8 Đại cương thuốc cổ truyền.pptx

www.themegallery.com
ĐẠI CƯƠNG
VỀ THUỐC CỔ TRUYỀN
TS. Nguyễn Thị Thanh Tú

Click to add title in here
Click to add title in here
MỤC TIÊU
1. Trình bày được định nghĩa thuốc cổ
truyền
2. Trình bày được các dạng thuốc YHCT

I. NGUỒN GỐC
ĐN: Thuốc cổ truyền: 1 vị thuốc, 1 bài
thuốc, 1 chế phẩm thuốc có nguồn gốc từ
thiên nhiên (thực vật, động vật, khoáng
vật) Có tác dụng điều trị bệnh hoặc có lợi
cho sức khỏe con người

I. NGUỒN GỐC

II. THU HÁI - BẢO QUẢN
- Gốc, củ, vỏ, rễ: Mùa đông, đầu xuân cuối thu.
- Mầm, lá: Mùa xuân, hè.
- Hoa: Lúc ngậm nụ hoặc bắt đầu nở.
- Quả, hạt: Lúc quả chín

III. BÀO CHẾ
- Hỏa chế.
- Thủy chế.
- Thủy hỏa hợp chế.

IV. TÍNH NĂNG DƯỢC VẬT
1. Tứ khí:
Hàn, nhiệt, ôn, lương, bình

2. Ngũ vị: Tân, toan, khổ, cam, hàm, đạm
- Tân (cay)
- Toan (chua)
- Khổ (đắng)
- Cam (ngọt)
- Hàm (mặn).
- Đạm (nhạt)

3. Thăng, giáng, phù, trầm
- Thăng, phù: đi lên, ra ngoài.
- Trầm, giáng: đi xuống, vào trong.

V. QUI KINH
1. Vị trí tác dụng của thuốc.
2. Căn cứ qui kinh:
- Hệ kinh lạc và tạng phủ.
- Lý luận ngũ hành: quan hệ ngũ sắc với ngũ vị
và ngũ tạng.

VI. PHỐI NGŨ
* Mục đích: Tăng tác dụng tốt, giảm tác dụng xấu, phù
hợp với triệu chứng phức tạp của bệnh.
* Các cách phối ngũ: thất tình hòa hợp
- Tương tu: Cùng tác dụng, hỗ trợ nhau.
- Tương sử: Một chính một phụ, tăng tác dụng.
- Tương úy: Chế ngự tác dụng xấu. Bán hạ và sinh
khương
- Tương sát: Giảm hoặc mất độc. Ô đầu chế mật ong
- Tương ố: Giảm tác dụng tốt. Vd: hoàng cầm với sinh
khương
- Tương phản: Tăng độc. Cam thảo chống cam toại,
nguyên hoa, hải tảo

VIII. CÁC DẠNG THUỐC YHCT

- §N: CÊu t¹o tõ c¸c vÞ thuèc cæ
truyÒn vµ ®îc bµo chÕ b»ng c¸ch
nÊu (s¾c) víi níc s¹ch ë nhiÖt
®é 1000C.
1. Thuèc thang

1. Thuèc thang
- ¦u ®iÓm:
+ Th«ng dông,
phï hîp nhiÒu
thÓ bÖnh, løa
tuæi.
+ DÔ gia gi¶m
cho tõng bÖnh
nh©n vµ theo
diÔn biÕn cña

1. Thuèc thang
- Nhîc ®iÓm:
+ MÊt nhiÒu thêi
gian,
+ Tèn nhiªn liÖu,
+Không che dấu
được mùi khó chịu
+ Khó uống
- øng dông:
BÖnh cÊp vµ m¹n
tÝnh.

- §N: Lµ d¹ng thuèc bét kh« t¬i
®îc bµo chÕ tõ mét hay nhiÒu vÞ
thuèc (®· ®îc chÕ biÕn cæ
truyÒn) b»ng c¸ch t¸n mÞn vµ
trén ®Òu.
2. Thuèc t¸n

2. Thuèc t¸n

- ¦u ®iÓm: TiÖn sö dông, dÔ ph©n
liÒu.
- Nhîc ®iÓm:
+ Kh«ng gia gi¶m ®îc.
+ Khã hoµ tan, khã hÊp thu
- UD: bệnh mạn tính
2. Thuèc t¸n

- §N: Lµ d¹ng thuèc r¾n h×nh cÇu
®îc bµo chÕ tõ bét thuèc, dÞch
chiÕt thuèc vµ t¸ dîc dÝnh theo
khèi lîng qui ®Þnh.
- T¸ dîc dÝnh: níc, dÞch chiÕt
dîc liÖu, mËt ong, hå tinh bét.
3. Thuèc hoµn

- Chia 2 lo¹i: + Hoµn mÒm: 6-9g/viªn
+ Hoµn cøng: 0,1-
0,5g/viªn

Hoµn Lôc vÞ ®Þa hoµng

- ¦u ®iÓm: + DÔ sö dông, ph©n
liÒu chÝnh x¸c.
+ DÔ b¶o qu¶n.
+ Che giÊu ®îc
nh÷ng mïi vÞ khã chÞu.
- Nhîc ®iÓm: viªn hoµn cøng, khã
hoµ tan, hÊp thu kÐm, kh«ng gia
gi¶m ®îc
- UD: bệnh mạn tính, thuốc kích
ứng dạ dày
3. Thuèc hoµn

- §N: Lµ nh÷ng chÕ phÈm thuèc ®-
îc chiÕt hoµn toµn tõ dîc liÖu
vµ c« ®Õn thÓ chÊt nhÊt ®Þnh.
- Ph©n lo¹i:
Cao láng, cao mÒm, cao ®Æc vµ
cao kh«.
4. Cao thuèc

Cao th«ng u Cao Ma h¹nh
Cao mềm
4. Cao thuèc

¦u ®iÓm: hÊp thu tèt, tiÖn sö
dông, dÔ chia liÒu, b¶o qu¶n ®-
îc l©u.
- Nhîc : kh«ng gia gi¶m ®îc,
kh«ng che giÊu ®îc mïi vÞ.
- øng dông: dïng cho bÖnh m¹n
tÝnh, bÖnh cÊp dïng thuèc thang
tríc sau dïng duy tr× b»ng
thuèc cao
4. Cao thuèc

- §N: Lµ nh÷ng chÕ phÈm láng ®îc
bµo chÕ b»ng ph¬ng ph¸p chiÕt
xuÊt dîc liÖu víi rîu tr¾ng hoÆc
cån.
- Thêng dïng rîu 20-25o. Cã thÓ
uèng hoÆc dïng ngoµi.
5. Rîu thuèc

Rîu thuèc

- ¦u ®iÓm: chiÕt xuÊt ®îc nhiÒu
ho¹t chÊt, b¶o qu¶n tèt, rîu lµ
dung m«i dÉn thuèc tèt.
- Nhîc ®iÓm: ®èi tîng sö dông
h¹n chÕ: phô n÷, trÎ em, bÖnh
nh©n viªm loÐt d¹ dµy t¸ trµng,
t¨ng huyÕt ¸p, bÖnh tim m¹ch
- øng dông: uèng, dïng ngoµi, r-
îu bæ ®Ó t¨ng cêng søc khoÎ, r-
îu thuèc ®Ó ch÷a bÖnh m¹n tÝnh:
5. Rîu thuèc

- §N: Lµ d¹ng thuèc r¾n, gåm
mét hay nhiÒu lo¹i dîc liÖu
®· ®îc chÕ biÕn cæ truyÒn,
ph©n chia ®Õn møc ®é nhÊt
®Þnh, vµ sö dông díi d¹ng níc
h·m.
- Ph©n lo¹i: + Trµ nhóng
+ Trµ tan
6. Trµ thuèc (ChÌ thuèc)

Trµ nhóng
(ChÌ nhóng)
§ãng trong tói
läc.
- Xay dîc liÖu,
trén ®Òu, ®ãng
tói läc.
- u ®iÓm dÔ lµm,
tiÖn sö dông.
- Nhîc ®iÓm: kh¶
n¨ng hoµ tan
ho¹t chÊt kÐm,
hiệu qủa ®iÒu
trÞ thÊp.

Trµ tan
- ChiÕt dîc
liÖu + t¸ d-
îc, t¹o thµnh
d¹ng h¹t, sÊy
kh«, ®ãng
tói.
- u ®iÓm: kh¶
n¨ng hÊp thu
tèt.
- Nhîc: kh«ng

§N: Lµ d¹ng thuèc r¾n ®îc bµo
chÕ tõ bét dîc liÖu, dÞch chiÕt
dîc liÖu vµ t¸ dîc dÝnh ®Ó t¹o
thµnh h¹t cèm theo kÝch cì nhÊt
®Þnh.
7. Cèm thuèc

- øng dông l©m sµng: bÖnh
m¹n tÝnh.
- ¦u ®iÓm: dÔ sö dông, dÔ
ph©n liÒu.
- Nhîc ®iÓm: hÊp thu chËm,
kh«ng gia gi¶m ®îc.
7. Cèm thuèc

- Lµ chÕ phÈm thuèc láng, ®îc
bµo chÕ tõ dÞch chiÕt cña dîc
liÖu, c« ®Æc, dïng ®Ó uèng.
+ Cao láng
+ Xiro thuèc: hµm lîng ®êng
cao (>60%), thÝch hîp cho TE.
8. Thuốc dạng lỏng

Cao
th«ng u
Cao ma hạnh

Xiro Bæ
phÕ chØ
kh¸i lé

♥ Thuèc viªn: ®îc bµo chÕ tõ
bét thuèc hay dÞch chiÕt dîc
liÖu víi çc t¸ dîc ®Ó t¹o
thµnh çc lo¹i viªn: viªn
nÐn, viªn sñi, viªn ngËm,viªn
nang (mÒm, cøng)…
9. Çc d¹ng kh¸c

Thuèc viªn

♥Cao d¸n: cao Thiªn h¬ng
♥ Thuèc tiªm
♥ Thuèc mì: ®îc bµo chÕ tõ
bét mÞn dîc liÖu víi c¸c t¸
dîc t¹o thµnh d¹ng mì hoÆc
keo ®Ó dïng ngoµi.
9. C¸c d¹ng kh¸c

8 Đại cương thuốc cổ truyền.pptx

Recommended

Recommended

More Related Content

Similar to 8 Đại cương thuốc cổ truyền.pptx

Similar to 8 Đại cương thuốc cổ truyền.pptx (20)

More from QuangAnhLe14

More from QuangAnhLe14 (6)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

8 Đại cương thuốc cổ truyền.pptx