สไลด์นำเสนอเรื่อง โครงสร้างและการเกิดผล กลุ่ม 1 ห้อง ม.5/341 26,29,32,35,41

1. 1
โครงสร้างและการเกิดผล
มัธยมศึกษาปีที่ 5 ห้อง 341 กลุ่มที่ 1
รายงานนี้เป็นส่วนหนึ่งของรายวิชาชีววิทยา 3 (ว30243)
ภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2563
โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา

2. 2
คานา:
งานนาเสนอนี้เป็นส่วนหนึ่งในงาน Formative 1 ของวิชาชีววิทยา (ว30243) ในภาค
เรียนที่ 2 กลุ่มของเราได้จัดทาการศึกษาเรื่องการเกิดผลและโครงสร้างของผล
สาหรับการทางานกลุ่มของเรานี้เราได้รับประสบการณ์มากมายเพิ่มเติมจากภาคเรียนที่
แล้ว ทั้งด้านวิชาการ และด้านทักษะการทางานกลุ่ม พวกเราได้ความรู้เรื่องในบทที่ 3
ของวิชาชีววิทยามากขึ้นทั้งมาจากในหนังสือเรียน และ แหล่งภายนอก โดยทางคณะ
ผู้จัดทาได้เตรียมสิ่งที่ได้มาจากศึกษาในงานนาเสนอฉบับนี้ ด้วยความหวังว่าจะให้ผู้รับ
สารของทางเราได้รับประโยชน์ที่สุด

3. 3
• นายชัยอนันต์ เอื้ออานวยพร เลขที่ 26
• นายฌัฐพล สุชาติสุนทร เลขที่ 29
• นายธีร์วรัตถ์ หาญกุลวัฒนา เลขที่ 32
• นายปัณณธร โชติพฤกษ์ เลขที่ 35
• นายลัทธวิทย์ ทิพาเสถียร เลขที่ 41
สมาชิกในกลุ่ม

4. 4
สารบัญ

5. 5
ครูผู้สอน:
เสนอ:
อาจารย์ วิชัย ลิขิตพรรักษ์
ประจาภาควิชา ชีววิทยา
ว30243
อาจารย์ชานาญการ (คศ.2)
สาขาวิชาชีววิทยา
โรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา

6. 1.
การเกิดผล

7. 7
การเกิดของผล:
ภายหลังจาก Fertilization
- ส่วน zygote ที่เกิดจาก sperm และ egg จะเติบโตไปเป็น เมล็ด
- ส่วนของรังไข่ของเกสรเพศเมียจะเจริญไปเป็นผล (Fruit)
- ส่วนของฐานรองดอก จะกลายเป็น ก้านผล
ในพืชแบบ Gymnosperm จะมีแค่ Single Fertilization และ
จะไม่ได้ผลจากการปฏิสนธิ จะได้เมล็ดเปลือยแทน!!

8. 8
การเกิดของผล:
ส่วนของผลที่ได้หลังจากปฏิสนธิจะแบ่งได้เป็น 3 ชั้น
- Exocarp
จะเป็นชั้นนอกสุดของผล อาจจะถูกเรียกว่าเปลือกหรือผิว Exocarp ของผล
แต่ละชนิดจะต่างกัน บางชนิดอาจจะแข็ง บางชนิดอาจจะมีต่อมน้ามัน
(Hesperidium)
- Mesocarp
จะเป็นชั้นกลางของผล อาจจะถูกเรียกว่าเนื้อผล ในผลบางชนิด mesocarp
จะนุ่มและกินได้ (Berry) บางชนิดจะกินไม่ได้และแข็ง
- Endocarp
จะเป็นชั้นในสุดของเนื้อผล บางชนิด endocarp จะสามารถกินได้
เช่นเดียวกับ mesocarp
เรียกรวม exocarp, mesocarp, endocarp ว่า Pericarp!!

9. 2.
การจาแนกประเภทผล

10. 10
จาแนกแบบที่ 1:
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะรังไข่และดอก
- แยกออกได้เป็น ผลเดี่ยว ผลกลุ่ม ผลรวม

11. 11
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะรังไข่และดอก:
แบบที่ 1.) ผลเดี่ยว (simple fruit)
ผลเดี่ยว คือ ผลที่เกิดมาจากรังไข่อันเดียวในดอกเดียวกัน ดอกอาจเป็นดอกเดี่ยวหรือดอกช่อก็ได้
โดยลักษณะของดอกเดี่ยวที่จะกลายเป็นผลเดี่ยวนั้น จะต้องเป็นดอก 1 ดอก และมีรังไข่ 1 อัน
ตัวอย่างผลเดี่ยว เช่น ผลส้ม มะเขือ ฟักทอง แอปเปิ้ ล กล้วย มะพร้าว ตาล เป็นต้น
- ภาพด้านข้างคือลักษณะ
ของดอกที่จะกลายเป็นผล
เดี่ยว จะสังเกตได้ว่ามีแค่ 1
ovary ต่อ 1
penduncle/pedicel ที่
รองรับเท่านั้น

12. 12
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะรังไข่และดอก:
แบบที่ 2.) ผลกลุ่ม (Aggregate fruit)
ผลกลุ่ม คือ ผลที่เกิดจากรังไข่หลายรังไข่หรือกลุ่มของรังไข่ ในดอก
เดียวกันของดอกเดี่ยว รังไข่แต่ละอันก็จะกลายเปนผลย่อยหนึ่งผล
ผลกลุ่มจะเกิดจากดอกที่ดอกเดี่ยวเท่านั้น
ตัวอย่างผลกลุ่มเช่น ผลน้อยหน่า สตรอเบอรี จาปี เบอรี่ เป็นต้น
- ภาพด้านข้างคือราสเบอรี่ ซึ่ง
เป็น 1 ในตัวอย่างของผลกลุ่ม
- ภาพด้านบนคือโครงสร้างที่ 1 ดอก
รองรับหลาย ovary โครงสร้างนี้จะเจริญ
ไปเป็นผลกลุ่มในเวลาต่อไป

13. 13
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะรังไข่และดอก:
แบบที่ 3.) ผลรวม (Multiple fruit)
ผลรวม คือผลที่เกิดจากรังไข่ ของดอกแต่ละดอกของ ดอกช่อซึ่งเชื่อม
รวมกันแน่น รังไข่เหล่านี้จะกลายเป็นผลย่อย ๆ เชื่อมรวมกันแน่นจนคล้าย
เป็นผลเดี่ยว โดยลักษณะของดอกที่จะกลายเป็นผลรวมนั้นจะเป็นดอกช่อที่
มีรังไข่ของดอกย่อย และระยะห่างระหว่างดอกช่อแต่ละดอกน้อย จึงทาให้
แต่ละดอกมาเชื่อมรวมกัน
ตัวอย่างผลรวม ได้แก่ ผลสับปะรด ขนุน สาเก ยอ หม่อน มะเดื่อ เป็นต้น
- ภาพด้านซ้ายคือโครงสร้างที่ ดอกช่อ
มีระยะห่างระหว่างดอกย่อยน้อย ทาให้
เวลาเกิดผล โครงสร้างนี้จะรวมตัวกัน
เป็น ผลรวม

14. 14
จาแนกแบบที่ 2:
การจาแนกตามลักษณะของผิวและเนื้อผล
- แยกออกได้เป็น Fleshy Fruit & Dry Fruit

15. 15
ผลสด (Fleshy Fruit)
༝ ผลสด (fleshy fruit) เป็นผลเดี่ยวที่เมื่อ
เจริญเติบโตเต็มที่แล้วมีเนื้อสัมผัสนุ่มและสด
และยังมีความฉ่าน้าอยู่ จาแนกได้ดังนี้
- Drupe
- Berry
- Pepo
- Hesperidium
- Pome
- Aril

16. 16
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะเนื้อผลและผิว:
แบบ 1.) ดรูป (drupe)
ผลดรูป เป็น ผลสดชนิดที่ เพริคาร์ป แบ่งเป็น 3 ชั้นชัดเจน
เอนโดคาร์ป และ เมล็ดมีความแข็งมากเลยอาจเรียกว่า สโตนฟรุต (stone
fruit) เอนโดคาร์ปมักติดกับเปลือกหุ้มเมล็ดซึ่งมีอยู่เมล็ดเดียว
ต่อมา มีโซคาร์ป เป็นเนื้อนุ่มหรือเป็นเส้นเหนียวๆ
เอกโซคาร์ปเรียบลักษณะเป็นมันวาว จะมีคาร์เพลเดียวหรือหลายเคร์เพล
ตัวอย่าง ผลดรูป เช่น พุทรา มะกอก อินทผลัม มะพร้าว ตาล ท้อ เป็นต้น

17. 17
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะเนื้อผลและผิว:
แบบ 2.) เบอร์รี่ (berry)
ผลเบอร์รี่ คือผลสดที่ภายในมีเมล็ดหลายเมล็ด ชั้นเอกโซคาร์ปจะมีความ
บางมากและอ่อนนุ่ม มีโซคาร์ปและเอนโดคาร์ปจะหลอมรวมเป็นเนื้อ
เดียวกันที่มีความนุ่มและชุ่มน้า สามารถที่จะกินได้ทั้ง 3 ชั้นของเพริคาร์ป
ตัวอย่างเช่น มะเขือ มะเขือเทศ องุ่น กล้วย ฝรั่ง

18. 18
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะเนื้อผลและผิว:
แบบ 3.) เพโป (Pepo)
ผลเพโป (pepo) เป็น ผลสดที่มีลักษณะคล้ายเบอรี แต่มีเปลือกนอกหนา
เหนียวและแข็ง เจริญมาจากฐานดอกเชื่อมรวมกับเอกโซคาร์ป โดยจะมีชั้น
มีโซคาร์ป (mesocarp) และเอนโดคาร์ป (endocarp) เป็นเนื้อเยื่อนุ่มกิน
ได้ ผลชนิดนี้มักเจริญมาจากดอกที่มีรังไข่แบบอินฟีเรียโอวารี่
ตัวอย่าง ผลแบบเพโป เช่น ฟัก แฟง
แตงกวา น้าเต้า บวบ มะตูม แตงโม

19. 19
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะเนื้อผลและผิว:
แบบ 4.) ผลเฮสเพอริเดียม (Hesperidium)
ผลแบบเฮสเพริเดียม เป็น ผลสดที่มีเอกโซคาร์ป ค่อนข้างแข็งและเหนียว
มีต่อมน้ามันมาก โดยชั้นเอกโซคาร์ปจะสามารถถูกดึงลอกออกมาได้
เปลือกเอกโซคาร์ปและมีโซคาร์ปจะติดกันเกือบไม่เห็นรอยแยก
ชั้นมีโซคาร์ปจะมีสีขาวและไม่ค่อยมีต่อมน้ามัน เอนโดคาร์ปเป็นเยื่อบางๆ
หุ้มเนื้อ บางส่วนจะเปลี่ยนไปเป็นขนหรือถุงสาหรับเก็บน้า (juice sac) ซึ่ง
เป็นเนื้อที่ใช้รับประทานได้ ผลแบบนี้จะมีกรดน้าส้ม (กรดฟอร์มิก) และผล
แบบนี้จะมีอีกชื่อคือ “ผลแบบส้ม”
ตัวอย่างผลเฮสเพอริเดียม เช่น ส้ม ส้มโอ มะนาว มะกรูด

20. 20
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะเนื้อผลและผิว:
แบบ 5.) ผลโพม (Pome)
โพม เป็น ผลสดที่เจริญมาจากดอกที่มีรังไข่แบบอินฟีเรียโอวารี่ ที่มีหลาย
คาร์เพล เนื้อผลส่วนใหญ่มาจากฐานดอกหรือส่วนฐานของกลีบดอกที่มี
กลีบเลี้ยงและก้านเกสรตัวผู้ซึ่งเชื่อมติดกัน โอบล้อมผนังรังไข่
เนื้อส่วนน้อยที่อยู่ด้านในเกิดจากเพริคาร์ป ส่วนเอนโดคาร์ปจะบางหรือมี
ลักษณะกรุบๆ ดังนั้นผลส่วนใหญ่ของ โพม อาจจะถูกนับว่าเป็น
psedocarp
ตัวอย่างผลโพม เช่น แอปเปิล สาลี่ ชมพู่

21. 21
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะเนื้อผลและผิว:
แบบ 6.) ผลแอริล (Aril)
ผลแอริล เป็น ผลสดซึ่งเนื้อที่รับประทานได้ ซึ่งส่วนเนื้อจะเจริญมาจาก
ส่วนของเมล็ดซึ่งเจริญออกมาห่อหุ้มเมล็ด (outgrowth of seed)
ดังนั้นเวลากินผลแบบแอริล จะมีเปลือกของเมล็ดสากๆติดอยุ่ภายในเนื้อ
ด้วย ส่วนเพริคาร์ปเจะเป็นเปลือกห่อหุ้มอยู่ชั้นนอกของเนื้อ
ตัวอย่างผลแบบแอริล เช่น เงาะ ลาไย ลิ้นจี่

22. 22
ผลแห้ง (Dry Fruit)
༝ ผลสด (Dry fruit) เป็นผลเดี่ยวที่เมื่อ
เจริญเติบโตเต็มที่แล้วเพริคาร์ปจะแห้ง (ไม่ได้มี
ความชุ่มชื้นในเนื้อผล) ผลแห้งจะแบ่งออกเป็น
2 ประเภทใหญ่ๆ ได้แก่
- ผลแห้งแก่ไม่แตก (dry indehiscent fruit)
- ผลแห้งแก่แตก (dry dehiscent fruit)

23. 23
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะเนื้อผลและผิว:
1. ผลแห้งที่แก่แล้วแตกเอง:
1.1) ผลแห้งเมล็ดติดหรือผลแบบธัญพืช (Caryopsis or Grain)
จะเป็น ผลเดี่ยวหนึ่งเมล็ด เปลือกแข็งและเชื่อมติดแน่นกับเปลือกเมล็ดหุ้ม เช่น
ข้าว ข้าวสาลี
1.2) ผลเปลือกแข็งมีกาบรูปถ้วย (Acorn)
จะเป็นผลคล้ายผลเปลือกแข็งเมล็ดเดียว แต่มีกาบหุ้มผล (cupule) ทั้งหมดหรือ
บางส่วน เช่นผลเกาลัด เป็นต้น

24. 24
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะเนื้อผลและผิว:
1. ผลแห้งที่แก่แล้วแตกเอง:
1.3) ผลแห้งเมล็ดอ่อน (Achene) เป็นผลขนาดเล็ก ผนังผลแห้งและบาง มี
1 เมล็ด ผนังผลกับเปลือกหุ้มเมล็ดแยกกัน ส่วนมากมีฐานรองดอกขนาดใหญ่
ตัวอย่างเช่น บัวหลวง แต่ถ้าเป็น ผล Achene ที่เกิดจากรังไข่ใต้วงกลีบ
และมีขนที่ปลายเมล็ด จะเรียกว่า ผลแห้งเมล็ดล่อนปลายมีขน (cypsela)
ตัวอย่างเช่น เมล็ดทานตะวัน

25. 25
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะเนื้อผลและผิว:
1. ผลแห้งที่แก่แล้วแตกเอง:
1.4) ผลเปลือกแห้งเมล็ดเดียว (Nut)
เป็น ผลที่มีเปลือกแข็งและผิวมัน ผลจะเกิดจากรังไข่ที่มีหลายคาร์เพลเชื่อมกัน
แต่มีเมล็ดเดียว ตัวอย่างเช่น เช่น ผลมะพร้าว กระจับ มะม่วงหิมพานต์ ผล
ยางนา เหียง พะยอม รักใหญ่ เป็นต้น
1.5) ผลแยกแล้วแตก (Schizocarp)
เป็น ผลที่เจริญมาจากรังไข่ที่มีหลายคาร์เพลเชื่อมกัน แต่เมื่อรังไข่เจริญเต็มที่
แล้วคาร์เพลจะแยกกัน แต่ละคาร์เพลจะเรียกซีกผลแบบผักชี (mericarp) ซึ่ง
ภายในนั้นจะมี 1 เมล็ด ตัวอย่างเช่น ผลผักชี ครอบจักรวาล

26. 26
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะเนื้อผลและผิว:
2. ผลแห้งที่แก่แล้วไม่แตกเอง:
2.1) ฝักแตกแนวเดียว (Follicle)
เป็นผลที่เกิดจากดอกที่มีคาร์เพลเดียวหรือหลายคาร์เพลที่แยกกัน เมื่อ
ผลแก่จะแตกเพียงตะเข็บเดียว ตัวอย่างเช่น ผลจาปี จาปา
2.2) ผลแตกแบบผักกาด (Silique)
เป็นผลที่เกิดจากรังไข่ที่มี 2 คาร์เพล เมื่อผลแก่ผนังผลแตกตามยาวจาก
ด้านล่างไปยังด้านบนแบ่งออกเป็นสองซีก เมล็ดติดอยู่แนวกลางของผล
(central false septum) ตัวอย่างเช่น ผลผักกาดนก ผักเสี้ยน

27. 27
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะเนื้อผลและผิว:
2. ผลแห้งที่แก่แล้วไม่แตกเอง:
2.3) ฝักแบบถั่ว (Legume)
เป็นผลที่เกิดจากดอกที่มีคาร์เพลเดียว เมื่อผลแก่จะแตกออกตามแนว
ตะเข็บ 2 ข้างของผล ตัวอย่างเช่น ผลของพืชวงศ์ถั่ว
2.4) ผลแบบฝักหักข้อ (loment / lomentum)
เป็นผลคล้ายผลแบบถั่วแต่มีรอยคอดรอบฝักเป็นช่วงๆหรือเว้าเป็นข้อๆ
และเมื่อผลแก่จะหักบริเวณนี้ แต่ละข้อมี 1 เมล็ด ตัวอย่างเช่น
ผลไมยราพ ผลคูน

28. 28
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะเนื้อผลและผิว:
2. ผลแห้งที่แก่แล้วไม่แตกเอง:
2.5) ผลแบบผักชี (cremocarp)
ผลขนาดเล็กมี 2 เมล็ด เมื่อผลแก่และแตกออก เมล็ดจะแยกจากกันโดยมีคาร์
โพฟอร์ (carpophores) เส้นเล็กๆยึดไว้

29. 29
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะเนื้อผลและผิว:
2. ผลแห้งที่แก่แล้วไม่แตกเอง:
2.6) ผลแห้งแตก (capsule)
เป็นผลที่เกิดจากดอกที่รังไข่มีหลายคาร์เพลเชื่อมกัน และเมื่อผลแก่จะแตก ซึ่ง
จะแบ่งออกเป็น
- ผลแห้งแตกตามรอยประสาน (septicidal capsule)
ผลแห้งแตกตามแนวยาวของผนังคาร์เพล เช่น ผลกระเช้าสีดา
- ผลแห้งแตกกลางพู (loculicidal capsule)
ผลแห้งแตกตรงกลางพูของแต่ละช่อง เช่น ผลทุเรียน ตะแบก
- ผลแห้งแตกเป็นช่อง (poricidal capsule)
ผลแห้งที่เปิดเป็นช่องหรือรูใกล้ยอดผล เช่น ผลฝิ่ น
- ผลแห้งแตกแบบฝาเปิด (circumscissile capsule)
ผลแห้งแล้วแตกตามขวางรอบผลลักษณะเป็นฝาเปิด มีเมล็ดจานวนมาก เช่น
ผลหงอนไก่

30. 30
การจาแนกชนิดผลตามลักษณะเนื้อผลและผิว:
- ภาพด้านซ้ายคือภาพ
ของ ผลฝิ่ น ผลทุเรียน
และผลกระเช้าสีดา
ตามลาดับ

31. 31
บรรณานุกรม:
- https://ngthai.com/science/15618/germination/
- https://www.fruitsinfo.com/
- https://www.britannica.com/science/
- หนังสือประจาวิชาชีววิทยา 3 ของโรงเรียนเตรียมอุดมศึกษา
- สไลด์ที่ใช้ในการสอนวิชาชีววิทยา 3 ของ อาจารย์ วิชัย ลิขิต
พรรักษ์

32. 32
กิตติกรรมประกาศ:
คณะผู้จัดทาขอขอบคุณ ครูวิชัย ลิขิตพรรัตน์ เป็นอย่างยิ่ง ที่ให้ความช่วยเหลือ
และคาปรึกษาในการทางานนาเสนอให้ออกมาสาเร็จด้วยดี ที่ได้ให้คาแนะนา
ระหว่างการทางาน ตรวจติดตามความคืบหน้างานและการประสานงานของกลุ่ม
สุดท้ายนี้ผู้จัดทา ขอขอบคุณผู้อ่าน ที่เข้ามารับชม รายงาน รูปแบบ slide
share ของกลุ่มที่ 1 ห้อง341 มาไว้ ณ ที่นี้