สัตว์สะเทินน้ำสะเทินบก (Amphibians) เป็นสัตว์มีกระดูกสันหลังที่มีขากรรไกร โครงร่างเป็นกระดูกแข็ง (bone) ตัวเต็มวัยมีเฉพาะรยางค์คู่คือขาหน้าและขาหลัง ขาอาจลดรูป หายไป ผิวหนังชุ่มชื้น ไม่มีเกล็ด (ยกเว้นเขียดงู มี dermal scales) หายใจด้วยเหงือก (gills) ผิวหนัง (skin) และปอด (lung) หัวใจมี 3 ห้อง เลือดที่ผ่านหัวใจมีทั้งเลือด ดำ แดง และผสม ตัวอ่อนไม่มีถุงน้ำคร่ำ (amnion)

1. บทนำสู่วิชำกำยวิภำคศำสตร์และสรีรวิทยำ

3. ลักษณะของปลา ลักษณะของ Tetrapod
Scales
Fins
Gills and lungs
Neck
Ribs
Fin skeleton
Flat skull
Eyes on top of skull
Fishapod : Tiktaalik
Radius
Humerus
Ulna
Wrist
Elbow
Flat skull
Neck
Eyes on top of skull
Ribs: กระดูกซี่โครง Scales: เกล็ด
(Reece et al, 2008)
Subclass Tetrapodomorpha => Amphibians

4. Order - อันดับ ตัวอย่างสิ่งมีชีวิต รยางค์(ขา) ลักษณะสาคัญ
Apoda เขียดงู หรือ งูดิน (caecilians) ไม่มี • หางสั้นหรือไม่มี
Urodela กระท่างน้้า (newts, salamanders) 2 คู่ • มีหางยาว
Anura กบ (frogs) คางคก (toads) ปาด
(tree frogs)
2 คู่ • หลังใหญ่กว่าคู่หน้า
• ตัวเต็มวัยไม่มีหาง
Class 6 Class Amphibia - สัตว์สะเทินน้้าสะเทินบก (Amphibians: amphi-ครึ่ง)

5. Class 6 Class Amphibia - สัตว์สะเทินน้้าสะเทินบก (Amphibians)
- โครงร่าง (skeleton) ส่วนใหญ่เป็นกระดูก (bony)
- มีรยางค์ 2 คู่; 4 นิ้ว หรือ ลดรูปไม่ปรากฏ
- ผิวชื้น (moist), มีต่อมมาก (glandular), ไม่มี epidermal scales
- หายใจด้วยผิวหนัง (skin), ปอด (lungs) หรือ เหงือก (gills)
มีน้ำช่วยพยุงร่ำงกำย
กระดูกชิ้นใหญ่ขึ้นเพื่อพยุงร่ำงกำยบนบก
-กระดูกมำก, ขนำดเล็ก
-กระดูกน้อยชิ้น,ขนำดใหญ่

6. Class 6 Class Amphibia - สัตว์สะเทินน้้าสะเทินบก (Amphibians) (ต่อ)
- Heart 3 ห้อง :
 ห้องรับเลือด 2 ห้อง = Right/Left atrium
- รับจาก Lungs – Left atrium
- รับจากร่างกาย (ผ่าน sinus venosus) – Right atrium
 ห้องส่งเลือด 1 ห้อง = Ventricle
- มี Spiral valve (ตรง Conus arteriosus) ควบคุม
เส้นทางการส่งเลือด
 เลือดแดง → Carotid artery (head)
 เลือดผสม → Systemic arch (body)
 เลือดด้า → Pulmo-cutaneous artery
(Lung + Skin)

7. กำรไหลเวียนเลือดผ่ำนหัวใจใน AdultFrogs
Sinus venosus
Pulmonary vein

8. - เป็นสัตว์เลือดเย็น Poikilothermic
- ไม่มีถุงน้้าคร่้า (anamniotes)
- มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่าง Metamorphosis ; ไข่มีเยื่อเมือกปกคลุม
Class 6 Class Amphibia - สัตว์สะเทินน้้าสะเทินบก (Amphibians) (ต่อ)

9. แอมเนียน (amnion) หรือ
ถุงน้้าคร่้า คือ
ถุงหุ้มเอ็มบริโอของสัตว์ที่มีกระดูกสัน
หลังชั้นสูง เป็นเยื่อบาง ๆ ในถุงมี
ของเหลวบรรจุอยู่ ทาหน้าที่ป้องกัน
ตัวอ่อนจากการกระทบกระเทือน

10. Class 7 Reptile - สัตว์เลื้อยคลาน (Reptiles)
- โครงร่าง (skeleton) เป็นกระดูก (bony) มากขึ้น (well ossified)
- มีรยางค์ 2 คู่; 5 นิ้ว หรือ ลดรูปไม่ปรากฏ
- ผิวแห้ง (keratinization) , มี epidermal scales หรือ มี Bony Dermal Plates
- หายใจด้วยปอด (lungs)

11. Class 7 Reptile - สัตว์เลื้อยคลาน (Reptiles) (ต่อ)
- Heart 4 ห้อง (ไม่สมบูรณ์ ยกเว้นจระเข้) :
 ห้องรับเลือด 2 ห้อง
- รับจาก Lungs – Left atrium
- รับจากร่างกาย (ผ่าน sinus venosus) – Right atrium
 ห้องส่งเลือด 2 ห้อง = Ventricle แบ่งเป็น
- มี Muscular ridge กั้น ระหว่างบริเวณ Cavum venous
และ Cavum pulmonale
ส่งเลือดด้าไปที่ Pulmonary artery
- มีห้อง Cavum arteriosum รับเลือดแดงจาก Left
atrium
ส่งเลือดแดงไปที่ Cavum venosum
Right systemic arch
(head + jaw)
Left systemic arch (body)

12. กำรไหลเวียนเลือดผ่ำนหัวใจใน Reptile

13. Class 7 Reptile - สัตว์เลื้อยคลาน (Reptiles) (ต่อ)
- เป็นสัตว์เลือดเย็น Poikilothermic = เมทาบอลิซึมแปรผันตรงกับอุณหภูมิ
สิ่งแวดล้อม ท้าให้เกิดพฤติกรรมพิเศษ เช่น การอ้าปากผึ่งแดด, การอาบแดด ฯลฯ
- มีถุงน้้าคร่้า (amniote); ไม่มี metamorphosis, ไข่หุ้มด้วย Calcareous (Ca2+ +
CO3
2-) หรือ หนัง (leathery shells)

14. Order - อันดับ ตัวอย่างสิ่งมีชีวิต จุดเด่น ลักษณะสาคัญ
Testudines เต่าน้้าจืด (turtles หรือ terrapins)
ตะพาบ (soft shell turtles) ฯลฯ
ล้าตัวมี
กระดอง
(carapace)
หุ้ม, ไม่มีฟัน
• ปากเป็น horny sheath
• เพศผู้มี penis เป็นอวัยวะช่วย
ผสมพันธุ์
Class 7 Reptile - สัตว์เลื้อยคลาน (Reptiles) (ต่อ)

16. Order - อันดับ ตัวอย่างสิ่งมีชีวิต จุดเด่น ลักษณะสาคัญ
Rhynchocephalia ทัวทารา (tuatara) มีตาที่สาม
(third eye)
ที่กลาง
หน้าผาก
• cloaca เป็นช่องตามขวาง
• เพศผู้ไม่มีอวัยวะช่วยผสมพันธุ์
Class 7 Reptile - สัตว์เลื้อยคลาน (Reptiles) (ต่อ)

17. Order - อันดับ ตัวอย่างสิ่งมีชีวิต จุดเด่น ลักษณะสาคัญ
Squamata กิ้งก่า (lizards) จิ้งเหลน
(skins) งู (snakes)
มีตาที่สาม
(third eye)
ในบางกลุ่ม
• cloaca เป็นช่องตามขวาง
• เพศผู้มี hemipenes เป็น
อวัยวะช่วยผสมพันธุ์
Class 7 Reptile - สัตว์เลื้อยคลาน (Reptiles) (ต่อ)

18. Order - อันดับ ตัวอย่างสิ่งมีชีวิต จุดเด่น ลักษณะสาคัญ
Crocodilia จระเข้ (crocodiles และ
alligators) ตะโขง (gharial)
ไม่มีตาที่สาม
(third eye)
• cloaca เป็นช่องตามยาว
• เพศผู้มี penis เป็นอวัยวะช่วย
ผสมพันธุ์
• มีหัวใจ 4 ห้องสมบูรณ์
Class 7 Reptile - สัตว์เลื้อยคลาน (Reptiles) (ต่อ)