Τρόπος σχηματισμού αποθετικών και ημιαποθετικών ρημάτων της λατινικής γλώσσας

1. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ | σχηματισμός αποθετικών – ημιαποθετικών ρημάτων
1
Σχηματισμός αποθετικών – ημιαποθετικών
ρημάτων της λατινικής γλώσσας
Α) ΑΠΟΘΕΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ
Κλίνονται όπως τα ρήματα στην παθητική φωνή , αλλά έχουν και ορισμένους τύπους της ενεργητικής . Τα
αποθετικά ρήματα «δανείζονται» από την ενεργητική φωνή :
1. Μετοχή Ενεστώτα
2. Μετοχή Μέλλοντα
3. Απρμφ. Μέλλοντα
4. Υποτακτική Μέλλοντα
5. Σουπίνο
6. Γερούνδιο
Αποθετικά είναι τα ρήματα :
1. adhortor – adhortatus sum – adhortãri 1 = προτρέπω
2. admiror – admiratus sum – admirãri 1 = θαυμάζω
3. arbitror – arbitratus sum – arbitrãri 1 = νομίζω
4. complector – complexus sum – complecti 3 = αγκαλιάζω
5. congredior – congressus sum – congredi 3 = συγκρούομαι
6. conloquor – conlocutus sum – conloqui 3 = συζητώ
7. conor – conatus sum – conãri 3 = προσπαθώ
8. consequor – consecutus sum – consequi 3 = ακολουθώ
9. dilabor – dilapsus sum – dilabi 3 = καταρρέω
10. egredior – egressus sum – egredi 3 = βγαίνω
11. elabor – elapsus sum – elabi 3 = ξεγλιστρώ
12. enascor – enatus sum – enasci 3 = φυτρώνω
13. experior – expertus sum – experiri 4 = δοκιμάζω
14. fateor – fassus sum – fatéri 2 = ομολογώ
15. gradior – gressus sum – gradi 4 = βαδίζω
16. hortor – hortatus sum – hortãri 1 = παρακινώ
17. indignor – indignatus sum – indignãri 1 = αγανακτώ
18. ingredior – ingressus sum – ingredi 3 = εισέρχομαι
19. intueor – intuitus sum – intuéri 2 = κοιτάζω
20. loquor – locutus sum – loqui 3 = μιλώ
21. mentior – mentitus sum – mentiri 4 = λέω ψέματα
22. miror – miratus sum – mirãri 1 = θαυμάζω
Δεν σχηματίζουν το απαρέμφα-
το μέλλοντα της μέσης φωνής

2. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ | σχηματισμός αποθετικών – ημιαποθετικών ρημάτων
2
23. miseror – miseratus sum – miserari 1 = θρηνώ
24. molior – molitus sum – moliri 4 = μηχανεύομαι
25. morior – mortuus sum – mori 3 = πεθαίνω
26. nascor – natus sum – nasci 3 = γεννιέμαι
27. obsequor – obsecutus sum – obsequi 3 = χωρίζομαι
28. orior – ortus sum – oriri 4 = εμφανίζομαι
29. osculor – osculatus sum – osculari 1 = φιλώ
30. patior – passus sum – pati 3 = υπομένω
31. polliceor – pollicitus sum – pollicéri 2 = υπόσχομαι
32. proelior – proeliatus sum – proeliãri 1 = πολεμώ
33. queror – questus sum – queri 3 = παραπονιέμαι
34. sequor – secutus sum – sequi 3 = ακολουθώ
35. utor – usus sum – uti 3 = χρησιμοποιώ
36. veneror – veneratus sum – venerãri 1 = προσκυνώ
37. vereor – veritus sum – veréri 2 = φοβάμαι
Κλίση αποθετικών ρημάτων
Παράδειγμα : arbitror – arbitratus sum – arbitrari 1
ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ arbitror arbitrer
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ arbitrabar arbitrarer
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ arbitrabor arbitraturus/a/um sim
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ arbitratus/a/um sum arbitratus/a/um sim
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ arbitratus/a/um eram arbitratus/a/um essem
ΤΕΤ. ΜΕΛΛ. arbitratus/a/um ero ---
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
πρόσωπο ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
β’ ενικό arbitrare arbitrator
γ’ ενικό --- arbitrator
β’ πληθυντικό arbitramini ---
γ’ πληθυντικό --- arbitrantor
ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ ΜΕΤΟΧΕΣ
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ arbitrari arbitans (- ntis)
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ arbitraturum/am/um
arbitraturos/as/a esse
arbitraturus /a/um
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ arbitratum/am/um
arbitratos/as/a esse
arbitratus/a/um
ΤΕΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
arbitratum/am/um
arbitratos/as/a fore
---
ΣΟΥΠΙΝΟ
Αιτιατική arbitratum
ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ
Γενική arbitrandi
Δοτική arbitrando
Αφαιρετική arbitratu
Αιτιατική arbitrandum
Αφαιρετ. arbitrando
ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟ arbitrandus / arbitranda / arbitrandum

3. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ | σχηματισμός αποθετικών – ημιαποθετικών ρημάτων
3
Β) ΗΜΙΑΠΟΘΕΤΙΚΑ ΡΗΜΑΤΑ
1
η
ΟΜΑΔΑ : σ’ αυτήν ανήκουν όσα ρήματα έχουν στους αρχικούς χρόνους …
παραδείγματα :
audeo – ausus sum – audere 2 = τολμώ
gaudeo – gavisus sum – gaudere 2 = χαίρω
soleo – solitus sum – solere 2 = συνηθίζω
confido – confisus sum – confidere 3 = έχω πεποίθηση
2
η
ΟΜΑΔΑ : σ’ αυτήν την ομάδα ανήκουν όσα ρήματα στους αρχικούς χρόνους έχουν…
παραδείγματα :
devertor – deverti – deverti 3 = εγκαθίσταμαι
revertor – reverti1
1
– reverti 3 = επιστρέφω
adsentior – adsensi – adsentiri 4 = συμφωνώ
κλίνονται :
τα παραπάνω ρήματα σχηματίζουν κατά την ενεργητική φωνή όσους τύπους προέρχονται από αρχικό χρόνο
που βρίσκεται σε ενεργητική φωνή, ενώ κατά την παθητική φωνή σχηματίζουν όσους τύπους σχηματίζονται από
αρχικό χρόνο που βρίσκεται σε παθητική φωνή.
παράδειγμα 1
ης
ομάδας :
ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ soleo soleam
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ solebam solerem
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ solebo soliturus/a/um sim
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ solitus/a/um sum solitus/a/um sim
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ solitus/a/um eram solitus/a/um essem
ΤΕΤ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ solitus/a/um ero ---
1
Το revertor σχηματίζεται και σαν αποθετικό : revertor – reversus sum – reverti 3 = επιστρέφω.
Ενεστώτας Ενεργητικός
Παρακείμενος Παθητικός
Απαρέμφατο ενεστώτα Ενεργητικός
Ενεστώτας Παθητικός
Παρακείμενος Ενεργητικός
Απαρέμφατο Ενεστώτα Παθητικό

4. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ | σχηματισμός αποθετικών – ημιαποθετικών ρημάτων
4
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
πρόσωπο ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
β’ ενικό sole soleto
γ’ ενικό --- soleto
β’ πληθυντικό solete soletote
γ’ πληθυντικό --- solento
ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ ΜΕΤΟΧΕΣ
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ solere solens
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ soliturum/am/um
solituros/as/a esse soliturus /a/um
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ solitum/am/um
solitos/solitas/solita
esse
solitus/a/um
ΤΕΤ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ solitum/am/um
solitos/solitas/solita
fore
---
ΣΟΥΠΙΝΟ
Αιτιατική solitum
ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ
Γενική solendi
Δοτική solendo
Αφαιρετική solitu
Αιτιατική solendum
Αφαιρετ. solendo
ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟ solendus / solenda / solendum
παράδειγμα 2
ης
ομάδας :
ΟΡΙΣΤΙΚΗ ΥΠΟΤΑΚΤΙΚΗ
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ devertor devertar
ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ devertebar deverterer
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ devertar ---
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ deverti deverterim
ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ deverteram devertissem
ΤΕΤ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ devertero ---
ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ
πρόσωπο ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ
β’ ενικό devertere devertitor
γ’ ενικό --- devertitor
β’ πληθυντικό devertimini ---
γ’ πληθυντικό --- devertuntor

5. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΛΑΤΙΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ | σχηματισμός αποθετικών – ημιαποθετικών ρημάτων
5
ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΑ ΜΕΤΟΧΕΣ
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ deverti ---
ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ deversum iri deversurus/a/um
ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ devertisse deversus/a/um
ΤΕΤ. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ --- ---
ΣΟΥΠΙΝΟ
Αιτιατική deversum
ΓΕΡΟΥΝΔΙΟ
Γενική ---
Δοτική ---
Αφαιρετική deversu
Αιτιατική ---
Αφαιρετ. ---
ΓΕΡΟΥΝΔΙΑΚΟ devertendus / devertenda / devertendum
© Θάνος Σταυρόπουλος – φιλόλογος, MSc.
thanosstavropoulos@yahoo.gr