Luận Văn Vị Trí Kinh Tế Của Chính Phủ Ở Nước Cộng Hoà Xhcn Việt Nam Trong Giai Đoạn Từng Bước Công Nghiệp Hoá Và Hiện Đại Hoá Đất Nước đã chia sẻ đến cho các bạn học viên nguồn tài liệu hoàn toàn hữu ích đáng để xem và tham khảo mà các bạn không nên bỏ qua nhé! Nếu các bạn muốn tải bài mẫu này vui lòng nhắn tin ngay qua zalo/telegram : 0917.193.864 để được hỗ trợ tải nhé.

1. LUẬN VĂN:
Vị trí kinh tế của chính phủ ở nước Cộng
hoà XHCN Việt Nam trong giai đoạn
“từng bước công nghiệp hoá và hiện đại
hoá” đất nước
NHẬN VIẾT THUÊ KHOÁ LUẬN
ZALO/TELEGRAM HỖ TRỢ : 0917.193.864
WEBSITE: VIETKHOALUAN.COM

2. Lời mở đầu
Kinh tế thị trường từng là động lực thúc đẩy nền kinh tế tư bản phát triển vô
cùng nhanh chóng từ khi nó ra đời.Thực tế đã chứng minh cơ chế thị trường làm
cho nền kinh tế trở nên năng động và mang lại hiệu quả kinh tế cao. Nền kinh tế thị
trường luôn là sự cạnh tranh giữa các hãng sản suất với nhau do đó họ phải luôn tìm
tòi,sáng tạo các phương thức sản suất mới để mang lại lợi nhuận cao trong kinh
doanh. Chính vì thế nó làm cho nền kinh tế của đất nước ngày càng phát triển và
phồn thịnh.Tuy nhiên cơ chế thị trường không phải là một hoạt động kinh tế hoàn
hảo mà nó mang trên mình mặt trái của nó như:sự cạnh tranh không hoàn hảo; vấn
đề ngoại ứng; sự phân hoá giàu nghèo...và các vấn đề xã hội khác. Chính vì vậy,
nhà nước đã tham gia vào quá trình hoạt động của nền kinh tế để giảm nhẹ hoặc
khắc phục những hậu quả của nó. Nhưng trên thực tế không thể tồn tại một nền kinh
tế chỉ được điều hành bằng mệnh lệnh và cũng không có nền kinh tế nào hoạt động
trên cơ sở tự nguyện mà không có sự điều tiết của nhà nước. Chính phủ ngày càng
khẳng định được vai trò của mình trong quá trình hoạt động của nền kinh tế. Đặc
biệt là đối với Việt Nam-một nước mới chuyển từ nền kinh tế tập trung quan liêu
bao cấp sang nền kinh tế thị trường có sự điều tiết vĩ mô của nhà nước nên còn có
nhiều điều mới mẻ và bỡ ngỡ nên chính phủ Việt Nam lại càng có vai trò to lớn
trong việc hướng nền kinh tế đi theo đúng mục tiêu đã chọn.Với hiểu biết của một
sinh viên mới được hướng dẫn học tập môn học này, em xin được trình bày những
hiểu biết của mình về vai trò của chính phủ trong điều tiết vĩ mô nền kinh tế. Đồng
thời liên hệ đến vị trí kinh tế của chính phủ ở nước Cộng hoà XHCN Việt Nam
trong giai đoạn “từng bước công nghiệp hoá và hiện đại hoá” đất nước.

3. phần I : vai trò của chính phủ trong
nền kinh tế thị trường
I.Ưu thế và khuyết tật của thị trường:
Để hiểu rõ vai trò của chính phủ trong nền kinh tế thị trường, trước hết ta
phải hiểu khái niệm về thị trường và cơ chế thị trường.
1.Khái niệm cơ chế thị trường:
a.Thị trường: Có rất nhiều khái niệm về thị trường tuỳ theo mỗi quan
điểm,mỗi góc độ khác nhau song một khái niệm tương đối khái quát nhất là: “Thị
trường là một quá trình trong đó người mua và người bán một thứ hàng tác động
qua lại nhau để xác định giá cả và số lượng hàng “(Paul A.Samuelson).
Thị trường là yếu tố cơ bản của môi trường kinh doanh, là nơi hình thành các
quan hệ kinh tế. Các quan hệ kinh tế này là cơ sở quan trọng để hình thành cơ cấu
kinh tế. Thông qua thị trường các quan hệ kinh tế giữa các ngành, các khu vực kinh
tế mới được biểu hiên. Thị trường có khả năng dự báo và hướng dẫn ngưới sản suất
và tiêu dùng trong hành vi kinh tế. Nói một cách khác,trong nền kinh tế hàng hoá tất
nhiên tồn tại một cơ chế thị trường.
b.Cơ chế thị trường (Sự vận động của thị trường ): “Cơ chế thị trường là một
hình thức tổ chức kinh tế trong đó cá nhân người tiêu dùng và các nhà doanh
nghiệp tác động lẫn nhau qua thị trường để xác định 3 vấn đề trung tâm của tổ chức
kinh tế “(Paul A. Samuelson ). Ba vấn đề trung tâm đó là: sản xuất ra cái gì; sản
xuất như thế nào và sản xuất cho ai.
Sản xuất cái gì: Nhằm thoả mãn nhu cầu của người tiêu dùng và còn do khả
năng kỹ thuật và chi phí sản xuất quyết định. Trong nền kinh tế thị trường,việc sản
xuất ra cái gì khác so với nền kinh tế tự nhiên ở chỗ:trong nền kinh tế tự nhiên họ
sản xuất ra những gì mà họ cần để phục vụ cho mục đích tiêu dùng trực tiếp của
mình, còn trong nền kinh tế thị trường các nhà doanh nghiệp sản xuất ra những mặt
hàng mà thị trường cần. Cho nên giá cả chính là tín hiệu tập trung nhất mách bảo

4. cho người ta sản xuất ra cái gì. Người tiêu dùng sẽ bỏ phiếu bằng tiền cho những gì
cần sản xuất
Sản xuất như thế nào: Là do cạnh tranh giữa những người sản xuất quyết
định. Để có sự cạnh tranh về giá cả và lợi nhuận thì các nhà doanh nghiệp phải biết
sử dụng hợp lý nguồn lực mà mình có để tạo ra chi phí đầu vào thấp và chi phí đầu
ra hợp lý mà thị trường chấp nhận được
Sản xuất cho ai: Trong nền kinh tế thị trường, các hãng sản xuất ra những
loại hàng hoá và dịch vụ cho những người có nhu cầu và có khả năng thanh toán
cho những nhu cầu đó. Đối với người tiêu dùng, giá cả quyết định quy mô tiêu dùng
và do đó quyết định mức tiêu thụ hàng hoá và dịch vụ trong xã hội.
Tóm lại, cơ chế thị trường là một loại cơ chế kinh tế lấy sự vận động của thị
trường để biểu hiện, mà sự vận động của thị trường lại cực kỳ phức tạp, nó bị chi
phối, ảnh hưởng, tác động qua lại của vô vàn yếu tố. Cơ chế thị trường có những ưu
thế và khuyết tật của nó mà ta phải nắm được để có biện pháp phát huy những ưu
điểm của nó đồng thời khắc phục những khuyết tật đó .
2.Ưu thế của thị trường:
Nền kinh tế thị trường ra đời là một tất yếu trong quá trình phát triển của mỗi
quốc gia. Nó mang trên mình những ưu thế mà không một nền kinh tế nào sánh
được với nó.
Thứ 1:Đó là sự tự do về các hoạt động kinh tế. Có nghĩa là có sự đa dạng hoá các
thành phần kinh tế để phát huy được hết năng lực tìm tòi và sáng tạo của mỗi doanh
nghiệp nhằm tạo ra được lợi nhuận cao nhất góp phần làm đất nước giàu mạnh.
Thứ 2:Trong nền kinh tế thị trường thì kinh tế tư nhân chiếm ưu thế bởi vì đại đa
số các loại hình hoạt động kinh tế tư nhân có quy mô nhỏ với khả năng thích ứng
nhanh, nhạy trước những thay đổi của thực tế. Mặt khác, họ không phải chi trả
lương cho bộ máy viên chức cồng kềnh như trong quản lý kinh tế quốc doanh, vì
thế thu được lợi nhuận lớn hơn.

5. Thứ 3:Phi tập trung hoá các quyền lực kinh tế có nghĩa là sự vận động của nền
kinh tế thị trường gắn liền với việc tồn tại các loại hình sở hữu khác nhau về tư liệu
sản xuất, với quy luật canh tranh đã làm phân tán quyền lực về mặt kinh tế trong
từng ngành cũng như trong toàn bộ nền kinh tế. Thông qua cạnh tranh thị trường
dẫn dắt người sản xuất-kinh doanh vào nơi đầu tư có lợi nhất. Điều này làm cho cơ
cấu sản xuất xã hội,ngành cũng có sự thay đổi theo yêu cầu của thị trường.
Thứ 4:Lợi nhuận là động lực cao nhất để thúc đẩy quá trình sản xuất. Từ đó nó
trả lời các câu hỏi sản suất ra cái gì,sản suất như thế nào và sản xuất cho ai. Nó biết
kết hợp các nguồn lực một cách hợp lýnhất để sản xuất ra một khối lượng sản phẩm
lớn nhất với chi phí thấp nhất,từ đó tối đa hoá được lợi nhuận. Nền kinh tế thị
trường vận dụng được năng lực tối đa của nền kinh tế về vốn, kinh nghiệm lao
động.
Thứ 5:Trong nền kinh tế thị trường, tất cả các ngành thuộc các lĩnh vực khác
nhau thì yếu tố chung duy nhất tác động đến doanh nghiệp là tạo ra lợi nhuận. Các
doanh nghiệp chỉ khác nhau ở hình thái quy mô tổ chức. Nhưng chúng có điểm
giống nhau là hoạt động trực tiếp với thị trường. Do đó họ là những người dám chịu
trách nhiệm trước các quyết định của mình, từ đó đòi hỏi các doanh nghiệp phải có
trình độ,năng lực tổ chức kinh doanh.
3.Những khuyết tật của cơ chế thị trường :
Bên cạnh những ưu điểm có thể nói là tuyệt vời của nền kinh tế thị trường thì
trong quá trình vận động thì nó nảy sinh các nhược điểm sau:
Thứ 1:Sự tác động, điều khiển của bàn tay vô hình mang tính chất tự phát, mù
quáng vì không ai biết trước được cung cầu của xã hội.
Thứ 2:Thị trường mang trên mình những thông tin không đầy đủ nên dễ dẫn đến
mất cân đối trong nền kinh tế.
Thứ 3:Sự vận động của cơ chế thị trường dẫn đến sự phân hóa sâu sắc giữa giàu
và nghèo bởi trên thương trường chỉ tồn tại những “kẻ mạnh “,từ đó có sự mất bình
đẳng về kinh tế-xã hội.

6. Thứ 4:Thị trường phát triển dẫn đến độc quyền do đó làm giảm động lực phát
triển.
Thứ 5:Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thì nó gây ra những tệ nạn xã hội
như: hàng giả, buôn lậu, tham nhũng, hối lộ ...
Thứ 6:Thị trường trong nhiều trường hợp là kìm hãm chứ không phải là thúc đẩy
tiến bộ khoa học kỹ thuật và công nghệ.
Thứ 7:Hoạt động kinh tế trong cơ chế thị trường tàn phá môi sinh một cách ghê
gớm, tình trạng ô nhiễm môi trường đang ở mức báo động ở nhiều quốc gia.
Chính những khiếm khuyết đó đã gây ra sự lãng phí của cải xã hội, do sự
nhận thức nhu của cầu thị trường của từng đơn vị là độc lập, là riêng lẻ dẫn đến đầu
tư trùng lặp, gây lãng phí. Đồng thời do sự cạnh tranh giành giật lợi nhuận dẫn đến
việc chi phí cho quảng cáo là quá mức cần thiết. Mặt khác, các lĩnh vực thu được ít
lợi nhuận hoặc không có lợi nhuận lại không được các doanh nghiệp chú ý, mà
chính những hàng hoá đó lại là những cơ sở, tiền đề cho nền kinh tế phát triển, đó
chính là cơ sở hạ tầng của xã hội, mạng lưới giao thông,môi trường sinh thái...
Chính vì vậy, phải có sự can thiệp hữu hiệu của nhà nước để đảm bảo sự công bằng,
hiệu quả và ổn định cho nền kinh tế, xã hội .
II.Vai trò của chính phủ trong nền kinh tế thị trường:
Ta đã xem xét những ưu, nhược điểm của cơ chế thị trường. Tuy cơ chế thị
trường vẫn tồn tại tính hai mặt nhưng hiện nay vẫn được tất cả các quốc gia trên thế
giới tiến hành. Tại sao vậy? Bởi vì không một quốc gia nàolà không có sự điều tiết
của chính phủ đối với nền kinh tế. Chính sự điều tiết đó đã làm giảm bớt hoặc khắc
phục những hậu quả của cơ chế thị trường làm cho cơ chế thị trường ưu việt hơn
hẳn so với các cơ chế kinh tế khác và chính phủ dễ dàng hơn trong việc hướng nền
kinh tế đi đúng mục tiêu mà mình đã đề ra.
1.Mục tiêu của kinh tế vĩ mô:

7. Các quốc gia đều luôn luôn hướng về mục tiêu chính là: sản lượng cao, công
ăn việc làm đầy đủ, ổn định giá cả và cán cân ngoại thương
Mục tiêu thứ 1:là sản lượng cao cả trên thực tế lẫn tiềm năng. “Ngày nay, thước
đo cuối cùng để đánh giá thành công kinh tế, là khả năng của một nước để tạo ra sản
lượng cao và tăng nhanh được sản lượng hàng hoá và dịch vụ kinh tế” <Paul
Samuelson>.Có nghĩa là tốc độ tăng trưởng kinh tế ở mức cao.
Mục tiêu thứ 2:là công ăn việc làm ở mức cao và thất nghiệp thấp ở mức thất
nghiệp tự nhiên. Bởi vì một quốc gia càng tạo ra được nhiều công ăn việc làm thì
nền kinh tế đó đang ở trong thời kỳ phát triển cao.
Mục tiêu thứ 3:là ổn định giá cả và tỷ lệ lạm phát thấp. Ôn định giá cả là làm cho
sự biến động của giá cả là không lớnvà không đột ngột để giới kinh doanh có thể
đoán được nhằm định hướng đầu tư cho mình. Khi giá cả của tất cả hàng hoá đồng
loạt tăng lên thì người ta gọi là lạm phát. Các quốc gia luôn muố duy trì tỷ lệ lạm
phát ở mức một con số hoặc hai con số ở mức thấp có thể chấp nhận được, các
chính phủ tìm mọi cách để giữ tỷ lệ lạm phát dao động quanh tỷ lệ lạm phát nói
trên.
Mục tiêu thứ 4: Cân bằng cán cân thanh toán quốc tế, ổn địn tỷ giá hối đoái. Hầu
hết nền kinh tế của các nước đều là nền kinh tế mở cửa, buôn bán với nước ngoài do
đó luôn tồn tại việc xuất-nhập khẩu hàng hoá hoặc vay mượn giữa các nước... Cân
bằng cán cân thanh toán và ổn định tỷ giá hối đoái nhằm làm cho cán cân hương
mại không có những “cú sốc “lớn .
2.Chức năng kinh tế của chính phủ:
Khi thảo luận vai trò của chính phủ, chúng ta thường đương chấp nhận rằng
chính phủ là người đề ra luật lệ đi đường. Để khẳng định vai trò của mình chính phủ
thực hiện các chức năng của mình.
Hiệu quả,như đã nói ở trên, các nền kinh tế trên thực tế đôi khi chịu thất bại
thị trường. Ơ hệ thống kinh tế cạnh tranh, nhiều nhà sản xuất đơn giản không biết
kỹ thuật sản xuất rẻ nhất, và chi phí sản xuất không hạ xuống mức tối thiểu được.

8. Trên thị trường thực tế, một doanh nghiệp có thể có lãi bằng cách giữ giá cao cũng
như bằng cách giữ mức sản xuất cao. Trong nhiều lĩnh vực khác có rất nhiều tác
động bên ngoài, vì ô nhiễm độc hại hoặc vì kiến thức quí giá, đối với các nhà doanh
nghiệp khác hoặc người tiêu dùng. Trong mỗi một trường hợp này, một thất bại thị
trường dẫn đến sản xuất không hiệu quả hoặc tiêu dùng không hiệu quả, và ở đây,
chính phủ có thể đóng vai trò chữa bệnh. Nhưng trong khi đánh giá vai trò của
chính phủ chữa bệnh kinh tế, chúng ta cũng phải cảnh giác với “ những thất bại của
chính phủ “- đó là tình huống chính phủ gây thêm bệnh hoặc làm cho bệnh trầm
trọng thêm.
Cạnh tranh không hoàn hảo. Một sai lệch nghiêm trọng của cạnh tranh hoàn
hảo là cạnh tranh không hoàn hảo hoặc nhân tố độc quyền.
Chúng ta phải luôn luôn nhớ định nghĩa chinnhs xác của nhà kinh tế về
“người cạnh tranh hoàn hảo “. Mới chỉ có một vài địch thủ chưa đủ hco cạnh tranh
hoàn hảo. Định nghĩa kinh tế về cạnh tranh hoàn hảo trên một thị trường là có đủ
một số lượng doanh nghiệp hoặc mức độ cạnh tranh đến mức không có một doanh
nghiệp nào có thể ảnh hưởng đến giá cả của hàng hoá đó. Một “ người cạnh tranh
không hoàn hảo “ là một người mà hành động có thể ảnh hưởng đến giá của một
mặt hàng. Thực tế, điều này có nghĩa là hầu hết các ông chủ doanh nghiệp, có lẽ trừ
số hàng triệu nhà nông mà từng người một sản xuất ra một phần không đáng kể
trong toàn bộ thu hoạch, đều là những người cạnh tranh không hoàn hảo. Ơ đầu cực
cạnh tranh không hoàn hảo là nhà độc quyền, người duy nhất cung cấp một mặt
hàng cụ thể.
Toàn bộ sinh hoạt kinh tế là sự kết hợp giữa các nhân tố độc quyền và cạnh
tranh. Cạnh tranh không hoàn hảo chứ không phải cạnh tranh hoàn hảo là hình thái
chính. Nhưng nói rằng, Một doanh nghiệp có thể tác động tới giá cả sản phẩm của
mình không có nghĩa là “ độc tài “. Phần sau chúng ta sẽ thấy rõ, một doanh nghiệp
không thể định giá hàng hoàn toàn theo ý muốn riêng mà vẫn có lãi. Doanh nghiệp
đó phải tính đến giá của các hàng có thể thay thế cho hàng của mình. Thậm chí nếu
doanh nghiệp đó sản xuất ra một loại dầu đốt đã có mác với những đặc tính độc đáo,

9. họ vẫn phải tính đến giá của các loại dầu đốt khác cũng như giá của củi, khí đốt và
chất cách nhiệt. Như vậy, sức mạnh kinh tế của những người cạnh tranh không
hoàn hảo luôn bị kiềm chế phần nào.
Các ông chủ doanh nghiệp và công nhân vừa ưa vừa ghét cạnh tranh khi nó
giúp chúng ta mở rộng thị trường. Nhưng chúng ta gọi nó là “ có tính chất đục đẽo”,
“ không công bằng “ hoặc “ tai hại “ khi đối thủ cạnh tranh của ta làm chúng ta
chúnh ta mất lợi nhuận. Những công nhân sống phụ thuộc vào giá bán sức lao động
của mình trên thị trường có thể là những người đầu tiên la ó khi cạnh tranh nước
ngoài đe doạ tiền lương của họ ở trong nước.
Khi sức mạnh độc quyền- tức là khi một doanh nghiệp lớn có khả năng tác
động đến giá cả ở một thị trường nào đó- thực sự trở thành quan trọng về kinh tế,
chúng ta sẽ thấy giá cả cao hơn mức hiệu quả, kiểu mẫu méo mó về cầu và sản xuất,
và lợi nhuận siêu thường. Những lợi nhuận này có thể bị biến thành điều quảng cáo
lừa dối hoặc là thậm chí có thể mua ảnh hưởng và sự bảo hộ của ngành lập pháp.
Chính phủ không coi mọi hoạt động của độc quyền là tất yếu. Từ những năm
1890 chính phủ Liên bang đã ra các luật chống độc quyền và luật lệ kinh tế để tăng
hiệu lực của hệ thống thị trường cạnh tranh không hoàn hảo của chúng ta.
Tác động bên ngoài. Một cách thứ hai để cơ chế thị trường không bị kiềm
chế có thể dẫn đến kết quả không có hiệu quả xuất khẩu khi có nhân tố tác động bên
ngoài.
Nhưng trên thực tế, nhiều tác động qua lại diễn ra bên ngoài các thị trường.
Doanh nghiệp sử dụng tài nguyên hiếm như không khí hoặc nước sạch mà không trả
tiền cho những người phải sống trong bầu không khí bị ô nhiễm hoặc nước bị bẩn.
Doanh nghiệpB, đóng ở giữa một khu vực dân cư thuê một người bảo vệ mặt mũi
dữ tợn canh giữ nhà máy của mình;như vậy làm cho bọn lưu manh vì sợ cũng tránh
hành nghề ở các nhà dân lân cận. Trong những trường hợp đó, một cái xấu về kinh
tế và một cái tốt về kinh tế đã được chuyển giao tới những đối tượng bên ngoài các
thị trường. Tác động bên ngoài xảy ra khi doanh nghiệp hoặc con người tạo ra chi
phí lợi ích cho doanh nghiệp khác hoặc nguời khác mà những doanh nghiệp hoặc

10. con người nào không được nhận đúng số tiền cần được trả hoặc không phải trả đúng
số chi phí phải trả.
Vì xã hội chúng ta đã trở nên đông dân hơn xưa, vì sản xuất ngày càng dựa
trên những quy trình sử dụng chất độc tác động bên ngoài đã từ những phiền toái
nhỏ mà trở thành những mối đe doạ lớn. Kết quả là chính phủ đã sử dụnh đến luật lệ
điều tiết hành vi kinh tế như là một cách để ngăn chặn những tác động tiêu cực bên
ngoài như ô nhiễm nước và không khí, khai thác đến cạn khoáng sản, chất thải-gây
nguy hiểm thức ăn, uống thiếu an toàn và các chất phóng xạ...
Những người phê phán việc quy định luật lệ than phiền rằng hoạt động kinh
tế của chính phủ có tính chất cưỡng bức không cần thiết. Chính phủ giống như cha
mẹ, luôn nói không được: Không được bán thiếu cân, không được sử dụng lao động
trẻ em, không được để ống khói nhà máy nhả khói ra bầu trời, không được bán hoặc
hút Cocaine.v.v...
Mặt khác, khi kinh doanh, các nhà sản xuất luôn muốn thu được lợi nhuận
cao nhất, nguồn vốn quay vòng nhanh... Do đó, một số loại hàng hoá quan trọng cho
việc phát triển kinh tế, cho sự bảo đảm an ninh trật tự cho nền kinh tế lại không
được đầu tư vì nó không mang lại lợi nhuận hoặc lợi nhuận quá ít. Vì thế chính phủ
pnải đầu tư vào các loại hàng hoá này. “Sự can thiệp của chính phủ vào thị trường
để nâng cao hiệu quả của nền kinh tế chứng tỏ những việc làm như thế không phải
do ý thích “.(Paul A.Samuel).
Công bằng. Cho đến nay chúng ta đã tập trung vào các thiếu sót trong vai trò
chỉ đạo của bàn tay vô hình-những sự thiếu hoàn hảo có lẽ có thể sửa chữa được
bằng sự can thiệp đúng đắn. Nhưng hãy tạm cho rằng nền kinh tế hoạt động hoàn
toàn có hiệu quả-luôn ở trên ranh giới khả năng sản xuất và không bao giờ ở bên
trong ranh giới này cả, luôn chọn đúng số lượng hàng hoá công cộng so với hàng
hoá tư nhân.v.v... Nhưng thậm chí nếu hệ thống thị trường hoạt động hoàn hảo như
vừa mô tả thì nhiều người vẫn không cho nó là lý tưởng. Tại sao vậy?
Thứ nhất, hàng hoá đi theo số phiếu bằng đồng đô la chứ không phải là theo nhu
cầu lớn nhất. Một con mèo của người giàu có thể được nhận số sữa mà một đứa trẻ

11. nghèo cần có để được khoẻ mạnh. Có phsải là do cung cầu hoạt động kém không?
Hoàn toàn không vì cơ chế thị trường đang làm đúng chức năng-nó đặt hàng vào tay
người có thể trả tiền nhiều nhất, người có nhiều phiếu bằng tiền nhất. Những người
bảo vệ cơ chế giá cả và những người phê phán nó cần thừa nhận rằng một hệ thống
thị trường có hiệu quả có thể gây ra sự bất bình đẳng lớn. Nếu một nước chi tiêu về
thức ăn cho súc vật làm cảnh nuôi trong nhà nhiều hơn là về giáo dục đại học cho
người nghèo thì đó là một khuyết điểm của việc phân phối thu nhập, chứ không
phải là của thị trường. Nhưng, một kết quả như vậy có thể không chấp nhận được về
mặt chính trị hoặc đạo lý. Một xã hội không cần chấp nhận kết quả của những thị
trường có tính cạnh tranh-sự sống còn của những kẻ sống sót-coi đó là quyền thiêng
liêng hoặc công lý trên đời. Bàn tay vô hình có thể dẫn chúng ta đến giới hạn bên
ngoài của ranh giới khả năng sản xuất nhưng không nhất thiết nó phân phối sản
lượng đó một cách có thể chấp nhận được. Và một khi xã hội dân chủ không thích
sự phân phối phiếu đô-la trong mức hệ thống thị trường “thả lỏng “thì nó có biện
pháp thay đổi kết quả thông qua những chính sách phân phối lại.
Thứ hai, do tỉ suất thuế thấp không thể giúp gì cho những người hoàn toàn không
có thu nhập.trong những thập kỷ gần đây chính phủ đã xây dựng một hệ thống hỗ
trợ thu nhập: Giúp đỡ cho người già, người mù, người bị tàn tật, cũng như bảo hiểm
thất nghiệp cho những người không có công ăn việc làm. Hệ thống trả tiền chuyển
dịch này tạo ra một “mạng lưới an toàn “bảo vệ những người không may khỏi bị
huỷ hoại về kinh tế. Cuối cùng, chính phủ đôi khi trợ cấp tiêu dùng cho những
nhóm có thu nhập thấp. Nhờ quá trình tăng trưởng kinh tế và những chương trình
phúc lợi tạo ra mức sống tối thiểu, phần lớn cảnh túng quẫn ghê gớm và dễ nhìn
thấy của chủ nghĩa tư bản thế kỷ 19 đã bị xoá bỏ, một kiểu nghèo đói dai dẳng hơn
của thế kỷ 20 còn tồn tại .
Ôn định. Ngoài vai trò thúc đẩy hiệu quả và công bằng, chính phủ cũng tham
gia vào chức năng kinh tế vĩ mô là thúc đẩy sự ổn định kinh tế. Từ khi ra đời, chủ
nghĩa tư bản đã từng gặp phải những thăng trầm chu kỳ của lạm phát (giá cả lên) và
suy thoái (nạn thất nghiệp rất cao). Đôi khi những hiện tượng này rất dữ dội, như

12. thời kỳ siêu lạm phát ở Đức trong những năm 1920, đến mức tiếp sau đó là rối loạn
xã hội, cách mạng và chiến tranh. Đôi lúc, như thời kỳ Đại suy thoái ở Mỹ trong
những năm 1930, khó khăn gian khó kéo dài một thập kỷ vì các nhà lãnh đạo chính
trị không có đủ hiểu biết kinh tế để có biện pháp phục hồi kinh tế. Gần đây hơn, đầu
những năm 1980, chính phủ Mỹ và các nước khác đã có biện pháp nhằm giảm tỷ lệ
lạm phát cao. Những biện pháp này đã dẫn đến thất nghiệp cao và lạm phát thì
giảm. Nhưng trong thành công lại có hạt giống của thất bại. Bằng cách bảo đảm một
thời kỳ nhiều công ăn việc làm và tăng trưởng nhanh, nhiều nước đã vô tình nuôi
dưỡng một nền kinh tế trong đó nhân dân bắt đầu cho rằng phồn vinh là lẽ đương
nhiên. Nhiều nước đảm bảo cho công nhân và người hưởng thu nhập định kỳ mức
sống trong điều kiện thời tiết xấu như mức sống chỉ có thể có được với thời tiết tốt.
Trong các hệ thống giá cả, tiền lương và hỗ trợ thu nhập có những điểm cứng nhắc.
Khi những rối loạn của những năm 1970 xảy ra sau hai lần tăng mạnh giá dầu lửa,
mất mùa ngô, trục trặc trong hệ thống tài chính quốc tế-người ta đã không giữ được
lời hứa. Trong sự phát triển của mỗi quốc gia, không có một nền kinh tế ở quốc gia
nào đều luôn ổn định mà nó luôn có sự biến động. Có những thời kỳ nền kinh tế cực
kỳ phồn thịnh nhưng cũng có lúc nền kinh tế nằm trong vùng đại suy thoái do nhiều
nguyên nhân: do lạm phát cao, những thay đổi của nền kinh tế thế giới... Do đó
chính phủ góp phần làm cho nền kinh tế dần dần ổn định bằng cách đưa ra những
chính sách hợp lý. Các mục tiêu của đời sống kinh tế vĩ mô không phải là vấn đề để
bàn cãi gay gắt nữa. Nhưng các nước có thể đạt được các mục tiêu đó một tốt nhất
như thế nào? Một nước muốn cải tiến thành tựu của mình có thể có những sự lựa
chọn gì? Trả lời cho câu hỏi này nằm một phần trong các công cụ của chính sách
kinh tế vĩ mô .
Cơ chế quản lý kinh tế bao gồm hai nhóm yếu tố: Cơ chế thị trường-nhóm yếu
tố chịu sự chi phối của “bàn tay vô hình “ tức các quy luật kinh tế thị trường . Nhóm
yếu tố này mang tính chất tự điều chỉnh. Nhóm hai là sự quản lý của chính phủ ở
tầm vĩ mô, nhóm này gắn liền với “bàn tay hữu hình “, tức các công cụ quản lý của
nhà nước như: pháp luật, chính sách, kế hoạch... Như vậy không thể điều tiết sự vận

13. động của nền kinh tế thị trường khi chỉ có một trong hai yếu tố trên, điều đó giống
như người ta định “vỗ tay bằng một tay “
Tóm lại, chính phủ có vai trò thúc đẩy nền kinh tế hướng tới sự công bằng, hiệu
quả và ổn định. Tuy nhiên chính phủ không thể hô hào nhân dân là phải làm thế này
hay thế kia thì mới đạt được hiệu quả mà chính phủ phải sử dụng các công cụ của
kinh tế vĩ mô đang có trong tay một cách hữu hiệu nhất để thực hiện vai trò không
thể thiếu được đối với nền kinh tế đất nước .
3.Các công cụ điều tiết của chính phủ :
Trong nhiều trường hợp chính phủ không thể ngồi chờ cơ chế tự ổn định của
kinh tế thị trường được mà phải nhanh chóng, trực tiếp sử dụng các cộng cụ của
kinh tế vĩ mô để điều tiết nền kinh tế. Một công cụ chính sách là một biến số kinh tế
chịu sự quản lý trực tiếp hay gián tiếp của chính phủ , thay đổi công cụ chính sách
này sẽ có tác động đến một hoặc nhiều mục tiêu kinh tế vĩ mô .
a.Hệ thống luật pháp :
Nó là hành lang an toàn cho các hoạt động kinh tế, đến mọi thành phần kinh tế
...nhằm tạo ra sự yên tâm cho các nhà đầu tư đồng thời đảm bảo trật tự kinh tế cũng
như đảm bảo trật tự xã hội để nền kinh tế phát triển một cách lành mạnh. Bằng cách
đưa ra các đạo luật, chính phủ đã buộc mọi người dân hay mọi tổ chức kinh tế phải
tuân theo. Hệ thống luật pháp xuyên suốt quá trình phát triển của xã hội và trong
các hoạt động kinh tế. Nó đưa xã hội nói chung và nền kinh tế nói riêng vào khuôn
khổ theo ý muốn chủ quan của chính phủ. Hệ thống luật pháp ở mỗi nước là có thể
khác nhau và có thể sửa đổi, bổ sung ở mọi thời điểm để phù hợp với từng giai đoạn
của mỗi nước.
b.Chính sách tài khoá:
Chính sách tài khoá bao gồm chi tiêu của chính phủ và thuế.
.Chi tiêu của chính phủ:
Các chính phủ không thể không chi tiêu bởi vì để tạo hiệu quả cho nền kinh tế thì
chính phủ phải bỏ tiền ra để xây dựng đường xá, các ngành công nghiệp quan trọng

14. như điện..., đồng thời phải chi trả lương cho cán bộ viên chức, quân đội. cảnh sát,
trợ cấp... Chi tiêu của chính phủ cũng tương tự như việc đầu tư của các doanh
nhgiệp nhưng khác ở chỗ là chính phủ không thu được lợi nhuận trong cuộc đầu tư
này. Nhưng bù lại nó nâng cao hiệu quả của nền kinh tế, làm cho xã hội có sự công
bằng hơn. Bởi vì chi tiêu của chính phủ là một bộ phận của tổng cầu do đó nó làm
cho tổng sản phẩm quốc dân thay đổi. Trong trường hợp sản lượng của nền kinh tế
còn dưới mức sản lượnh tiềm năng thì chính phủ tăng cường chi tiêu đẻ làm tăng
tổnh cầu từ đó làm cho sản lượng tiến gần sản lượng tiềm năng. Trong trường hợp
ngược lại, sản lượng vượt qua sản lượng tiềm năng hay trong thời kì lạm phát cao,
chính phủ cắt giảm chi tiêu của mình để cùng với các công cụ vĩ mô khác làm giảm
lạm phát. Điều đó chứng tỏ chính phủ không thể chi tiêu một cách lãng phí nguồn
ngân sách mà vấn đề là chi tiêu thế nào cho hợp lí trong từng thời kỳ. Bên cạnh đó,
chính phủ cần phải kiểm soát chặt chẽ nhu cầu chi tiêu của mình để hạn chế tối đa
việc thâm hụt ngân sách. Trong trường hợp thiếu hụt ngân sách chính phủ phải vay
tiền dân chúng hoặc vay nước ngoài để bù đắp ngân sách.
Tóm lại, tất cả các chính phủ ở các quốc gia đều phải chi tiêu nhưng không phải
tự nhiên có tiền để chi tiêu mà phải có nguồn thu. Nguồn thu chủ yếu của ngân sách
nhà nước là thuế, còn các nguồn thu khác là không đáng kể.
.Thuế khoá :
Thuế khoá là khoản đóng góp mang tính pháp lệnh mà nhà nước bắt buộc mỗi
công dân và các tổ chức kinh tế phải nộp để đáp ứng nhu cầu chi tiêu của chính phủ.
Tất cả các quốc gia đều quy định mức thuế suất với mỗi loại thuế và buộc mọi
người phải tuân theo. Các loại thuế đều làm giảm thu nhập của người dân dẫn tới
mức chi tiêu cho tiêu dùng của các hộ gia đình giảm. Thuế còn ảnh hưởng đến việc
đầu tư của mỗi doanh nghiệp, nếu thuế cao sẽ không khuyến khích đầu tư, việc
giảm các sắc thuế đánh vào các khoản bổ sung cho đầu tư hoặc kinh doanh máy
móc thiết bị mới sẽ kích thích đầu tư ở nhiều ngành từ đó làm tăng nguồn vốn của
nền kinh tế dẫn đến GDP sẽ tăng lên trong tương lai. Ngoài ra, thuế còn ảnh hưởng
đến việc xuất-nhập khẩu ở mỗi nước. Nếu các sắc thuế đánh vào các mặt hàng nhập

15. khẩu cao thì sẽ hạn chế được việc nhập khẩu các mặt hàng đó, tương tự đối với xuất
khẩu, từ đó chính phủ điều tiết được lượng hàng hoá nội địa và nhập ngoại. Như
vậy, khi chính phủ muốn bảo hộ một loại mặt hàng nào đó ở trong nước thì chỉ cần
tăng thuế xuất-nhập khẩu của mặt hàng đó lên cao đến mức các doanh nghiệp không
muốn nhập khẩu loại mặt hàng đó nữa.
Như vậy, để ổn định sản lượng gần với sản lượng tiềm năng thì chính phủ có thể
sử dụng chính sách tài khoá bằng cách: Nếu các bộ phận của tổng cầu hạ thấp
một cách không bình thường thì chính phủ phải kích thích nhu cầu bằng cách giảm
thuế hoặc tăng chi tiêu hoặc là kết hợp cả hai cách. Trong trường hợp các bộ phận
của tổng cầu cao hơn mức bình thường thì chính phủ có thể tăng thuế hoặc giảm chi
tiêu hoặc kết hợp cả hai cách.
c.Chính sách tiền tệ:
Chính sách tiền tệ là một cônh cụ kinh tế vĩ mô được dùng tương đối phổ biến
của chính phủ. Chính sách tiền tệ chủ yếu tác động đến đầu tư tư nhân, hướng nền
kinh tế vào mức sản lượng và việc làm mong muốn.
Chính sách tiền tệ có hai công cụ chủ yếu là lượng cung về tiền và lãi suất. Thực
chất của chính sách tiền tệ là chính phủ thông qua ngân hàng trung ương kiểm soát
việc cung ứng tiền tệ cho nền kinh tế. Ngân hàng trung ương kiểm soát bằng cách
tăng hoặc giảm lượng cung ứng tiền trong lưu thông thông qua lãi suất hoặc chứng
khoán... Thông thường trong những thời kỳ lạm phát cao, ngân hàng trung ương
nâng lãi suất lên cao(chính sách thắt chặt tiền tệ)để thu hút một khối lượng lớn tiền
vào ngân hàng làm cholượng tiền trong lưu thông giảm. Hay trong thời kỳ nới lỏng
tiền tệ,ngân hàng trung ương giảm lãi suất hay mua chứng khoán của dân chúng để
tăng khối lượng tiền trong lưu thông. Như vậy, bằng cách thắt chặt hoặc nới lỏng
tiền tệ sẽ làm ảnh hưởng đến đầu tư,từ đó sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ nền kinh tế. Bởi
vì, tuy chính sách tiền tệ có tác động quan trọng đến tổng sản phẩm quốc dân (GNP)
thực tế về mặt ngắn hạn. Song do tác động đến đầu tư, nên nó cũng có ảnh hưởng
lớn đến tổng sản phẩm quốc dân tiềm năng về mặt dài hạn.
d.Chính sách thu nhập:

16. Chính sách thu nhập bao gồm hàng loạt các công cụ mà chính phủ sử dụng nhằm
tác động trực tiếp đến tiền công, giá cả... để kìm chế lạm pháp.
Chính sách này bao gồm nhiều biện pháp cứng rắn như:đồng lương,đồng giá;
những quy tắc pháp lý ràng buộc sự thay đổi giá-lương-tiền..., đến các biện pháp
linh hoạt như:việc hướng dẫn, khuyến khích bằng thuế thu nhập...
Chính sách thu nhập chỉ đặc biệt có ý nghĩa trong thời kỳ lạm phát cao. Thực
chất của chính sách thu nhập là chính sách về giá-lương-tiền. Trong thời kỳ lạm
phát cao chính phủ thực hiện chính sách đônh giá và đông tiền lương, tức là cố định
giá cả và tiền công trong một thời gian nhất định nhằm giảm bớt lượng tiền.
e.Chính sách kinh tế đối ngoại:
Trong nền kinh tế mở cửa thì không thể không có chính sách kinh tế đối ngoại để
sự trao đổi mua bán giữa các nước được thuận lợi. Chính sách kinh tế đối ngoại bao
gồm nhiều loại công cụ như: quản lý tỷ giá hối đoái, chính sách ngoại thương, trợ
giá, hàng rào thuế quan, hạn nghạch. Việc tác động đến hàng hoá xuất-nhập khẩu
vào giá cả hàng hoá đó đều thông qua các công cụ này.Chẳng hạn như để khuyến
khích xuất khẩu thì chính phủ có thể tác động đến tỷ giá bằng cách hạ thấp tỷ giá
xuống làm cho giá ngoại tệ giảm,điều đó là rất thuận lợi cho xuất khẩu, hoặc có thể
tác động bằng cách hạ thuế suất các mặt hàng xuất khẩu, hoặc trợ giá... làm cho chi
phí xuất khẩu hạ xuống từ đó làm giá thành hạ tạo điều kiện thuận lợi cho việc cạnh
tranh với các hãng sản xuất cùng loại mặt hàng ở các nước khác. Như vậy, những
biện pháp này nhằm duy trì sự cân bằng trên thị trường ngoại hối và giữ cho xuất-
nhập khẩu theo như mong muốn của chính phủ .
Tóm lại, đây là các công cụ kinh tế vĩ mô chủ yếu của chính phủ, ngoài ra
còn có các công cụ khác như các kế hoạch, các chương trình phát triển...Việc sử
dụng các công cụ kinh tế vĩ mô này trong từng thời kỳ hay ở mỗi quốc gia là không
giống nhau. Vì vậy, khi sử dụng chúng cần phải xem xét điều kiện, hoàn cảnh cụ
thể ở quốc gia mình .
Sự khác biệt giữa điều tiết của nhà nước trongnền kinh tế chỉ huy và nền
kinh tế thị trường ở chỗ :

17. Nền kinh tế là nền kinh tế mà chính phủ ở nước đó trực tiếp giải quyết ba vấn đề
cơ bản của nền kinh tế. Còn trong nền kinh tế thị trường có sự điều tiết của nhà
nước (nền kinh tế hỗn hợp)thì cả chính phủ và thị trường đều tham gia giải quyết ba
vấn đề cơ bản của nền kinh tế, có ngiã là kết hợp cả hai yếu tố là sự dung hoà của
nhà nước và thị trường. Cách giải quyết đó là :
Sản xuất ra cái gì: Trong nền kinh tế chỉ huy, nhà nước trực tiếp phân bố các
nguồn lực (đất đai, lao động, vốn, kỹ thuật...)cho các ngành, các địa phương, các
đơn vị kinh tế (các xí nghiệp, các công ty...), chính phủ quyết định cho công ty này
sản xuất ra cái gì và bao nhiêu. Còn trong nền kinh tế thị trường, chính phủ để tự
các doanh nghiệp sản xuất ra những mặt hàng gì mang lại lợi nhuận cho họ, chính
phủ tham gia sản xuất ra những hàng công cộng hay còn gọi là xây dựng hạ tầng cơ
sở để phục vụ cho nền kinh tế, đồng thời nhà nước kiểm soát một tỷ phần đáng kể
của sản lượng thông qua việc đánh thuế, tham gia vào việc định giá..., chính phủ
cũng tham gia vào việc sản xuất ra hàng tư nhân: sắt, thép ...
Sản xuất như thế nào: Trong nền kinh tế chỉ huy, nhà nước quy định công nghệ,
kỹ thuật sản xuất, quyết định mô hình và cách thức sản xuất. Việc thay đổi cũng
phải được sự đồng ý của nhà nước. Trong nền kinh tế thị trường chính phủ vì lợi ích
chung của toàn xã hội mà sẵn sàng nhập những công nghệ tốt và can thiệp những tổ
chức, những công ty... nhập những công nghệ có hại cho cộng đồng.
Sản xuất cho ai: Trong nền kinh tế chỉ huy, nhà nước quyết định phân chia tổng
sản phẩm quốc dân cho từng ngành, từng gia đìnhvà từng cá nhân. Có nghĩa là các
đơn vị sản xuất giao nộp hàng hoá đã sản xuất cho chính phủ, từ đó chính phủ phân
phối đều các mặt hàn đến các ngành, các gia đình thông qua tem phiếu. Trong nền
kinh tế thị trường thì cả nhà nước và thị trường tham gia vào việc phân phối. Nhà
nước thực hiện chế độ trợ cấp cho những người nghèo, người về hưu..., trợ cấp cho
những vùng bị thiên tai. Đối với một số hàng hoá nhà nước khuyến khích bằng cách
giảm thuế, trợ cấp theo giá cả (trợ giá) .
Qua đây ta thấy, nền kinh tế chỉ huy hoạt động kém hiệu quả hơn hẳn so với
nền kinh tế thị trường có sự điều tiết của chính phủ do chỉ được điều hành bằng

18. mệnh lệnh, sản xuất không thông qua cung- cầu trên thị trường, bên cạnh đó hệ
thống cơ quan nhà nước rất đồ sộ làm cho nhà nước phải có chi phí quá lớn vào hẹe
thống này. Trên thực tế cơ chế kinh tế chỉ huy này đã được áp dụng ở các nước
XHCN trước đây và nó đã bị tan rã .
Tuy nhiên, sự điều tiết của chính phủ trong nền kinh tế thị trường không phải
là không có mặt trái của nó. Chẳng hạn như: Đối với thuế quan, nó có tác động làm
giảm lượng hàng nhập khẩu và chính phủ thu được một khoản tiền từ loại thuế này,
tăng lượng hàng sản xuất trong nước. Tuy nhiên, nó sinh ra chi phí ròng mà xã hội
phải chịu để bù đắp cho doanh nghiệp sản xuất thêm đồng thời người tiêu dùng phải
cắt giảm tiêu dùng khi có thuế quan hay nói cách khác nó là phần thiệt hại do người
tiêu dùng phải cắt giảm tiêu dùng. Hơn nữa, chính phủ dùng thuế quan để bảo vệ
một số ngành trong nướcbằng cách định mức thuế xuất-nhập khẩu hàng hoá nào đó
cao đến mức chấm dứt việc nhập khẩu hàng hoá đó, do vậy ngành sản xuất loại
hàng hoá tương tự ở nội địa được bảo hộ. Điều này làm cho ngành đó không có tính
cạnh tranh, không tìm kiếm những phương thức sản xuất mới để giảm chi phí dẫn
đến hiệu quả sản xuất giảm .
Về hạn ngạch (quota) là giới hạn số lượng hàng nhập khẩu quota do chính phủ
cấp và tuỳ từng tình hình mà chính phủ cho phép nhập khẩu từng loại hàng hoá là
bao nhiêu. Tác động của quota cũng giống như của thuế quan nhưng khác một điều
là phần thuộc về chính phủ khi có thuế quan thì bây giờ lại thuộc về những người có
quota. Do vậy có sự tranh giành nhau để có quota nhập khẩu dẫn đến xuất hiện các
tệ nạn xã hội như tham nhũng, hối lộ...
Về chính sách tiền tệ có tỷ giá hối đoái thả nổi: Khi chính phủ thực hiện chính
sách thắt chặt tiền tệ (để chống lạm phát) làm cho lãi suất tăng lên, do đó việc đầu
tư vào nước này là rất hấp dẫn dẫn đến mức cầu về đồng tiền đó tăng, nên làm cho
xuất khẩu giảm, hàng nhập khẩu rẻ hơn (do giá trị đồng tiền nước đó cao), làm cho
xuất khẩu ròng giảm từ đó tổng cầu (AD) giảm nên công ăn việc làm giảm, cán cân
thương mại bị thâm hụt. Việc định giá đồng tiền quá cao cùng với tỷ giá hối đoái
thả nổi làm ảnh hưởng lớn đến nền kinh tế. (Điều này thực tế đã xảy ra ở Mỹ và

19. Nhật đầu những năm 80). Chính phủ quy định mức lương tối thiểu cao hơn mức
lương bình quân nhằm bảo vệ lợi ích của người lao động, hạn chế sự bóc lột của
người thuê công nhân. Mức lương tối thiểu có thể đảm bảo lợi ích trước mắt cho
một bộ phận công nhân nhưng xét về mặt dài hạn nó làm thệt hại đến lợi ích của
toàn bộ lực lượng lao động ở chỗ làm tăng đội quân thất nghiệp. Như thế nó đã ảnh
hưởng không tốt đến việc sử dụng một nguồn lực quan trọng của xã hội. Tương tự,
trên thị trường hàng hóa, việc quy định mức giá tối thiểu cao hơn giá trị cân bằng
của thị trường có thể đảm bảo lợi ích trước mắt cho người bán nhưbg trong dài hạn
giá tối thiểu không khuyến khích đổi mới kỹ thuật và hạ thấp chi phí do đó sẽ gây
thiệt hại cho toàn bộ nền kinh tế. Chính phủ quy định chính sách giá tối đa tức là
bằng cách ban hành đạo luật quy định một mức giá thấp hơn giá trị cân bằng của thị
trường buộc người mua phải thanh toán theo giá đó. Nó được sử dụng khi ở trên thị
trường nào đó hàng hoá trở nên khan hiếm và có xu hướng tăng giá mạnh ảnh
hưởng xấu đến lợi ích kinh tế của những người tiêu dùng. Việc quy định giá hàng
hoá đó thấp hơn giá trị cân bằng của thị trường sẽ dẫn đến việc giảm sản lượng của
các doanh nghiệp trong nước và ngược lại làm tăng cầu của người tiêu dùng. Tình
trạng khan hiếm hàng hóa đó xuất hiện và người mua sẽ phải cạnh tranh một cách
quyết liệt với nhau để mua được một lượng hàng hạn chế với mức giá thấp. Chính
phủ có thể dùng biện pháp tem phiếu để cung cấp lượng hàng hóa có hạn với mức
giá mà chính phủ mong muốn. Việc phát hành tem phiếu này lại gắn liền với việc
xuất hiện thị trường chợ đen buôn bán tem phiếu hoặc hàng hóa với giá cao, thêm
vào đó là những người không có nhu cầu về hàng hóa đó song vẫn được cung cấp
tem phiếu sẽ sử dụng nó một cách lãng phí làm thiệt hại đến hiệu quả chung của nền
kinh tế .
Tuy trong quá trình chính phủ can thiệp vào thị trường gặp phải nhiều mâu
thuẫn giữa hiệu quả, công bằng và ổn định, giữa dài hạn và ngắn hạn, nhưng cơ chế
kinh tế thị trường có sự điều tiết của chính phủ có sự ưu việt hơn cả và được tất cả
các quốc gia trên thế giới áp dụng .

21. phần II : vị trí kinh tế của chính phủ ơ nước cộng hòa
xhcn việt nam trong giai đoạn “từng bước
công nghiệp hóa và hiện đại hóa “đất nước
Đất nước ta đang tự khẳng định mình bằng công cuộc “Công nghiệp hóa và
hiện đại hóa “. Mặc dù chúng ta mới đang lẫm chẫm từng bước nhưng có sự điều
tiết của chính phủ ở tầm vĩ mô thì cái đích trước mắt nhất định chúng ta sẽ sớm đạt
được. Để có được những thành tựu đáng kể của ngày hôm nay, chính phủ nước
Cộng hòa XHCN Việt Nam đã bao phen phải đương đầu với những khó khăn thử
thách. Điều đó cho thấy vai trò to lớn của chính phủ Việt Nam trong quản lý nền
kinh tế của đất nước nói chung và nhất là trong giai đoạn “từng bước công nghiệp
hóa và hiệh đại hóa “đất nước. Thực tế chứng minh rằng: Chính phủ Việt Nam luôn
đóng một vai trò vô cùng quan trọng đối với nền kinh tế của đất nước .
I.Vị trí kinh tế của chính phủ Việt Nam trong quá trình chuyển đổi cơ chế:
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ và Chiến lược phát triển kinh tế-
xã hội đến năm 2000 được thông qua tại Đại hội lần thứ VII của Đảng đã khẳng định
sự lựa chọn phát triển nền kinh tế theo định hướng xã hội chủ nghĩa .
Sự lựa chọn đó bắt nguồn từ nhận thức rõ những sai lầm trong việc xây dựng
thể chế kinh tế theo mô hình xây dựng chủ nghĩa xã hội trực tiếp bằng mệnh lệnh
hành chính và cơ chế kế hoạch hóa tập trung quan liêu. Mô hình này quá đề cao vai
trò thúc đẩy và mở đường của quan hệ sản xuất, mà không tính đến quy luật về sự
phù hợp giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất, đem chủ nghĩa xã hội đối lập
với thị trường. Kết quả của mô hình đó là nền kinh tế kém phát triển, thị trường hạn
hẹp và dẫn đến tình trạng khủng hoảng thiếu .
Sự lựa chọn mô hình kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa là
nhận thức mới của Đảng về con đường xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Đó là
chế độ kinh tế, trong đó mọi năng lực sản xuất được giải phóng, mọi tiềm năng của
cá nhân, tập thể và cộng đồng dân tộc được khai thác nhằm mục đích là phục vụ

22. mục tiêu dân giàu, nước mạnh, tiến lên hiện đại đi liền với tự do, dân chủ, tiến bộ và
công bằng xã hội .
Từ những thất bại phổ biến về mặt phát triển kinh tế ở hàng loạt nước lựa
chọn mô hình kinh tế hiện vật, có thể rút ra kết luận: không phải chế độ kinh tế xã
hội chủ nghĩa thua kém chế độ kinh tế tư bản chủ nghĩa, mà là kinh tế hiện vật thua
kém kinh tế hàng hóa. Phủ định thị trường và quan hệ thị trường, chủ nghĩa xã hội
trước đây đã phải trả giá quá đắt cho cuộc thử nghiệm của mình. Mô hình kinh tế
hiện vật với cơ chế quản lý hành chinh tập trung quan liêu và bao cấp đã kìm hãm
sự phát triển của chủ nghĩa xã hội và làm biến dạng chủ nghĩa xã hội .
Cần nhận thức rõ rằng, quan hệ hàng hóa-tiền tệ, quan hệ thị trường không
phải là sản phẩm riêng của chủ nghĩa tư bản, mà chúng ta đã có từ lâu trước chủ
nghĩa tư bản. Các quan hệ ấy sẽ còn tồn tại, phát triển trong điều kiện của chủ nghĩa
xã hội trong sự tác động qua lại với tất cả các quá trình kinhtế khách quan khác .
Có thể nói, kinh tế hàng hóa với hình thức phát triển của nó là kinhtế thị
trường, là loại hình kinh tế- xã hội được tổ chức thông qua thị trường trong điều
kiện có sự phân công lao động xã hội. Nó đã tồn tại với tư cách là hình thái kinh tế
mang tính thích ứng rất mạnh, có thể gắn với chế độ tư hữu, và cũng có thể gắn với
chế độ công hữu. Lịch sử phát triển kinh tế thế giới đã chứng minh rằng, cho đến
nay chưa có một hình thái kinh tế nào hoạt động có hiệu quả hơn nền kinh tế thị
trường, vì thế không có lý do gì mà chủ nghĩa xã hội lại không sử dụng nó nhằm
mục đích phục vụ cho mục tiêu phát triển của mình .
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa theo mô hình nào ? Trên thế
giới có nhiều loại mô hình kinh tế thị trường :
-Kinh tế thị trường xã hội của Cộng hòa liên bang Đức hoặc Thụy Điển .
-Kinh tế thị trường kiểu Nhật Bản .
-Kinh tế thị truyền thống Tây Âu .
-Kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa mang màu sắc Trung Quốc .
Mỗi loại hình đều có những ưu điểm, nhược điểm và những nét độc đáo
riêng. Vì thế, chúng ta cần khai thác những đặc trưng phổ biến và những ưu điểm

23. của các mô hình kinh tế thị trường ,nhưng chắc chắn không có khuôn mẫu vạch sẵn
cho mọi nước. Đối với từng nước, tuỳ thuộc vào hoàn cảnh cụ thể, điều kiện chính
trị, kinh tế, xã hội của nước mình, cũng như hoàn cảnh quốc tế mà vạch ra những
nét lớn của thể chế kinh tế thị trường ,lộ trình tổng quát của bước chuyển từ nền
kinh tế hiện vật , với cơ chế quản lý tập trung quan liêu sang cơ chế thị trường có sự
quản lý của nhà nước .
Phải nói rằng chuyển sang kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ
nghĩa là bước chuyển biến rất phức tạp, chưa có tiền lệ trong lịch sử. Mấy năm qua,
bên cạnh những thành tựu lớn của đổi mới, chúng ta cũng đã thấm thía những hậu
quả tiêu cực mà kinh tế thị trường mang lại, chúng ta cũng gặp nhiều thiếu xót,
phạm nhiều sai lầm, lệch lạc trong các chính sách xã hội, thậm chí không những
chúng ta đã không phát huy, không nhân lên, mà còn đánh mất một số thành quả đã
đạt được trong các lĩnh vực giáo dục, ytế, văn hóa, trong chính sách đối với nông
dân, với đồng bào miền núi, với các gia đình có công với cách mạng .
Tóm lại, lựa chọn mô hình kinh tế thị trường và phát triển nền kinh tế thị
trường không hề làm phương hại đến chủ nghĩa xã hội, mà bằng các chính sách,
biện pháp và công cụ quản lý điều tiết, nhà nước phục vụ các mục tiêu của chủ
nghĩa xã hội, lợi dụng cơ chế cạnh tranh của thị trường để thúc đẩy sự phát triển
mạnh mẽ của lực lượng sản xuất .
Trước đây, mọi hoạt động của nền kinh tế đều do nhà nước chỉ huy.Bây giờ,
nền kinh tế vận hành thông qua hai yếu tố cơ chế tự do của thị trường và sự điều tiết
vĩ mô của chính phủ. Nhưng không vì thế mà vai trò của chính phủ giảm đi mà trái
lại chính phủ ngày càng cho thấy tầm quan trọng của mình để đạt được mục tiêu
chung mà mọi nền kinh tế cùng mơ ước, đó là: sản lượng cao, công ăn việc làm đầy
đủ, ổn định giá cả và cán cân ngoại thương .
Chính phát huy cao độ mặt, mặt tích cực của cơ chế cạnh tranh và tự do hóa
sản xuất-kinh doanh, đồng thời thông qua chính sách và luật pháp giảm đến mức
thấp nhất mặt tiêu cực và hậu quả kinh tế-xã hội do cạnh tranh đem lại, nhằm đảm
bảo phúc lợi công cộng cũng như công bằng xã hội, bảo vệ môi sinh, môi trường.

24. Trong bước quá độ, khi các “luật chơi “của thị trường chưa được thiết lập ổn định,
thì không thể thả nổi cho thị trường tự điều tiết hoàn toàn, mà cần “bắc những chiếc
cầu nhỏ “giữa kế hoạch vĩ mô định hướng và kế hoạch vĩ mô của các doanh nghiệp
lớn (sau này có thể là một số tập đoàn kinh doanh). Đề ra những nhiệm vụ sản xuất-
kinh doanh và đầu tư trọng điểm nhằm bảo đảm những cân đối chủ yếu của nền
kinh tế, giữ thị trường ổn định, từng bước thay đổi cơ cấu kinh tế theo thị trường
hiện đại, còn các nhu cầu thông thường hàng ngày chủ yếu để thị trường tự điều tiết
.
Xây dựng thị trường thống nhất trong cả nước, có tính đến đặc thù và trình
độ phát triển không đồng đều của các vùng, lãnh thổ và đặc điểm của ngành hàng .
Từng bước, nhưng tích cực xây dựng hệ thống thị trường đồng bộ (thị trường vốn,
chứng khoán, bất động sản, lao động cộng nghệ, thông tin ...), nhanh chóng tiếp cận
thị trường quốc tế .
Chính phủ quản lý thị trường bằng pháp luật, chính sách và các công cụ kinh
tế , gắn kế hoạch vĩ mô định hướng với các chính sách và chương trình kinh tế, tạo
môi trường và hành lang cho thị trường phát triển lành mạnh. Đồng thời, sử dụng
những biện pháp hành chính cần thiết để hạn chế những mặt trái và tiêu cực của thị
trường. Nhà nước phải làm sao có thực lực kinh tế làm chỗ dựa để ổn định kinh tế
và định hướng thị trường. Chính phủ quản lý chính sách phân phối và điều tiết theo
nguyên tắc công bằng và hiệu quả. Bên cạnh các yếu tố sản xuất khác như đất đai,
vốn, trang bị công nghệ mới, tài năng kinh doanh, chính phủ thực hiện sự điều tiết
để tái phân phối, nhằm sử lý hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế và công bằng xã hội .
Cần khẳng định vai trò của chính phủ trong mô hình kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Đây là vấn đề hết sức quan trọng, khác với vai
trò của chính phủ dưới chủ nghĩa tư bản. Nếu mô hình kế hoạch hóa tập trung quan
liêu hạn chế sự tăng trưởng, nhưng phần nào giải quyết được yêu cầu cân bằng, thì
mô hình kinh tế thị trường nếu không có sự điều tiết của nhà nước, chắc chắn sẽ dẫn
đến mâu thuẫn giữa tăng trưởng và cân bằng, giữa tăng trưởng kinh tế và công bằng
xã hội là những mục tiêu quan trọng mà chế độ xã hội chủ nghĩa phải đạt được .

25. II. Vị trí kinh tế của Chính phủ Việt Nam trong giai đoạn “từng bước công
nghiệp hóa và hiệh đại hóa “đất nước :
1.Công nghiệp hóa và hiện đại hóa ở Việt Nam :
Công nghiệp hóa , hiện đại hóa hiểu theo nghĩa chung và khái quát là quá
trình biến một nước có nền kinh tế lạc hậu thành một nước công nghiệp . Đối với
nước ta, công nghiệp hóa là quá trình chuyển tưd một nước sản xuất nhỏ công
nghiệp lạc hậu , công nghệ và năng suất lao động thấp thành một nước có cơ cấu
công-nông nghiệp và dịch vụ hiện đại , khoa học và công nghệ tiên tiến , năng suất
lao động cao trong các ngành kinh tế quốc dân .
Cơ sở vật chất-kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội sẽ là nền sản xuất lớn hiện đại,
có cơ cấu kinh tế hợp lý , có trình độ xã hội hóa cao dựa trên trình độ khoa học công
nghệ hiện đại được hình thành một cách có kế hoạch và thống trị trong toàn bộ nền
kinh tế quốc dân .Do đó công nghiệp hóa hiện đại hóa là một tất yếu khách quan,
một quy luật kinh tế mang tính phổ biến . Ơ các nước quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên
chủ nghĩa xã hội , cơ sở vật chất-kỹ thuật của chủ nghĩa tư bản dù có tiến bộ đến
đâu , nó chỉ mới là tiền đề vật chất chứ chưa phải là cơ sở cơ sở vật chất-kỹ thuật
của CNXH được . Đối với những nước này, thực hiện quy luật chung nói trên bằng
cách tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa về mặt quan hệ sản xuất và vận dụng
những thành tựu khoa học-công nghệ mới của cách mạng khoa học-kỹ thuật, biến
tiền đề vật chất của chủ nghĩa tư bản tạo thành cơ sở vật chất-kỹ thuật của chủ nghĩa
xã hội, phân bố lại một cách đồng đều trong cả nướcvà tiếp tục hiện đại hoá ở trình
độ cao hơn chủ nghĩa tư bản.
Tại những nước có nền kinh tế kém phát triển quá độ lên chủ nghĩa xã hội
như ở nước ta, xây dựng cơ sở vật chất-kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội được thực
hiện bằng cách công nghiệp hoá. Do vậy, những gì nói về tính tất yếu khác quan của
việc xây dựng cơ sở vật chất-kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội cũng có giá trị để nói về
tính tất yếu khách quan của công nghiệp hoá.

26. Công nghiệp hóa và xây dựng cơ sở vật chất-kỹ thuật có quan hệ chặt chẽ
với nhau , song không hoàn toàn đồng nhất với nhau. Công nghiệp hoá chỉ là cách
thức tiến hành, còn xây dựng cơ sở vật chất-kỹ thuật là mục đích phải đạt, công
nghiệp hoá hiểu theo nghĩa hẹp nó mang tính lịch sử, còn xây dựng cơ sở vật chất-
kỹ thuật lại là mục tiêu và công việc phải tiếp tục qua các giai đoạn phát triển của
phương thức sản xuất mới-cộng sản chủ nghĩa.
Thực hiện đúng đắn quá trình công nghiệp hoá có những tác dụng to lớn về
nhiều mặt.
-Tạo điều kiện biến đổi về chất lượng sản xuất, tăng năng xuất lao động, tăng sức
chế ngự của con người đối với tự nhiên, tăng trưởng kinh tế và phát triển kinh tế, do
đó góp phần ổn định và nâng cao đời sống của nhân dân, góp phần quyết định sự
thắng lợi của chủ nghĩa xã hội.
-Tạo điều kiện vật chất cho việc củng cố tăng cường vai trò kinh tế của nhà nước,
nâng cao năng lực tích lũy, tăng công ăn việc làm nhờ đó làm tăng sự phát triển tự
do và toàn diện trong mọi hoạt động kinh tế của con người-nhân tố trung tâm của
nền sản xuất xã hội.
-Tạo điều kiện vật chất cho việc tăng cường củng cố an ninh và quốc phòng
-Tạo điều kiện vật chất cho việc xây dựng nền kinh tế dân tộc tự chủ , đủ sức
thực hiện sự phân công và hợp tác quốc tế.
Sự phân tích trên cho thấy mối quan hệ gắn bó trực tiếp giữa công nghiệp
hoá với lực lượng sản xuất. Công ngiệp hoá là để thực hiện xã hội hoá về mặt kinh
tế, kỹ thuật theo hướng xã hội chủ nghĩa. Nó có tác dụng, ý nghĩa quan trọng và
toàn diện. Do vậy, Đảng ta cho rằng: “ Phát triển lực lượng sản xuất, công nghiệp
hoá đất nước... là nhiệm vụ trung tâm “ của thời kỳ quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội
ở nước ta.
2. Vai trò chính phủ trong quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa ở nước ta :
Trong nền kinh tế kế hoạch tập trung trước đây, chính phủ quyết định tất cả.
Có người đã lầm tưởng rằng trong một nền kinh tế thị trường, chính phủ không có

27. vai trò đáng kể, mọi hoạt động sẽ chỉ do thị trường quyết định. Đúng là đã từng có
những nền kinh tế thị trường như vậy, nhưng đó là những nền kinh tế thị trường tồn
tại cách đây nhiều thế kỷ trước khi chủ nghĩa tư bản độc quyền xuất hiện. Kể từ khi
chủ nghĩa tư bản độc quyền xuất hiện, thì chính các độc quyền đã tham gia điều tiết
các hoạt động kinh tế. Sau chiến tranh thế giới thứ hai, chính hpủ tham gia điều tiết
các hoạt động và mức độ tham gia ngày càng nhiều tới mức ngày nay ở nhiều nước
phương Tây người ta phải chủ trương giảm bớt sự điều tiết của chính phủ, phi nhà
nước hóa. Như vậy, cho đến nay tồn tại song hành hai cơ chế, cơ chế thị trường
(bàn tay vô hình), và cơ chế điều tiết của chính phủ (bàn tay hữu hình). Gọi là hai
cơ chế nếu chúng ta muốn tách để xem xét chúng một cách tương đối độc lập. Trên
thực tế, chúng có quuan hệ với nhau rất chặt chẽ. Trong cơ chế thị trường, cạnh
tranh và độc quyền là hai yếu tố chủ yếu chi phối. Cạnh tranh là một động lực phát
triển của kinh tế thị trường nhưng cũng có những khuynh hướng cạnh tranh phi kinh
tế, dùng những thủ đoạn bẩn thỉu để bóp chết lẫn nhau. Những khuynh hướng cạnh
tranh không lành mạnh như vậy phải được ngăn chặn. Độc quyền đã có tác dụng
tích cực thúc đẩy quá trình tích tụ, tập trung các nguồn lực để phát triển, nhưng độc
quyền có mặt thối nát của nó là bóp chết các sáng kiến. Nếu để cho thị trường tự do
tác động, thì các khuynh hướng tích cực và tiêu cực cùng tác động, do vậy đã gây ra
các tác động không tốt cho sự phát triển của nền kinh tế. Những cuộc khủng hoảng
nghiêm trọng và đặc biệt là cuộc khủng hoảng kinh thế giới diễn ra vào năm 1929-
1933 là một ví dụ nổi bật. Sự can thiệp của chính phủ chính là nhằm hạn chế những
tác động tiêu cực đó và hướng nền kinh phát triển có hiệu quả.Từ đó liên hệ tới vai
trò của chính phủ Việt Nam đặc biệt là trong giai đoạn “từng bước công nghiệp hóa
và hiện đại hóa “.
Ai cũng thấy số nước đạt được các thành tựu nổi bật về phát triển kinh tế
không nhiều. Đã có nhiều cách giải thích khác nhau về sự “thần kỳ kinh tế “của
Nhật Bản, về các thành tựu kinh tế của NIEs. Có người đã nhấn mạnh đến yếu tố về
sự kết hợp giữa công nghệ phương Tây và truyền thống của Nhật Bản.Có người
nhấn mạnh đến tinh thần lao động cần cù, miệt mài, sáng tạo của người Nhật. Cũng

28. có người đã nhấn mạnh tới tài ba của những nhà quản lý Nhật Bản. Nhưng trong đó,
nguyên nhân của những thành công về kinh tế của các quốc gia trước hết phải nói
tới vai trò của chính phủ với tư cách là người lãnh đạo quản lý nền kinh tế quốc dân.
Nếu chính phủ không mạnh, nghĩa là không có khả năng vạch ra được các chiến
lược phát triển, các chính sách kinh tế, luật pháp đúng đắn, không có khả năng thực
hiện và kiểm soát một cách có hiệu quả các chiến lược, chính sách và luật pháp đó,
thì nền kinh tế không thể nào phát triển có hiệu quả và thu được những thành tựu
nổi bật được.
Một nhà kinh tế học nổi tiếng đã nhận xét: “Chính phủ tồi đã làm tàn lụi cả
một châu lục “. Một ví dụ thực tế: Sự suy giảm của nền kinh tế Ghana ở châu Phi da
đen trong hai thập kỷ 60 và 70. Năm 1957 Ghana được xem là nước giầu nhất châu
Phi da đen với bình quân đầu người 490 đô la Mỹ, nhưng đến đầu những năm 80
thu nhập quốc dân đầu người đã giảm xuống còn 400 đôla Mỹ, hầu hết các chỉ tiêu
quan trọng khác đều giảm. Các quốc gia châu Phi da đen khác cũng ở trong tình
trạng tương tự. Cả một châu lục tàn lụi. Lý do chính là sự lãnh đạo yếu kém của các
chính phủ ở các quốc gia này. Những yếu kém này đã thể hiện ở chỗ xác định chiến
lược, chính sách, pháp luật không đúng; họ càng thực thi các chính sách sai lầm đó
tích cực và nghiêm túc thì tai hoạ suy thoái càng lớn. Do vậy đã có câu “Nền kinh tế
chỉ tăng trưởng vào ban đêm khi chính phủ ngủ say “.
Các quốc gia như Nhật Bản và các NIEs, sự thành công của họ gắn chặt với
vai trò to lớn của chính phủ. Nhật Bản đã tạo dựng được một nhà nước mạnh, nhà
nước này đã kết hợp được kỹ thuật phương Tây và truyền thống Nhật Bản, khuyến
khích và phát triển được tài năng quản lý của các xí nghiệp, động viên được nhân
dân Nhật Bản làm việc hết mình. Đó chính là nguyên nhân của mọi nguyên nhân.
Vai trò quan trọng nhất của chính phủ là vai trò định hướng nền kinh tế thông qua
việc hoạch định các chiến lược, chính sách, luật pháp,v.v...
Thực tế ở Việt Nam cho thẩy trong nhiều năm trước Đại hội VI Đảng cộng
sản Việt Nam, chính phủ đã định hướng nền kinh tế không đúng, dường như chỉ
phát triển hướng nội xem nhẹ các ngành hướng vào xuất khẩu; ưu tiên phát triển

29. công nghiệp nặng kém hiệu quả, không chú trọng tới các ngành có khả năng tăng
trưởng nhanh, hiệu quả lớn; chỉ chú trọng phát triển mở rộng khu vực kinh tế nhà
nước, tập thể, xoá bỏ kinh tế tư nhân, cá thể; phát triển kinh tế kế hoạch, xoá bỏ
kinh tế thị trường,v.v...Với một hướng đi lệch lạc như vậy, kinh tế Việt Nam đã
hoạt động kém hiệu quả và rơi vào tình trạng lạm phát phi mã và khủng hoảng sâu
sắc. Đại hội Đảng cộng sản Việt Nam mới bước đầu nắn lại hướng đi của nền kinh
tế: Chuyển hướng thực hiện 3 chương trình kinh tế: sản xuất lương thực-thực phẩm,
hàng tiêu dùng và hàng xuất khẩu; chuyển mạnh sang kinh tế thị trường trên cơ sở
đa dạng hóa hình thức sở hữu, xoá bỏ cơ chế kinh tế kế hoạch tập trung, bao
cấp,v.v...Nền kinh tế mới bước đầu chuyển sang một hướng đúng, ta đã thấy xuất
hiện các yếu tố năng động tích cực và thấy rõ hướng đi lênthoát khỏi khủng hoảng
của nền kinh tế.
Trong điều kiện hiện nay ở nước ta, vai trò của chính phủ đặc biệt quan
trọng. Chính phủ không đơn thuần là người trọng tài, người định hướng, định luật
chơi mà mức độ can thiệp, mức độ tác động trực tiếp của chính phủ là mạnh, và
rộng hơn. Trong giai đoạn “từng bước công nghiệp hóa và hiện đại hóa “này, điều
kiện quan trọng cho những thành công kinh tế của Việt Nam là Việt Nam phải có
một chính phủ mạnh về trí tuệ có khả năng định hướng đúng đắn sự phát triển của
nền kinh tế đất nước .
Vấn đề đặt ra là trong khi nhấn mạnh vai trò tất yếu và hết sức quan trọng
của chính phủ trong quản lý kinh tế, chúng ta không chỉ khẳng định sự can thiệp của
chính phủ đối với các quá trình kinh tế, mà phải xác định rõ chính phủ thực hiện vai
trò quản lý của mình như thế nào, bằng cách thức nào để nhận thức rõ ranh giới
quyền lực của mình, không xâm phạm quyền tự chủ kinh doanh của doanh nghiệp,
tức là đảm bảo quyền tự chủ của doanh nghiệp .
Điều đó liên quan đến việc xác định những chức năng cũng như nội dung
quản lý mà chính phủ phải đảm nhiệm thực hiện. Trong giai đoạn hiện nay chính
phủ thực hiện vai trò quản lý của mình thông qua ba chức năng cơ bản sau :
-Điều khiển vĩ mô nền kinh tế .

30. -Quản lý ngân sách nhà nước .
-Hoạt động kinh tế .
Trong số các chức năng trên thì chức năng đầu là quan trọng nhất, có ý nghĩa quyết
định phát triển kinh tế, đặc biệt trong cơ chế thị trường .
Nghiên cứu về vai trò của chính phủ trong việc thúc đẩy tăng trưởng công
nghiệp ở các nước đang phát triển, hai nhà nghiên cứu người Anh là Helen Shapiro
Lance Taylor đã khái quát chiến lược quản lý của chính phủ đối với công nghiệp
trong 11 điểm như sau :
.Trong mọi trường hợp, chính phủ chỉ nên định hướng chung mà không trực tiếp
tham gia vào các quyết định của các doanh nghiệp.
.Chính phủ tập trung thông tin và chia sẻ một cách có chọn lọc cho các doanh
nghiệp.
.Chính phủ cung cấp vốn liên doanh cho các xí nghiệp mới, thường là ở các lãi
suất thuận lợi đối với họ.
.Chính phủ hỗ trợ cho “các ngành công nghiệp đột phá “.
.Sự hỗ trợ cần phải được cân nhắc và xử lý cụ thể từng trường hợp. Chính phủ
phải có quyền lực (và cả ý chí) cắt bỏ sự ưu đãi nếu như doanh nghiệp không đáp
ứng được những tiêu chuẩn đã đề ra.
.Bản thân các tiêu chuẩn phải rõ ràng và không phức tạp.
.Lợi ích của những người gánh chịu các khoản chi phí do thực hiện các chính
sách cần phải được chú ý.
.Có sự phân công sản xuất giữa xí nghiệp công cộng, xí nghiệp tư nhân và cá thể
các công ty xuyên quốc gia. Xí nghiệp công cộng tốt nhất là hoạt động trong lĩnh
vực kết cấu hạ tầng, các ngành công nghiệp “ cơ sở “ và các lĩnh vực có những đặc
biệt trong thực hiện.
.Chú ý tới đào tạo và y tế.
.Có sự liên kết hỗ trợ về vốn giữa khu vực nhà nước và khu vực tư nhân. Các
chương trình đầu tư của nhà nước phải được thiết kế nhằm tăng hiệu quả của cả hai
khu vực nhà nước và tư nhân.

31. .Tránh mọi sự không rõ ràng.
Chính phủ tạo điều kiện để quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá được
phát triển nhanh chóng bằng cách:
Chính phủ tạo chỗ làm việc, giải toả sức ép về công ăn việc làm, lao động đang
có xu hướng tăng lên trong nền kinh tế. Công nghiệp hoá như là một phương thức
làm thay đổi cơ cấu kinh tế của đất nước có một sứ mạng hết sức quan trọng trong
việc phát huy nguồn nhân lực rất tiềm tàng hiện còn chưa được toàn dụng và đang
trở thành một sức ép lớn đối với nền kinh tế. Trong điều kiện cụ thể của nước ta
trong những năm đầu của quá trình công nghiệp hoá, sự chuyển dịch cơ cấu ngành
sẽ chuyển hướng mạnh vào những ngành sản xuất và dịch vụ cần nhiều lao động để
có thể thu hút và giải toả sức ép về công ăn việc làm đang căng thẳng trong xã hội,
để rồi khi sức ép này không còn gay gắt nữa, trọng tâm của chuyển dịch cơ cấu
ngành sẽ chuyển hướng mạnh vào các ngành khác, loại công nghệ khác. Quan điểm
như vậy sẽ tác động trực tiếp tới việc hoạch định chính sách công nghệ trong lĩnh
vực sản xuất.
Chính phủ hướng vào cơ cấu công nghệ nhiều tầng với sự định hướng vào những
công nghệ mũi nhọn, tiên tiến một cách hiệu quả. Qúa trình cộng nghiệp hoá đất
nước một mặt hướng vào giải quyết những vấn đề nóng bỏng, cấp bách hiện tại,
nhưng đồng thời cũng phải hướng tới và chuẩn bị những tiền đề cần thiết cho tương
lai gần ( 10-20 năm ) và tương lai xa (20-30 năm ). Định hướng chuyển dịch cơ cấu
kinh tế theo hướng công nghiệp hoá bao gồm xây dựng cơ cấu công nghệ nhiều quy
mô, nhiều trình độ, hướng hiện đại. Cơ cấu xã hội, phân công lao động xã hội không
chỉ là chất kết dính các ngành kinh tế với nhau, mà còn cả các tầng công nghệ với tư
cách là một bộ phận cấu thành quan trọng của cơ cấu ngành kinh tế. Về phần mình,
sự phát triển của công nghệ, đặc biệt là công nghệ tiên tiến sẽ có tác dụng thúc đẩy
quá trình phân công lao động xã hội. Trình độ phân công lao động xã hội có ảnh
hưởng quyết định đối với sự hình thành và định hướng phát triển cơ cấu công nghệ.
Do thực trạng sản xuất còn nhỏ, phân tán, lao động chủ yếu còn thủ công, thiếu thốn
nghiêm trọng, 75 % lực lượng lao động xã hội tập chung ở nông thôn và mức độ

32. trang bị công cụ lao động, trình độ tay nghề còn thấp, sự tích luỹ vốn trong các hộ
gia đình còn ít ỏi thì nhìn chung, trong những năm trước mắt vẫn cần phát triển
những cộng nghệ đơn giản, dễ tiếp thu và rẻ, mang lại hiệu quả kinh tế-xã hội
nhanh. Những công nghệ như vậy được kết hợp với nguồn lao động xã hội còn đang
dư thừa lớn sẽ tạo ra công ăn việc làm, làm những sản phẩm đáp ứng ngay chính
những nhu cầu đơn giản của thị trường trong nước.
Chính phủ đã phát huy sức mạnh tổng hợp của các thành phàn kinh tế. Khác
với trước đây trong cơ chế kế hoạch hoá tập trung bao cấp với sự hiện diện về cơ
bản chỉ một thành phần kinh tế, hiện nay công nghiệp hoá ở nước ta được tiến hành
dưới tác động của cơ chế thị trường với sự tham gia của nhiều thành phần kinh tế.
Nền kinh tế mở đang thu hút ngày càng nhiều sự tham gai của các nhà đầu tư cước
ngoài. Trong nhiều năm tới, chúng ta vẫn chủ yếu phải dựa vào nguồn cung cấp các
công nghệ tiên tiến bên ngoài thì một môi trường đầu tư phát triẻn công nghệ hấp
dẫn và thuận lợi cho cả các nhà đầu tư trong nước và các nhà đầu tư nước ngoài là
một yếu tố quan trọng của công cuộc công nghiệp hoá đất nước. Điều cần chú ý ở
đây không chỉ ở sự khuyến khích đầu tư trong nước và đầu tư của nước ngoài. Kinh
nghiệm quốc tế và nước ta cho thấy rằng, một đồng vốn ngoại tệ đầu tư bao giờ
cũng đòi hỏi một lượng tương đương tiền trong nước đi kèm
Chính phủ có biện pháp nhằm thống nhất hiệu quả kinh tế và hhiệu quả xã
hội. Công nghiệp hoá trong điều kiện kinh tế thị trường đặt ra một loạt vấn đề xã
hội cần được xử lý giải quyết. Công nghiệp hoá là phương thức để phát triển kinh
tế. Sự phát triển có thể có một mục tiêu cơ bản là nâng cao mức sống cho mọi người
trong xã hội nhất là những người nghèo. Vấn đề lớn nhất đặt ra trong quá trình công
nghiệp hoá là phân phối kết quả của phát triển kinh tế thông qua công nghiệp hoá
đến được với mọi người dân trong xã hội, mọi vùng, mọi khu vực của đất nước.
Quan điểm về sự thống nhất giữa hiệu quả kinh tế và hiệu quả xã hội đồng thời
cũng nhấn mạnh sự cần thiết tất yếu nâng cao vai trò tích cực của nhà nước trong
việc điều tiết quá trình công nghiệp hóa.

33. 3.Các chính sách kinh tế mà chính phủ áp dụng trong giai đoạn công nghiệp hoá
hiện đại hoá:
Các chính sách quản lý kinh tế của chính phủ theo các mục tiêu sau:
-Kích thích đổi mới và nâng cao trình độ công nghệ sản xuất.
-Tạo công ăn việc làm, sử dụng tiềm năng lao động xã hội và chuyển biến cơ cấu
lao động.
-Chuyển dịch cơ cấu các ngành kinh tế.
.Kích thiích đổi mới và nâng cao trình độ công nghệ của sản xuất:
Có thể nêu những tác dụng tích cực của các quy định trong chính sách và cơ
chế quản lý kinh tế đã ban hành ở nước ta có liên quan tới kích thích đổi mới và
nâng cao trình độ công nghệ sản xuất, đó là:
+Tạo quyền chủ động cho chủ thể sử dụng ( các doanh nghiệp ) quyết định lựa
chọn, mau bán công nghệ, kể cả việc trực tiếp quan hệ với bạn hàng nước ngoài.
+Tạo nhu cầu bức thiết đổi mới và nâng cao trình độ công nghệ. Cơ chế thị trường
buộc các cơ sở sản xuất tìm mọi cách để tồn tại và thu lợi nhuận tối đa. Cuộc cạnh
tranh thực sự để tiêu thụ sản phẩm trong những năm 1989-1990-1991 khi một loạt
chính sách và quyết định quản lý kinh tế vĩ mô theo cơ chế thị trường được đưa vào
thực tế ( cải cách giá, lương, thả nổi đồng tiền, mở cửa nền kinh tế...) đã cho thấy,
trong điều kiện như vậy sản phẩm muốn tiêu thụ được, nhất là khi có những hàng
ngoại, cùng giá trị sử dụng, không phải chỉ có giá rẻ mà chất lượng phải tốt, hình
dáng, mẫu mã phải đẹp, thuận tiện cho sử dụng. Muốn được mhư vậy thì chỉ có một
con đường duy nhất là đổi mới và nâng cao công nghệ sản xuất.
Sử dụng có hiệu quả hơn các nguồn lực sản xuất, nâng cao chất lượng sản
phẩm và có lãi cao là những yếu tố quan trọng bậc nhất đối với uy tín và sự phát
triển của doanh nghiệp trong cơ chế thị trường. Muốn làm được điều đó thì trước
hết phải sử dụng có hiệu quả các nguồn lực đầu vào sản xuất. Các quy định của nhà
nước trong các chính sách và cơ chế quản lý kinh tế hiện hành đang được đổi mới
và hoàn thiện theo hướng tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị sản xuất kinh
doanh, chủ động sử dụng có hiệu quả hơn các yếu tố đầu vào này.

34. Mở ra những hình thức mới trong tiếp cận và trong thu hút công nghệ tiên
tiến của thế giới. Chính sách mở cửa có những điều kiện ưu đãi trong việc đầu tư
của nước ngoài đã tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài tìm đến
hợp tác kinh doanh. Các hình thức hợp tác kinh doanh có thể đa dạng ( xí nghiệp
liên doanh, xí nghiệp 100% vốn nước ngoài... ),nhưng có điểm chung là vốn liên
doanh của bên nước ngoài góp thường là dưới dạng máy móc,thiết bị,phụ tùng,
nguyên vật liệu,chuyên gia kỹ thuật,quản lý,thậm chí cả mô hình tổ chức và quản lý
xí nghiệp, công ty. Lẽ đương nhiên trong lĩnh vực này còn có nhiều vấn đề phải
bàn, nhưng thực tế các xí nghiệp liên doanh với nước ngoài trong thời gian qua đã
cho thấy cơ chế thị trường đã tạo điều kiện cho doanh nghiệp trong nước nhanh
chóng tiếp cận và tiếp nhận công nghệ tiên tiến hơn nhiều so với công nghệ trước
đây.
Đồng thời, bên cạnh những mặt tích cực thúc đẩy của các chính sách và cơ
chế quản lý kinh tế đối với việc đổi mới và nâng cao trình độ công nghệ của sản
xuất, cũng có thể thấy những mặt hạn chế, tồn tại, đó là:
-Thiếu sự an tâm, tin tưởng từ phía người đầu tư cho phát triển công nghệ đối
với tính ổn định, nhất quán của các chính sách và cơ chế quản lý kinh tế vĩ mô của
chính phủ. Kinh nghiệm quốc tế cho thấy sự tin tưởng, an tâm từ phía người đầu tư
phát triển ( cả ở trong nước và nước ngoài ) là một yêu cầu rất quan trọng đối với
các chính sách có liên quan tới quá trình công nghiệp hoá đất nước. Những đổi mới
trong chính sách và cơ chế quản lý kinh tế thời gian qua vẫn nchưa đáp ứng được
yêu cầu này. Sự thiếu tin tưởng, an tâm để đầu tư phát triển công nghệ được thể
hiện ở hiện tượng:
+ Đầu tư công nghệ chủ yếu thường là cho những sản phẩm, những lĩnh vực hoặc
ngành mà thời gian hoàn vốn nhanh để tránh rủi ro.
+ Số lượng vốn bỏ ra đầu tư cho phát triển công nghệ còn quá ít ỏi. Sau 5 năm
thực hiện các chhính sách và cơ chế quản lý kinh tế mới ( từ 1988 sau khi ban hành
Luật công ty, Luật doanh nghiệp tư nhân, Luật đầu tư nước ngoài, Pháp lẹnh chuyển
giao công nghệ,... ) thì nhìn chung thực trạng công nghệ trong nền kinh tế chưa có

35. chuyển biến đáng kể. Thực trạng nói trên cho thấy, các chính sách kinh tế cần phải
được đổi mới và hoàn thiện hơn nữa, có như vậy mới tạo ra được niềm tin cho các
hành động đầu tư phát triển công nghệ hướng vào làm ăn lâu dài, với quy mô lớn và
hiện đại, liên tiếp phục vụ cho công cuộc phát triển kinh tế xã họi đất nước.
-Thị trường tiêu thụ sản phẩm của công nghệ sản xuất ra vừa nhỏ, vừa không
chắc chắn. Do vậy khó lựa chọn và quyết định phương án phát triển công nghệ.
Điều này có liên quan cả ở tầm vi mô ( các doanh nghiệp ) và cả ở tàm vĩ mô ( toàn
nền kinh tế quốc dân ).
-Thiếu những chính sách hướng vào khuyến khích phát triển dịch vụ công cộng
và kết cấu hạ tầng đảm bảo tiếp nhận và khai thác có hiệu quả công nghệ mới và
hoàn thiện chúng. Sự yếu kém về đảm bảo hàng hoá , dịch vụ công cộng và kết cấu
hạ tầng ở nước ta đang là một trong những cản trở lớn nhất trong chuyển giao công
nghệ. Nó đã và đang làm nản lòng và để tuột nhiều dự án đầu tư, mặc dù đã có
những ưu đãi rộng rãi, thậm chí những ưu đãi đặc biệt so với thông lệ quốc tế
chung.
-Thiếu động lực kích thích đối với các cán bộ hoạt động trong lĩnh vực khoa học
và công nghệ.
Sự phát triển công nghệ vừa là mục tiêu, vừa là phương tiện của quá trình
công nghiệp hoá. Con người là yếu tố quan trọng của sự phát triển ấy. Đây là yếu tố
năng động của sự phát triển công nghệ.Hiện tại, lao động của những cán bộ làm
việc trong lĩnh vực khoa học và công nghệ đang thiếu những kích thích cần thiết,
thậm chí có những chính sách, chế độ đối với cán bộ làm công tác nghiên cứu và
triển khai khoa học kỹ thuật dẫn đến lãng phí chất xám, lãng phí tiền của vào những
công nghệ nhập mà khả năng khoa học của đất nước có thể giải quyết, xử lý được.
.Tạo công ăn viêc làm, sử dụng tiềm năng lao động xã hội và chuyển biến cơ
cấu lao động xã hội.
Tạo công ăn việc làm, sử dụng tiềm năng lao động xã hội và làm chuyển biến
cơ cấu lao động xã hội là những nội dung quan trọng của quá trình công nghiệp hoá.

36. Các chính sách, cơ chế quản lý kinh tế mới được ban hành thời gian qua đã đã đem
lại những kết quả tích cực, đó là:
- Trong khu vực kinh tế quốc doanh đã giảm bớt được tình trạng người chờ việc.
Các quyết định về quản lý đối với kinh tế quốc doanh đã tạo môi trường pháp lý cho
việc tổ chức lại các xí nghiệp loại này, bố trí lại dây chuyền sản xuất, bố trí lại lực
lượng lao động.
- Sự phát triển của khu vực kinh tế ngoài quốc doanh trong những năm qua đã
mở ra những cơ hội tìm kiếm việc làm không chỉ cho số lao động dôi ra từ việc tổ
chức lại kinh tế quốc doanh, mà còn thu hút cả lực lượng lao động mới trong nền
kinh tế.
- Tay nghề của lực lượng lao động xã hội do cơ chế cạnh tranh trong tìm kiếm
việc làm và quyền tự do lựa chọn ngành học phù hợp với khả năng và sở thích của
mình nên có phần đa dạng hơn và thích ứng hơn với đòi hỏi của sự phong phú, đa
dạng hoá các ngành nghề và hàng hoá, dịch vụ trong xã hội.
Những điều trình bày ở trên còn nói lên một điều rằng tiềm năng lao động xã
hội được phát huy không chỉ bằng con đường đầu tư của nhà nước ( con đường này
trong thời gian qua có nhiều hạn chế do những khó khăn chung của nền kinh tế ),
mà còn bằng con đường đầu tư tư nhân. Con đường này với chính sách cởi mở và
mở cửa hiện nay ngày càng trở nên thuận lợi và hấp dẫn. Hiện tại tiềm năng lao
động xã hội chủ yếu mới được phát huy rõ nhất trong sản xuất nông, lâm nghiệp.
Tuy nhiên phải thừa nhận rằng, trên lĩnh vực việc làm và lao động, các chính
sách kinh tế và cơ chế quản lý có liên quan đến công nghiệp hoá chưa thực sự tạo ra
những chuyển biến căn bản. Về cơ bản vấn đề việc làm và lao động như Đại hội VII
của Đảng đã nhận định, hiện vẫn “ đặc biệt gay gắt “ mà một nguyên nhân quan
trọng là “ các chính sách và biện pháp giải quyết việc làm còn bị động, chắp vá “.
Điều đó có liên quan trước hết tới các mặt và các khía cạnh sau đây:
- Hiện tại, các chính sách mới kích thích tạo công ăn việc làm, giảm áp lực của
nạn thất nghiệp mà chưa tạo ra được sự chuyển biến cơ cấu lao động xã hội.

37. - Mức độ trang bị kỹ thuật của lao động xã hội đang làm việc trong nền kinh tế
quốc dân chưa có sự cải thiện đáng kể. Điều đó có liên quan tới những chính sách
và cơ chế quản lý tạo quyền tự chủ sản xuất kinh doanh, bảo toàn vốn đối với xí
nghiệp quốc doanh, thuế suất, mức trích nộp khấu hao, lãi suất ngân hàng, ... cùng
với những khó khăn kinh tế - xã hội chung của nền kinh tế ( lạm phát, tham nhũng,
buôn lậu,... ), vừa không đồng bộ, chắp vá, vừa có nhiều điểm bất hợp lý, không
phù hợp đã không khuyến khích đổi mới và tạo điều kiện cho việc đổi mới, trang bị
kỹ thuật, làm nản lòng nhiều dự án đầu tư có liên quan tới đổi mới công nghệ.
.Chuyển dịch cơ cấu các ngành kinh tế :
Việc đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, chuyển sang chế độ tự chủ kinh doanh
đã có tác dụng lớn thay đổi trong cơ cấu các ngành kinh tế. Trong sản xuất nông
nghiệp, hộ nông dân trở thành đơn vị kinh tế cơ bản, còn trong công nghiệp thì các
doanh nghiệp tự chủ, tự chịu trách nhiệm vế toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh
của mình theo luật định, trở thành tế bào cơ sở của hệ thống tổ chức sản xuất công
nghiệp. Sự thay đổi có tính chất nền tảng đó so với hệ thống tổ chức sản xuất cũ dẫn
đến những thay đổi cơ cấu trong toàn cục các ngành trong nền kinh tế. Những chính
sách và cơ chế quản lý kinh tế ban hành trong thời gian qua hướng vào đảm bảo
quyền tự chủ sản xuất kinh doanh của các đơn vị kinh tế cơ sở, đã tạo những điều
kiện thuận lợi ban đầu trong quá trình cộng nghiệp hóa ở nước ta diễn ra trong mối
quan hệ gắn bó với chủ trương xây dựng nền kinh tế mở và hoạt động theo cơ chế
thị trường. Điểm khác căn bản trong chính sách và quản lý kinh tế tạo môi trường
kinh tế ở nước ta so với thơì gian trước đây là thực hiện công nghiệp hóa theo cơ
chế thị trường. Điều đó có nghĩa là những thay đổi chuyển dịch cơ cấu các ngành
trong nền kinh tế quốc dân phải được đặt dưới sự tác động trực tiếp và chi phối của
cơ chế thị trường, trong đó các chính sách, cơ chế quản lý kinh tế của nhà nước phải
nhằm tạo môi trường kinh tế thuận lợi cho những thay đổi ấy hướng theo những
mục tiêu chiến lược kinh tế-xã hội của mình.Hãy còn sớm để khẳng định tác động
của các chính sách và cơ chế quản lý kinh tế mới được ban hành và thực hiện trong
vài năm qua đối với những thay đổi trong chuyển dịch cơ cấu các ngành trong nền

38. kinh tế quốc dân, nhưng điều dễ nhận thấy là cơ chế thị trường đã bắt đầu có tác
dụng đối với sự phát triển các ngành nghề và các dịch vụ công nghiệp. Ơ nông thôn,
cơ chế thị trường đã làm sống lại không chỉ những ngành nghề truyền thống, mà
còn hình thành và phát triển các ngành nghề và các nghề mới. Đó là thực trạng mà
cơ chế quản lý tập trung bao cấp trước đây không thể có.
Tuy vậy, xét về tổng thể, sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế trong những năm qua
ở nước ta chưa đáp ứng được yêu cầu của công nghiệp hoá. Tỷ trọng của nhiều
ngành công nghiệp và xây dựng trong tổng sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân
trong thời gian 1985-1992 không tăng, mà lại còn giảm đi.
Mặt khác, trong công cuộc công nghiệp hoá ở nước ta, giải quyết việc làm,
giảm bớt sức ép của nạn thất nghiệp troing quá trình chuyển đổi cơ chế quản lý là
một trong những yêu cầu quan trọng. Thế nhưng, trong sự chuyển dịch cơ cấu các
ngành mà sản phẩm đòi hỏi nhiều lao động trong những năm qua lại có ít đóng góp
vào thực hiện yêu cầu này. Tỷ trọng của những ngành này trong cơ cấu giá trị tổng
sản lượng công nghiệp có xu hướng giảm đi.
Nguyên nhân của thực trạng kể trên là:
- Thiếu sự định hướng chiến lược chung đối với phát triển ngành công nghiệp.
- Thiếu chính sách rõ ràng với sự phát triển ngành nghề công nghiệp ở nông
thôn.
- Thiếu chính sách bảo hộ rõ ràng và hiệu lực thực thi pháp luật để bảo hộ đối
với sản xuất trong nước còn thấp.
4.Những vấn đề chính phủ phải giải quyết trong giai đoạn “từng bước công
nghiệp hóa và hiện đại hóa “:
Sự nghiệp công nghiệp hóa và hiện đại hóa mà sự thắng lợi của nó phụ thuộc
vào vấn đề chính phủ giải quyết ra sao những điều kiện tiền đề cần thiết của công
nghiệp hóa và hiện đại hóa, nhất là ở những nước có nền kinh tế kém phát triển như
ở nước ta. Chính phủ phải giải quyết 4 yêu cầu chủ yếu sau:
.Tạo nguồn vốn tích luỹ để công nghiệp hoá :