Presentation by the Swedish NAO, in Albanian, at the third and last webinar co-organised by SIGMA and the Network of Supreme Audit Institutions of EU candidates and potential candidate countries, held on 28 June 2021. The event explores the audit of COVID-19 related expenditures.

1. Auditimi i përgjigjes ndaj
pandemisë COVID-19
Tommi Teljosuo, Zyra Kombëtare e Auditimit të Suedisë - NAO

2. Auditimi i përgjigjes ndaj pandemisë COVID-19
• Universi i Auditimit të Covid-19: çfarë mund të auditojmë?
• Disa shembuj mbi temat dhe pyetjet e auditimit;
• Qasje të ndryshme në auditimin e përgjigjes ndaj Covid-19;
• Si mund të kontribuojnë Institucionet e Larta të Auditimit në vlerën e shtuar?
2

3. Auditimi i përgjigjes ndaj pandemisë COVID-
19: Kriteret e Vlerësimit të Auditimit
3
• Një raport nga Zyra Kombëtare e Auditimit të Suedisë dhe Mbretërisë së
Bashkuar dhe nga Gjykata e Auditimit të Belgjikës;
• Publikuar në www.intosaicbc.org/auditing-the-response-to-the-covid-19-
pandemic-criteria-for-audit-judgement/
• Hartuar në kuadër të Projektit EUROSAI për auditimin e përgjigjes ndaj
pandemisë Covid-19.

4. Universi i Auditimit të Covid-19
Fusha e politikës
për përgjigje
Faza e përgjigjes
Kujdesi
shëndetësor dhe
social
Përgjigja më e
gjerë urgjente jo-
mjekësore
Mbrojtja e
ekonomisë
Tema
ndërsektoriale
Gatishmëria
Përballimi
Strategjitë e daljes
Efektet afatgjata
4

5. Kujdesi shëndetësor dhe social
5
Temat e zakonshme të auditimit: Gatishmëria paraprake e sistemeve të kujdesit
shëndetësor dhe efikasiteti në trajtimin e pandemisë.
Pyetje tipike të auditimit:
• A ishte i përshtatshëm dhe i mjaftueshëm planifikimi i emergjencës së
kujdesit shëndetësor?
• A u shpërndanë në mënyrë efikase materialet shëndetësore në dispozicion?
• A mundësoi kuadri ligjor dhe financiar trajtim të efektshëm të krizës?
• A kanë bashkëpunuar autoritetet në mënyrë efikase?
• A ishte i efektshëm sistemi i menaxhimit të krizave?

6. Përgjigja më e gjerë emergjente
6
Tema të zakonshme të auditimit: Gatishmëria për furnizime jetësore në një
krizë, menaxhimi i kufijve, mbrojtja e individëve në nevojë, arsimi gjatë
pandemisë
Pyetje tipike të auditimit:
• A kishte gatishmëri të mjaftueshme për të marrë dhe shpërndarë furnizime
jetësore mjekësore?
• A ishin menaxhuar në mënyrë të efektshme kontrollet kufitare?
• A pati rutina të mjaftueshme për të identifikuar dhe mbrojtur individët në
nevojë?
• A patën shkollat pajisjet dhe kompetencat përkatëse për arsimin në distancë?

7. Mbrojtja e ekonomisë – tema të zakonshme të
auditimit
7
Tema të zakonshme të auditimit: Qëndrueshmëria e financave publike,
mbështetja për bizneset dhe individët në nevojë.
Pyetje tipike të auditimit:
• A ka qeveria një plan të fortë për qëndrueshmërinë fiskale afatgjatë gjatë
pandemisë dhe pas saj?
• A është transparent raportimi fiskal në Parlament?
• A janë masat e mbështetjes të sakta dhe të lidhura me nevojat e grupeve të
synuara?
• A ka kontrolle të mjaftueshme ndaj parregullsive dhe pagesave të pasakta?

8. Tema ndërsektoriale - tema të zakonshme të
auditimit
8
Tema të zakonshme të auditimit: Sistemet e përgjithshme të planifikimit të
emergjencave dhe përgjigjes ndaj krizave, prokurimi i mallrave jetësore.
Pyetje tipike të auditimit:
• A është sistemi i përgjithshëm i menaxhimit të krizave efikas dhe i
efektshëm?
• A arritën autoritetet të siguronin sasinë dhe cilësinë e duhur të mallrave?
• A ishte funksional kuadri rregullator i prokurimit gjatë pandemisë?

9. Reflektime krahasuese
9
• Pjesa dërmuese e Institucioneve të Larta të Auditimit auditojnë mbështetjet
ekonomike dhe efektet fiskale.
• Në rrethana të tjera, fokusime të ndryshme.
− Ndoshta për shkak të masave të ndryshme publike, problemeve, mandateve të auditimit
dhe ”traditave të auditimit”.
• Disa tema janë më pak të zakonshme:
− Efektet afatgjata shëndetësore;
− Masat e mbylljes;
− Strategjitë e daljes.
• Qasjet e ndryshme
− Programe gjithëpërfshirëse të auditimit të Covid-19, planifikimi vjetor ose auditimet e
vetme.

10. Reflektime - si mund të kontribuojë Institucioni
i Lartë i Auditimit në vlerën e shtuar?
10
• Auditimet dhe vlerësimet e përgjigjes ndaj pandemisë janë mjaft të rëndësishme.
− Jeta, shëndeti publik, parimet qendrore dhe vlerat e mëdha ekonomike në rrezik;
− Institucionet e Larta te Auditimit kanë mandat dhe kompetenca unike.
• Pyetjet, kriteret dhe metodat e zakonshme të auditimit duket se funksionojnë mirë.
• Koha mund të jetë sfiduese.
− Vazhdojnë të merren akoma masa dhe vendime e reja; rezultatet dhe efektet akoma mund
të ndryshojnë;
− … Por nëse prisni shumë gjatë, atëherë do të interesohen vetëm historianët.
• Cila është vlera e shtuar e auditimit të një situate unike?
− Cilat mësime të së kaluarës janë të rëndësishme për të ardhmen?