакі прыпынку ў сбс
знакі прыпынку ў сбсзнакі прыпынку ў сбс
знакі прыпынку ў сбс
 
складаназалежныя сказы
складаназалежныя сказыскладаназалежныя сказы
складаназалежныя сказы
 
знакі прыпынку ў складаназлучаных сказах
знакі прыпынку ў складаназлучаных сказахзнакі прыпынку ў складаназлучаных сказах
знакі прыпынку ў складаназлучаных сказах
 
Злучнік
ЗлучнікЗлучнік
Злучнік
 
пачатковая форма дзеяслова (інфінітыў)
пачатковая форма дзеяслова (інфінітыў)пачатковая форма дзеяслова (інфінітыў)
пачатковая форма дзеяслова (інфінітыў)
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Wis stupen
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Wis stupenТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Wis stupen
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Wis stupen
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ інфінітыў
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ інфінітыўТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ інфінітыў
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ інфінітыў
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Dzeeprisl
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ  DzeeprislТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ  Dzeeprisl
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Dzeeprisl
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Ship i svist
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Ship i svistТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Ship i svist
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Ship i svist
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Mesny sklon
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Mesny sklonТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Mesny sklon
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Mesny sklon
 
складаназалежныя сказы
складаназалежныя сказыскладаназалежныя сказы
складаназалежныя сказы
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Naz 3 scl
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Naz 3 sclТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Naz 3 scl
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Naz 3 scl
 
Складаназалежны сказ
Складаназалежны сказСкладаназалежны сказ
Складаназалежны сказ
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Pravapis galosn
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Pravapis galosnТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Pravapis galosn
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Pravapis galosn
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Test vosen
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Test vosenТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Test vosen
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Test vosen
 
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Nay stup
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Nay stupТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Nay stup
ТЭОРЫЯ І ПРАКТЫКА МОВЫ Nay stup
 

дзеяслоў

  • 1. Змяненне дзеясловаў па асобах і ліках у цяперашнім і будучым часе абвеснага ладу
  • 2. І спражэнне Асоба Адзіночны лік Множны лік 1-ая -у (-ю) -ём (-ем,-ом,-ам) 2-ая -еш (-эш,-аш) -еце (-яце,-аце) 3-яя -е (-э,-а) -уць (-юць)
  • 3. ІІ спражэнне Асоба Адзіночны лік Множны лік 1-ая -у (-ю) -ім (-ым) 2-ая -іш (-ыш) -іце (-ыце) 3-яя -іць (-ыць) -аць (-яць)
  • 4. Спосабы выражэння спражэння Па канчатках 3-й асобы мн. ліку -уць (-юць) – І спражэнне -аць (-яць) – ІІ спражэнне
  • 5. Спосабы выражэння спражэння Па неазначальнай форме 1. Калі інфінітыў заканчваецца на: -іць (-ыць) –ІІ спражэнне 2. Дзеясловы: спаць, гнаць, стаяць, баяцца, належаць – ІІ спражэнне 3. Дзеясловы, якія заканчваюцца на –ець (-эць): гарэць, вярцець, ляцець, цярпець – ІІ спражэнне 4. Дзеяслоў хацець – І спражэнне 5. Аднаскладовыя дзеясловы тыпу: ліць, біць, мыць, шыць, віць, выць – І спражэнне 6. Усе астатнія дзеясловы – І спражэнне
  • 6. Рознаспрагальныя дзеясловы Змяняюцца па асобах то як дзеясловы І спр., то як ІІспр. Асоба Бегчы Даць Есць 1-ая/адз. бяг-у да-м е-м 2-ая/адз. бяж-ыш да-сі я-сі 3-яя/адз. бяж-ыць да-сць е-сць
  • 7. Рознаспрагальныя дзеясловы Асоба Бегчы Даць Есць 1-ая/мн. бяж-ым дадз-ім/дамо ядз-ім/ямо 2-ая/мн. беж-ыце да-сце/дасцё я-сце/ясцё 3-яя/мн. бяг-уць дад-уць яд-уць
  • 8. Памятайце: дзеяслоў даваць у цяперашнім часе спрагаецца як дзеяслоў І спражэння: Асоба Адзіночны лік Множны лік 1-ая да-ю да-ём 2-ая да-еш да-яце 3-яя да-е да-юць
  • 9. Безасабовыя дзеясловы  Абазначаюць дзеянне ці стан, якія ўтвараюцца як бы самі па сабе, без утваральніка дзеяння:  1) розныя з’явы прыроды:  цямнее, халадае, падмаражвае, вечарэе;  2) псіхічны і фізічны стан чалавека ці жывой істоты:  нездаровіцца, няможацца, здаецца, хочацца;  3) магчымасць, неабходнасць дзеяння:  давялося (вучыцца), пашчаслівілася (убачыць).  Не маюць катэгорый ліку і асобы.  Могуць ужывацца ў цяперашнім, прошлым і будучым часе абвеснага ладу.
  • 10. Зваротныя дзеясловы Дзеясловы з постфіксам: -ся: ужываецца ў формах 1-й, 2-й асобы адзіночнага і множнага ліку; -ца (-цца): у форме 3-й асобы адзіночнага і множнага ліку і інфінітыве
  • 11. НЕ з дзеясловамі Пішацца асобна: не выканаў, не мог, не шумець Пішацца разам, калі дзеяслоў без не не ўжываецца: ненавідзець, недамагаць, нездаровіцца, непакоіць, няволіць, няможацца, нядобрыцца