Bruto Stedelijk Geluk

ndvr
b ruto ste de li j k g e lu k
Congres Stadsmonitor 17.03
Thuis in de Stad

REACTIE OP KAPITALISME+INHEEMS (BOEDDHISTISCH)
WERELDBEELD
b ru to n ati o n a a l g e lu k
b h u ta n

REACTIE OP KAPITALISME+
}
INHEEMS (BOEDDHISTISCH)
WERELDBEELD
POLITIEK
ECONOMISCH
MAATSCHAPPELIJK
ONTWIKKELING
FILOSOFIE / ALTERNATIEF PARADIGMA
b h u ta n

}
WERELDBEELD
POLITIEK
ECONOMISCH
MAATSCHAPPELIJK
ONTWIKKELING
BEYOND GDP - INDICTORS
FOR SD & WELLBEING
GNH INDEX
+
GNH SCREENING
TOOLS
b h u ta n

DUURZAME SOCIO-
ECONOMISCHE
VOORUITGANG
BEHOUD EN
PROMOTIE VAN
CULTUUR
BESCHERMING VAN
DE NATUUR
GOED BESTUUR

‘HOLISTISCH’
WAARDENSYSTEEM
-
‘ANALYTISCHE’
INDEX
-
‘INTEGRALE’
BENADERING VAN
ONTWIKKELING
ndvr

2008
“The State shall strive to
promote those conditions
that will enable the
pursuit of Gross National
Happiness.”
Article 9 - Principles of State Policy
ndvr

}
WERELDBEELD
POLITIEK
ECONOMISCH
MAATSCHAPPELIJK
ONTWIKKELING
FOR SD & WELLBEING
GNH INDEX
+
GNH SCREENING
TOOLS
b h u ta n
WAARDENTRADITIE
Bhutaanse bouwtraditie
Boeddhistische architectuur
Traditional Ecological Knowledge
Local Environmental Knowledge

}
WERELDBEELD
POLITIEK
ECONOMISCH
MAATSCHAPPELIJK
ONTWIKKELING
FOR SD & WELLBEING
GNH INDEX
+
GNH SCREENING
TOOLS
b h u ta n
WAARDENTRADITIE
sustainable
collective
solidarity
just
social
holistic
humanist
constructive
fair
balance
inclusive
temporary
individual
egoistic
unjust
asocial
reductionistic
inhumane
destructive
unfair
imbalance
exclusive

}
WERELDBEELD
POLITIEK
ECONOMISCH
MAATSCHAPPELIJK
ONTWIKKELING
FOR SD & WELLBEING
GNH INDEX
+
GNH SCREENING
TOOLS
b h u ta n
WAARDEN
PLANNING IN BHUTAN
TRADITIE
sustainable
collective
solidarity
just
social
holistic
humanist
constructive
fair
balance
inclusive
temporary
individual
egoistic
unjust
asocial
reductionistic
inhumane
destructive
unfair
imbalance
exclusive

}
WERELDBEELD
POLITIEK
ECONOMISCH
MAATSCHAPPELIJK
ONTWIKKELING
FOR SD & WELLBEING
GNH INDEX
+
GNH SCREENING
TOOLS
?
?
?
b h u ta n
WAARDEN
PLANNING IN BHUTAN
TRADITIE
sustainable
collective
solidarity
just
social
holistic
humanist
constructive
fair
balance
inclusive
temporary
individual
egoistic
unjust
asocial
reductionistic
inhumane
destructive
unfair
imbalance
exclusive

wa a rom i n dic ator e n?
wat wor dt e r m e e ge da a n?
w i e n e e mt da a r i n w e l k e v e r a nt woor de l i j k h e i d?
ndvr

b ru to s te d e li j k g e lu k
sta dspl a n n i n g a l s h e fb oom
people
profit planet
ndvr

sta dspl a n n i n g a l s h e fb oom
people
prosperity
profit planet
ndvr

a-
Maar
om-
ant
maar
er
waar-
Wie
kan
t is
de
sta dspl a n n i n g vo lge ns w e l z i j nsi n dic ator e n
ndvr

b sg a l s wa a r de nsyste e m
• h o e h a n de l e n vo lg e ns lo k a l e wa a r de n di e b i j dr ag e n
tot o ns w e l z i j n?
• h o e p l a n n e n vo lg e ns di e wa a r de n?
• h o e kom e n di e wa a r de n tot sta n d?
• w i e h e e f t w e l k e v e r a n t wo o r de l i j k h e i d h i e r i n?
• wa a r k r i j g e n b u r g e r s e n p l a n n e r s wa a r de n
‘a a n g e l e e r d’?
• h o e k a n p l a n n e n vo lg e ns e e n b e pa a l d
wa a r de nsyst e e m h e t b ru to ‘st e de l i j k ’ g e lu k
v e r h o g e n?
• b s g a l s k a de r dat o ns to e l a at n a t e de n k e n ov e r
de sta d , h e t w e l z i j n va n de b e wo n e r s e n h o e de z e
t w e e i n r e l at i e sta a n tot e l k a a r
ndvr

sta ds m on itor
• b s g k a n b e sc h o u w d wo r de n a l s
g r a a dm ete r vo o r so c i a l e e n eco lo g isc h e
du u r z a a m h e i d
• m a a r n i et v r i j b l i j v e n d (z i e b n g -b e l e i d i n
b h u ta n)
• o o k sta ds m on ito r is o p g e b o u w d va n u it e e n
du u r z a a m h e i dsv isi e o p de sta d
• so c i a l e co h e si e a l s di m e nsi e i n
sta ds m on ito r (va lt i n b n g i n de x on de r h et
dom e i n ‘g e m e e nsc h a p sv ita l ite it ’)

sta ds m on itor - so c i a l e co h e si e
• DEELNAME AAN BUURTACTIVITEITEN
• INTENSITEIT VAN CONTACTEN
• TEVREDENHEID OVER HET CONTACT IN DE BUURT
• FIERHEID OVER DE EIGEN STAD
• TEVREDENHEID OVER DE BUURT
• TEVREDENHEID OVER DE STAD
• SOCIALE INTEGR ATIE IN DE BUURT
• HOUDING TEGENOVER DIVERSITEIT
• VERTROUWEN IN DE MEDEMENS
• ACTIEVE BETROKKENHEID VAN DE BURGER
• AANDEEL INWONERS DAT ACTIEF IS IN EEN
BEWONERSGROEP
• VRIJWILLIGERSWERK
• MANTEL ZORG

sta ds m on itor
• de sta ds m on ito r (e n z i j n i n di c ato r e n) is
i n te r e ss a n t a l s di e i n g e z et wo r dt i n e e n
p ro c e s , b e l e i dsst u r e n d is e n e r du i de l i j k
‘c om m itm e n t ’ is e n v e r a nt wo o r d e l i j k h e i d
wo r dt o p g e n om e n b i j de i n vo e r i n g o f
v e r b ete r i n g va n b e pa a l de i n di c ato r e n .
• di e v e r a n t wo o r de l i j k h e i d k a n o p
m e e r de r e n i v e aus l i g g e n , va n de b u r g e r s ,
g e m e e nsc h a p pe n , b u u rte n , p l a n n e r s , tot
(lo k a l e) ov e r h e de n .
ndvr

n dv r
ruimtelijke
expertise
participatie
sociale
kennis
n dv r - b ru g fu n c ti e
ndvr
welzijn
-
sociale cohesie

dameen buurt in verandering ndvr

6 | ndvr
damstation, spoor noord
De bewonersgroep Dam 2008, actief vanaf ’96,
probeerde de inspraak te bevorderen rond
verschillende dossiers in de directe omgeving
van de wijk. Het aanpakken van de veiligheid aan
de Schijnpoortbrug, het kindvriendelijk inrichten
van open ruimte, het heropwaarderen van de
detailhandel op den Dam, de komst van de HST
en de realisatie van Park spoor Noord waren
projecten waarop werd ingezet.
eerste damcomité
In juni 2012 werd het eerste Damcomité
georganiseerd. Het Damcomité wil een
informatiepunt zijn voor alle buurtbewoners,
handelszaken, verenigingen en bezoekers van Den
Dam. www.dendam2060.be
petitie inspraak slachthuissite
Als reactie op plannen van het stadsbestuur
om het gebied Slacthuissite-Lobroekdok-
Noordschippersdok te herontwikkelen, start het
Damcomité een petitie met de vraag van begin af
betrokken te worden in het project. Dit vanuit het
motto liever vooraf vragen dan achteraf klagen.
De stad neemt deze uitgestoken hand aan en
ondersteunt dit participatietraject.
inspraak structuurschets
Tussen 1970 en 1972 werd door de toen net
opgerichte dienst planologie een structuurschets
voor den Dam opgemaakt. Op 29 februari en 30
mei 1971 werden twee ‘hearings’ georganiseerd
die de meest prangende vragen van den Dam
naar voor moest brengen. 400 mensen waren
hierop aanwezig. De meeste opmerkingen
handelden over de weginfrastructuur op den
Dam, de hygiëne en groen en recreatie. Op basis
van deze opmerking werd een structuurschets
voor de wijk opgemaakt.
1971 1997 20132012
buurt in verandering | 7
2014
verkoop deel slachthuissite aan
land-invest group
In februari 2014 werd een deel van de
Slachthuissite verkocht aan Land-invest group.
Hierdoor werd een extra eigenaar betrokken
bij de ontwikkeling van de site en werd de
projectdefinitie heronderhandeld met een
verschuiving van de ‘aanvang opmaak Masterplan’
tot gevolg.
valentijnsakkoord:
ondertunneling albertkanaal
Na de plan Mer Oosterweelverbinding werd in
februari 2014 het zogenaamde Valentijnsakkoord
gesloten binnen de Vlaamse Regering. Dit
akkoord herbevestigde de keuze voor de
Oosterweelverbinding. Daarnaast werd ook de
kruising met het Albertkanaal herbekeken met
een ingetunnelde oplossing als gevolg. In de buurt
blijft er echter bezorgdheid bestaan over de
milieu- en mobiliteitsdruk van de Oosterweel op
de buurt. Dit zal verder moeten worden bekeken.
goedkeuring ontwerp ijzerlaan
De herontwikkeling van de IJzerlaan is een van de
concrete dossiers die in de meest nabije toekomst
het aanzicht van de Dam Verandert. Met de
goedkeuring van het ontwerp kan de realisatie in
2015 en 2016 van start gaan.
5 februari 14 februari 6 juni 5 december
communicatie advies damcomité
Op 5 december 2014 communiceerde het
Damcomité haar advies over de Slachthuissite.
Dit advies werd ook in deze bundel verwerkt.
Het advies is een resultante van de verschillende
bevragingen en discussies in de buurt rond de
geplande herontwikkeling.

10 | ndvr
1 / 8 infovergadering
De eerste grote infovergadering met de buurt
vond plaats in het parochiecentrum van den
Dam.Op dit moment werd de herontwikkeling
gekaderd en de bestaande ambitienota
gepresenteerd. Daarnaast werd er door ndvr
een eerste inputsessie georganiseerd.
9 / 7 / 13 overleg damcomité schepen
Een eerste overleg tussen het Damcomité
en de schepen van Ruimtelijke Ordening Rob
Van de Velde vond in juli 2013 plaats. Het
overleg kwam er na de vraag van de buurt om
betrokken te worden bij de herontwikkeling
van de Slachthuissite.De schepen beloofde een
participatiecharter op te stellen in navolging
van het participatiecharter ‘Groot Schijn‘.
1 / 8 - 31 / 8 interviews
Doorheen augustus vonden er verschillende
voorbereidende interviews plaats. Ndvr ging
de wijk rond om meer inzicht te krijgen in haar
functioneren, de dromen van verschillende
inwoners en de ambities binnen de wijk.
5 / 10 droom den dam
Op 5 oktober vond er een groot feest plaats
op de Slachthuissite georganiseerd door het
Damcomitésamenmetndvr. Opditevenement
werd de petitie met de vraag om betrokken te
worden, met ruim 700 handtekeningen, door
het Damcomité overhandigd aan schepen
Rob Van de Velde. Daarnaast organiseerde
ndvr en de studenten van de KU Leuven een
rondgang op de site waarbij de impressies van
de bezoekers werden geregistreerd.
19 / 11 workshop studio
Op basis van de eerdere participatiemomenten
en bijkomend onderzoek werd er door de
studenten van de KU Leuven een workshop
georganiseerd samen met verschillende
experten. Deze workshop had de bedoeling
om tot enkele concrete voorstellen te komen
met als inspiratie het verzamelde materiaal.
23 / 12 toekomsttunnel
Op basis van de vier maanden werken op
den Dam bouwden de studenten van de KU
Leuven een ‘toekomsttunnel’. Deze tunnel
toonde zowel enkele eerste verhalen voor
de herontwikkeling van den Dam en wilde
de aanzet geven voor het uitwerken van een
stadslandbouw-project in de wijk.

verloop traject | 11
4 / 6 inspraakavond ambities
Op 4 juni werd er in het parochiecentrum
een nieuw participatiemoment georganiseerd.
Op dit moment werd de voorlopige
projectdefinitie voor de herontwikkeling van
de Slachthuissite voorgesteld. Inwoners van
den Dam gaven input op de presentatie. Deze
input werd zowel door de stad meegenomen
als door het Damcomité om hun advies verder
vorm te geven.
7 / 14 interventie toren
In juni-juli werkte ndvr samen met the eagles
of architecture aan een interventie op de
Slachthuissite. Een toren werd ontworpen
die zowel informatie over de herontwikkeling
kon verstrekken, moest dienen als uitkijkpunt
en onderdak bieden aan de verschillende
geplande workshops. De bouw van de
toren werd uiteindelijk afgeblazen lettende
op het uitstellen van de goedkeuring van de
projectdefinitie naar eind 2014.
24 / 7 workshop planningscenario’s
Tijdens de zomer hield ndvr een workshop
met mogelijke ontwerpvoorstellen rond de
Slachthuissite om de buurt zo goed mogelijk
voor te bereiden op de aangekondigde fase
‘opmaak masterplan’.
3 / 2014 krantje dam
Een half jaar werken op den Dam werd
verzameld in een eerste bundel over de
wijk. Deze bundel werd meegegeven aan het
Damcomité en de stad.
29 / 4 overleg damcomité schepen
Inapril2014wasereennieuwoverlegtussende
schepen en het Damcomité. Dit overleg kwam
er met de vraag om het participatiecharter
eindelijk een concrete invulling te geven en
duidelijkheid te scheppen over de verdere
ontwikkeling van de slachthuissite na de
verkoop van enkele gronden.
23 / 5 collegebesluit participatie
In mei 2014 kwam er een collegebesluit rond
het participatietraject voor de Slachthuissite.
In dit besluit werd de betrokkenheid van de
buurt bij het ontwerp van een masterplan
vastgelegd en werd aan ndvr gevraagd om
deze inspiratiebundel op te maken.

12 | ndvr
26 / 8 - 4 / 9 zomerschool ua
Eind augustus werkten enkele internationale
studenten op den Dam in het kader van een
zomerschool op de UA. De studenten richtten
zich op het documenteren van de bedrijvigheid
in de buurt.
13 / 9 lambertinafeesten
Op de Lambertinafeesten stond het
Damcomité met een prioriteitograaf. Dit
had als doelstelling om een zicht te krijgen
op welke stellingen uit hun advies een groot
draagvlak hadden in de buurt.
4 / 11 inspraakavond advies damcomité
Op 4 november werd een inspraakavond
georganiseerd over het advies van het
Damcomité. Geïnspireerd door het onderzoek
van een nieuwe groep studenten van de KU
Leuven werd het advies hier en daar aangepast
en verder aangescherpt.
5 /12 advies damcomité
Op 5 december 2014 communiceerde het Damcomité
haar advies over de Slachthuissite. Dit advies werd ook in
deze bundel verwerkt. Het advies is een resultante van de
verschillende bevragingen en discussies in de buurt rond
de geplande herontwikkeling.
Het komen tot een
participatiecharter en
duidelijke overlegstructuur is
een belangrijke vraag die leeft
in de buurt. Bij veel mensen
heerst er een grote vraag naar
duidelijkheid over het verdere
traject van herontwikkeling.
Deze vraag zal eerst moeten
worden beantwoord om verder
engagement van de buurt te
vragen.

analyse | 15
ze kennen elkaar
werken zelden samen
werken soms samen
werken regelmatig samen
werken zeer regelmatig samen
De studio bracht het uitgebreide netwerk van
organisaties die actief zijn in de wijk in kaart. Ze
onderzochten in welke mate de verschillende
organisaties met elkaar verbonden zijn en
samenwerken. Dit gebeurde op basis van
interviews met de organisaties. Verder werd
er onderzocht hoe deze organisaties juist met
elkaar verbonden zijn, bv. doordat ze eenzelfde
ruitmte delen of een gelijkaardige werking
hebben.

18 | ndvr
gemeenschapsvorming
communicatie
samenkomen
gezondheid
kinderactiviteiten
sport
activiteiten voor ouderen
opvoeding en onderwijs
ELEGAST
VOEM
OKRA
ALMessira
WEJABouwspeelplein
Vaderhuis
CDONoord
Zum(café)
DeGrijzekatvzw
BuurtsporthalAll-In
`tSpoor
FreeClinic
Straathoekwerker
Zaalzoeker
MSCAhlan
KrasNoord
AntwerpBoxingAcademy
Buurtregie
Opsinjoren
StedelijkWijkoverleg
Het delen van eenzelfde ruimte
door verschillende organisaties
is een belangrijke factor in
de samenwerking tussen deze
organisaties en het delen van
hun uitgebreide netwerk.

20 | ndvr
CDO Noord
Buurtsport
Dam Comite
Elegast
Netwerk / verbondenheid
Een plek / locatie
Vrijwilligers(werk)
Communicatie
Toegang tot diensten
Er is vraag naar
Herkenbaar
Technische vaardigheden
Klanten
Budget / fondsen
Noden (”needs”)
Pluspunten (”assets”)
CDO Noord
Simon Peter
MSC Ahlan
Daniel Verbist
Er werd uitgebreid geanalyseerd wat de verschillende
lokale actoren te bieden hebben en waar ze net nood aan
hebben. Dit werd vertaald in duidelijke schema’s waaruit
kan gelezen worden op welke manier de verschillende
organisaties elkaar zouden kunnen verrijken, waar
samenwerkingen mogelijk zijn en op welke actoren je het
best een beroep kan doen om een bepaald project te
realiseren.
Katelijne Kerstens
Dam Comite Elegast
Simon Peter Daniel Verbist
CDO NoordSimon Peter
Elegast
Katelijne Kerstens
MSC Ahlan
Elegast
ruimtelijke noden / pluspunten netwerk noden / pluspunten
De invulling van een specifiek
programma op de Slachthuissite
kan worden georganiseerd
vertrekkende van de skills
van verschillende actoren in
de wijk. Dit kan zowel gaan
over wijkverenigingen als
ondernemers.

analyse | 29
auto’s en parkeerplaatsen
hekken
bomen
boten

analyse | 33
Een oplossing vinden
voor geluidsoverlast en
barrièrewerking zal cruciaal
zijn wil de herontwikkeling van
de slachthuissite een positieve
impact hebben op de hele buurt.

56 | ndvr
“Ik zou stelling 1 en 2 combineren. 2 is de ruimtelijke uitwerking van 1 met een
minimum oppervlakte van 1/3e van het projectgebied” -- “Goed idee!” -- “Ik
ben ook mee!”
“Creëren van een naadloze verbinding tussen Park Spoor Noord en het
(toekomstig) Park Spoor Oost via Lange Klarenstraat of via den Dam langs
Lange Lobroekstraat met een groene brug over het schijnpoort.
(bv. naast de spoorwegbrug)”
“Het Noordschippersdok zou een goeie plek zijn om een school te zetten: lage
gebouwen afgewisseld met speelplaats en groene ruimtes die na de schooluren
open zijn voor buurtbewoners (school in de stad, stad in de school). Dit om de
beschikbare ruimte comfortabel meerdere functies te geven. -- Het concept van
“Brede school” (overdag school, ’s avonds avondschool, muziek- of tekenschool)
moet mee geïntegreerd worden.” -- “Helemaal akkoord!”
“Ik vind ook dat stelling 2.‘Grotere doorwaadbaarheid’hierbij hoort! Slachthuissite
waar je volledig door kan wandelen/fietsen naar de andere kant met op je weg
winkeltjes en horeca, waarboven plek is voor wonen.”
“Ik wil geen groentenbakken want dat gaat hier toch niet werken. Sommigen uit
de buurt zullen er geen respect voor hebben.”
“ten minste 1/3e van het projectgebied moet groene
publieke ruimte zijn, waarin de huidige activiteiten
bewaard blijven”
“een aaneenschakeling van pleintjes verspreid over
de wijk voor een grotere doorwaadbaarheid”

dialoog | 57
“Hoogbouw kan vooral hier,omdat het geen licht wegneemt van de rechtstreekse
buren van de Slachthuissite in de Ceulemansstraat. Het kan een goede buffer
vormen voor lawaai en fijn stof voor de rest van de wijk.”
“Nu alle activiteiten weggaan op de Dam mag de kade geen onveilige plek
worden. Ook tussentijds is het belangrijk om activiteiten te voorzien.”
“Sociale woonboten zijn een piste om te onderzoeken! Overkapping van de
Oosterweel dring zich op!!”
“Beperkte hoogbouw: misschien toch mogelijk aan de Slachthuislaan? Mits open
ruimte tussen en onder de blokken. Kan goed zijn om kantoren aan te trekken
wat zeer goed is voor economie (horeca) -- 4 verdiepen: ik vind vier verdiepen
geen hoogbouw.Als er meer publieke ruimte komt, mag er van mij ook wat hoger
gebouwd worden.”
“Stellingen 5.‘Betaalbaar wonen’ en 6.‘Ruimte voor sport, spel en ontspanning’
horen ook samen!”
“damwijk tot aan het water brengen en een kwalitatief
front aan de slachthuislaan / het lobroekdok”
“eenevenwichtigemixvanwonenmoetgegarandeerd
worden”

dialoog | 59
“Een kleine terugkeer naar weleer, want den Dam HAD IT ALL! Lobroekstraat
winkelstraat,buurtwinkels,bank,postkantoor,station,tram…Eenzelfvoorzienend
dorp in’t stad.”
“Kwaliteitssupermarkt hoeft voor mij niet persé, eerder kleine zelfstandigen die
kwaliteit bieden in fruit, groenten, vis, vlees,… dààr wil ik voor betalen!”
“Shopping center met ontspanningsplaatsen.”
“Tijdelijke pop-up economie
Link met vlees: zie recent event met de ‘foodtrucks’ op de kaai.”
“Mijn groene stickers zijn op! Is dit statement niet als onderdeel te bezien van
stelling 7‘groter aantal basisvoorzieningen’? Ik zie een mooie mix van winkeltjes,
dienstverlening, een markplaats (overdekt) wel samengaan met de creatieve
economie. Stad kan voorzien in ruimte hiervoor (zowel privé als overheid) en via
verschillende wegen bepaalde doelgroepen eerst aan te trekken en dit samen met
een ruimtelijke doorwaadbaarheid van de site (voorverkoopsrecht of –verhuur)!”
“De bedrijven zijn hier vanavond weer niet bij...”
“een groter aanbod aan basisvoorzieningen” “de term ‘creatieve economie’ moet meer inhoud
krijgen”

60 | ndvr
“Plaats voor fietsers!”
“Parkeerplaatsen blijven belangrijk – ge moet met de auto nog door kunnen.”
-- “Ok, Maar wel traag!” -- “Parkeren liefst onder de grond, het moet gezellig
blijven.” -- “Parking voor het Sportpaleis moet buiten den Dam.”
“Treinstation Dam moet absoluut terug open!”
“Ik wil een ringtram!” -- “Ik ook!” -- “Idem!” -- “Dit kan aansluiting geven op
openbaar vervoer naar de randgemeenten, zodat niet ALLES radiaal richting
rooseveltplaats dendert.” -- “Ik wil ook een bus!”
“Geen knooppunt (‘Hollandse knoop’) aan Schijnpoort naar de
Oosterweelverbinding”
“er moeten oplossingen komen voor de negatieve
gevolgen van mobiliteit op schaal van de stad”
“mobiliteit op schaal van den dam moet inzetten op
openbaar vervoer en traag verkeer”

58 | ndvr
“Méér sport aan schappelijke prijzen, het huidige aanbod voldoet bijlange niet!
Maar daarnaast ook meer controle over de activiteiten (nu: vandalisme), nu al
lokalen voorzien voor toekomstige verenigingen.”
“Ontspanning, ontmoeting en sport (buiten) moet een onderdeel zijn van de
open en groene ruimte, niet enkel gebouwen.”“Case-studie wonen in Brasschaat: wat hier heel interessant is het
voorverkooprecht voor mensen die een minimum aantal jaren in Brasschaat
wonen (kan ook voor den Dam!).”
Wonen op een school
Brasschaat
ref.: PPS betaalbare woningen op schoolgebouw Brasschaat - GIBO Antwerpse Bouwwerkengrondeigenaar, oefent andere functie uit
individuele eigenaars
NIEUWE FUNCTIE
Grond is zeer kostbaar en kan vaak veel efficiënter gebruikt worden. Door
twee verschillende functies te combineren kan er meer groene en publieke
ruimte bewaard blijven. De bewoners van
de woningen maken gebruik van de
speelplaats buiten de schooluren.
DIFFERENT WAYS OF DEALING WITH
FUNCTIONS
Groen Kwartier - vaste prijs per m²
Antwerpen
ref.: http://www.groenkwartier.be/
eigenaar 1: betaalt €100
stel: vraagprijs €1/m²
eigenaar 2: betaalt €80
80 m²
100 m²
Er zijn verschillende nieuwe beleidsmaatregelen waarbij via premie’s of
regelingen goedkopere woningen gerealiseerd kunnen. Zo kan men een
maximum prijs per m² vastleggen waardoor
de prijs niet per opbod zal stijgen.
POLICIES
individuele eigenaars
gemeenschap
ANDERS OMGAAN MET
GRONDBEZIT
OWNERSHIP
ANDERS OMGAAN MET
BELEID
ANDERS OMGAAN MET
FUNCTIES
Community Land Trust (CLT)
Charleroi
ref.: http://www.leiedal.be/betaalbaarwonen/community-land-trust
De bewoner koopt enkel de woning maar de grond blijft eigendom van de
gemeenschap. Bij verkoop van de woning gaat 75% van de winst naar de
gemeenschap om terug in de CLT te investeren.
BETAALBAARWONEN
“huisvesting moet betaalbaar blijven” “gevarieerde ruimte voor sport, spel, ontspanning
en ontmoeting”

dialoog | 67
1. ten minste 1/3 van het projectgebied groene publieke ruimte
In het voorontwerp van de projectdefinitie voorziet de stad 5000m² groene
ruimte. Dat is minder dan het huidige groen op het Noordschippersdok en is
dus veel te weinig.Door het bestaande hoge aandeel aan woningen zonder tuin1
en de geplande toename van de bevolking in de wijk, heeft de wijk nu en zeker
in de toekomst nood aan bijkomende groene en publiek toegankelijke ruimte.
Daarom vragen we om op ten minste 1/3 van het gebied, publieke groene
ruimte te voorzien. Naast Park Spoor Noord wordt vandaag ook de groene
publieke ruimte aan het Noordschippersdok intensief gebruikt.Er is in de buurt
nood aan ruimte waar kinderen dicht bij huis kunnen spelen,plekjes die echt van
de buurt zijn2. Daarbij worden bestaande sport- en ontspanningsinitiatieven
best geïntegreerd in de nieuwe omgeving. De groene open ruimte dient divers
en te zijn waarbij een aaneenschakeling van de verschillende groene publieke
plekken zorgt voor een optimale doorwaardbaarheid van de wijk/site voor
fietsers en voetgangers. Ook een plek voor volkstuintjes of samentuinen
is wenselijk. Dit kan een ontmoetingsplek worden voor de verschillende
bewoners uit de buurt.
2. echt betaalbaar wonen, op lange termijn gegarandeerd
Den Dam is een zeer diverse buurt die sinds de komst van Spoor Noord
sterk aan populariteit heeft gewonnen. Hierdoor is de kans klein dat kleine
Dammerkes die nu in de wijk opgroeien hier later ook kunnen wonen.Gezinnen
ouderen, alleenstaanden die huren op de private huurmarkt vinden steeds
moeilijker betaalbare woningen en voelen dat in hun portefeuille. Inzetten
op een complementair woningaanbod, waarvan sprake in de projectdefinitie,
betekent dus vooral inzetten op woningen die de bewoners van Den Dam en
omgeving weer een vooruitzicht in de stad bieden.Wij ondersteunen daarom
de zoektocht naar nieuwe en betaalbare woontypologieën, maar zien die
betaalbaarheid graag geconcretiseerd. Zo stellen banken en woonexperten
dat de woonkost – zeker bij gezinnen met een lager inkomen - maximaal
30% van het gezinsinkomen zou mogen innemen. Dit wordt op de private
huurmarkt op den Dam niet gehaald.3 Er moet dus vooral ingezet worden op
woningen voor de kleinere budgetten in de buurt omdat zij anders het snelst
uit de huizenmarkt en uit de buurt worden geduwd.
3. de zone lobroekdok is een kwalitatief onderdeel van den dam
Het Lobroekdok en de bedrijvenzone ernaast zijn onlosmakelijk verbonden
met Den Dam. De zone dient daarom expliciet deel uit te maken van de
projectdefinitie Slachthuissite/Noordschippersdok/Lobroekdok. Enkel door de
zone Lobroekdok als een kwalitatief onderdeel van Den Dam te zien, kan een
‘kwalitatief front’ waarvan sprake in de projectdefinitie gerealiseerd worden.
Veilige oversteekplaatsen op de Slachthuislaan moeten de connectie tussen het
Lobroekdok en de rest van Den Dam verzekeren.Zone 50 op de Slachthuislaan
is een voorwaarde voor kwaliteit aan beide zijden van de Slachthuislaan. De
zone rond het Lobroekdok wordt momenteel meer en meer een verlaten
onaangename omgeving om te komen. Den Dam is vragende partij om deze
trend te keren.Een kwalitatieve ontwikkeling van de zone rond het Lobroekdok
is enkel mogelijk in combinatie met een overkapping van de Ring.

68 | ndvr
4.nood aan gevarieerde ruimte voor sport,spel,ontspanning en ontmoeting
In het projectgebied moet er voldoende sport-,kinderen jeugd-,ontmoetings-
en seniorenruimte komen, aangepast aan de noden van de huidige én
toekomstige inwoners van Den Dam. Bij de heraanleg van het gebied moet
er minstens evenveel sportgelegenheid (oppervlakte) voorzien worden als
de bestaande sporthal en -terreinen. Het aanbod van voorzieningen voor
jongeren moet toenemen en er moet ruimte zijn om nieuwe en bestaande
initiatieven te laten groeien4. Naast de slimme invulling van publieke plekken
voor laagdrempelige sport- en spelactiviteiten5 is er dus ook behoefte aan
multifunctionele infrastructuur voor verenigingen. Een brede school met
ruimtes die buiten de schooluren beschikbaar zijn voor sport en ontspanning,
kan een deel van deze functies invullen.
5. een groter aanbod aan basisvoorzieningen
De wijk heeft nood aan een aantal basisvoorzieningen zoals buurtwinkels,
kinderopvang, een postpunt, een bancontact, een politiekantoor, een tandarts,
een mutualiteit,een toegankelijker oplaadpunt voor de sorteerstraatpasjes,een
kwaliteitssupermarkt.DeontwikkelingvandeSlachthuissiteNoordschippersdok/
Lobroekdok moet een hefboom zijn om deze basisvoorzieningen voldoende
afzet te geven.woningen voor de kleinere budgetten in de buurt omdat zij
anders het snelst uit de huizenmarkt en uit de buurt worden geduwd.
6. kleinschalige economische bedrijvigheid op maat van de buurt
Het project van de Slachthuissite/Noordschippersdok/Lobroekdok moet
de groei van economische bedrijvigheid op maat van de buurt faciliteren.
Kleinschalige en betaalbare ateliers en werkplaatsen die de initiatieven van lokale
talenten ondersteunen en de werkloosheidsgraad van de buurt mee kunnen
doen dalen.Geen focus dus op het importeren van grootschalige economische
activiteitn naar Den Dam, maar op een zichtbare, levendige economie zoals
bijvoorbeeld (kleinschalige) auto-,fiets-,en brommerherstelling,meubelmakerij,
stoffeerders, sociale tewerkstellingsprojecten, bokstraining, etc. Op die manier
kunnen ook banden gesmeed worden met de vleesverwerkende bedrijven (vb.
liever een wekelijkse vleesmarkt dan enkel versnijden en stockage zonder link
met de buurt) en met de geschiedenis van ambachten als scheepsbouw en
-herstelling. De ambitie om ruimte te maken voor vrije beroepen en lokale
initiatieven lezen we dan ook op dezelfde manier. Groothandel daarentegen
moet vermeden worden.
7. den dam moet een verkeersluwe wijk worden
Lokaal autoverkeer is noodzakelijk,maar het sluipverkeer moet verdwijnen.Den
Dam moet een aangenamere omgeving worden voor fietsers en voetgangers.
Er moet veel aandacht zijn voor comfortabele en veilige voetpaden voor
iedereen (rolstoelgebruikers, ouders met een kinderwagen, ...). Heel concreet
adviseren we om op het projectgebied een trage weg aan te leggen voor
voetgangers en fietsers, die van noord naar zuid door de wijk slingert. De
buurt lijdt onder bovenlokale parkeerdruk (Park Spoor Noord, Sportpaleis) en
met de toekomstige ontwikkelingen (hogescholen, ziekenhuis) vreest de buurt
dat dit alleen nog maar zal verergeren. Den Dam vraagt om geen parking te
voorzien voor deze grootschalige activiteiten op het projectgebied, maar ook
niet elders in de woonwijk. Ook tijdens de werken aan deze ontwikkelingen
moet de buurt van extra parkeerdruk gespaard blijven.

dialoog | 69
8. minder overlast van doorgaand bovenlokaal verkeer
Allerhande doorgaand verkeer zorgt nu voor overlast van fijnstof en pollutie,
lawaai en onveiligheid. Wat betreft het Oosterweeldossier blijft de buurt
bezorgd over de locatie van de nieuwe sleuf. Daarom is de buurt voorstander
van een overkapping van de ring. Door de nabijheid van het Albertkanaal
en de verschillende dokken is watertransport de aangewezen manier om
bouwmaterialen aan en af te voeren voor deze werken. De buurt vraagt om
de Slachthuislaan als zone 50 te behouden.Als de snelheid van het verkeer zou
verhogen,wordt een verbinding van de wijk met het water van het Lobroekdok
en de IJzerlaan weinig realistisch. Ook is het nodig te onderzoeken hoe er
gezorgd kan worden voor minder vrachtvervoer op het ringspoor.
9. een betere ontsluiting van den dam door openbaar vervoer
De bewoners van Den Dam moeten betere toegang hebben tot openbaar
vervoer. Den Dam wil een tram op de Singel, een betere verbinding met de
openbaar vervoer-hub aan de Schijnpoort en een heropening van treinstation
Dam. Je moet vanop den Dam met het openbaar vervoer op maximum 15
minuten via het Sint-Jansplein naar het stadscentrum kunnen rijden.

oncretiseerd. Daarbij wordt er uitgegaan van een
praken over samenwerking en participatie zullen
ndertekend door de verschillende stakeholders.
oep participatie zorgen voor de opvolging van
fase projectdefinitie werd de organisatie van
esteld waarvan de resultaten te vinden zijn in
erplan werd er afgesproken om na het kiezen
mende ontwerpers een briefing te organiseren
t toegelicht en deze bundel.Vervolgens werken
us achter gesloten deuren een voorstel uit. Na
erpen organiseert de stad participatie voor de
pen.De stad en de eigenaars kiezen de winnende
e keuze gaan ze in op opmerkingen en suggesties
ert de buurt over het winnende ontwerp.Tijdens
worden ontwerpende workshops met buurt en
uit over de organisatie van eventuele interventies
open anderhalf jaar is deze suggestie meermaals
n de slachthuissite in een volgende fase terecht
om deze concrete te maken. Zo toekomstige
pelijk te maken voor de buurt. Zo wordt er een
en kan de site al toegeëigend worden waardoor
tieve manier kunnen verkend worden. Op deze
intentie getoond naar de bewoners om op een
werken. Inspraak hoeft geen remmende factor te

Bruto Stedelijk Geluk

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to Bruto Stedelijk Geluk

Similar to Bruto Stedelijk Geluk (20)

More from Stedenbeleid Vlaanderen

More from Stedenbeleid Vlaanderen (20)

Bruto Stedelijk Geluk