Οι σημειώσεις της παρουσίασης του 35ου κεφαλαίου της Γεωγραφίας της Ε' τάξης Περισσότερες πληροφορίες για την παρουσίαση και την ανάπτυξη του κεφαλαίου στην ιστοσελίδα της "Σχολικής Αποθήκης" στο link:
http://educationalstorageegeo.weebly.com/35-omicroniota-nuomicronmuomicron943-tauetasigmaf-epsilonlambdalambda940deltaalphasigmaf.html
2. Οι νομοί της Ελλάδας
Στο κεφάλαιο αυτό θα μάθετε για:
● Τους νομούς
● Τις πρωτεύουσές τους
● Τις γνωστότερες πόλεις τους
Κεφάλαιο
35ο
Δημιουργία Πέτρος Μιχαηλίδης - Δάσκαλος
Το video να προβληθεί 2 φορές, την πρώτη χωρίς υπότιτλους και την δεύτερη με
υπότιτλους, ανάμεσα στις προβολές μπορούν να γίνουν ερωτήσεις όπως:
● Ποιο είναι το θέμα του κεφαλαίου;
● Τι θα μάθουμε για τους νομούς της Ελλάδας; (ιστορία, ιδιαίτερα
χαρακτηριστικά, τον τρόπο με τον οποίο διοικούνται)
● Από που θα ξεκινάει και που θα φτάνει ο δρόμος;
Όσες ερωτήσεις δεν απαντηθούν επαναλαμβάνονται μετά την δεύτερη προβολή.
Στη συνέχεια παρουσιάζονται οι στόχοι του μαθήματος
3. Γεωγραφικά διαμερίσματα - Περιφέρειες - Νομοί
Οι παραπάνω χάρτες παρουσιάζουν τα γεωγραφικά διαμερίσματα τις περιφέρειες και τους τους
νομούς της χώρας μας. Να βρείτε τους νομούς κάθε γεωγραφικού διαμερίσματος και κάθε
περιφέρειας. Ποιοι νομοί ανήκουν σε περιφέρεια διαφορετική από το γεωγραφικό διαμέρισμά τους;
Οι νομοί που ανήκουν σε διαφορετική περιφέρεια από το γεωγραφικό διαμέρισμα
τους είναι:
● Ο νομός Αιτωλοακαρνανίας περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας διαμέρισμα
Στερεάς Ελλάδας
● Ο νομός Αχαΐας περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας διαμέρισμα Πελοποννήσου
● Ο νομός Ηλείας περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας διαμέρισμα Πελοποννήσου
● Ο νομός Αττικής περιφέρεια Αττικής διαμέρισμα Στερεάς Ελλάδας
● Ο νομός Δράμας περιφέρεια Αν. Μακεδονίας & Θράκης διαμέρισμα
Μακεδονίας
● Ο νομός Καβάλας περιφέρεια Αν. Μακεδονίας & Θράκης διαμέρισμα
Μακεδονίας
4. Νομοί - Γενικά στοιχεία
Η Ελλάδα έχει 51 νομούς. Η διοίκηση εδρεύει στην
πρωτεύουσα του νομού. Σκοπός της διοίκησης είναι να συντηρεί
και να εκτελεί δημόσια και κοινωφελή έργα, καθώς επίσης να
συντηρεί και να διαχειρίζεται κρατικά κτίρια, μηχανήματα και
αυτοκίνητα.
Η πρωτεύουσα είναι συνήθως η μεγαλύτερη πόλη και σ’
αυτή βρίσκονται το νοσοκομείο, η αστυνομία, η πυροσβεστική και
οι δικαστικές αρχές. Στην πρωτεύουσα παρατηρείται η
μεγαλύτερη εμπορική κίνηση του νομού
Ας συζητήσουμε μαζί με ποιους τρόπους η διοίκηση
του νομού θα πρέπει να συντονίζει τις υπηρεσίες, ώστε όλοι
οι κάτοικοι του νομού (ακόμη και όσοι δεν μπορούν να
επισκέπτονται την πρωτεύουσα) να εξυπηρετούνται
Στο χάρτη της τάξης σας, και στην διπλανή εικόνα,
σημειώνονται οι πρωτεύουσες των νομών. Βρείτε ποιες από
αυτές έχετε συναντήσει στην ελληνική ιστορία.
Ερώτηση 1η
Ο αντιπεριφερειάρχης και εδρεύει στην πρωτεύουσα του νομού και διοικεί όλες
τις υπηρεσίες του. Είναι υπεύθυνος να συντηρεί και να εκτελεί δημόσια έργα και να
διαχειρίζεται όλα τα μηχανήματα και τα αυτοκίνητα που έχει στην κατοχή της η
αντιπεριφέρεια (πρώην νομαρχία). Ένα πρόβλημα προσεγγίζεται και καταγράφεται
πρώτα σε τοπικό επίπεδο από τις δημοτικές αρχές και αν δεν μπορεί να
αντιμετωπιστεί μεταφέρεται στην αντιπεριφέρεια. Ο αντιπεριφερειάρχης πρέπει να
εφαρμόσει την αποκέντρωση της διοίκησης, δηλαδή να κατανείμει τις διοικητικές
αρμοδιότητες κατά τέτοιον τρόπο, ώστε τα περισσότερα προβλήματα να λύνονται από
την δημοτική διοίκηση. Τα πλεονεκτήματα είναι σίγουρα πολλά αφού τα προβλήματα
θα αντιμετωπιστούν ταχύτερα από τους τοπικούς παράγοντες, οι οποίοι έχουν άμεση
αντίληψη της κατάστασης, κι δεν θα εξαρτώνται όλες οι πόλεις και τα χωριά ενός
νομού από την περιφερειακή διοίκηση που είναι στην έδρα του νομού
Ερώτηση 2η
Πρωτεύουσες νομών που έχουμε συναντήσει στην ελληνική ιστορία είναι τα
Ιωάννινα, ο Βόλος, η Κόρινθος, το Ναύπλιο, η Τρίπολη, η Σπάρτη, η Θεσσαλονίκη, το
Μεσολλόγγι, η Άμφισσα, η Αθήνα, κ.ά.
5. Νομοί - Γενικά στοιχεία
Σε κάθε νομό, εκτός από την πρωτεύουσα,
υπάρχουν και άλλες μεγάλες πόλεις, οι οποίες
παρουσιάζουν τουριστικό και εμπορικό ενδιαφέρον.
Μερικές από αυτές είναι το Γύθειο, το Αγρίνιο, το
Άργος, η Θήβα κ.ά. Μικρότερες αλλά με μεγάλη
σπουδαιότητα είναι η Ορεστιάδα, η Σαμοθράκη, η
Πτολεμαΐδα, η Καλαμπάκα, οι Δελφοί, η Ολυμπία, η
Επίδαυρος κ.ά.
Ας βρούμε σε ποιο νομό βρίσκονται οι
πόλεις που προαναφέραμε. Ποιο σπουδαίο
στοιχείο (ιστορικό, τουριστικό ή εμπορικό) έχει να
παρουσιάσει κάθε μία από αυτές;
Εικόνα 35.2:
Αρχαίο θέατρο
Επιδαύρου
Η Πολιτεία σάς έχει αναθέσει να σχεδιάσετε
τον εθνικό δρόμο που θα συνδέει την
Αλεξανδρούπολη με το Γύθειο. Από ποιες
πρωτεύουσες νομών θα περάσει ο δρόμος;
Ποιους αρχαιολογικούς τόπους θα αναφέρετε με
πινακίδες κατά μήκος της διαδρομής;
Ας εντοπίσουμε τώρα στο χάρτη σε ποια
περιφέρεια βρίσκονται οι παραπάνω πόλεις.
Ερώτηση 1η
● Το Γύθειο βρίσκεται στο νομό Λακωνίας και είναι το επίνειο (λιμάνι) που
εξυπηρετεί την Σπάρτη, την πρωτεύουσα του νομού.
● Το Αγρίνιο βρίσκεται στο νομό Αιτωλοακαρνανίας και είναι η πρώτη σε
πληθυσμό πόλη του νομού, σημαντικό εμπορικό και οικονομικό κέντρο και
συγκοινωνιακός κόμβος.
● Το Άργος βρίσκεται στο νομό Αργολίδας και είναι η πρώτη σε πληθυσμό
πόλη του νομού και γνωστή από την αρχαία Ελλάδα
● Η Θήβα βρίσκεται στο νομό Βοιωτίας και είναι ξακουστή από την αρχαία
Ελλάδα για την ηγεμονία της, με ηγέτες τον Επαμεινώνδα και τον Πελοπίδα.
● Η Ορεστιάδα βρίσκεται στο νομό Έβρου και είναι οδικός και σιδηροδρομικός
κόμβος και δεύτερη σε πληθυσμό πόλη στο νομό.
● Η Σαμοθράκη βρίσκεται στο νομό Έβρου και είναι νησί γνωστό από την
αρχαιότητα ως σημαντικό θρησκευτικό κέντρο
● Η Πτολεμαΐδα βρίσκεται στο νομό Κοζάνης και είναι γνωστή για τα μεγάλα
αποθέματα λιγνίτη, με τα οποία τροφοδοτείται ο ατμοηλεκτρικός σταθμός που
υπάρχει εκεί
● Η Καλαμπάκα βρίσκεται στο νομό Τρικάλων και εκεί βρίσκονται τα
μοναστήρια των Μετεώρων
● Οι Δελφοί βρίσκονται στο νομό Φωκίδας και εκεί βρίσκεται το περίφημο
μαντείο των Δελφών, γνωστό από την αρχαιότητα, όπως και το ιερό του
6. ● Απόλλωνα
● Η Ολυμπία βρίσκεται στο νομό Ηλείας και εκεί γεννήθηκαν και τελούνταν για
περισσότερο από χίλια χρόνια οι Ολυμπιακοί Αγώνες της αρχαιότητας
● Η Επίδαυρος βρίσκεται στο νομό Αργολίδας και εκεί βρίσκεται το περίφημο
αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου
Το link οδηγεί σε σταυρόλεξο σχετικό με την γεωγραγία στο Φωτόδεντρο
Δραστηριότητα σχεδιασμού αυτοκινητόδρομου
Ο εθνικός δρόμος που θα σχεδιάσουμε θα ξεκινά από την Αλεξανδρούπολη και θα
φτάνει μέχρι το Γύθειο ενώ θα περνά από τις εξής πρωτεύουσες νομών:
Κομοτηνή (Μαρώνεια), Ξάνθη (Άβδηρα), Καβάλα (Φίλιπποι), Θεσσαλονίκη, Κατερίνη
(Δίον), Λάρισα, Βόλος (Ιωλκός), Λαμία (Θερμοπύλες) Αθήνα, Κόρινθος
(Ακροκόρινθος) Τρίπολη (Μαντινεία) και Σπάρτη (Αρχαία Σπάρτη)
Σημ.1: Κάνοντας κλικ στο πρώτο εικονίδιο ανοίγει μια, εμπλουτισμένη με links προς
περισσότερα στοιχεία και videos, παρουσίαση.
Κάνοντας κλικ πάνω στο δεύτερο εικονίδιο ανοίγει η ίδια παρουσίαση σε μορφή video
από το YouTube. (φυσικά τα λινκ δεν είναι ενεργά)
Σημ.2: Ο χάρτης μπορεί είτε να εκτυπωθεί σε Α4 και να δοθεί στους μαθητές για να
χαράξουν την διαδρομή ατομικά, είτε να εκτυπωθεί σε Α3 και να γίνει η δραστηριότητα
σε ομάδες.
Αρχεία δραστηριότητας
● Χάρτης για εκτύπωση (έγχρωμος και ασπρόμαυρος) Είναι επίσης και το
υπόδειγμα της εργασίας.
● Πινακίδες έγχρωμες είναι για την περίπτωση της εκτύπωσης του χάρτη σε Α3
● Πινακίδες ασπρόμαυρες (θα πρέπει να χρωματιστούν από τους μαθητές) είναι
για την περίπτωση της εκτύπωσης του χάρτη σε Α3
Στην δραστηριότητα μπορεί να γίνει και ερώτηση σχετικά με το σε ποιους νομούς είναι
πρωτεύουσες αυτές οι πόλεις.
Ερώτηση 3η
Η Αλεξανδρούπολη, η Κομοτηνή, η Ξάνθη, και η Καβάλα ανήκουν στην περιφέρεια
της Αν. Μακεδονίας & Θράκης
Η Θεσσαλονίκη και η Κατερίνη στην περιφέρεια της Κεντρικής Μακεδονίας
Η Λάρισα και ο Βόλος στην περιφέρεια Θεσσαλίας
Η Λαμία στην περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας
Η Αθήνα στην περιφέρεια Αττικής
Η Κόρινθος, η Τρίπολη, η Σπάρτη και το Γύθειο στην περιφέρεια Πελοποννήσου
7. Νομοί - Πόλεις & Περιφέρειες
Ομαδική δραστηριότητα
Χωριζόμαστε σε εννέα ομάδες, όσα είναι και τα γεωγραφικά
διαμερίσματα της χώρας μας. Με την ομάδα μας σχεδιάζουμε
τους νομούς κάθε διαμερίσματος αναγράφοντας το όνομά του,
την πρωτεύουσα και τις κυριότερες πόλεις. Ζωγραφίζουμε το
σχέδιό μας και το κρεμάμε στους τοίχους της τάξης.
● Το πρώτο link οδηγεί στην εφαρμογή εκτύπωσης χαρτών του Φωτόδεντρου,
εδώ μπορεί να εκτυπωθεί ένας λευκός χάρτης για να μοιραστεί στους μαθητές
έτσι ώστε να κάνουν την δραστηριότητα
● Το δεύτερο link οδηγεί σε εφαρμογή quiz σχετικού με τους νομούς της
Ελλάδας στο Φωτόδεντρο
● Το τρίτο link οδηγεί σε εφαρμογή κρυπτόλεξου σχετικού με τις πρωτεύουσες
των νομών στο Φωτόδεντρο (αν υπάρχει πρόβλημα με την κωδικοποίηση των
ελληνικών χαρακτήρων να ανοιχθεί με διαφορετικό browser
● Το τέταρτο link οδηγεί σε εφαρμογή σταυρολέξου σχετικού με τους νομούς
και τις πρωτεύουσες της Μακεδονίας στο Φωτόδεντρο
8. Τετράδιο εργασιών - Δραστηριότητα 1η
Πού ανήκουν γεωγραφικά και διοικητικά οι παρακάτω νομοί; Κάνε την αντιστοίχηση
Γεωγραφικό διαμέρισμα
Ήπειρος
Θεσσαλία
Θράκη
Κρήτη
Μακεδονία
Νησιά Αιγαίου Πελάγους
Πελοπόννησος
Στερεά Ελλάδα – Εύβοια
Νομός
Αχαΐας
Ιωαννίνων
Καβάλας
Σάμου
Δωδεκανήσου
Κυκλάδων
Δράμας
Ευρυτανίας
Λασιθίου
Ηλείας
Βοιωτίας
Καστοριάς
Ροδόπης
Περιφέρεια
Κρήτη
Θεσσαλία
Ανατολική Μακεδονία
και Θράκη
Δυτική Μακεδονία
Βόρειο Αιγαίο
Νότιο Αιγαίο
Ήπειρος
Πελοπόννησος
Δυτική Ελλάδα
Στερεά Ελλάδα
9. Τετράδιο εργασιών - Δραστηριότητα 2η
Σε ποια πόλη κατοικείς; Σε ποιον νομό ανήκει η πόλη αυτή; Ζωγράφισέ τον στο πλαίσιο και γράψε
μερικές πόλεις που θα ήθελες να επισκεφτείς. Γιατί διάλεξες τις πόλεις αυτές;
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
10. 10 Φύλλο Αξιολόγησης - Δραστηριότητα 1η
Αντιμετώπιση τοπικών προβλημάτων Φορείς διοίκησης
Δήμοι, νομοί, περιφέρειες Προγράμματα δημοσίων έργων νομού
Γεωμορφολογικές ιδιαιτερότητες περιοχών Διοικητική διαίρεση της χώρας
Περιφερειακό συμβούλιο Διαίρεση χώρας σε περιφέρειες
Να κάνετε την αντιστοίχιση:
11. 10 Φύλλο Αξιολόγησης - Δραστηριότητα 2η
Παρατηρώντας τον πολιτικό χάρτη της Ελλάδας να γράψετε
όσα γεωγραφικά διαμερίσματα της πατρίδας μας θυμάστε. Να
επισημάνετε τον νομό και την πόλη όπου κατοικείτε. Ποιος
νομός και ποια πόλη είναι;
:
10ο Φύλλο αξιολόγησης: Πολιτικός χάρτης της Ελλάδας
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
.................................................................................................
................................................................................................
Τα διαμερίσματα της Ελλάδας είναι η Θράκη, η Μακεδονία, η Ήπειρος, η Θεσσαλία,
τα Νησιά Ιονίου πελάγους, η Στερεά Ελλάδα - Εύβοια, η Πελοπόννησος, τα Νησιά
Αιγαίου πελάγους και η Κρήτη.
