Invoering Presentie vraagt een integrale transformatie van de organisatie veranderproces

1. Invoering Presentie: een integrale verandering van organisatie en medewerkers Piet Overduin 14 december 2010

2. Invoeren Presentie: twee vraagstukken Welke strategie voor verandering wordt gevolgd? Welke gevolgen heeft Presentie voor visie op organiseren en besturen?

3. 1. Veranderstrategie

4. Enkeleveranderervaringen…. Start bijbevlogenbestuurder Presentiealsstrategischekeuze Valkuil: topdownmaatregel (Presentiewordtopgelegd) Oplossing: Incrementelestrategie (‘kleinevuurtjesmaken’) Start bijenthousiastezorgverleners Gemakkelijk met externe financiering Directezorgverlenershakenhiersnel op aan Valkuil: project blijft in de marge van de staandeorganisatie en eindigtals het geld op is; medewerkersgefrustreerdachterblijvend Missing link: het succes ligt in het midden! Creëer eigenaarschap bij middenmanagement

5. Mijn verandernoties Veranderstrategie sluit aan bij doel: presente organisatie Via dialoog en invloed van alle betrokkenen veranderen/ontwikkelen ‘Bouw de brug terwijl je erover heen loopt…’: start Presentie wanneer het besluit tot invoering is genomen; vanaf eerste moment experiment in presentie be-oefening Veranderen verloopt niet vlg lineair proces, maar ontwikkelt zich stap voor stap Integraal veranderproces: ontwikkeling van medewerkers, teams en organisatie Lerend veranderen op basis van principes waarderend vernieuwen

6. Stemming/sfeer Mogelijk-heden 1. Verkennen 2. Verlangen Actie 3. Vormgeven 4. Vernieuwen Gemeenschap Strategie: waarderend vernieuwen

7. Individu Organisatie Richten Inrichten Verrichten VISIE = Presente organisatie Missie Principes Verantwoordelijk-heden Doelstellingen Waarden Competenties Bereidheid Bekwaamheid + + Zin ACTIE: waarderend vernieuwen

9. Voorbeeld van een veranderaanpak (I) Start: bevlogen bestuurder Info-bijeenkomst voor MT, RvT, clientenraad Stuurgroep (met tenminste RvB, middenmanager + behandelaar) stuurt experimenten en neemt verantwoordelijkheid voor invoering Start experimenten (pilots) in zorguitvoering Medewerkers opgeleid in Presentie-denken (leertraject in 3 fasen gedurende 6 mnd met 4 groepen (35) medewerkers Geïnteresseerden doen mee (fakkeldragers) Zorgpraktijken ontwikkelen zich onder begeleiding Presentie-staflid Presentie werkboek samen gesteld (kennis wordt overdraagbaar) Begeleiding omgangsoverleg pilotafdelingen

10. Voorbeeld van een veranderaanpak (II) Acties met het ‘midden’ Midden wordt opgeleid in hoofdlijnen van Presentie Management gaat Presentie zelf in praktijk brengen (naar collega’s en ondergeschikten) Belangrijke vaardigheden worden management aangeleerd: focussen – verbinden – communiceren Invoering wordt gedelegeerd naar middenmanager Elke eenheid ontwikkelt eigen PvA (visie + invoeringsstrategie) Per team uitwerken missie, ambitie, rollen & verantwoordelijkheden, gemeenschappelijke waarden & principes (obvPresentie-kennis) Teams zien we als werk- en leercommunity Ondersteunende systemen worden geïntroduceerd Participatieve beleidscyclus, journaalgesprekken, andere besluitvorming (consent), andere HR-systemen, moreel beraad enz.

11. Voorbeeld van een veranderaanpak (III) Leiderschap in de context van Presentie (dus in staat tot beoefening van Presentie in praktijk) Verbindend leiderschap Competenties, o.a.: Samenbrengen van verschillen Faciliterend en inspirerend Delegerend, ruimte scheppend Sturen obv dialoog Reflexief en lerend

12. 2. Ontwerp organisatie

13. Mijn definitie van een organisatie ‘Een levende en lerendegemeenschap (organisatie als een organisme). Het scheppen van gemeenschapskwaliteit in een organisatie wordt in dat licht sterk afhankelijk van de mate waarin leidinggevenden, medewerkers weten te betrekken in de ontwikkeling van de organisatie’ Adriaan Bekman | 13

14. Presentie en visie op organiseren Er is geen exclusief model; het gaat om praktijken Structuur is eerder in cirkels dan hiërarchisch Integrale benadering: ‘Practicewhatyoupreach’! Zorgteam is kleinste zelfstandige eenheid en maakt deel uit van grotere eenheid Elke cirkel kent eigen bevoegdheden, doel, rollen en verantwoordelijkheden Zelforganisatie belangrijk principe Dynamische sturing op alle niveaus (horizontaal en verticaal): is alert op signalen (present aanwezig), integreert verschillende perspectieven, neemt het best werkbare besluit, evalueert en ontwikkelt zo op emergente wijze (cyclisch leerproces) Presentie zorgt dus voor gehele systeemverandering Cultuur is heel belangrijk

15. MT = stuurgroep = ‘eigenaar’ Presentie

16. Werkstructuur: van hiërarchie naar ‘cirkels’ (zelforganiserende systemen)! Werk & leer gemeen- schappen

17. Dubbele verbindingen Werk & leer gemeen- schappen

18. Team: kleinste eenheid van betekenisgeving Organisaties (en haar kleinste onderdeel) zijn combinaties van patronen in betekenisgeving Regels, procedures, gebouwen, routines, afspraken, planningen, projecten, begrotingen, etc zijn allemaal geconstrueerde patronen, met de bedoeling om mensen zoveel mogelijk aan te zetten tot gecoördineerde actie Betekenis staat nooit vast en is dus te veranderen Als kleinste entiteit werkt team aan gemeenschappelijk betekenissen over bijv. relatie met cliënt, goede zorg, klachten, verschil in deskundigheid of ervaring etc. | 18

19. Elk team zijn eigen missie

20. Elk team zijn eigen waarden

21. Elk team zijn rollen en verantwoordelijkheden

22. Focussen – verbinden - communiceren Zinderend organiseren

23. Visie op medewerkers Toegevoegde waarde Deugden ?? Positie Rollen Gedrag & werkwijze