2. Poprawne rozpoznanie urazu jest czynnikiem decydującym o
sposobie i zakresie udzielenia pierwszej pomocy. Gdy
poszkodowanym i ratownikom nie zagraża niebezpieczeństwo,
należy przystąpić do sprawdzania stanu przytomności i reakcji
poszkodowanego na bodźce. W tym celu trzeba ostrożnie
potrząsnąć go za ramiona i głośno zawołać
,, Otwórz oczy! Czy wszystko w porządku? Czy mnie słyszysz?... ,,. Jeżeli
poszkodowany nie reaguje na żadne bodźce, można uznać, że jest
nieprzytomny. Poszkodowanego przytomnego należy pozostawić w pozycji
zastanej, o ile nie zagraża mu żadne niebezpieczeństwo. Poprosić o
podanie okoliczności zdarzenia, zapytać jak się nazywa i co mu dolega (
np. czy ma zawroty głowy, nudności, wymioty, mroczki przed oczami,
uczucie zimna/gorąca, czuje osłabienie lub suchość w ustach), gdzie
odczuwa ból, czy nie jest na coś uczulony, czy zażywa jakieś leki itp. W
celu sprawdzenia stopnia jego świadomości można zadać kilka łatwych
pytań, np.: ,, Ile widzisz palców? Jaki jest dziś dzień? Ile jest 2+2?,,. W razie
potrzeby należy wezwać pomoc.
3. Osoba nieprzytomna może
mieć zaburzony oddech lub
nie oddychać. Oddech
poszkodowanego sprawdza
się po udrożnieniu jego dróg
oddechowych
Pamiętaj!
Jeżeli masz wątpliwości, czy
oddech poszkodowanego jest
odpowiedni, postępuj tak,
jakby był nieodpowiedni.
Obecność lub brak oddechu
oraz wydolność stwierdza się
za pomocą trzech zmysłów:
wzroku, słuchu i dotyku
(widzę, słysze, czuje).
4. 1. Rozluźnić uciskające ubranie, które
może utrudniać swobodny oddech i
sprawdzić, czy poszkodowanym nie
jest osoba po laryngektomii
(oddychająca przez otwór w szyi).
2. Usunąć z jamy ustnej widoczne ciała
obce, które mogą utrudniać
oddychanie.
3. Delikatnie i powoli odchylić głowę do
tyłu, jednocześnie unosząc żuchwę
4. Pochylić się nad ustami i nosem
poszkodowanego na minimum 10
sekund, aby móc wyczuć na części
skroniowej twarzy (na policzku) prąd
(lub usłyszeć szmer) wdychanego
powietrza. Równocześnie
obserwować, czy porusza się jego
klatka piersiowa.
5. Gdy poszkodowany jest nieprzytomny, ale oddycha oraz znajduje się w bezpiecznym
miejscu, należy sprawdzić, czy nie ma dodatkowych urazów. Podczas badania należy
unikać przemieszczania lub poruszania poszkodowanego, obserwować jego twarz i
porównywać symetryczne okolice ciała. Trzeba zwracać uwagę na zabarwienie skóry
(zwłaszcza twarzy), jej temperaturę i wygląd, np. krwawe podbiegnięcia, zasinienia czy
wycieki. Grymas bólu na twarzy może świadczyć o urazie, a wypływ płynu surowiczo-
krwistego z uszu lub nosa o pęknięciu podstawy czaszki. Przy sprawdzaniu jamy ustnej
należy zwracać uwagę na to, czy oddech jest odpowiedni, na zapach z ust (np. zapach
acetonu może świadczyć o cukrzycy) oraz obecność ciał obcych, krwawień, uszkodzonych
protez zębowych itp. Należy obserwować, czy klatka piersiowa rozszerza się regularnie,
bez trudności i symetrycznie po obu stronach. Trzeba zwracać uwagę na bransoletki,
breloczki i inne przedmioty, które mogą zawierać informacje dodatkowe o
poszkodowanym, np. o epilepsji, cukrzycy, astmie. Także niektóre znalezione przy
poszkodowanym lekarstwa i przedmioty mogą świadczyć o jego chorobie, np.
nitrogliceryna (o chorobie serca). Inhalator (o astmie), strzykawka do insuliny (o
cukrzycy). Trzeba sprawdzać twardość brzucha, Twardy, deskowaty brzuch świadczy o
urazie wewnątrz jamy brzusznej. Co minutę należy kontrolować czynności życiowe
poszkodowanego i reagować na zmiany
Pamiętaj!
Nie wolno przenosić ani poruszać poszkodowanego, jeżeli nie jest to niezbędne. Należy
powstrzymać się od wypowiadania swoich spostrzeżeń na temat stanu poszkodowanego!
6. Od poszkodowanego przytomnego należy
uzyskać informacje. Taką rozmowę
przeprowadza się według poniższego
schematu:
S – symptomy (Co cię Boli? Jak się czujesz?)
A – alergie (Na co jesteś uczulony?)
M – medykamenty (Jakie leki zażywasz?)
P – przebyte choroby i operacje (Na co
chorowałeś? Czy Byłeś operowany?)
L – lancz (Kiedy jadłeś? Co jadłeś?)
E – ewentualnie inne (adekwatne do sytuacji)
7. 1. Wymień parametry życiowe sprawdzane
podczas udzielania pierwszej pomocy
2. Omów sposób, w jaki sprawdzisz, czy
poszkodowany jest przytomny i czy
oddycha
3. Opisz kroki postępowania ratunkowego z
osobą nieprzytomną na miejscu zdarzenia
4. Po czym rozpoznasz ze oddech jest
prawidłowy?
5. W jaki sposób rozpoznasz, że
poszkodowany ma złamana rękę lub nogę?
