We'd been studying reporting around the same time and decided to use a 'news-show' type format for our Whakaari evening with parents and whānau. We ended up exploring vox pops here - https://www.youtube.com/watch?v=qMTIThG-UTk
1. Tīhei mauri mārama
Kia mihi atu mātou
Ki ngā whetū heri kai mai
Ka kitea a Matariki
Nā kua maoka te hinu
Ka kitea a Puanga
Nā kua maruaroa te hōtoke
Rere whānui koutou
I te pō-tūtanga-nui-a-Pīpiri
Eke mai i te rangi e roa e
Kia whāngai iho ki te mata o te tau e roa e (x2)
Koia nei te wānanga hau mai ki uta whakatangi ngā hara hā, te huihuinga
Hui e tāiki e!
Tayla: E te iwi, e ngā whānau whānui, tau mai ki te whakamihi i a Matariki i tō mātou hōtaka
mīharo, a Mata Ariki. Tātai whetū ki te rangi, mau tonu, mau tonu; tātai tāngata ki te
whenua, ngaro noa, ngaro noa. Ko Tayla ahau.
Manea: Ko Manea-Mabel ahau. Ko ngā pūrongo o te pō: i ngaro tētahi wahine i a ia e kohi wai ana
mō ana tamariki. Ko ngā kōrero mō Tamarereti rāua ko Tāwhirimātea. Ka rongo atu mātou
ki ngā reo o te motu mō ā rātou ake whakaaro mō Matariki.
Uira:
Tēnā koe Maanawa, he aha te kaupapa o tā koutou pūrongo?
Te whakaari o Rūma 16
Tayla: Auē e te whānau, pakipaki mai anō. Anā, tā te tangata tāna riri. Nā Rona te pō, nā Rona te ao
hei aronga mō te marama.
Manea: Kua takoto te mānuka. Kawea ake! Ka huri tātou ki te pūrongo tuarua o te pō... Matariki
ahunga nui.
Te whakaari o Rūma 9/10
Uira:
Tau kē! Kei whea mai! Nei rā te mihi ki a koutou rūma 9 me rūma 10.
Tayla: Kūmea mai Te Waka o Tama-rereti! Tōia mai Te Waka o Tama-rereti! Tēnā, mātakitaki mai.
Te whakaari ā Rūma 15
(Atiria): Ko wai a Tama-rereti? Tōu pātai nā,
Manea: He aha te waka o taua tīpuna?
He tipua, he taniwha, he kaitaunawhawhenua
I hoe atu ki ngā tōpito o Hine-moana.
He waka aha tōna waka?
He waka tawhito! He waka tipua!
He waka rangi! He waka atua!
2. He waka aha tōna waka?
He waka toiuru! He waka toirangi!
He waka tairanga.
He tama nā Mūmū-Whango e.
(Imogen):Ko wai te ingoa o tōna waka e?
He waka ānaunaua, he waka nui e.
Āpiti hono – ko Urunui e.
Āpiti hono – ko Uruao Kapua Rangi e.
Hoea, hoea Te Waka o Tama-rereti
ki waho ki te moana.
Hou parati, hou parati, hou.
(Ruameto):Tere atu ki Tai-horo-o-te-ika e,
ki Te Taimāotioti-a-Tāne.
Rere atu ki Te Moana Taipoporo e,
ki te Tiri o Te Moana ki te Tonga e.
Ka horo, ka horo,
ka kainga horotia te aua, ka raoa.
Ko te ika tēnā i mate ai a Tama.
Mate atu he toa, mate atu he toa.
Piki ake e Tama ki te mata o te pō
kia wheturangitia ngā kōrero tapu
mō te ira atua, mō te ira tangata.
Te whakaari (haka?) ā ngā tama o Rūma 15
Manea: Nā whai anō, he tohu maumahara ēnei ki a tātou katoa.
Uira: Otirā, he hiahia nō mātou ki te mōhio i ngā whakaaro o te tini me te mano mō Matariki. Tēnā, i
puta atu ngā kairīpoata ki te whakakī tonu i ā tātou kete kōrero nei.
**********************
Tayla: E hika mā,
Maioha: He wā whakawhanaungatanga. Ka aro ki ngā whetū.
Mumu, Nia: Ko te wā o te tau hou Māori.
Paora, Phoenix, Raymond: Koia ngā ika o Matariki.... Ngā karu o Tāwhiri.... (koutou katoa)... Te wā
haka!
3. Hana: Ko te wā whakangahau, te wā o te tau hou.
Kiliona: E maumahara ana ahau i te wā i a au e tamaiti tonu ana, he pō whakangahau nui rawa i
whakanui ai te iwi katoa.
Imogen: Ae, te whakawhanaungatanga, ngā kai-tahi, ngā paki.
Atiria, Manea: He rawe a Matariki ki ahau nā te mīharotanga o ngā paki... Tautoko. Ko tāku tino
painga koia te mātakitaki i ngā tamariki e mahi whakaari ana.
Moke: 20 ngā tau o mua, he iti noa ngā kōrero ka rongo. Heoi anō, i ēnei rā, he paetukutuku, he
rīpene, he kōrero i te pouaka whakaata. Matariki, koia te tūāhuatanga onāianei mo te tini
me te mano. Otirā, he kaupapa rangatira mō Ngāi Tātou te Māori.
Caleb: Ka whai whakaaro mō rātou kua wheturangitia. Ko te whānau.
Tuhaka, Uira: Ko te whakawhanaungatanga!
Tamariki katoa: Matariki – ko te wā whakawhanaungatanga. Ko te tau hou Māori.
***********************************************
Tayla: E hoa mā, te mutunga kē mai o te pai! Kei runga noa atu a Rūma 16 – ngā nohinohi, tau kē!
Manea: Tērā hoki, ngā taitamariki o rūma 9 me rūma 10. Ko koutou ngā rangatira mō āpōpō.
Uira: Tae atu ki ngā tuakana o rūma 15. Hoea tonu ai koutou!
Tayla: Nō reira e te iwi, kua mutu ngā pitopito kōrero e whakanui ana i a Matariki i te pō nei.
Manea, Uira: Tū hau Hawaiiki.
Tayla: Pō marie.