SlideShare a Scribd company logo
1 of 13
Download to read offline
การศึกษาข้อมูลคติชนประเภทนิทาน
บรรยาย โดย อาจารย์วาสนา ศรีรักษ์
ความสาคัญของการศึกษาข้อมูลประเภทนิทาน
 นิทานเป็นข้อมูลประเภทเรื่องเล่า (Narratives)
 เรื่องเล่าเป็นข้อมูลประเภทแรกที่นักคติชนสนใจ
 ทุกท้องถิ่นมีนิทาน หลากหลายเรื่อง หลากหลายประเภท
 แต่ละท้องถิ่นมีนิทานที่แตกต่างกัน
 แต่ละท้องถิ่นมีนิทานที่คล้ายคลึงกัน
 นิทานแต่ละเรื่องแสดงถึงลักษณะเด่นของคนในท้องถิ่น
 นิทานแต่ละเรื่องอธิบายที่มาและที่ไปของแต่ละท้องถิ่น
ประเภทของนิทาน
ตานาน (Myth)
นิทานอธิบายเหตุ
(Explainary tales)
นิทาน
เรื่องโม้
นิทาน
ไม่รู้จบ
นิทานสัตว์
(Animal
Tales)
นิทานมหัศจรรย์
หรือ นิทานชีวิต
(Fairy Tales)
นิทานผี
(Ghost)
นิทานประจาถิ่น
(legend)
นักคติชนศึกษาอะไรในนิทาน?
อนุภาค
แบบเรื่อง
ไวยากรณ์ของนิทาน
การประนีประนอมและความขัดแย้งในนิทาน
บทบาทหน้าที่ของนิทานในสังคม
อนุภาคของนิทาน (Motif)
ความหมาย
 ส่วนประกอบที่เล็กที่สุดของนิทานที่มีผลต่อเนื้ อเรื่อง และมี
ความโดดเด่น
เช่น
- ตัวเอกเกิดมาพร้อมของวิเศษ
- ตัวเอกเกิดมาในร่างสัตว์
- ตัวเอกถูกแย่งสมบัติ
- ตัวเอกฝ่ายหญิงเกิดมาในดอกไม้
เป็นต้น
แบบเรื่องของนิทาน (tale type)
ความหมาย
นิทานหลายเรื่องมีลักษณะการดาเนิน
เรื่อง ตัวละคร ฉาก และเหตุการณ์ใน
เครื่องคล้ายคลึงกัน จนอาจจัดเป็น
แบบแผน หรือหมวดหมู่ ของเนื้ อหาที่
คล้ายคลึงกันได้ เช่น แบบเรื่องนิทาน
ซินเดอเรลล่า แบบเรื่องนิทานสังข์ทอง
เป็นต้น
นักคติชนวิทยาที่เกี่ยวข้อง
Stith Thomson
- ศึกษาและรวบรวมอนุภาคของนิทาน
- จัดทาดัชนีอนุภาคของนิทาน (Motif index
of the tales)
- ร่วมกับ Aunties Anne จัดทาแบบเรื่องของ
นิทาน (Tale Type Index)
ไวยากรณ์ของนิทาน
ความหมาย
 นิทานทั่วโลกมีลักษณะร่วมกัน 2 ประการคือ
นิทานเป็นผลผลิตทางปัญญาและจินตนาการ
ของมนุษย์ และ นิทานเป็นผลผลิตทางวัฒนธรรม
ของแต่ละวัฒนธรรม การค้นพบโครงสร้างนิทาน
หรือ ไวยากรณ์ของนิทาน จึงเป็นการยืนยันว่า
นิทานดาเนินไปภายใต้ "ระบบคิด" ที่เป็นสากล
ของมนุษย์ แต่การที่โครงสร้างนิทานใน
แต่ละวัฒนธรรมมีความต่างกันก็เป็นการยืนยันว่า
โครงสร้าง มีความสัมพันธ์กับวัฒนธรรมอยู่มิใช่น้อย
ไวยากรณ์ของนิทาน หรือ โครงสร้างของนิทาน
ความหมาย
 นิทานแต่ละเรื่อง ในแต่ละท้องถิ่น หรือ กลุ่มชน จะดาเนิน
เรื่องตามโครงสร้างของนิทานที่ปรากฏใน “จิตไร้สานึก”
ของกลุ่มชนแต่ละกลุ่ม ทาให้นิทานแทบทุกเรื่องในท้องถิ่น
นั้น ดาเนินเรื่องไปคล้ายคลึงกัน
เช่น นิทานไทย มักจะดาเนินไปด้วยไวยากรณ์แบบ
- เรียนวิชา ฆ่ายักษ์ ลักนาง
หรือ
- รักลูกสาวยักษาพากันจร แล้วย้อนกลับมาฆ่าพ่อตาตาย
วลาดิมีร์ พรอพพ์
(Vladimir Propp)
นักคติชนวิทยาด้านโครงสร้างของนิทาน
การประนีประนอมและความขัดแย้งในนิทาน
ความหมาย
เมื่อมีการพบปะกันของวัฒนธรรมตั้งแต่สองวัฒนธรรม
ขึ้นไป ทาให้เกิดการปะทะกันของวัฒนธรรมดั้งเดิม
และวัฒนธรรมใหม่ที่เผยแพร่เข้ามา เกิดความขัดแย้ง
การต่อสู้ของวัฒนธรรมสองส่วน เก่า-ใหม่ บางครั้ง
เมื่อไม่มีฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งได้รับการยอมรับเต็มที่
ก็จะเกิดการประนีประนอมและทาให้พบร่องรอย
การอยู่ร่วมกันของวัฒนธรรมทั้งสองส่วนในนิทาน
หรือตานานเรื่องเดียวกัน
โคลด์ เลวี่ – สเตร๊าส์
(Cald Levi-Strouss)
นักคติชนวิทยาที่สาคัญและเกี่ยวข้อง
บทบาทหน้าที่ของนิทานในสังคม
๑. สร้างเอกลักษณ์และประวัติศาสตร์ท้องถิ่น
๒. ให้การอบรมสั่งสอนจริยธรรม
๓. ให้ผู้คนหลีกหนีจากความขัดแย้งในความเป็นจริง
๔. ถ่ายทอดความเชื่อ ประเพณี และพิธีกรรม
William Bascom

More Related Content

What's hot

การวิเคราะห์และประเมินคุณค่าวรรณคดีและวรรณกรรม
การวิเคราะห์และประเมินคุณค่าวรรณคดีและวรรณกรรมการวิเคราะห์และประเมินคุณค่าวรรณคดีและวรรณกรรม
การวิเคราะห์และประเมินคุณค่าวรรณคดีและวรรณกรรมWatcharapol Wiboolyasarin
 
วรรณคดีสมัยอยุธยาตอนกลาง
วรรณคดีสมัยอยุธยาตอนกลางวรรณคดีสมัยอยุธยาตอนกลาง
วรรณคดีสมัยอยุธยาตอนกลางNattha Namm
 
ใบความรู้ที่ 6 เรื่อง ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
ใบความรู้ที่ 6 เรื่อง ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์ใบความรู้ที่ 6 เรื่อง ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
ใบความรู้ที่ 6 เรื่อง ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์Princess Chulabhon's College Chonburi
 
โครงงานภาษาไทยเรื่องนิทาน
โครงงานภาษาไทยเรื่องนิทานโครงงานภาษาไทยเรื่องนิทาน
โครงงานภาษาไทยเรื่องนิทานRawinnipha Joy
 
เอเชียไมเนอร์
เอเชียไมเนอร์เอเชียไมเนอร์
เอเชียไมเนอร์Pannaray Kaewmarueang
 
สื่อการสอนอาจารย์มารินทร์ ม5มหาเวสสันดร
สื่อการสอนอาจารย์มารินทร์ ม5มหาเวสสันดรสื่อการสอนอาจารย์มารินทร์ ม5มหาเวสสันดร
สื่อการสอนอาจารย์มารินทร์ ม5มหาเวสสันดรComputer ITSWKJ
 
ภูมิศาสตร์ประเทศไทย4
ภูมิศาสตร์ประเทศไทย4ภูมิศาสตร์ประเทศไทย4
ภูมิศาสตร์ประเทศไทย4wittawat_name
 
หน่วยที่ ๓ ความเป็นพลเมืองดี [Autosaved]
หน่วยที่ ๓ ความเป็นพลเมืองดี [Autosaved]หน่วยที่ ๓ ความเป็นพลเมืองดี [Autosaved]
หน่วยที่ ๓ ความเป็นพลเมืองดี [Autosaved]Sansanee Tooksoon
 
การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์พัน พัน
 
โวหารในการเขียน
โวหารในการเขียนโวหารในการเขียน
โวหารในการเขียนkrubuatoom
 
หน่วยที่ 5 การวางโครงเรื่องของเรียงความ
หน่วยที่ 5 การวางโครงเรื่องของเรียงความหน่วยที่ 5 การวางโครงเรื่องของเรียงความ
หน่วยที่ 5 การวางโครงเรื่องของเรียงความขนิษฐา ทวีศรี
 
ประวัติที่มาของเรื่อง1
ประวัติที่มาของเรื่อง1ประวัติที่มาของเรื่อง1
ประวัติที่มาของเรื่อง1Tae'cub Rachen
 
ประโยคในภาษาไทย
ประโยคในภาษาไทยประโยคในภาษาไทย
ประโยคในภาษาไทยHansa Srikrachang
 
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ ๑๓นิทานพื้นบ้าน
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ ๑๓นิทานพื้นบ้านแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ๑๓นิทานพื้นบ้าน
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ ๑๓นิทานพื้นบ้านน้ำอ้อย อ้อยอ้อย
 
พระเวสสันดร กัณฑ์มัทรี 30 35
พระเวสสันดร กัณฑ์มัทรี 30 35พระเวสสันดร กัณฑ์มัทรี 30 35
พระเวสสันดร กัณฑ์มัทรี 30 35Milky' __
 
วิเคราะห์หลักสูตรไทย55
วิเคราะห์หลักสูตรไทย55วิเคราะห์หลักสูตรไทย55
วิเคราะห์หลักสูตรไทย55Nun'Top Lovely LoveLove
 
การเขียนบทสารคดี-01
การเขียนบทสารคดี-01การเขียนบทสารคดี-01
การเขียนบทสารคดี-01Apida Runvat
 
ปรัชญาทั่วไป ตอน ทำความรู้จักกับปรัชญา
ปรัชญาทั่วไป ตอน ทำความรู้จักกับปรัชญาปรัชญาทั่วไป ตอน ทำความรู้จักกับปรัชญา
ปรัชญาทั่วไป ตอน ทำความรู้จักกับปรัชญาPadvee Academy
 

What's hot (20)

การวิเคราะห์และประเมินคุณค่าวรรณคดีและวรรณกรรม
การวิเคราะห์และประเมินคุณค่าวรรณคดีและวรรณกรรมการวิเคราะห์และประเมินคุณค่าวรรณคดีและวรรณกรรม
การวิเคราะห์และประเมินคุณค่าวรรณคดีและวรรณกรรม
 
วรรณคดีสมัยอยุธยาตอนกลาง
วรรณคดีสมัยอยุธยาตอนกลางวรรณคดีสมัยอยุธยาตอนกลาง
วรรณคดีสมัยอยุธยาตอนกลาง
 
ใบความรู้ที่ 6 เรื่อง ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
ใบความรู้ที่ 6 เรื่อง ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์ใบความรู้ที่ 6 เรื่อง ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
ใบความรู้ที่ 6 เรื่อง ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
 
Powerpoint คำนาม ม.1
Powerpoint คำนาม ม.1Powerpoint คำนาม ม.1
Powerpoint คำนาม ม.1
 
โครงงานภาษาไทยเรื่องนิทาน
โครงงานภาษาไทยเรื่องนิทานโครงงานภาษาไทยเรื่องนิทาน
โครงงานภาษาไทยเรื่องนิทาน
 
เอเชียไมเนอร์
เอเชียไมเนอร์เอเชียไมเนอร์
เอเชียไมเนอร์
 
สื่อการสอนอาจารย์มารินทร์ ม5มหาเวสสันดร
สื่อการสอนอาจารย์มารินทร์ ม5มหาเวสสันดรสื่อการสอนอาจารย์มารินทร์ ม5มหาเวสสันดร
สื่อการสอนอาจารย์มารินทร์ ม5มหาเวสสันดร
 
ภูมิศาสตร์ประเทศไทย4
ภูมิศาสตร์ประเทศไทย4ภูมิศาสตร์ประเทศไทย4
ภูมิศาสตร์ประเทศไทย4
 
หน่วยที่ ๓ ความเป็นพลเมืองดี [Autosaved]
หน่วยที่ ๓ ความเป็นพลเมืองดี [Autosaved]หน่วยที่ ๓ ความเป็นพลเมืองดี [Autosaved]
หน่วยที่ ๓ ความเป็นพลเมืองดี [Autosaved]
 
การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
การสร้างสรรค์ภูมิปัญญาและวัฒนธรรมไทยสมัยรัตนโกสินทร์
 
โวหารในการเขียน
โวหารในการเขียนโวหารในการเขียน
โวหารในการเขียน
 
หน่วยที่ 5 การวางโครงเรื่องของเรียงความ
หน่วยที่ 5 การวางโครงเรื่องของเรียงความหน่วยที่ 5 การวางโครงเรื่องของเรียงความ
หน่วยที่ 5 การวางโครงเรื่องของเรียงความ
 
คำสรรพนาม
คำสรรพนามคำสรรพนาม
คำสรรพนาม
 
ประวัติที่มาของเรื่อง1
ประวัติที่มาของเรื่อง1ประวัติที่มาของเรื่อง1
ประวัติที่มาของเรื่อง1
 
ประโยคในภาษาไทย
ประโยคในภาษาไทยประโยคในภาษาไทย
ประโยคในภาษาไทย
 
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ ๑๓นิทานพื้นบ้าน
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ ๑๓นิทานพื้นบ้านแผนการจัดการเรียนรู้ที่ ๑๓นิทานพื้นบ้าน
แผนการจัดการเรียนรู้ที่ ๑๓นิทานพื้นบ้าน
 
พระเวสสันดร กัณฑ์มัทรี 30 35
พระเวสสันดร กัณฑ์มัทรี 30 35พระเวสสันดร กัณฑ์มัทรี 30 35
พระเวสสันดร กัณฑ์มัทรี 30 35
 
วิเคราะห์หลักสูตรไทย55
วิเคราะห์หลักสูตรไทย55วิเคราะห์หลักสูตรไทย55
วิเคราะห์หลักสูตรไทย55
 
การเขียนบทสารคดี-01
การเขียนบทสารคดี-01การเขียนบทสารคดี-01
การเขียนบทสารคดี-01
 
ปรัชญาทั่วไป ตอน ทำความรู้จักกับปรัชญา
ปรัชญาทั่วไป ตอน ทำความรู้จักกับปรัชญาปรัชญาทั่วไป ตอน ทำความรู้จักกับปรัชญา
ปรัชญาทั่วไป ตอน ทำความรู้จักกับปรัชญา
 

Viewers also liked

La leyenda de judit
La leyenda de juditLa leyenda de judit
La leyenda de juditjuampacolias
 
Patchouli Oil Business Plan
Patchouli Oil Business PlanPatchouli Oil Business Plan
Patchouli Oil Business PlanLena Layla
 
Land use planning
Land use planningLand use planning
Land use planningTin Lagman
 
Final first aid slides (presentation)
Final first aid slides (presentation)Final first aid slides (presentation)
Final first aid slides (presentation)Corinna Daniela Chia
 
การวิเคราะห์หาสาเหตุของปัญหา ( Root Cause Analysis)
การวิเคราะห์หาสาเหตุของปัญหา ( Root Cause Analysis)การวิเคราะห์หาสาเหตุของปัญหา ( Root Cause Analysis)
การวิเคราะห์หาสาเหตุของปัญหา ( Root Cause Analysis)Suradet Sriangkoon
 

Viewers also liked (8)

La leyenda de judit
La leyenda de juditLa leyenda de judit
La leyenda de judit
 
Tarefa Nº 08 - Usina de Transformação
Tarefa Nº 08 - Usina de TransformaçãoTarefa Nº 08 - Usina de Transformação
Tarefa Nº 08 - Usina de Transformação
 
ใบความรู้คติชาวบ้านและเพลงกล่อมเด็ก
ใบความรู้คติชาวบ้านและเพลงกล่อมเด็กใบความรู้คติชาวบ้านและเพลงกล่อมเด็ก
ใบความรู้คติชาวบ้านและเพลงกล่อมเด็ก
 
Patchouli Oil Business Plan
Patchouli Oil Business PlanPatchouli Oil Business Plan
Patchouli Oil Business Plan
 
Presentasi pkn HAM
Presentasi pkn HAMPresentasi pkn HAM
Presentasi pkn HAM
 
Land use planning
Land use planningLand use planning
Land use planning
 
Final first aid slides (presentation)
Final first aid slides (presentation)Final first aid slides (presentation)
Final first aid slides (presentation)
 
การวิเคราะห์หาสาเหตุของปัญหา ( Root Cause Analysis)
การวิเคราะห์หาสาเหตุของปัญหา ( Root Cause Analysis)การวิเคราะห์หาสาเหตุของปัญหา ( Root Cause Analysis)
การวิเคราะห์หาสาเหตุของปัญหา ( Root Cause Analysis)
 

การศึกษาข้อมูลคติชนประเภทนิทาน1